Tag "renesans w Europie"

Postacie i przestrzenie renesansowej literatury

Dworzanin Jaki miał być szesnastowieczny dworzanin? Mówi nam o tym w dziele swego życia – pisanym przez niemal dziesięć lat traktacie Il Cortegiano (Dworzanin) – Baltazar Castiglione, który był dworzaninem u Sforzów w Mediolanie, Gonzagów w Mantui, książąt Montefeltro i della Rovere w Urbino. Właśnie na słynącym z wysokiej kultury humanistycznej dworze w Urbino dwadzieścia pięć osób rozmawia czy też – jak to określa sam autor – prowadzi „grę rozmowną” na różne tematy, rozważając cechy kultury dworskiej. Głos zabierają

Renesans – informacje o epoce

Renesansowa mapa Europy Włochy Kolebka renesansu. Włosi startują pierwsi, jeszcze w XIV w. Tu działa: Dante Alighieri, Giovanni Boccaccio, Francesco Petrarka, Niccolò Machiavelli, Lodovico Ariosto. Malarze: Leonardo da Vinci, Rafael, Michał Anioł. Kwitną miasta: Florencja, Rzym, Padwa, Wenecja. Ważne ośrodki naukowe: uniwersytety w Bolonii, Padwie, Rzymie, Florencji i Pizie. . Francja Ośrodkiem jest Paryż i dwór królewski. Niestety, tu będzie miała miejsce straszna noc św. Bartłomieja – mord wyznawców kalwinizmu

Dante Alighieri – Boska komedia

Autor Dante Alighieri (1265-1321) To jeden z najważniejszych twórców przełomu średniowiecza i renesansu, uważany za prekursora nowej epoki. Urodził się i większość życia spędził we Florencji – stolicy sztuki. Pochodził z rodziny patrycjuszy. Otrzymał staranne wykształcenie, był poetą, uczonym i zaangażowanym w sprawy państwowe politykiem. Brał czynny udział w walce stronnictwa tzw. Gwelfów Białych dążących do uniezależnienia tego miasta od papiestwa. Po zwycięstwie przeciwników, Gwelfów Czarnych, zagrożony karą śmierci, musiał udać się na tułaczkę. Od roku 1302

Boccaccio – jeden z prekursorów renesansu

Boccaccio – twórca noweli nowożytnej Boccaccia nazywa się twórcą nowożytnej nowelistyki, gdyż Dekameron jest zbiorem nowel, skonstruowanych według wymogów tego gatunku. Klasyczną nowelą, która stała się wzorem późniejszych nowelistów, jest nowela pt. Sokół – od jej tytułu teorię dotyczącą budowy noweli, ściśle określającą wymagania tego gatunku, nazwano teorią sokoła. Sokół noweli to inaczej motyw, który stanowi oś kompozycyjną utworu. Często nadaje noweli tytuł. Tak jest we wzorcowej noweli – Sokół

Twórcy renesansu francuskiego

François Rabelais Był lekarzem, a dzieło jego życia to powieść pt. Gargantua i Pantagruel. Dzieło niezwykłe – obraz szesnastowiecznej Francji, ukazany jednak w niepowtarzalnej poetyce śmiechu, rubasznego, dosadnego humoru. Tytułowe postacie to olbrzymy – ich przygody stanowią punkt wyjścia do przeglądu wszelkich sfer życia i społeczeństwa, nie unikając zresztą dziedzin dość intymnych czy też prozaicznych. Powieść jest wielką satyrą – dlatego też została potępiona przez tych, których wyśmiewa. Ale ostrze krytyki czy parodii dotyka

Sonet i petrarkizm – gdzie się zrodziły i kiedy?

Sonet i petrarkizm – gdzie się zrodziły i kiedy? Tak jak Dantemu zawdzięczamy wizję piekła i sceny dantejskie, nowelę Boccaccio – tak Francesco Petrarka rozpropagował w europejskiej literaturze sonet i charakterystyczne ujęcie miłości w poezji. Ale nie wymyślił sonetu – pochodzenie tego gatunku jest średniowieczne, praktykowali je trubadurowie. Petrarka jednak ukonstytuował sonet włoski ostatecznie: znamy go jako utwór złożony z czterech strof. Dwie pierwsze są czterowersowe i mają charakter opisowy.

Jak wydarzenia epoki wpłynęły na życie ludzi renesansu?

