GIMNAZJUM
Funkcja informatywna – np. ogłoszenia, encyklopedie, pisma urzędowe…: służy świadomemu, często intelektualnemu przekazywaniu przez nadawcę informacji o świecie – wiedzy i przypuszczeń na temat przedmiotów, osób, zjawisk; odbiorca skupia się na treści, której podporządkowana jest forma wypowiedzi; przeważają równoważniki zdań lub zdania oznajmujące; występuje dużo zaimków względnych, spójników, powtórzeń; brak słownictwa nacechowanego emocjonalnie, wyrazów podniosłych, żartobliwych, brak poetyckich przenośni, porównań itp. Uwaga! Obowiązują dwie zasady: Należy mówić (pisać) tyle i tak, ile i jak
Nauczyć się czytać obraz. Opisz i zinterpretuj elementy obrazu Jana Matejki Stańczyk. Pierwszy plan Postać królewskiego błazna, pogrążonego w smutku i zadumie, zajmuje prawie całą przestrzeń obrazu. Czego się domyślamy? Stańczyk wyśmiewał brak patriotyzmu, prywatę, głupotę, chciwość, ignorancję szlachty i dworzan. Co może czuć Stańczyk z obrazu Matejki? Smutek, rozpacz, żal, zniechęcenie, załamanie, niepokój, gniew, złość, irytację, strach, bezradność, wstyd, ból, cierpienie, gorycz, lęk, a może nawet poczucie winy. Jakimi cechami wyróżniał się Stańczyk? Mądry,
Wyróżnia się dwa rodzaje zaproszeń: oficjalne i nieoficjalne. Pierwsze z nich kierujemy do osób nam bliskich, rodziny, znajomych. Zaproszenie nieoficjalne wręczamy lub wysyłamy osobom publicznym, tym, których nie znamy blisko lub z którymi utrzymujemy kontakty służbowe. Co musi zawierać zaproszenie? Nadawcę Odbiorcę Termin uroczystości Miejsce uroczystości Rodzaj uroczystości Zaproszenia są oparte na pewnym schemacie: 1. Formułka wstępna i informacja o odbiorcy (imię, nazwisko osoby, którą zapraszamy), np. Serdecznie zapraszam Szanowną
Pieniądze Zadanie 1 Osobę skąpą określa się czasem imieniem jednego z bohaterów literackich. Którego? A. Harpagona B. Tartuffe’a C. Judasza D. Minosa Zadanie 2 Mennica to: A. Największy bank w danym państwie. B. Miejsce przechowywania ściśle tajnych dokumentów. C. Miejsce wytwarzania środków płatniczych. D. Więzienie dla oszustów finansowych. Zadanie 3 Który zestaw zawiera wyłącznie wyrazy związane z pieniędzmi? A. Kredyt, bank, dyrektor B. Buchalter, kasa, weksel C. Gaża, inflacja, księga D. Księgowy, żyrant,
Wina i kara Dobra wola człowieka, jego zmysł moralny oraz sumienie stanowią wprawdzie niezbędne warunki do tego, by w człowieku powstało uczucie odpowiedzialności, ale nie są to jeszcze warunki dostateczne owego przeżycia. Do tego, by poczucie odpowiedzialności rozwinęło się, człowiek musi mieć świadomość (przekonanie), że w konkretnej sytuacji, w jakiej się znalazł, nie tylko wiedział, co należy zrobić, lecz rzeczywiście mógł coś zrobić. Jeśli ktoś nie zna się na chorobach, nie można od niego wymagać, by
Wielki dzień – wielka zmiana Zadanie 1 Jak określić można chwilę, w której coś się radykalnie zmienia? A. Wyskok B. Przełom C. Wyjątek D. Debiut Zadanie 2 Którego z bohaterów literackich nie można nazwać dynamicznym? A. Jacka Soplicy B. Bernarda Zygiera C. Marcina Borowicza D. Ebenezera Scrooge’a Zadanie 3 O wiadomości, której się nikt nie spodziewał, mówimy, że: A. Spadła jak grom z jasnego nieba. B. Wyskoczyła jak Filip z konopi. C. Wypadła jak
Tajemnica Zadanie 1 Jakiej tajemnicy ludziom nie udało się odkryć? A. Miejsca, w którym znajdowała się mitologiczna Troja. B. W jaki sposób dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej. C. Czy na Księżycu żyją jakieś istoty. D. Dlaczego wyginęły dinozaury. Zadanie 2 O osobie, która nie chce zdradzać swych sekretów powiemy, że: A. Trzyma węża w kieszeni. B. Trzyma rękę na pulsie. C. Trzyma język za zębami. D. Trzyma się kurczowo ściany. Prawdę o człowieku
Swój i obcy Zadanie 1 Tolerancja to A. Umiejętność akceptowania odmienności. B. Umiejętność dzielenia się z innymi ludźmi. C. Chęć poznawania obyczajów innych ludzi. D. Chęć poświęcenia się dla innych ludzi. Zadanie 2 O człowieku, który stroni od otoczenia mówimy, że jest A. stronniczy B. wyalienowany C. zdesperowany D. zdegradowany Zadanie 3 Biblijne miasto, którego mieszkańcy pragnęli dorównać Bogu i zostali ukarani pomieszaniem języków, to: A. Jerycho B. Sodoma i Gomora C. Jeruzalem D.
