Posts From Zbyszek
Sprawdzian Takie pytanie może zadać nauczyciel, jeśli będzie chciał sprawdzić, czy przeczytałeś lekturę: Który z bohaterów zyskał pseudonim Kopernicki? Alek. Pseudonim taki zyskał po akcji związanej z pomnikiem Korpernika polegającej na zdjęciu z postumentu tablicy z niemieckimi napisami. O której godzinie zwykle dokonywało rewizji i aresztowań w polskich domach gestapo? O godzinie czwartej rano. Jak miała na imię narzeczona Alka? Basia. Kto nosił pseudonim Zeus? Leszek Domański, wódz Buków i jednocześnie nauczyciel geografii w Gimnazjum im Stefana Batorego.
Autor Bolesław Prus (1847-1912) Polski pozytywista, autor powieści (Lalka, Placówka, Emancypantki) i nowel (Antek, Kamizelka, Katarynka, Powracająca fala), felietonów (Kroniki tygodniowe). Nigdy nie był w Egipcie. Czas akcji 1087-1085 p.n.e. Skąd to wiemy? Kapłan Herhor jest postacią historyczną. Wstąpił na tron w 1085 roku p. n. e. Akcja utworu trwa dwa lata. Miejsce akcji Memfis – pałac faraonów. Teby – tu znajduje się świątynia Amona, w której Herhor był arcykapłanem. Teby to także miejsce
Autor Dante Alighieri Uważany jest za ojca literatury włoskiej i literackiego języka włoskiego. To ktoś tak znany we Włoszech jak u nas Jan Kochanowski i Adam Mickiewicz razem wzięci. Włoscy uczniowie omawiają jego sztandarowy utwór Boska komedia przez długie miesiące i może dlatego, choć drobiazgowo go znają, niekoniecznie lubią. Dante urodził się w 1265 r. w pięknym, bogatym włoskim mieście, Florencji, rywalizującym o prymat w Toskanii ze Sieną. To właśnie dzięki niemu dialekt toskański, w którym pisał, czyli odmiana
Cechy antycznej tragedii Zasada trzech jedności czasu (ograniczenie czasu tragedii najwyżej do jednej doby) miejsca (umiejscowienie akcji tylko w jednym miejscu) akcji (ograniczenie treści do jednego, głównego wątku) Istnienie konfliktu tragicznego – dwóch równorzędnych akcji, spośród których nie można dokonać dobrego wyboru. Cokolwiek zrobią bohaterowie, i tak zaprowadzi ich to do nieuchronnej katastrofy. Katharsis – wywoływanie u widza uczucia litości i trwogi. Ograniczona liczba aktorów – na scenie występuje najwyżej trzech aktorów (oprócz Chóru)
Król Teb, Lajos, i jego żona otrzymali z Delf straszną wyrocznię, która głosiła, iż ich syn zabije ojca i ożeni się z matką. Gdy więc urodził im się syn, Lajos kazał porzucić go w górach, by tam niemowlak zginął. Jednak sługa, któremu to zlecono, ulitował się nad niewinnym dzieciątkiem i zamiast porzucić chłopca, oddał go pasterzowi z Koryntu. Ten zaś zaniósł go na dwór koryncki i oddał bezdzietnej parze królewskiej, która przyjęła chłopca za swojego syna, nadając mu
Graniastosłup Graniastosłupem nazywamy figurę przestrzenną, której dwie ściany zwane podstawami są przystającymi wielokątami zawartymi w płaszczyznach równoległych, a ściany boczne są równoległobokami. Uwaga! W graniastosłupie prostym ściany boczne są prostokątami (są prostopadłe do podstaw). Zapamiętaj! Graniastosłup nazywamy prawidłowym, jeśli jest prosty i podstawy są wielokątami foremnymi. Wielokątami foremnymi są np. trójkąt równoboczny, kwadrat, sześciokąt foremny. Przekątna graniastosłupa – to odcinek łączący dwa wierzchołki nienależące do płaszczyzny jednej ściany. Uwaga! Graniastosłup trójkątny ma
Autor Nieznany. Wprawdzie autorstwo Bogurodzicy przypisywano tradycyjnie świętemu Wojciechowi, nie potwierdza tego nauka. Legendę o rzekomym autorstwie świętego rozpropagował żyjący w XV wieku kronikarz Jan Długosz – który wspominał o tym w swojej kronice, opisując bitwę pod Grunwaldem. Bogurodzica jest jednakże tekstem anonimowym, tak jak większość tekstów średniowiecznych. Ówcześni autorzy, dla których życie na ziemi było tylko etapem w drodze do życia wiecznego, pisali nie dla własnej chwały, lecz dla chwały Bożej – Ad maiorem
