Motywy do prac pisemnych (GIM)
Miejsce akcji Bardzo wiele opisów przyrody spotykamy w utworach pozytywistów. Na przykład Henryk Sienkiewicz w powieści „W pustyni i w puszczy” zawarł opisy afrykańskich terenów, przez które wędrują Staś i Nel. Po latach reportaż o tych miejscach napisał Marian Brandys (Śladami Stasia i Nel). Czemu służą tego typu opisy? Po prostu pisarze przybliżają czytelnikom egzotyczne miejsca, o których piszą. Wymieniają nawet drobiazgowo miejsca, nazwy miejscowości, gatunki roślin. Czyni to książkę prawdopodobną i mocniej osadzoną w określonych realiach historycznych i geograficznych. To była
Jakie egzaminy zdawali bohaterowie Waszych szkolnych lektur? Byli kujonami czy leserami? Czego nauczyły ich egzaminy? Sprawdzały zasób wiedzy, czy może coś jeszcze? Kiedy w temacie pracy pojawi się słowo: EGZAMIN, nie panikuj. Przypomnij sobie, którzy z bohaterów przeczytanych przez Ciebie książek zdawali jakieś egzaminy lub przygotowywali się do nich. Zadaj sobie kilka podstawowych pytań. Jak podchodzili do tych egzaminów? Czy byli pilnymi uczniami? Jaką rolę spełniał w ich życiu dany egzamin? Był sprawdzianem
Weźmy pod lupę rodziny ze szkolnych lektur. Przyjrzyjcie się im bliżej. Czy są to rodziny pełne, szczęśliwe, czy też nie? Jaką rolę pełni w nich matka, ojciec, krewni? Czy są to rodziny tradycyjne, czy też nowoczesne? Jakie obowiązki pełnią w niej poszczególne osoby? Czy obowiązuje tradycyjny podział ról? Jakie wartości ceni się w tych rodzinach? Oto kilka obserwacji. Sierotka w cudzym domu Literatura pełna jest portretów skrzywdzonych sierotek, skazanych na towarzystwo obcych ludzi i humory
Jeśli w temacie wypracowania znajdziesz pytanie o młodzież, pewnie się ucieszysz. Powieści o młodych ludziach jest naprawdę sporo – i w kanonie lektur szkolnych, i poza nim. Powstaje tylko problem, które postacie wybrać, jak je podzielić, poklasyfikować, nad jakimi problemami się zastanowić. Kluczem może być Twój stosunek do książkowych bohaterów, to, czy uważasz ich za podobnych do siebie, bliskich sobie, czy też odległych. Czy się z nimi utożsamiasz, czy ich rozumiesz, czy przeciwnie: uważasz ich problemy
Tematy: Sąsiedzi powinni sobie pomagać – oceń wzajemne stosunki między sąsiadami w wybranym utworze literackim lub na podstawie własnych obserwacji. Zamiarom Cześnika, który chce „wykurzyć” sąsiada z zamku, staje na przeszkodzie Rejent, naprawiający mur. Opowiedz o konflikcie bohaterów „Zemsty” Aleksandra Fredry. Historia pewnego konfliktu. Na podstawie wybranej lektury opisz spór sąsiedzki, który najbardziej utkwił Ci w pamięci? Kim są Twoi sąsiedzi? To osoby, z którymi wymieniamy codzienne uprzejmości, np. „dzień dobry, czy u pani też nie
Kim są zdobywcy? Wyraz ten kojarzy się z ludźmi podbijającymi nowe ziemie i zdobywającymi skarby, ale czy tylko. Spróbujmy sprecyzować, kim jeszcze mogą być zdobywcy. Po pierwsze: wodzami i władcami podbijającymi wciąż nowe tereny, zdobywającymi nowe prowincje w starożytności czy kolonie (w epoce odkryć geograficznych). Ludźmi, którzy odzyskują swe dawne ziemie, lub napastnikami podbijającymi inne kraje. Wodzami rewolucji albo przywódcami religijnymi. Ludźmi szerzącymi swoją wiarę, także mieczem. Warto tu zadać sobie pytanie: Jak postępują
Wiara – skąd się wzięła? Nie po to bowiem chcę rozumieć, abym wierzył, lecz wierzę, aby rozumieć. Św. Anzelm z Canterbury Z potrzeby pytania o początki świata, o sens istnienia, o sposób na życie, o życie po śmierci. Na te same pytania odpowiedzi poszukuje krewniaczka wiary – filozofia. Ta jednak próbuje w naukowy sposób dociec prawdy. I na większość pytań nie potrafi dać odpowiedzi. Więcej zagadek rozwiązuje wiara. Wiara nie potrzebuje bowiem dowodów. Przyjmuje przekonanie o czymś bez
Zbyt duży nos, zbyt długie nogi. I ta mina – całkiem dziwaczna. Tak wyglądasz w krzywym zwierciadle. A jak wygląda w nim świat? Skąd to określenie? Byłeś kiedyś w gabinecie luster w wesołym miasteczku? Stoi tam szereg niezwykłych luster, które nie pokazują prawdziwego obrazu, ale wykrzywiają go, zmieniają. Jest to całkiem śmieszne, bo oto w jednym zwierciadle jesteś długim chudeuszem, a w kolejnym jesteś okrągły jak beczułka. W następnym z kolei masz maciupeńką głowę i wielgachne stopy. Tak właśnie działają krzywe zwierciadła.
