W obliczu Twoich niebiosów, które oglądam, dzieła Twoich palców, w obliczu księżyca i gwiazd, które stworzyłeś, czym jest człowiek, że masz go w opiece? (…) o Panie, Panie nasz, jak niepojęte jest imię Twoje po wszystkiej ziemi! (Psalm 8, przekład Romana Brandstaettera) Dokąd mię chcesz zapomnieć? Dokąd świętą swoję Twarz przede mną kryć będziesz? Dokąd duszę moję Frasunki trapić będą, ojcze dobrotliwy? Dokąd mię deptać będzie człowiek zazdrościwy? (Jan Kochanowski, Psalm 13)
Po czym rozpoznawać tren? Po temacie – jest nim szeroko pojęty żal i ból po śmierci ukochanej osoby przedstawiony w bardzo różny artystycznie i niejednokrotnie zaskakujący sposób (zwróć uwagę w związku z tym na częsty motyw śmierci!). Często wskazówką jest podmiot liryczny – prawie zawsze można go utożsamiać z poetą (utwory dotyczą przecież jego osobistych przeżyć). Po apostrofach – skoro treny pisane są jako wyraz żalu po śmierci ukochanych osób, często właśnie do nich bezpośrednio zwracają
Na czym polega oksymoron? Na zestawieniu sprzecznych ze sobą słów. Na przykład: Zimny ogień – wiemy, że ogień jest tak gorący, że aż można się sparzyć. Nigdy nie jest zimny. Gorący śnieg – tu na odwrót. Nawet Eskimosi nie znają takiego rodzaju śniegu. Strasznie się cieszę – ten używany przez nas często związek wyrazowy jest niepoprawny. Można się cieszyć ogromnie, bardzo, ale nie strasznie czy potwornie. Spiesz się powoli –
Co to jest metafora? To trop artystyczny pojawiający się głównie w poezji, ale występujący też w języku potocznym, wyrażenie, w obrębie którego następuje zamierzona przemiana znaczeń składających się na nie słów. Już Arystoteles (starożytny twórca) pisał: „Metafora jest to przeniesienie nazwy jednej rzeczy na inną: z rodzaju na gatunek, z gatunku na rodzaj, z jednego gatunku na inny, lub też przeniesienie nazwy z jakiejś rzeczy na inną na podstawie analogii” (Poetyka) – widzimy więc, że to trop
Nad Niemnem – powieść realistyczna czy tendencyjna? Zacznij od wprowadzenia Zaznacz różnicę znaczeniową między terminami powieść realistyczna i powieść tendencyjna. Podkreśl, że powieść tendencyjna była formą charakterystyczną dla pierwszej fazy pozytywizmu polskiego, w miarę rozwoju prądu zaś znacznie popularniejsze stały się utwory typowo realistyczne. Nad Niemnem to powieść Elizy Orzeszkowej powstała w okresie pozytywizmu, czyli w czasie, kiedy przed literaturą stawiano konkretne zadania. Pisać dla samego pisania po prostu nie wypadało. Cała literatura realizowała
Pochodzenie: tytan; syn tytana Japeta i morskiej nimfy Klimeny (lub Tetydy), brat m.in. Atlasa (tego, który dźwigał świat na ramionach i Epimeteusza (męża Pandory). Cechy charakteru: dobry, szlachetny, prawy, życzliwy, przyjazny ludziom, ofiarny, dobroczynny, bezinteresowny, filantropijny, altruistyczny, uczynny, pomocny, wspaniałomyślny, wielkoduszny, kochający ludzi. Zasługi dla ludzkości: stworzenie człowieka oraz przygotowanie go do życia. Najważniejsze wydarzenie w jego życiu: gdy bogowie próbowali osłabić możliwości ludzi, Prometeusz pomagał im przetrwać. Zeusowi i innym bogom najbardziej nie
Lektura: Antygona Sofoklesa. Rodowód: Kreon jest bratem Jokasty (szwagrem Edypa), wujem nieżyjących braci Eteoklesa i Polinejkesa oraz Antygony i Ismeny. Przełom w jego życiu: Objęcie tronu po bratobójczej śmierci prawowitego władcy Teb – Eteokles i podjęcie pierwszej decyzji – Kreon wydaje zakaz pochówku zmarłego Polinejkesa (zdrajcy Teb). Kreon – bohater literacki Cechy Kreona jako złego władcy Brak obiektywizmu. Nadużywanie władzy do realizacji własnych ambicji. Traktowanie miasta-państwa jak prywatnej własności. Brak szacunku wobec praw boskich.
„Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu. Dobrze widzi się tylko sercem”. Rozwiń myśl pochodzącą z Małego Księcia. „Czucie i wiara silniej mówi do mnie niż mędrca szkiełko i oko” – oto cytat z Mickiewiczowskiej ballady Romantyczność. „Miej serce i patrzaj w serce”, „Dobrze widzi się tylko sercem” – to manifesty postawy romantycznej, niezbyt modnej dziś, kiedy liczą się wykształcenie, umiejętne kalkulacje, racjonalne myślenie i trzeźwe spojrzenie na świat. Niepotrzebne? Niezbędne! Bo człowiek, który nie myśli, nie liczy i nie
Opisz obyczaje szlacheckie przedstawione w Panu Tadeuszu. Podtytuł Pana Tadeusza – Ostatni zajazd na Litwie oraz powtarzający się bardzo często w poemacie przymiotnik: „ostatni” sugeruje, iż mamy do czynienia z pożegnaniem dawnego, szlacheckiego świata. Nieodłącznym składnikiem tego świata jest pewna etykieta, pewne obyczaje… W epopei opisano je szczegółowo, barwnie i pięknie. Już pierwsza księga daje nam obraz szlacheckiej gościnności i ziemiańskich, staropolskich obyczajów. Gdy Tadeusz przybywa ze szkoły do rodzinnego domu – Soplicowa – stryj,
Który ze znanych Ci tekstów biblijnych mógłby uznać przemieniony Scrooge za swoje życiowe motto? Wybieramy tekst biblijny Propozycje: Przypowieść o miłosiernym Samarytaninie To fragment Ewangelii świętego Łukasza. Przypowieść ta była odpowiedzią Jezusa na pytanie postawione przez jednego z jego uczniów: „Co mam robić, aby osiągnąć życie wieczne?”. W przypowieści pewien człowiek, mieszkaniec Jerozolimy, został napadnięty, ograbiony i okrutnie pobity przez zbójców. Nikt mu nie pomógł – ani kapłan przechodzący drogą, ani lewita, czyli
Zdecyduj się na ten pogląd, który – Twoim zdaniem – wyłania się z Dziadów cz. II. Wybierz tezę i ją uzasadnij: 1. Życie człowieka zamyka się ostatecznie wraz ze śmiercią. 2. Życie człowieka dopełnia się (nabiera pełni) dopiero wraz z jego pośmiertnymi losami. Czy rozumiesz temat? Masz wybrać jeden z dwóch poglądów, ten, z którym się zgadzasz, i uzasadnić go. Który pogląd wybierasz i dlaczego? Zastanów się, z jakim podejściem do sprawy śmierci spotykamy się w Dziadach. O czym
Jak to było naprawdę? – recenzja filmu Troja. Każdy choć trochę zainteresowany historią starożytnej Grecji zapewne czekał na ten film z ogromną niecierpliwością. (…) Z uwagą śledziłam wszystkie doniesienia z planu, rozczytywałam się w Iliadzie oraz oglądałam w internecie enigmatyczne zwiastuny. Wielkie nadzieje wiązałam przede wszystkim z gwiazdami zaangażowanymi do pracy nad tym obrazem i budżetem, którym dysponował reżyser – ponad 200 milionami dolarów. Z takim „zapleczem” po prostu aż wstyd byłoby nie zrobić dobrego i zapierającego dech w piersiach
Charakterystyka porównawcza Artura i Edka z Tanga Sławomira Mrożka. Inteligent i prostak. Nadwrażliwiec i cham. Trudno o bardziej kontrastowe zestawienie… A jednak spotykają się pod jednym dachem… Ta konfrontacja nie może nie doprowadzić do spięć. I mimo początkowego pozornego sojuszu obu panów, do takiego spięcia dochodzi! Jeden z nich przegrywa. Niestety, ten bardziej wartościowy. Przyjrzyjmy się bliżej obu bohaterom dramatu Sławomira Mrożka. Artur, syn inteligentów, Eleonory i Stomila, jest pilnym studentem trzech fakultetów. Młody, przystojny,
Opisz dworek szlachecki na przykładzie Soplicowa z Pana Tadeusza. Śród takich pół przed laty, nad brzegiem ruczaju, Nas pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany; Świeciły się z daleka pobielane ściany, Tym bielsze, że odbite od ciemnej zieleni Topoli, co go bronią od wiatrów jesieni. Ten opis dworu w Soplicowie, znany dobrze z I księgi Pana Tadeusza na długo ukształtował wyobrażenie polskich czytelników i widzów o dworku szlacheckim. Soplicowo, co ważne, znajduje się
