Zabytki literatury polskiej

Pamiętaj, że zabytki języka a zabytki literatury to co innego!

  • Słowa, zdania, wreszcie utwory pisane po polsku w średniowieczu – to zabytki języka polskiego. Pozwalają zrekonstruować w pewnej mierze język średniowiecznych Polaków, a także śledzić rozwój polszczyzny.
  • Całe teksty literackie napisane po polsku – to już zabytki literackie.

 

Czym się różnią zabytki języka od zabytków literatury polskiej?

Zabytki literatury badamy nie tylko ze względu na język, lecz także treść, kompozycję, przesłanie. Są zarazem zabytkiem języka – ale i całymi utworami literackimi, pokazują, jak kształtowały się początki polskiej literatury.

  • Dokumenty, w których pojawiały się pierwsze nazwy polskie:

    • IX wiek – Geograf Bawarski,
    • X wiek – Dagome iudex,
    • XII wiek – Kronika Thietmara,
    • XII wiek – Bulla gnieźnieńska – aż 410 wyrazów polskich!,
    • XIII wiek – Księga henrykowska – pierwsze zdanie polskie!: „Daj ać ja pobruszę, a ty poczywaj”, co oznacza „Daj, niech ja pokręcę żarna, a ty odpocznij”
    • XIII wiek – Bogurodzica – cały tekst (utwór w języku polskim),
    • XIV wiek – Psałterz floriański, modlitwy, zbiory kazań po polsku.
  • Zabytki literatury

    • XIII wiek – Bogurodzica
    • XIV wiek – Psałterz floriański, modlitwy, zbiory kazań po polsku,
    • XV wiek – Kazania gnieźnieńskie, Psałterz puławski, Biblia królowej Zofii,
      utwory: O zachowaniu się przy stole, Legenda o św. Aleksym, Lament świętokrzyski.

Dzieła średniowiecznej literatury (polskie i łacińskie)

Historiografia

  • Kronika polska Galla Anonima (łacina)
  • Kronika polska Wincentego Kadłubka (łacina)
  • Roczniki Jana Długosza (łacina)

Hagiografia (żywoty świętych)

Liryka maryjna

Przykład danse macabre

Literatura świecka

 

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Jakie znasz najdawniejsze zabytki języka polskiego?

Zabytki polskiej literatury średniowiecznej

Charakterystyka epoki średniowiecza

ŚREDNIOWIECZE – TABELA

Jaki zakres dziejów obejmuje polskie średniowiecze?

Pojęcia związane ze średniowieczem

Średniowiecze – TEST 1