Trzy siostry żyją marzeniami. Zatopione są w innej rzeczywistości, która wydaje im się lepsza i szczęśliwsza niż aktualna. Zgodnie ze światopoglądem, który prezentują, szczęście jest poza nimi, w mitycznej arkadii, w której może kiedyś się znajdą, gdy przeprowadzą się do Moskwy. Pod tym magicznym słowem Moskwa dla każdej kryje się co innego. Olga myśli, że gdyby wyszła za mąż, a nie pracowała ciężko na pensji, byłaby znacznie szczęśliwsza. Masza zakochana
Marlow opowiada swoim kolegom marynarzom pewne zdarzenie – twierdzi, że rzuciło ono (…) jak gdyby pewien rodzaj światła na to, co mnie otaczało i na moje myśli. Powrócił do Londynu po dłuższej żegludze po Oceanie Indyjskim. Choć spędził tak 6 lat, spotkania z rodziną i ze znajomymi zaczęły go nużyć. Marzył o Kongu – to miejsce interesowało go już od dzieciństwa. Dowiedział się o istnieniu wielkiego towarzystwa handlowego – Belgijskiej
Ta lektura jest ważna bo: Jest głosem przeciwko podbojom kolonialnym, zniewoleniu, haniebnym praktykom imperialnym Europejczyków w Afryce. Odkrywa wstrząsającą prawdę o ludzkich instynktach i możliwościach czynienia zła. Stanowi genialne studium psychologiczne ukazujące fenomen nieprzeciętnej jednostki. Uświadamia, jak bardzo złożona i niejednoznaczna w ocenie bywa prawda o człowieku. Autor Joseph Conrad (1857-1924) – żeglarz i pisarz. W rzeczywistości nazywał się Józef Konrad Korzeniowski i był z pochodzenia Polakiem. Jako siedemnastoletni chłopak
To jedyna powieść, a zarazem najgłośniejsze dzieło pisarza, który reprezentował estetyzujący nurt angielskiego modernizmu. Oprócz niej wydał tom nowel Szczęśliwy książę i inne opowiadania. Jest autorem komedii obyczajowych: Wachlarz lady Windermere, Mąż idealny, Brat marnotrawny, tragedii Salome, a nawet librett do oper Ryszarda Straussa. Utworów Wilde’a, a zwłaszcza interesującej nas powieści, nie sposób zrozumieć bez przyjrzenia się jego biografii. Ten Irlandczyk z pochodzenia naprawdę nazywał się Fingal O’Flahertie Wills. Uwielbiał skandale i prowokacje obyczajowe, których sam,
Baryłeczka Jest rok 1870, trwa wojna francusko-pruska. Grupa mieszkańców zajętego przez Niemców Ruen podróżuje do Havru. W dyliżansie zebrała się miejscowa elita: bogaci kupcy z żonami, zakonnice, dystyngowane hrabiny. Pech chciał, że w dostojnym towarzystwie znalazła się również kobieta lekkich obyczajów, Elżbieta Rousset. Dla nikogo z Ruen nie jest tajemnicą, czym trudni się ta śliczna, krągła dziewczyna zwana Baryłeczką. Nic więc dziwnego, że towarzysze podróży nie odzywają się do niej. Do czasu. Podróż trwa
Nana Powieść wydana przez teoretyka i czołowego przedstawiciela francuskiego naturalizmu w roku 1880 – jest dziewiątą z cyklu Rougon-Macquartowie. Podtytuł cyklu brzmi: Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa. I rzeczywiście, ten utwór to coś więcej niż obraz błyskotliwej kariery i upadku słynnej paryskiej kurtyzany. To historia ekspansji rodów biednych i zdemoralizowanych, ich odwetu za wielowiekową pogardę sfer wyższych. To także historia upadku starych i niegdyś szanowanych rodzin szlacheckich, które miasto moloch, Paryż, zaraża zepsuciem i zgnilizną. Ruiny
Dom lalki (Nora) Henryka Ibsena Kto jest tytułową lalką? Główna bohaterka dramatu, Nora Helmer. Od najmłodszych lat mężczyźni, najpierw spełniający wszystkie jej kaprysy ojciec, a później stateczny, poważny mąż, traktują ją jak śliczną, drogą zabawkę. Rzeczywiście jest urocza, rozszczebiotana i słodka, lecz, niestety, zdaniem męża, Torwalda, bardzo dziecinna. W pewnych sytuacjach to zaleta: ułatwia na przykład kontakt z własnymi dziećmi; Helmerowie po ośmiu latach małżeństwa mają ich troje. Czy jednak można brać całkiem na
