GIMNAZJUM
To najpopularniejszy i zarazem najbardziej „naukowy” gatunek pisemnej wypowiedzi. Autor rozprawki pisze bowiem z perspektywy badacza, który roztrząsa konkretny problem sformułowany w temacie – stawia tezy, zbiera dowody, wysuwa wnioski. Schemat: wstęp (teza lub hipoteza); rozwinięcie (argumenty potwierdzające tezę lub polemizujące z nią); zakończenie (wnioski – czy teza była słuszna, czy nie?). Stawianie tezy „«Dużo wśród nas takich: ogromne łakomstwo na wielkie czyny i bardzo mało jakiejkolwiek roboty» (Stefan Żeromski). Odwołując się do historii i literatury,
2. Co to jest proces socjalizacji? Jest to proces stopniowego, ewolucyjnego uspołecznienia jednostki, kształtowania jego osobowości, przekazywania systemu wartości i przyjmowania odpowiednich ról społecznych, trwający faktycznie przez całe życie. Dokonuje się na poziomie rodziny, grupy rówieśniczek czy zakładu pracy. 3. Na jakiej podstawie wyróżniamy grupy społeczne i jakie znasz ich rodzaje? Grupa społeczna składa się z minimum 3 osób ze sobą w jakiś sposób trwale powiązanych Cechuje się: wielkością, wartościami,
Tytuł: Guernica Autor: Pablo Picasso (1881-1973) Narodowość: Hiszpan Czas powstania: 1937 Tematyka: wojenna, wg Picassa symboliczna Technika wykonania: olej na płótnie Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Museum of Modern Art w Nowym Jorku Obraz ten jest ekspresyjnym, nieustającym protestem przeciwko bestialstwu wojny. Geneza dzieła W wyniku wybuchu wojny domowej w Hiszpanii, 26 października 1937 roku zbombardowano miasteczko Guernica. Wydarzenie to było ogromnym ciosem dla Picassa. Malując ten obraz postanowił przeciwstawić się
Tytuł: Stygmatyzacja św. Franciszka Autor: Angiolo di Bondone zwany Giotto (ok. 1266-1337) Narodowość: Włoch Czas powstania: 1296-1307 Tematyka: religijna Technika wykonania: fresk, czyli malowidło na ścianie Wymiary: trudno je określić w centymetrach, bo freski wypełniają całe ściany i sklepienie kościoła – stygmatyzacja jest jedną z dwudziestu ośmiu scen z życia św. Franciszka. Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: górny kościół w Asyżu, Włochy Promienie biegnące z ran Jezusa trafiają w dłonie, stopy i bok świętego, zostawiając rany, jakie miał
Tytuł: Ambasadorowie Autor: Hans Holbein młodszy (1497/1498–1543) Narodowość: Niemiec Czas powstania: 1533 Tematyka: portret (podwójny) Technika wykonania: olej na desce Wymiary: 206 x 209 cm Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: National Gallery w Londynie Obraz ten to nie tylko portret, ale i rebus, skomplikowana zagadka. Jednak uważny widz odnajdzie tu też odpowiedzi. Obraz jest pamiątką ze spotkania w Londynie dwóch francuskich dyplomatów. Na Wielkanoc w 1533 roku biskup Georges de Selve (po prawej) odwiedził Jeana de
Tytuł: Podróżnik po morzu chmur Autor: Caspar David Friedrich (1774-1840) Narodowość: Niemiec Czas powstania: 1818 Tematyka: pejzaż górski Technika wykonania: olej na płótnie Wymiary: 74,8 x 94,8 cm Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Kunsthalle w Hamburgu, Niemcy Proponujemy romantyczną wyprawę w góry. Samotnicy, ruszajcie na urwiska! Co za widoki… Bezkresna przestrzeń, jaka roztacza się przed oczami dziewiętnastowiecznego turysty, została uzyskana poprzez zacieranie się kolejnych planów. Właściwie trudno dostrzec horyzont. Tajemniczy podróżnik nie
Tytuł: Hołd trzech króli Autor: Domenico Ghirlandaio, właściwie Domenico di Tommaso Bigordi (1449-1494), przydomek oznacza „girlandę” Narodowość: Włoch Czas powstania: 1487 Tematyka: religijna Technika wykonania: olej na desce Wymiary: średnica 172 cm Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Galleria Uffizi, Florencja Oto pokłon króli w prawdziwie dworskim stylu: bogactwo i przepych na każdym kroku. Prawie nie ma śladu po ubogiej stajence… Oprócz rozbudowanej sceny hołdu króli, artysta umieścił jeszcze dwa inne wydarzenia. Po
