Posts From Zbyszek
Autor: Gustaw Herling-Grudziński (1919-2000) przed wojną student polonistyki na UW, w 1940 aresztowany przez NKWD przy próbie nielegalnego przekroczenia granicy i skazany na 5 lat łagru, więzień Jercewa pod Archangielskiem, zwolniony po demonstracyjnej głodówce w styczniu 1942 (amnestia dla Polaków), żołnierz armii gen. Władysława Andersa (udział w bitwie pod Monte Cassino), po wojnie: decyzja o emigracji (Londyn, Monachium, Neapol), działalność dziennikarska – współpraca z radiem Wolna Europa i paryską Kulturą,
Autorka: Zofia Nałkowska (1884-1954) Epoka Dwudziestolecie międzywojenne: czas refleksji nad człowiekiem, jego miejscem w społeczeństwie, zagadkami psychiki. Powstaje psychologia, swoje teorie głoszą behawioryści, Freud, Jung… W literaturze czas eksperymentów, odchodzenia od tradycyjnej prozy. Choć Nałkowska odwołuje się do konwencji powieści realistycznej, inspiracją dla niej będą także dzieła Marcela Prousta (W poszukiwaniu straconego czasu) czy Jamesa Joyce’a (Ulisses). Subiektywizacja narracji będzie zresztą charakterystyczną cechą powieści XX wieku. Dzieło: Granica Powieść wydana w roku 1935.
Autor: Witold Gombrowicz (1904-1969) Dzieło: Ferdydurke Powieść wydana w Warszawie w 1937 r. Epoka Dwudziestolecie międzywojenne: kreacjonizm w literaturze (Witkacy, Schulz, Gombrowicz) – tworzenie nowych światów zamiast realistycznego odtwarzania, obecność groteski, pesymistyczny pogląd na cywilizację i kulturę (aż do katastrofizmu), nawiązania: Freud, egzystencjaliści (człowiek jest samotny!). Forma utworu Jest to powieść o fragmentarycznej kompozycji. Autor odwołał się w tym dziele m.in. do powieści edukacyjnej, w której ważnym zagadnieniem jest dojrzewanie bohatera, jego duchowa podróż, nabywanie doświadczeń życiowych.
Kiedy 16 kwietnia doktor Rieux zobaczył na schodach pierwszego martwego szczura, nie przypuszczał jeszcze, jak bardzo zmieni to życie całego miasta i jego samego. Późniejsza epidemia stała się wielkim sprawdzianem człowieczeństwa. A Albert Camus wyraźnie ostrzega nas w swojej powieści: „bakcyl dżumy nigdy nie umiera…”. Autor: Albert Camus (1913-1960) francuski pisarz i filozof, urodzony w Algierii, laureat Nagrody Nobla w 1957, początkowo dziennikarz, w czasie II wojny światowej działacz ruchu oporu. Inne ważne utwory: powieści: Obcy (1942),
Autor William Szekspir (1564-1616) – najsłynniejszy dramaturg angielski i reformator teatru. Pochodził ze Stratfordu, z rodziny mieszczańskiej, lecz dość zamożnej. Jego późniejsze dramaty dowodzą starannego wykształcenia autora, choć na uniwersytet William nie poszedł. Wcześnie się ożenił, ale gdy tylko trójka dzieci podrosła, opuścił rodzinne miasto. Czy z powodu miłości do teatru? Zanim zasłynął jako autor sztuk przeszedł wszystkie etapy teatralnej „kariery” – początkowo podobno pilnował koni gościom przyjeżdżającym do teatru.