Jak wydarzenia epoki wpłynęły na życie ludzi renesansu? W XIV wieku przez Europę przetoczyła się zaraza zwana „czarną śmiercią”, która zdziesiątkowała ludność naszego kontynentu. Ci, co pozostali, zapragnęli cieszyć się życiem i docenić jego wartość. Postanowili inwestować pieniądze, tworzyć banki, budować pałace. Dodatkowych dochodów dostarczały wyprawy zamorskie i odkrycia geograficzne. Dlaczego? Bo rozwijał się handel towarami przywożonymi zza oceanu. Najważniejszym nabytkiem były… przyprawy korzenne. Nie złoto, bogactwa, tytoń. To dzięki przyprawom Europejczycy

Architektura renesansu

Kiedy mówi się o sztuce renesansowej, podkreśla się doniosłość dwóch czynników kształtujących jej oblicze. Pierwszy to zainteresowanie naturą i badanie jej tajemnic; drugi to kult sztuki antycznej, która stała się źródłem natchnienia artystów. Renesans ma dokładną metrykę: Florencja, około 1420 roku. Wówczas Filippo Brunelleschi, na zlecenie rady miasta, rozpoczął budowę ­olbrzymiej kopuły na katedrze florenckiej, dając tym samym początek triumfalnemu rozkwitowi sztuki renesansowej. Nie oznaczało to jednak artystycznej rewolucji. Filippo

Jakie gatunki literackie uprawiano w renesansie? Które przejęto z antyku, a które ze średniowiecza?

Jakie gatunki literackie uprawiano w renesansie? Które przejęto z antyku, a które ze średniowiecza? Renesans wskrzesił duszę antyku. Nic więc dziwnego, że gatunki uprawiane przez starożytnych stały się ulubionymi formami twórców humanistycznych. Odrodzenie przejmuje następujące gatunki antyczne: Pieśni. Na przykład tłumaczenie pieśni Horacego, choćby Pieśń XXIV (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony). Tym niemniej, czytając zupełnie oryginalne pieśni Kochanowskiego, także zauważamy zachowanie kunsztownej, tradycyjnej formy, dawniej wykonywanej przy muzyce, z czasem zupełnie

Czy Makbet – tytułowy bohater tragedii Szekspira – jest odpowiedzialny za swoje zbrodnie?

Czy Makbet – tytułowy bohater tragedii Szekspira – jest odpowiedzialny za swoje zbrodnie? A czy jest cokolwiek lub ktokolwiek, na kogo można zrzucić ciężar uczynionej przez siebie zbrodni? Czy człowiek może liczyć na coś takiego? To pytanie zadaje Szekspir swoim odbiorcom – nie my Szekspirowi. Zauważ: Makbet jest mordercą, w dodatku królobójcą. Zabił goszczącego w jego progach króla Dunkana. Zabijał dalej, by ukryć swoją zbrodnię! Innymi słowy – Makbet to tyran żądny

Francesco Petrarka – Sonet 90

Kobieta według Petrarki Plotka głosi, że gdy Boccaccio przeczytał sonety Petrarki, postanowił zniszczyć wszystkie swoje wiersze. Kunszt przyjaciela powalił go na kolana. My jesteśmy bardziej sceptyczni – któż dziś w takich słowach wyznawałby miłość? A jednak – poeci baroku, romantyzmu przejmą i utrwalą język Pertarki. A i dziś zdarza się, że mówimy jego słowami. Sonet 90                                                (1) Były to włosy złote, rozpuszczone                      (2) W tysiącu słodkich loków, krętych jasnych Światło wspaniałe drgało rozelśnione W

Przedstaw renesansowe koncepcje ujmowania życia i człowieka

Można pokusić się o porównanie z wiekami średnimi, ba, z antykiem, bo przecież renesans wskrzesza starożytną wizję człowieka i jego indywidualizmu. Anonimowość i skromność średniowiecza już mu nie wystarcza. Jaką pozycję chce zająć w życiu, we wszechświecie? Szukaj u: Dantego w Boskiej komedii, Boccaccia w Dekameronie, Szekspira w Hamlecie (słynny monolog „Być albo nie być”), Jana Kochanowskiego w Pieśniach, Trenach (tu zauważ kryzys światopoglądowy zawarty w Trenach IX i X), Mikołaja Reja w Żywocie człowieka poczciwego, Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego w Sonetach. Zastanów się: w których

Jakie problemy porusza Petrarka w sonetach?

Po pierwsze: miłość, sprzeczności tego uczucia – dlaczego miłość jest dobrem, skoro przynosi tyle cierpienia, ale chyba nie jest złem, skoro daje tyle słodyczy. Przez nią człowiek płacze, dzięki niej się śmieje. Po drugie: człowiek – też pełen sprzeczności, twór tak skomplikowany, że nie wystarcza życia, by go poznać. A najtrudniej, oczywiście, poznać samego siebie. Używając określeń Petrarki, człowiek jest „dwuwykładny i pstrokaty, i połyskujący rozmaicie”! Ale uwaga! Na razie renesansowe rozważania o człowieku

Jakich twórców włoskich zaliczysz do prekursorów renesansu?