Tytuł: Oszuści karciani Autor: Caravaggio, właściwie Michelangelo Merisi (1571–1610), przydomek pochodzi od miasta, w którym się urodził Narodowość: Włoch Czas powstania: ok. 1595 Tematyka: rodzajowa Technika wykonania: olej na płótnie Wymiary: 91,5 x 128,2 cm Caravaggio odrzucał w swych dziełach piękne, antyczne wzorce. Mówił, że jego jedynym mistrzem jest natura. Przede wszystkim tworzył świetne portrety – często przedstawiał ludzi, których poznawał, włócząc się po dzielnicach mających złą sławę. Przesiadując w gospodach, nieraz
Tytuł: Uporczywość pamięci (pierwotnie Miękkie zegary) Autor: Salwador Dali (1904–1989) Narodowość: Hiszpan Czas powstania: 1931 Tematyka: pejzaż Technika wykonania: olej na płótnie Wymiary: 24 x 33 cm Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Museum of Modern Art, Nowy Jork Przedziwne wizje – jakby z najdziwniejszych snów – pojawiają się na obrazach hiszpańskiego artysty, który uwielbiał szokować. Artysta, mając świetnie opracowany rysunek oraz znając się na perspektywie, tworzy w sposób zaskakujący. Przykładem są
Tytuł: Autoportret Autor: Albrecht Dürer (1471-1528) Narodowość: Niemiec Czas powstania: 1498 Tematyka: portret Technika wykonania: olej na desce Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Prado w Madrycie, Hiszpania Oto jak wyglądał elegancki mężczyzna, świadomy swego geniuszu renesansowy artysta – humanista z północnej Europy. Malowidło prezentuje eleganckiego, zadbanego mężczyznę o misternie ułożonej fryzurze z pofalowanych blond włosów. Do tego charakterystyczny zarost. Dürer uważany był za przystojnego, dobrze zbudowanego mężczyznę. Na Autoportrecie widać nie tylko twarz,
Tytuł: Bóg Ojciec – Stań się! Autor: Stanisław Wyspiański (1869-1907) Narodowość: Polak urodzony w zaborze austriackim Rok powstania: 1897-1904 Tematyka: biblijna Technika wykonania: witraż Wymiary: 846 x 390 cm Miejsce, w którym można obejrzeć dzieło: kościół oo. Franciszkanów w Krakowie Oto jeszcze jeden portret Boga – stwórcy świata. Ale tym razem wykonany z barwnych szkiełek, bo to… witraż! Witraż wypełnia całe okno nad głównym wejściem. Jest to jedyne okno w fasadzie oraz największy witraż
Tytuł: Et in Arkadia ego Autor: Nicolas Poussin (1654-1665) Narodowość: Francuz Rok powstania: ok.1638-1640 Tematyka: pejzaż Technika wykonania: olej na płótnie Miejsce, w którym można obejrzeć dzieło: Luwr w Paryżu, Francja Marzenie o raju na ziemi, strach przed śmiercią, nawiązanie do antyku – wszystko to mieści się na tym obrazie. Elementy obrazu Zdumieni pasterze Próbują odczytać napis na grobowcu i w ten sposób rozwikłać tajemnice śmierci. Śmierci, o której dotąd wcale nie myśleli, bo żyli
Tytuł: Sypialnia artysty Autor: Vincent van Gogh (1853-1890) Narodowość: Holender Rok powstania: 1889 Tematyka: wnętrze Technika wykonania: olej na płótnie Miejsce, w którym można obejrzeć dzieło: Muzeum d’Orsay Łóżko, stolik i dwa krzesła – czego można się dowiedzieć z obrazu przedstawiającego pokój artysty? Cechy obrazu Wyraźne kontury Wszystkie przedmioty przedstawione na obrazie mają bardzo wyraźnie zaznaczone czarne kontury – w rzeczywistości takich linii przecież nie widzimy, patrząc na łóżko czy krzesło. To
Tytuł: Zbierające kłosy Autor: Jean François Millet (1814-1875) Narodowość: Francuz Czas powstania: 1857 Tematyka: scena obyczajowa Technika wykonania: olej na płótnie Muzeum, w którym można obejrzeć dzieło: Muzeum d’Orsay, Paryż Zwyczajne prace polowe czy dramatyczny obraz nędzy i smutku? Elementy obrazu Wielkie kopy siana Nawet z takiego oddalenia wydają się ogromne. I jaka jest różnica między nimi a tymi żałosnymi kłosami ściskanymi przez wieśniaczki na pierwszym planie. Te kopy to dostatek, pojedyncze kłosy to bieda.