Skojarz starożytne formy władzy! Starożytny Egipt – monarchia Faraon = król Mezopotamia – monarchia Rządzą królowie-kapłani Starożytna Grecja w Atenach – demokracja w Sparcie – oligarchia Starożytny Rzym czasy cesarstwa – rządy cesarza czasy republiki – władza należy do ogółu obywateli. . Starożytny Egipt Skojarz ustrój starożytnego Egiptu z monarchią! Zapamiętaj – władzę w Egipcie sprawował jednoosobowo faraon. Faraon, czyli król, decydował o wszystkim – ustalał prawo, był sędzią, najwyższym kapłanem i dowódcą
Sprawowanie władzy Co to znaczy sprawować władzę? Sprawować władzę to znaczy mieć takie środki i uprawnienia, które powodują, że ludzie jej poddani zmuszeni są ją respektować, czyli postępować tak, jak tego oczekuje rządzący. Władza musi także dysponować siłą, która zapewni kontrolę wykonywania jej poleceń. Bez spełnienia tego warunku nie może być mowy o rzeczywistym sprawowaniu władzy. O władcach… O władcach sądzono, że są to osoby obdarzone szczególną łaską i opieką bogów. W starożytnym Egipcie
Zapamiętaj! Przywileje to akty wydawane przez króla, nadające poszczególnym osobom lub całym stanom określone uprawnienia. Zapamiętaj najważniejsze przywileje! Przywilej budziński – 1355 r. Przywilej koszycki – 1374 r. Przywilej piotrkowski – 1388 r. Przywilej czerwiński – 1422 r. Przywilej jedlneński – 1430 r. Przywilej krakowski – 1433 r. Przywileje cerekwicko-nieszawskie – 1454 r. Przywilej piotrkowski – 1496 r. Konstytucja nihil novi – 1505 r. To jest ważne! Polska szlachta zdobyła w okresie późnego średniowiecza takie prawa, które umożliwiły jej
Zapamiętaj! Koronacja to dokonywany publicznie akt przekazania monarsze insygniów królewskich. Zwykle koronacja połączona była z ceremonią kościelną, podczas której wysoki duchowny namaszczał władcę olejami świętymi. Insygnia królewskie – symboliczne, zewnętrzne oznaki jakiejś godności, urzędu, władzy. Zapamiętaj insygnia królewskie! Berło Korona Jabłko królewskie Zapamiętaj ważne polskie koronacje! Bolesław Chrobry – 1025 r. Bolesław Śmiały – 1076 r. Władysław Łokietek – 1320 r. Kazimierz Wielki – 1333 r. Władysław Jagiełło – 1386 r. Henryk Walezy – 1573 r. Stefan
Człowiek renesansu Ludźmi renesansu, umysłami renesansowymi nazywamy wszechstronnych naukowców czy artystów, ale tacy zdarzają się dziś, w czasach wąskiej specjalizacji, coraz rzadziej. Kogo byśmy tu wymienili? Może, na przykład, Alberta Einsteina – nieprzeciętnego fizyka wszech czasów. A spośród polskich humanistów – profesor Marię Janion, która interesuje się zarówno literaturą polskiego i zachodniego romantyzmu, jak i innymi epokami literackimi, choćby współczesną czy dwudziestoleciem międzywojennym. Mianem Leonarda da Vinci określamy geniusza o szerokich
Mieszko I (ok. 960-992) Zjednoczył pod swoim panowaniem plemiona słowiańskie stanowiące przez wieki trzon państwa polskiego. 964-965 r.: walki z Pomorzanami i uzależnienie ich ziem. Przyjął chrzest (966 r.). To wydarzenie o olbrzymim znaczeniu dziejowym: Polska stała się jednym z krajów cywilizowanej Europy, do naszego państwa zaczęło napływać duchowieństwo, przynosząc ze sobą znajomość pisma (języka łacińskiego). Z czasem powstawały pierwsze polskie roczniki i kroniki, w których zapisywano najważniejsze wydarzenia z dziejów kraju; rozwijało się budownictwo (sztuka romańska), czerpiąc wzory z krajów