Było ich trzech: Dante Alighieri, Francesco Petrarka,  Giovanni Boccaccio. Dante Alighieri – wyprzedził epokę, w której żył, swoim arcydziełem zatytułowanym Boska komedia. Trudno je uznać za dzieło do końca średniowieczne, bo tyle w nim mowy o człowieku, jego uczuciach, zagubieniu w świecie i poszukiwaniu właściwej drogi do nieba. Francesco Petrarka zasłynął cyklem pt. Sonety do Laury, po dziś dzień uważanym za wspaniałe dzieło poświęcone niewoli miłości. Był Petrarka miłośnikiem starożytności. Sonety… zaś są głównie analizą

Jakie znasz nurty wyznaniowe powstałe w wyniku reformacji?

Luteranizm – bezpośredni skutek reformacji, nurt rozpropagowany w Niemczech przez Marcina Lutra. Jego wyznawcy głoszą, że można interpretować Biblię indywidualnie, gdyż Kościół nie jest jedynym autorytetem odczytującym Słowo Boże prawidłowo. Aby umożliwić szerszej rzeszy ludzi samodzielne studiowanie Biblii, powinno się ją tłumaczyć na języki narodowe. Kalwinizm – nurt pochodzący od Jana Kalwina, który objął Francję, Szwajcarię, Niderlandy. Kalwiniści głosili teorię „predestynacji”, tzn. wierzyli w przeznaczenie, w to, że każdy człowiek ma swój los

Jakie wydarzenia z początku epoki wpłynęły na życie ludzi epoki renesansu?

W XIV wieku przez Europę przetoczyła się zaraza zwana „czarną śmiercią”, która zdziesiątkowała ludność naszego kontynentu. Ci, co pozostali, zapragnęli cieszyć się życiem i docenić jego wartość. Postanowili inwestować pieniądze, tworzyć banki, budować pałace. Dodatkowych dochodów dostarczały wyprawy zamorskie i odkrycia geograficzne. Dlaczego? Bo rozwijał się handel towarami przywożonymi zza oceanu. Najważniejszym nabytkiem były… przyprawy korzenne. Nie złoto, bogactwa, tytoń. To dzięki przyprawom Europejczycy nauczyli się konserwować żywność. Miało to ogromne znaczenie…

Wyjaśnij znaczenie pojęć: humanizm, reformacja, antropocentryzm

Humanizm i reformacja to dwa główne nurty epoki, które określiły jej charakter. Humanizm – to prąd, który w centrum zainteresowania myślicieli, artystów, uczonych stawia człowieka. Humaniści głosili potrzebę poznania i kształtowania indywidualnej, silnej jednostki ludzkiej. W myśl humanizmu człowiek jest najbardziej wartościową jednostką w świecie – liczy się jego talent!!! Hasłem humanizmu stało się słynne zdanie Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce. Antropocentryzm – pojęcie to związane jest z humanizmem. Dosłownie oznacza

Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały epokę renesansu?

Jakie wydarzenia historyczne ukształtowały epokę renesansu? Przede wszystkim odkrycia geograficzne. To one ukształtowały nową Europę i zmieniły sposób myślenia wielu ludzi. Odkrycie Ameryki i innych nowych ziem, spowodowało: rozszerzenie horyzontów ludzkiego myślenia, napływ pieniądza do Europy, a tym samym inny, mniej ascetyczny, a bardziej wystawny styl życia, bogacenie się miast, a tym samym możliwość inwestycji, rozwój architektury, sztuki. Kolejnymi, zresztą także będącymi konsekwencją odkryć geograficznych, istotnymi dla tworzenia nowej epoki, było: powstawanie silnych państw,

W czym przejawia się oryginalność Petrarki jako twórcy poezji miłosnej?

W czym przejawia się oryginalność Petrarki jako twórcy poezji miłosnej? Petrarka nie był pierwszym twórcą piszącym o miłości. Już w starożytności powstawały miłosne wiersze. W średniowieczu gorące uczucia do przeróżnych białogłów wyśpiewywali trubadurzy. Petrarka znał doskonale miłosne liryki dwunastowiecznych twórców z francuskiej Prowansji. Laura miała też swą włoską literacką poprzedniczkę – Beatrycze Dantego. Czym więc różni się miłość w ujęciu Petrarki od miłości przedstawianej we wcześniejszych utworach? Petrarka stworzył miłosny portret ukochanej kobiety, który później

Jakie były związki renesansu z kulturą antyczną?

W odrodzeniu obowiązywało hasło powrotu do źródeł – teraz odczytanych i odkrywanych na nowo. Renesansowi twórcy i myśliciele zwrócili się w stronę tradycji greckiej i rzymskiej oraz biblijnej. Na nowo odczytywano Platona, zachwycano się pieśniami Horacego, przemówieniami Cycerona, rozmyślaniami Marka Aureliusza. Powstawały nowe tłumaczenia Biblii (nie należy tego łączyć tylko z reformacją) i fragmentów tej świętej księgi, jak choćby Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego. Nastąpiło nawet pewne pomieszanie, wynikające zarówno z zainteresowania