Przypada we Francji na lata siedemdziesiąte XIX wieku. To wtedy rozpoczęli działalność trzej wielcy poeci: Jean Arthur Rimbaud, Paul Valéry, Stéphane Mallarmé. Statek pijany Jeana Arthura Rimbauda To długi, szalony poemat, wyładowany, jak tytułowy statek, po brzegi niesamowitymi symbolami. Konstrukcja wiersza skupia się wokół motywu dryfowania samotnego statku-człowieka, który, „prądem rzek obojętnych niesion w ujścia stronę”, wypływa na bezkresny ocean. Ta metafizyczna podróż pełna jest dziwnych i mniej dziwnych przygód, spotkań z ptakami,
Symbolizm to prąd literacki ukształtowany we Francji i Belgii w ostatnim piętnastoleciu XIX wieku. Jego nazwa pochodzi od ogłoszonego w roku 1886 manifestu Jeana Moréasa Le Symbolisme. Początkowo nazwą tą obejmowano grupę ówczesnych debiutantów, lecz wkrótce jej zakres się rozszerzył i zaczęto ją stosować wobec poetów działających wcześniej: Charles’a Baudelaire’a, Paula Valéry’ego, Stéphane’a Mallarmégo. Potem zaś symbolistami nazywa się także kontynuatorów tych tendencji, zarówno w literaturze francuskiej, jak i w literaturach innych krajów. Dwa źródła Mówiąc
A co życie może być warte, jeśli […] jeżeli honor jest stracony… Lob Jim to powieść o utraconym honorze i próbie jego odzyskania. Dla Conrada honor jest pojęciem uniwersalnym, funkcjonującym poza czasem i przestrzenią. Stanowi wyznacznik człowieczeństwa, jego istotę. Utrata honoru oznacza klęskę życiową w wymiarze totalnym – bez honoru nie sposób żyć, a jeżeli nawet można, to w sposób zasługujący jedynie na pogardę. Tak oto biografię Jima wyznaczają dwa
Na pierwszy rzut oka kompozycja Lorda Jima wydaje się nie przemyślana, pełna chaosu, fragmentaryczna, jednym słowem, kompletnie „zwariowana”. Lekturę powieści można właściwie rozpocząć od dowolnego rozdziału, pierwszego, dwunastego, bądź nawet ostatniego. Kolejność nie ma tu żadnego znaczenia, tak „dziwna” to bowiem książka. Wydarzenia nie zostały poukładane w sposób chronologiczny, na całą materię fabularną składają się urywki, fragmenty, strzępki biografii Jima, którego oglądamy w przeróżnych momentach jego życia. W pierwszym rozdziale
Charles Baudelaire (1821-1867) Pierwszy z tak zwanych poètes maudits – poetów przeklętych. Co rozumieć przez to określenie? Biografię pełną skandali obyczajowych, wielkich problemów uczuciowych, gwałtownych miłości i dramatycznych zerwań, ucieczek i problemów z prawem, wczesna, często samobójcza śmierć. Twórczość literacka poetów przeklętych spotykała się zwykle z odrzuceniem współczesnych, po śmierci autorów stając się przedmiotem kultu. W życiu Baudelaire’a bez trudu znajdziemy to wszystko. Był bywalcem domów publicznych i ulubieńcem pracujących
Imiona epoki Żadna epoka w dziejach literatury nie miała aż tylu nazw. Do dziś trwają spory o to, która z nich jest najodpowiedniejsza. Każda znaczy co innego, więc spór o nazwę jest sporem o istotę tamtych czasów o to, co było w nich najważniejsze. Nowy prąd w poglądach, literaturze i sztuce zaistniał pod wieloma nazwami. U nas nazywamy ten etap Młodą Polską, a w innych krajach nosił nazwę: Młode Niemcy,