Tytuł: Wieczerza w Emaus Autor: Michelangelo Merisi da Caravaggio (1573-1610) Narodowość: Włoch Czas powstania: 1660/1661 Tematyka: scena religijna Technika wykonania: olej na płótnie Bardzo oryginalne ujęcie Chrystusa. W dodatku już po zmartwychwstaniu. Elementy obrazu Światło pada z lewej strony Tak jest na wszystkich obrazach Caravaggia. Ale postać Chrystusa wcale nie jest w cieniu, choć przecież powinien być on zasłonięty przez stojącego obok oberżystę. Chrystus jaśnieje swoim wewnętrznym światłem. Gest Chrystusa Co robi Chrystus?
Tytuł: Śniadanie na trawie Autor: Édouard Manet (1832-1883) Narodowość: Francuz Czas powstania: 1863 Tematyka: scena obyczajowa Technika wykonania: olej na płótnie Elementy obrazu Tło Ciemne, nasycone, stanowi doskonałą oprawę dla intymnej sceny. Martwa natura Złożona z niedbale rzuconych ubrań i owoców, namalowana z niezwykłą precyzją. Dziewczyna w strumieniu Oglądającym nasuwa się następujące pytanie: A co robi tamta dziewczyna w tle? No właśnie. Raczej nie uczestniczy w śniadaniu. Wydaje się, że należy do innej przestrzeni. Ma się nawet
Antyk Okres narodzin filozofii wynikającej z potrzeby zrozumienia świata (z gr. umiłowanie mądrości) Filozofowie przyrody – pierwsi, którzy poszukiwali zasady rządzącej światem. Tales z Miletu uznał wodę za pramaterię wszechświata, Anaksymenes – powietrze, Heraklit z Efezu – ogień. Ten ostatni głosił ciągłą zmienność świata (panta rei – wszystko płynie) – „nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki”. Demokryt z Abdery stworzył teorię atomistyczną – wszystko składa się z atomów, nawet dusza ludzka. Sokrates
„Wiara zaczyna się tam, gdzie ustaje myślenie” Søren Kierkegaard 1813-1855 Bóg zażądał od Abrahama ofiary w postaci jedynego syna. Patriarcha podporządkował się woli Boga. Wyruszył z Izaakiem na ofiarną górę Moria. Co czuł wtedy? Był posłuszny, ale co czuł? Nie rozumiał okrutnego rozkazu Boga – trudno jednostce ludzkiej rozumem pojąć prawidła nieskończonego Absolutu. Abraham gorąco w Boga wierzył… co nie znaczy, że nie targały nim lęk i niepokój. Kiedy podnosił
– Pragnę poznać Boga – I nic więcej? – Nic więcej. Św. Augustyn (354-430) Nie ma teraźniejszości Co to jest, co znaczy: „teraz”? Czy w ogóle istnieje teraźniejszość? O czym można powiedzieć, że jest, faktycznie jest, trwa teraz? Na pozór banalne – w rzeczywistości jest to poważne filozoficzne pytanie, które rozważał św. Augustyn. No bo tak – każda chwila błyskawicznie staje się przeszłością. Trudno powiedzieć, że coś mówię w tej
Immanuel Kant (1724-1804) „Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie” Sylwetka Kanta i jego wyraz twarzy zdradzają tę słynną surowość, dyscyplinę życia i zasadniczość. A może to tylko złudzenie? Czy można zaprowadzić pruski porządek – w życiu? W każdym razie Immanuel Kant urodził się w Królewcu i w Królewcu zmarł. Przez osiemdziesiąt lat nie opuścił granic miasta. Codziennie uskuteczniał przechadzki o tej samej porze, z punktualnością tak wspaniałą, że