To ludzie wyprawili się na nieznane morza, w poszukiwaniu przygód, przypraw korzennych, zdobyczy. Odnaleźli nowe lądy. To człowiek wynalazł druk. To człowiek wzniecił pożar reformacji i zaprojektował Kaplicę Sykstyńską. Średniowiecze było anonimowe. Renesans jest epoką znakomitości. Geniuszy jest tu tak wielu, że trzeba wybierać, by powiedzieć choć dwa słowa o tym, który pisał nowatorskie dzieło, rzeźbił lub malował albo przemierzał oceany. Renesansowy umysł lub „człowiek renesansowy” to termin, który nie tylko do dziś
Dane personalne Imiona: Stanisław Antoni, jako król przybrał imię August Personalia rodziców: Stanisław Poniatowski, kasztelan krakowski i dyplomata; Konstancja z Czartoryskich Data urodzenia: 17.01.1732 Miejsce urodzenia: Wołczyn Zawód: stolnik litewski, król Polski w latach 1764-1795 Zmarł: 12.02.1798 w Petersburgu Uwaga! Stanisław August Poniatowski był ostatnim królem wolnej Rzeczypospolitej, ale nie ostatnim królem zasiadającym na polskim tronie. W okresie zaborów na królów koronowali się carowie rosyjscy – Aleksander I i Mikołaj I. Światowiec i dyplomata Stanisław Poniatowski odebrał
Dane osobowe August II, zwany Mocnym, z dynastii Wettinów Imiona: Fryderyk August Personalia rodziców: Jan Jerzy III, elektor saski, i Anna Zofia z duńskiej rodziny królewskiej Data urodzenia: 12.05.1670 Stan cywilny: żonaty – z Krystyną Eberhardyną (większość życia w separacji) Dzieci: m.in. Fryderyk August, późniejszy król Polski Zawód: elektor saski od 1694 r., król Polski 1697-1706 i 1709-1733 Zmarł: 2.02.1733 Długie bezkrólewie Po śmierci Jana III Sobieskiego bezkrólewie trwało ponad rok. W tym czasie targowano się, kto zasiądzie
Dane osobowe Imiona: Fryderyk August Personalia rodziców: August II i Krystyna Eberhardyna Data urodzenia: 7.10.1696 Stan cywilny: żonaty – z arcyksiężniczką Marią Józefą z rodu Habsburgów Dzieci: czternaścioro (7 chłopców i 7 dziewczynek) Zawód: elektor saski i król Polski od 1733 r. Zmarł: 5.10.1763
Dane osobowe Imiona: Stanisław Bogusław Personalia rodziców: Rafał Leszczyński, starosta generalny wielkopolski i podskarbi wielki koronny i Anna z Jabłonowskich, córka hetmana wielkiego koronnego Stanisława Data urodzenia: 20.10.1677 Stan cywilny: żonaty z Katarzyną Opalińską (córką kasztelana poznańskiego) Dzieci: m.in. Maria Leszczyńska, od 1725 r. żona króla Francji Ludwika XV Zawód: król Polski w 1704-1709 i 1733-1736, od 1737 r. władca Lotaryngii Zmarł: 23.02.1766 Zmiany na tronie Wojewoda poznański Stanisław Leszczyński zawdzięczał wyniesienie na tron osobistej znajomości
Dane osobowe Imię: Jan Ojciec: Jakub Sobieski, mąż stanu i dyplomata Matka: Teofila Sobieska z Daniłowiczów Data urodzenia: 17.08.1629 Wykonywane zawody: żołnierz, poseł, marszałek wielki koronny (od 1665), hetman polny koronny (od 1666), hetman wielki koronny (od 1668), król Polski (1676-1696) Koronowany: 2.02.1676 Żona: Maria Kazimiera d’Arquien zwana Marysieńką Dzieci: m.in. Teresa Kunegunda Sobieska, żona elektora bawarskiego Maksymiliana II Emanuela i matka cesarza Karola VII; Jakub Ludwik Sobieski, kandydat do korony polskiej po
Dane personalne Personalia rodziców: Konstancja Habsburżanka i Zygmunt III Waza Urodzony: 22.03.1609 Stan cywilny: żonaty – Ludwika Maria Gonzaga, wdowa po Władysławie IV Zawód: król Polski (1648-1668) Zmarł: 16.12.1672 w Nevers Przyczyna śmierci: zapalenie płuc Pochowany: na Wawelu w Krakowie, serce pozostało w Paryżu Elekcyjne przepychanki Gdy umierał król Władysław IV, na Ukrainie rozpoczynało się powstanie kozackie. Trzeba było szybko wybrać nowego władcę. Kandydatami do korony byli dwaj młodsi, przyrodni bracia Władysława: Jan Kazimierz,