Nadludzki wysiłek, łzy szczęścia, gorycz porażki, bite z najwyższym trudem rekordy, wiwatujący tłum – to magia sportu. Idea Chęć sprawdzenia siebie i własnych możliwości, zmierzenia się z innymi, zdobycia tytułu mistrza i międzynarodowej sławy, pobicia rekordu, wysławienia własnego kraju. To także idea braterstwa, jedności, równości, zniesienia granic, solidarności między narodami, pomocy niezamożnym, a zdolnym sportowcom. Taką ideę sportu najlepiej realizują igrzyska olimpijskie. Zagrożenie To przede wszystkim kontuzje, wypadki, które niejednokrotnie kończą się trwałym kalectwem. To
Jakie utwory wziąć pod uwagę? Mitologia grecka Biblia Krzyżacy Balladyna Antygona Quo vadis Przesłanie Pana Cogito Pan Tadeusz Trylogia Henryka Sienkiewicza Odyseja Zemsta Pieśń o Rolandzie Bohaterowie, którzy przebaczyli Chrystus na krzyżu Przebaczył swym oprawcom. Michał Wołodyjowski Przebaczył przyjacielowi Ketlingowi, że zabrał mu ukochaną Krzysię. matka Balladyny Przebaczyła córce, nie chciała wypowiedzieć jej imienia, gdy dowiedziała się, że Balladynie grozi śmierć. Jurand ze Spychowa Przebaczył Zygfrydowi de Löwe – swemu
Pojmowanie mądrości w różnych lekturach Mądrość według starożytnych filozofów Już w starożytnej Grecji rozmyślano nie tylko o tym, jak można poszerzyć swoją wiedzę, ale także o tym, jakie są nasze ograniczenia w jej zdobywaniu. Bardzo ceniono filozofów, mędrców, ludzi wszechstronnie wykształconych. W antyku nie oddzielano mądrości od wiedzy. Filozofia oznaczała właśnie umiłowanie wiedzy, mądrości. Filozof był na ogół także matematykiem i rozmyślał zarówno nad twierdzeniami geometrycznymi, jak i początkiem świata, tak jak Pitagoras. Jednym z najsłynniejszych myślicieli antyku, który
Chciałeś choć raz w życiu mieć skrzydła i polecieć jak ptak? Pewnie tak. Bo to z pewnością fajne uczucie. I bez wątpienia częsty motyw w sztuce. Uskrzydleni bohaterowie Anioły w Piśmie Świętym. W jaki sposób się przemieszczają? Na pięknych, białych skrzydłach. Hermes. Grecki bóg handlu, także złodziei i oszustów. Pełnił rolę olimpijskiego posłańca. I do tego potrzebne mu były skrzydełka. A konkretnie niezwykłe uskrzydlone sandały. Amor – pojawił się już u nas w poprzednim numerze, kiedy pisaliśmy o sercu. Tym razem zwracamy uwagę
Jak można rozumieć słowo „ja”? Ja, nastolatek Ja, człowiek pełen uczuć Ja, chrześcijanin Ja, Polak Ja, Europejczyk Ja, nastolatek… Mam swoje ideały lub nieustannie ich poszukuję Mam wrażenie, że jestem stworzony do rzeczy wielkich, że na pewno nie będę żyć tak przeciętnie i zwyczajnie jak moi rodzice. Mam sto pomysłów na minutę. Niestety, okazuje się, że większości z nich absolutnie nie da się zrealizować. Trudno, wymyślam następne. Lubię bawić się, jestem raczej
Człowiek jest zdumiewający, ale arcydziełem nie jest – zawyrokował Joseph Conrad, angielski pisarz, polskiego pochodzenia. Miał rację. Gdzież nam, zwykłym ludziom, do arcydzieł? Są wprawdzie jednostki wybitne, ale są też potwory, świadczące o jakimś kosmicznym błędzie! Zresztą różne zdarzają się opinie na ten temat: W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę – upiera się Albert Camus, inny wielki obrońca etyki w literaturze. Ludzie są słabi, występni, nędzni i zbuntowani –