Modernizm to epoka niezwykle istotna dla kształtu całej dwudziestowiecznej kultury. W Europie jej początek to lata sześćdziesiąte XIX w. – w 1857 r. we Francji ukazują się Kwiaty zła Baudelaire’a, uważane za najwcześniejszy utwór literatury modernistycznej, a końcem epoki ogłoszono początek wieku XX, ewentualnie wybuch I wojny światowej. Modernizm jako wielki ruch artystyczny trwa jeszcze długo. Niemal cała literatura dwudziestolecia międzywojennego to seria kolejnych dokonań. Modernizm to literacka realizacja postulatu
Bez znajomości tych terminów w ogóle nie da się mówić o poezji końca wieku! Sonet Oddźwięki Baudelaire’a jest chyba pierwszym wyraźnym zapisem nowego rodzaju artystycznej wrażliwości, z jakim wiążą się te pojęcia. Pojawia się w nim następująca teza: Jak oddalone echa, wiążące się w chóry, Tak sobie, w tajemniczej, głębokiej jedności – Wielkiej jako otchłanie nocy i światłości Odpowiadają dźwięki, wonie i kolory Cała natura ukazana jest w tym utworze
Jest to koncepcja jednego z francuskich reformatorów teatru – Antonina Artauda (1896-1948), zwana właśnie teorią teatru okrucieństwa. Chodziło w tym wszystkim o to, by stworzyć teatr nowy, a zburzyć dawny, zrewolucjonizować go całkowicie. I tak Artaud proponuje, by w teatrze wskazywać obraz sił i popędów istniejących w podświadomości człowieka, by prezentować człowieka obnażonego, by odrzucić konwencje cywilizacji, które są sztuczne, kłamliwe. Jaskrawie, ostro demonstrować to, co tkwi w człowieku: skłonność
Omów cechy symbolizmu jako prądu artystycznego. Zacznij: Za początek literackiego symbolizmu uważa się wydanie w roku 1857 tomu poetyckiego Kwiaty zła Charles’a Baudelaire’a. Najważniejszym wyróżnikiem prądu jest oczywiście technika symbolu – tajemniczego, wieloznacznego i wizyjnego obrazu zapisanego w wierszu i otwierającego przed czytelnikiem jak najszersze pole do domysłów i interpretacji – idealnym przykładem mogą być róża i uschnięta sosna w Krzaku dzikiej róży w ciemnych smreczynach Jana Kasprowicza. Rozwiń: Wymień pozostałe pojęcia i techniki związane z symbolizmem, wskaż ich
Wola mocy, wola życia, wola śmierci. Scharakteryzuj pokrótce filozofię końca XIX w. Zacznij: Filozofia, którą fascynowali się moderniści, jest raczej mroczna. Nie stroni od obrazoburstwa i poglądów bardzo kontrowersyjnych. Najważniejsze nazwiska to: Arthur Schopenhauer, Fryderyk Nietzsche i Henri Bergson. Rozwiń: Odnieś zawarte w temacie określenia do odpowiednich prądów filozoficznych: Wola mocy – to termin z filozofii Nietzschego, wiążący się z ideą nadczłowieka. Nietzsche był krytykiem moralności i kultury chrześcijańskiej, domagał się ustanowienia na nowo wartości moralnych
Typy bohaterów literatury końca XIX wieku. Bierny, ogarnięty spleenem artysta. Szuka podniet i sensu życia w przestrzeniach, które uznajemy za zdegenerowane: narkomania, hulaszczy tryb życia, alkoholizm, prostytucja. Cechuje go pogarda dla mieszczańskich wartości, dla filistra, obojętność wobec świata. Bywa genialny, ale jego biografia nie jest warta naśladowania. W krąg artystów tego typu wchodzą Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, Toulouse-Lautrec… Bohater Conradowski – postawiony wobec trudnych wyborów moralnych, ponoszący konsekwencje swego czynu – jak choćby Lord
Na czym polegał problem Lorda Jima – tytułowego bohatera powieści Conrada? Właściwie wstęp do wszelkich kłopotów Jima, fakt, który określił całe jego późniejsze życie, miał miejsce na Patnie, starym statku przeciążonym pasażerami. Jim był na tym statku pierwszym oficerem. Pewnej nocy uszkodzony statek zaczął tonąć. Nie było szans na uratowanie ludzi, zresztą dowództwo nawet o tym nie myślało. Wbrew mniemaniu, że kapitan schodzi z pokładu ostatni – tylko kapitan i kilku białych oficerów