Śmiech Zadanie 1 Literaturę przedstawiającą świat w krzywym zwierciadle nazywamy: A. groteskową B. oniryczną C. naturalistyczną D. symboliczną Zadanie 2 Śmiać się do rozpuku to: A. Śmiać się głośno. B. Chichotać. C. Uśmiechać się złośliwie. D. Być śmiertelnie poważnym. Zadanie 3 Złośliwość zawarta w wypowiedzi pozornie aprobującej to inaczej: A. groteska B. satyra C. ironia D. sugestia Zadanie 4 Autor utworów ośmieszających wady i przywary społeczne to: A. komediant B. satyryk C.
Wieś Gdy runą trzy ściany chaty W niszczących burz huraganie, Wybij okienko na słońce W jedynej, jaką masz, ścianie. Gdy scheda twoja tak marną, Że tylko grzędę masz ziemi, Nie sadź jej w wierzby płaczące, Lecz dębu zasadź w niej ziarno. Maria Konopnicka, Gdy runą trzy ściany chaty Zadanie 1 Co symbolizuje dąb? A. Władzę B. Siłę C. Bunt D. Sztukę Zadanie 2 Wypisz z wiersza trzy wyrazy charakterystyczne dla
Miasto W całym mieście pokryto mury – zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne, niższe i wyższe – przepięknymi malowidłami, które w niezwykle przejrzystym układzie przedstawiają wszystkie nauki. (…) Na wewnętrznym murze pierwszego kręgu wzrok przyciągają figury matematyczne. (…) Na zewnętrznej, wypukłej stronie muru znajduje się przede wszystkim ogromny obraz całej ziemi, a za nim szczegółowe karty przeróżnych krajów.(…) Na wewnętrznym murze drugiego kręgu (…) widać – obok barwnych obrazów wszelkiego rodzaju drogich i pospolitych kamieni, minerałów
Matka Matko moja! Cóż ja mogę powiedzieć? Co ja myślę? Złe żywioły przyszły mnie nawiedzić, Jak burza na Wiśle. Zwątpienie? Rozpacz? Zmarła żona? Nie! Jestem silny jak dąb. O to, co ty mi dałaś, Matko rodzona, Będę się bił ząb za ząb! A jeśli było coś złego, Mamusiu, Przebacz. Jam tak zrobił. Jam tak musiał. Przebaczenia, nawet matczynego, Nie trzeba. Władysław Broniewski, Matce Zadanie 1 Wiersz ma charakter: A. Przeprosin
Bóg Zadanie 1 Charakterystyczna dla starożytnych Greków wiara w wielu bogów określana jest mianem: A. Polonizmu B. Monoteizmu C. Polis D. Politeizmu Zadanie 2 Osoba niewierząca w Boga to: A. Ateista B. Anarchista C. Monarchista D. Niedowiarek Zadanie 3 Które gatunki literackie mają biblijne pochodzenie? A. Mit, tragedia, opowiadanie B. Oda, sonet, fraszka C. Psalm, pieśń, przypowieść D. Nowela, tren, satyra Zadanie 4 Który zestaw zawiera wyłącznie związki frazeologiczne mające
Starość Po czterdziestu latach Modlę się o to, abyśmy zeszli z tego świata razem – to pragnienie nie zniknie z tej ziemi – lecz przetrwa w sercu każdej kochającej żony po kres dni, i nazwą je moim imieniem. Lecz jeśli jedno z nas musi odejść pierwsze, modlę się, abym to była ja; gdyż on jest silny, a ja słaba, nie jestem mu tak niezbędna, jak on mnie – życie bez