Nastaje, panuje, przemija i kończy się. Bywa powszechnie obowiązująca albo dziwna. Co to jest moda? Słowo „moda” pochodzi od łacińskiego „modus”, określającego jakiś sposób, manierę, przepis, miarę. Moda nie trwa wiecznie, jest przejściowa. Ciągle ulega zmianom, ale korzysta, nawiązuje do elementów mody dawniejszej. Kojarzy się z luksusem, postępem, indywidualnością. Urodziła się we Francji. W XVII wieku na francuskim dworze, który słynął z odzieżowych ekstrawagancji. Mówiąc o modzie, mamy zazwyczaj na myśli zmiany w formie strojów, historię
Początek świata – początek ludzkości Ludzie od zawsze zastanawiają się, skąd wziął się świat i jak powstali ludzie. Opowiadają sobie różne historie na ten temat. W różnych miejscach świata – inne. Historii tych nie potwierdzi żaden naukowiec. Dlaczego? Bo to mity. Uwaga! Definicje! Mit – wypowiedź (najczęściej narracyjna) wyrażająca wierzenia danej społeczności. Opowiada o początkach świata, powstaniu bogów, ludzi. Bohaterami są istoty boskie lub wyposażone w ponadludzkie cechy. Mitologia – zbiór mitów jakiegoś kręgu
Wesele a sprawa polska… Wesele Stanisława Wyspiańskiego to nasz największy narodowy dramat. Mowa w nim o najważniejszych narodowych sprawach: o rzezi galicyjskiej, postawie lojalistów, powstaniu, o konfliktach między panami a chłopstwem. Wesele poety z chłopką było doskonałym pretekstem do spotkania się ludzi różnych stanów i do wymiany poglądów. Można tam usłyszeć słowa prawdy o konfliktach chłopsko-szlacheckich. Można też przekonać się o tym, jak niewiele ci ludzie mają ze sobą wspólnego, jak płytkie jest zainteresowanie chłopów
Porządkujemy wiedzę ogólną Kim jest artysta? Twórcą dzieł sztuki. Do grona artystów zaliczymy muzyków, poetów, pisarzy, rzeźbiarzy, malarzy, aktorów, tancerzy. Ktoś, kto tworzy, czerpiąc z talentu i wyobraźni, jest artystą. A jacy są artyści? Czy to geniusze, oryginały, ludzie nie z tej ziemi, czy skromni, uparci, niespecjalnie różniący się od innych ludzi? A to już bardzo różnie widziano podczas dziejów ludzkiej kultury. Jakie są zadania sztuki i artystów? Właściwie po co nam obrazy, książki czy
Szkoła wczoraj i dziś Starożytność Z tej epoki wywodzą się nazwy obecnych szkół, chociaż geneza tych nazw niewiele ma wspólnego ze współczesną edukacją. Gimnazjum to w starożytnej Grecji publiczny ośrodek ćwiczeń gimnastycznych, które w dodatku odbywały się nago. Najsłynniejsze gimnazjum mieściło się w Sparcie (ojczyzna wojowników) i Atenach. Liceum (Likejon) – przekształcone z czasem w szkołę filozoficzno-naukową. W liceum uczył Arystoteles. To właśnie w liceum zaczęto przykładać ogromną wagę do badań naukowych, uznając ich wyniki za ważniejsze od
Najważniejsze informacje: Wiek XX – to było naprawdę wyjątkowe stulecie. Trudno je ogarnąć w kilku zdaniach. Z jednej strony ogromne zmiany cywilizacyjne, niesłychany postęp techniczny, z drugiej strony okrucieństwa wojen, agresja, terroryzm. Wiek XX się skończył. Wszyscy mają nadzieję, że XXI będzie lepszy. Jak na razie na to się nie zapowiada. Coraz więcej zagrożeń, mnóstwo nienawiści, coraz większe różnice w poziomie życia. Osiągnięcia XX wieku: telewizja komputer film antybiotyki Internet rozbicie atomów – wykorzystanie