Narracja to wypowiedź prezentująca zdarzenia powiązane z postaciami w nich uczestniczącymi oraz ze środowiskiem, w którym się rozgrywają. Jeśli na plan pierwszy przedstawienia wysuwają się zjawiska dynamiczne, rozwijające się w czasie, mamy do czynienia z opowiadaniem. Jeśli statyczne, rozmieszczone w przestrzeni, narracja przybiera formę opisu. Wypowiedzi postaci są przedstawione za pomocą: mowy zależnej: Powiedział, że podjął już decyzję. mowy niezależnej: Powiedział: – Podjąłem decyzję. Zobacz: Mowa zależna i mowa niezależna Jeżeli narrator używa mowy zależnej, to jest
Nawiązania do Antygony Jak się okazuje, bohaterka mitu i tragedii Sofoklesa podziałała na wyobraźnię twórców różnych epok. Oto niektóre z tych nawiązań: I. W antycznych tragediach dwa razy wątek losów Antygony podjął Eurypides (Fenicjanki), a także Ajschylos w dramacie Siedmiu przeciw Tebom. II. Późniejsze dramaty nawiązujące do Antygony: Godzina Antygony Artura Marii Swinarskiego, dramat w trzech aktach (Paryż, 1960) – konflikt między sześcioma polskimi żołnierzami walczącymi po stronie rewolucji hiszpańskiej (substytut chóru z tragedii greckiej), chcącymi
Powrót prokonsula Postanowiłem wrócić na dwór cesarza jeszcze raz spróbuję czy można tam żyć mógłbym pozostać tutaj w odległej prowincji pod pełnymi słodyczy liśćmi sykomoru i łagodnymi rządami chorowitych nepotów gdy wrócę nie mam zamiaru zasługiwać się będę bił brawo odmierzoną porcją uśmiechał się na uncje marszczył brwi dyskretnie nie dadzą mi za to złotego łańcucha ten żelazny wystarczy postanowiłem wrócić jutro lub pojutrze nie mogę żyć wśród winnic wszystko tu
Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: • Wyrok, Przemiana (1916), • Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), • Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maxa Broda, przyjaciela pisarza: • Proces (1925), • Zamek (1926), • Listy do Mileny (1952), • Dzienniki 1910-1923 (1954), • Listy do Felicji (1967). Epoka – XX-lecie międzywojenne Utwór zapowiadający tendencje i problemy
Zhańbiony czy z poczuciem wolności, upokorzony czy wolny, z kainowym piętnem czy etycznie czysty? Jaki obraz człowieka stworzyła literatura XX wieku? Przedstaw i osądź. Proponowany wstęp Zachciało mu się szczęścia, zachciało mu się prawdy, zachciało mu się wieczności, patrzcie go! …………………………………………… ale wolność mu w głowie, wszechwiedza, byt ……………………………………………………. Ale jest – zawzięty. Zawzięty, trzeba przyznać, bardzo, Z tym kółkiem w nosie, w tej todze, w tym swetrze. Sto pociech, bądź
Jakie wyobrażenia człowieczeństwa pragniesz przenieść w nowe stulecie. Odwołaj się do tekstów, które wspierają Twoje przemyślenia. Fragment wiersza Czesława Miłosza „Ciebie zapraszam dziś do arki, która przez czasu potok wartki na nowe brzegi nas poniesie”. Przykładowy wstęp Pracoholik, cały swój czas poświęcający firmie, a może zabijający czas (i siebie?). Karierowicz, wspinający się sprawnie po kolejnych szczeblach i wiecznie zastanawiający się, co dobrze wygląda w CV? Biznesmen, ustawicznie kontrolujący stan swojego konta?
Obrazy dzieciństwa w wybranych tekstach kultury. Czy zawsze „sielskie, anielskie”? Przykładowy wstęp Mickiewicz nazwał swe dzieciństwo „sielskim, anielskim”. Podobnie pokazał je w Curriculum vitae Leopold Staff: Dzieciństwa mego blady, niezaradny kwiat Osłaniały pieszczące, cieplarniane cienie. Nieśmiałe i lękliwe było me spojrzenie I stawiając krok cudzych czepiałem się szat. Jednak dzieciństwo, podobnie jak całe ludzkie życie, ma wiele wymiarów, nie tylko ten rozkoszny. Przyjrzyjmy się zatem różnym jego wymiarom. . Proponowane rozwinięcie