Młodość Zielono mam w głowie i fiołki w niej kwitną, Na klombach mych myśli sadzone za młodu, Pod słońcem, co dało mi duszę błękitną I które mi świeci bez trosk i zachodu. Obnoszę po ludziach mój śmiech i bukiety Rozdaję wokoło i jestem radosną Wichurą zachwytu i szczęścia poety, Co zamiast człowiekiem, powinien być wiosną. Kazimierz Wierzyński, (Zielono mam w głowie) Zadanie 1 Które zdanie stanowi najlepszy komentarz do wiersza
Dzieciństwo Kiedy miał sześć lat, był ojcem i matką dla młodszego rodzeństwa. W siódmym roku życia poszedł do fabryki nawijać szpulki. W ósmym dostał się do innej fabryki. Nowa jego funkcja była nadzwyczaj prosta – siedział trzymając w ręce mały kijek i nadawał kierunek spływającej przed nim, niby strumień, masie sukna. Ale gdy skończył dziewięć lat, stracił miłe zajęcie. Powodem tego była odra. Kiedy wyzdrowiał, trafiła mu się praca w
Wędrówka A jak sobie wieczorem po ulicy chodzę, Z podniesionym kołnierzem przy wytartym palcie, Jak wiem, że nie masz celu mej codziennej drodze, Chyba; podeszwy zdzierać na szorstkim asfalcie; Jak sobie naprzód idę, młody i wspaniały, Jak wsadzę do kieszeni twarde, suche pięście, – To jakbym brzemię dźwigał, przewalam się cały: We mnie to się przewala me pijane szczęście! Julian Tuwim, (A jak sobie wieczorem) Zadanie 1 Jaki jest cel
Początek wędrówki Bywa różny. Niespodziewany lub od dawna planowany. Dobrowolny lub zupełnie wbrew sobie. Wędrówka z własnej woli w poszukiwaniu szczęścia, które może przybrać różną formę – spokojnego domu, sławy, majątku, przyjaźni czy miłości; z ciekawości lub nudów wbrew sobie emigracja ucieczka wygnanie (banicja) Podróż Podróż (wędrówka) o najlepszy sposób na ukazanie bohatera w różnym świetle, jego zachowania wobec nieprzewidzianych zdarzeń. Dzięki podróżom bohater zdobywa wiedzę, dorośleje, zmienia się. A przy okazji utwór
Odyseusz (Odys, Ulisses) Podróżował przez dziesięć lat nie z własnej woli, lecz ukarany przez bogów, którzy mścili się za upadek Troi. Lektura: mity greckie, Iliada i Odyseja Homera. Przyczyna podróży: wojna Greków z Trojanami. Odyseusz wymyślił fortel z koniem trojańskim, dzięki któremu Grecy zwyciężyli Trojan. Rozgniewani tym bogowie chcieli utrudnić mu powrót do domu. Na dodatek Odyseusz naraził się Posejdonowi – bogu mórz, gdyż na początku swojej podróży oślepił jego syna – cyklopa Polifema.
Na podstawie jakich wydarzeń wnioskujemy o postawie bohaterów? Oczumiełow – daje się poznać jako ograniczony rewirowy, interweniujący w sprawie pogryzienia złotnika. Chriukina przez nieznajomego psa. Jego decyzje i uczucia balansują pomiędzy chęcią zabicia psa i ukarania jego pana, a podlizywaniem się ewentualnemu potężnemu właścicielowi charta. Ostatecznie panem psa okazuje się brat generała. Czerwiakow – rozśmiesza czytelnika panicznym strachem przed dyrektorem, w obecności którego ośmielił się przypadkowo kichnąć w teatrze. Niewspółmierność winy bohatera do przeprosin bawi. Bohater ponosi