Opisz zmieniające się nastroje Skawińskiego – bohatera noweli Henryka Sienkiewicza. Czy wiesz, jak opisać czyjeś przeżycia wewnętrzne? Polecenie wyraźnie sugeruje: „opisz zmieniające się nastroje”. Masz zatem stworzyć opis przeżyć wewnętrznych. Czego wymaga ta forma? Dokładnej lektury tekstu i – wyobraźni, bo nie wszystko jest w nim napisane wprost. Może nawet trzeba ponownie przeczytać lekturę. Jak opisywać przeżycia? Nie opowiadaj losów latarnika, nie koncentruj się na jego zajęciach czy burzliwej przeszłości. Skup się
Udowodnij, że literatura romantyczna była w dużym stopniu inspirowana wierzeniami ludowymi i folklorem. Martwe znasz prawdy, nie znane dla ludu, Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce… pisał Adam Mickiewicz w balladzie Romantyczność. I opowiedział się w niej zdecydowanie po stronie znanych ludowi, nie mędrcom wartości. Literatura romantyczna czerpała obficie z folkloru. A oto dowody… Po pierwsze: pojawiają się w utworach romantyków motywy znane z ludowej twórczości. Chociażby historia opowiedziana w balladzie Lilie wywodzi się najprawdopodobniej z ludowej
Mały rycerz to pan Wołodyjowski – charakterystyka postaci. Niedawno przeczytałam fragment ostatniej części Trylogii – Pana Wołodyjowskiego. Tytułowy bohater, Michał Jerzy, występuje we wszystkich częściach tego utworu Sienkiewicza. Ten dojrzały, czterdziestodwuletni żołnierz poślubił Barbarę Jeziorkowską, niegdyś podopieczną jego siostry, stolnikowej Makowieckiej. Był komendantem zamku w Kamieńcu. Jego najlepszy przyjaciel to Ketling, który uznał Rzeczpospolitą za swą nową ojczyznę. Pan Wołodyjowski wyróżniał się niskim wzrostem, drobną budową, dlatego nazywany był małym rycerzem.
Balladyna to dramat fantastyczny o magii i uroku władzy (rozprawka). Co to znaczy, że utwór ma charakter fantastyczny? Występują fantastyczne, tj. nieprawdopodobne, niespotykane w realnym życiu, postacie, np. wróżki, chochliki, czarownice, czarodzieje, krasnoludki, lub nierzeczywiste przedmioty, np. latający dywan. Wydarzeniami nie kierują tylko racjonalne czynniki, ale także czary, magia, zachodzą tajemnicze przemiany (np. człowiek zamieniony w zwierzę, człowiek skierowany przez siły wyższe w jakieś miejsce). Dlaczego rozprawka? Zalecono Ci to wprost w temacie. Ale gdyby
Napisz opowiadanie „Donkiszoci są wśród nas”. Wstęp Określasz czas rozpoczęcia akcji (wczesny ranek) Przedstawiasz bohaterów (Radek, współczesny donkiszot, Arek, współczesny giermek) Określasz główne relacje łączące bohaterów, krótko ich charakteryzujesz (przyjaciele, którzy na wiele sobie pozwalają i dużo wybaczają, jeden jest zdolnym marzycielem, drugi sprytnym nygusem) Rozwinięcie Ciąg przygód, faktów, które pokażą, że jeden z bohaterów jest współczesnym donkiszotem, bo: łatwo się zakochuje w nie-znajomych dziewczynach, żadna sprawa nie jest mu obojętna, działa, sam
Wciel się w Jana Kochanowskiego i napisz list do przyjaciela. Pamiętaj! List, tak jak każda forma wypowiedzi, musi się składać: ze wstępu: to nagłówek, czyli zwrócenie się do adresata(odbiorcy listu) z rozwinięcia: czyli nawiązania do otrzymanego listu lub przedstawienia się (jeśli piszemy do obcej osoby); główną częścią listu jest prośba o coś, podziękowanie, opis sytuacji lub wrażeń itp. z zakończenia: na ogół list kończą pozdrowienia, czasem prośba o odpowiedź; konieczny jest podpis – list nie może