Arkadyjska przestrzeń, odrzucona wartość, źródło konfliktu. Do jakich przemyśleń na temat różnych obrazów domu w literaturze skłoniła Cię lektura wybranych tekstów. Proponowany wstęp „Dom jest przestrzenią zamkniętą, stanowi jednak odwrotność labiryntu. Jest zawsze przestrzenią własną, oswojoną, przyjazną. Jego zamknięcie nie tylko nie jest groźne, stanowi zarazem warunek i element bezpieczeństwa” – pisze Michał Głowiński w Mitach przebranych. Podkreśla, że w domu „nic nie zostało narzucone z zewnątrz”. W domu tworzonym przez nas
„Serce ma swoje racje, których rozum nie zna”. Udowodnij, że dewiza B. Pascala była bliska wielu bohaterom literackim. Przykładowy wstęp Starsi często powtarzają nam, żebyśmy w życiu zawsze kierowali się rozumem. Myślę, że mają dobre intencje (zależy im na naszej przyszłości), ale nie mają do końca racji. Ludzka natura jest bowiem zbyt bogata, by dała podporządkować się wyłącznie racjonalnym prawom. Nie trzeba sięgać aż do pism filozofów, żeby przekonać się,
„Bywa nieraz, że stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów” (Jan Paweł II). Rozważ tę myśl w odniesieniu do utworów XX wieku i współczesnego czasu. Przykładowy wstęp Kiedyś podczas podróży pociągiem bawiliśmy się z przyjaciółmi w wyszukiwanie słów, które powinny zostać usunięte ze współczesnych słowników, bo w XX-wiecznej rzeczywistości przestały cokolwiek znaczyć. Padały głównie nazwy nieużywanych od dawna przedmiotów aż do chwili, gdy jeden z kolegów obok żaren i
Odwołując się do literatury różnych epok, pokaż, że miłość może być w ludzkim życiu siłą budującą i niszczącą. Przykładowy wstęp Kto z nas nie marzy o miłości? Wydaje się nam, że dopiero to uczucie pozwala człowiekowi poczuć się naprawdę szczęśliwym. W życiu doświadczamy jednak, że miłości zwykle towarzyszy dawka cierpienia lub chociażby niepewności – może to właśnie to przesądza o jej uroku? Miłość uskrzydla i rani, niszczy i buduje – tę prawdę musimy
Wojny, powstania, rewolucje – temat od wieków ten sam, ale pokazywany rozmaicie. Na wybranych przykładach wykaż podobieństwa i różnice. Przykładowy wstęp Wszelkiego rodzaju walki, powstania, rewolucje i wojny to wdzięczny temat dla twórcy literatury. Z jednej strony nadają utworowi rys sensacyjności i przygodowości, który zapewnia zainteresowanie czytelników, z drugiej z kolei – jest świetnym sprawdzianem artystycznej maestrii pisarza. Tylko wielcy twórcy potrafią w sposób plastyczny i – co może ważniejsze – prawdziwie przejmujący pokazywać wojenne wypadki. Wojna
W dzisiejszych czasach umiejętność posługiwania się biegle kilkoma językami jest bez wątpienia na wagę złota. Coraz więcej osób bierze udział w różnego rodzaju kursach celem udoskonalenia swoich umiejętności językowych bądź dopiero rozpoczęcia przygody z nauką języków obcych. Nie trudno zauważyć, że coraz częściej także w ogłoszeniach o poszukiwaniu pracowników jeden z podstawowych wymogów przyjęcia do pracy stanowi znajomość przynajmniej jednego języka obcego. Udowodniono naukowo, że podczas całego procesu rekrutacji pracowników,
„Ocalić życie to jeszcze nie wszystko”. Wpływ wojny na psychikę człowieka na podstawie wybranych tekstów literackich. Przykładowy wstęp Nigdy nie brałem udziału w wojnie, nie przeżyłem jej na własnej skórze, więc mogę pisać o tym dramacie jedynie na podstawie relacji innych, zwłaszcza twórców literatury. Wielu bohaterów podkreśla, że wojna jest koszmarem, przerażającym snem, z którego człowiek chce się obudzić w normalnym świecie. Jedna z podstawowych wartości (bodaj najważniejsza obok patriotycznej, honorowej walki do końca) to:
Czy ze zjawiskiem śmierci można się oswoić? Uzasadnij na przykładach z literatury i kultury różnych epok. Przykładowy wstęp Śmierć była zjawiskiem od wieków niepokojącym ludzkość. W różny sposób próbowano ten strach łagodzić. Wiemy, że starożytni filozofowie chcieli uwolnić człowieka od lęku przed ostatecznym kresem. Pitagorejczycy i Platon pocieszali, że właściwe życie zaczyna się w innej, idealnej rzeczywistości, do której dusza wyrywa się z więzienia ciała. Inne szkoły, takie jak stoicka i epikurejska, głosiły, że nieśmiertelności nie ma,
