Romantyzm
Przed rokiem 1818 Ostateczny rozbiór ziem Rzeczypospolitej oznacza zupełnie nową sytuację dla Polaków. Wciąż jednak żywa jest nadzieja na odzyskanie niepodległości. Czas schyłku oświecenia. Wciąż tworzą przedstawiciele klasycyzmu i sentymentalizmu, ale w środowiskach uniwersyteckich dojrzewa już nowe pokolenie, które inaczej patrzeć będzie na świat, politykę i literaturę. Historia 1795 r.: III rozbiór Polski. 1797 r.: powstanie Legionów generała Jana Henryka Dąbrowskiego. 1807 r.: utworzenie, na mocy pokoju w Tylży, Księstwa Warszawskiego. 1812 r.: kampania rosyjska
Historia 1801 r.: początek panowania Aleksandra I w Rosji. 1802 r.: podpisanie traktatu pokojowego między Anglią a Francją w Amiens. 1804 r.: Napoleon Bonaparte koronowany przez Piusa VII na cesarza Francuzów. 1805 r.: zwycięstwo Anglii nad flotami hiszpańską i francuską pod Trafalgarem; klęska Austriaków i Rosjan w bitwie z Francuzami pod Austerlitz. 1806 r.: zwycięstwo Napoleona nad Prusami pod Jeną i Auerstädt; początek blokady kontynentalnej przeciwko Anglii. 1807 r.: pokój w Tylży – ustanowienie Księstwa Warszawskiego. 1808 r.: Napoleon osadza na tronie hiszpańskim swego brata Józefa;
Dwór szlachecki w Soplicowie Stał wśród pól, nad brzegiem ruczaju, był „z drzewa, lecz podmurowany” o pobielanych ścianach. Jego otoczenie sugerowało, iż we dworze panował porządek i dostatek. Otwarta na oścież brama, upewniała przybywających o gościnności gospodarzy. Wewnątrz dworu, na ścianach wisiały portrety narodowych bohaterów. Goście zajeżdżali przed ganek, gdzie w imieniu Sędziego, witał ich Wojski. Zamek Horeszków Stał niedaleko dworu. Był okazałą budowlą, dziedzictwem rodziny Horeszków. Po śmierci dziedzica
Ramy czasowe epoki Nazwa „romantyzm” wywodzi się od łac. przymiotnika „romanus” (rzymski). To paradoks, bo trudno dopatrzeć się podobieństwa kultury starożytnego Rzymu do okresu w dziejach kultury i literatury, który dziś nazywamy romantyzmem. Rzecz w tym, że w średniowieczu języki, którymi posługiwały się narody w prowincjach rzymskich nazywano romańskimi (były to języki germańskie i galicyjskie z silnymi dość wpływami łaciny). Baśnie, podania i legendy tych narodów zwano zaś romancami (lub
Testament mój Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami, Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny, Dziś was rzucam i dalej idę w cień – z duchami – A jak gdyby tu szczęście było – idę smętny. Nie zostawiłem tutaj żadnego dziedzica Ani dla mojej lutni, ani dla imienia – Imię moje tak przeszło jako błyskawica I będzie jak dźwięk pusty trwać przez pokolenia. Lecz wy, coście mnie znali, w podaniach przekażcie, Żem dla ojczyzny sterał
Adam Mickiewicz (1798-1855) Jeden z największych poetów polskich. Tworzył w okresie romantyzmu. Debiutował w 1818 r. utworem Zima miejska wydrukowanym w Tygodniku Wileńskim. Natomiast wydanie w 1822 r. w Wilnie tomiku wierszy Ballady i romanse uznaje się za początek nowej epoki. Mickiewicz uznany jest za czołowego polskiego poetę – napisał wiele utworów przepojonych patriotyzmem, wyróżniających się ogromnym talentem poetyckim. Większość życia spędził poza granicami kraju – jako zesłaniec przebywał na Krymie, jako emigrant – we Francji, jako
Metoda na powtórkę? Przedstawić epokę za pomocą najważniejszych dla niej pojęć! Zrozumieć, zapamiętać, skojarzyć z potrzebnymi tekstami kultury. Nasz pojęciownik to zbiór najważniejszych terminów i najlepszy przewodnik. Romantyzm Nazwa Słowo romantyzm pochodzi od łacińskiego romanus – rzymski. Terminem „lingua romana” (język rzymski) w średniowieczu zaczęto jednak określać nie klasyczną łacinę, lecz język prowincji rzymskich – mieszaninę tejże łaciny z językami germańskimi i galickimi. W „lingua romana” powstawały utwory literackie nazywane romancami, romansami, romantami, opowiadające najczęściej
Etapy twórczości ETAP PIERWSZY – MŁODZIEŃCZY Juliusz Słowacki urodził się 4 września 1809 roku w Krzemieńcu na Wołyniu. Był jedynym dzieckiem literata, nauczyciela wymowy w Gimnazjum w Krzemieńcu, profesora literatury Uniwersytetu Wileńskiego, Euzebiusza Słowackiego i Salomei z Januszewskich. Dość wcześnie stracił ojca (1814), a Salomea wyszła za mąż za doktora Augusta Bécu (1818). Studiując na Wydziale Nauk Moralnych i Politycznych na Uniwersytecie Wileńskim, napisał pierwszy znany wiersz pt.: Elegia. Tłumaczenie z Lamartina. Wybuch powstania listopadowego zastał poetę w Warszawie.
Juliusz Słowacki Hymn (fragment) Smutno mi, Boże! – Dla mnie na zachodzie Rozlałeś tęczę blasków promienistą; Przede mną gasisz w lazurowej wodzie Gwiazdę ognistą… Choć mi tak niebo ty złocisz i morze, Smutno mi, Boże! Jak puste kłosy, z podniesioną głową Stoję rozkoszy próżen i dosytu… Dla obcych ludzi mam twarz jednakową, Ciszę błękitu. Ale przed tobą głąb serca otworzę, Smutno mi, Boże! Hymn (Smutno mi, Boże…) należy do cyklu utworów
Balladyna Słowackiego Geneza utworu Ten dramat, dedykowany Zygmuntowi Krasińskiemu, powstał w Szwajcarii, a wydany został w 1839 r. w Paryżu. W zamierzeniu autora utwór miał być jedną z sześciu kronik dramatycznych tworzących „wielki poemat w rodzaju Ariosta”. W liście do matki Słowacki podkreślał podobieństwo utworu do „starej ballady”. Wyjaśniał, że ułożona jest „tak, jakby ją gmin układał, przeciwna zupełnie prawdzie historycznej, czasem przeciwna podobieństwu do prawdy. Ludzie jednak starałem się, aby byli prawdziwymi i aby w sercu mieli nasze serca”.
1. Temat – przemijanie Cicho – zegarek słyszę idący – i serce… Czas i życie (Na szczycie piramid) Doskonały cytat do prac o tematyce filozoficznej, do rozważań o przemijaniu i niszczącej sile czasu. Powyższe wersy są niezwykle obrazowe, są skojarzeniem prostym, ale godnym mistrza: samotny na szczycie piramidy odczuwa ciszę taką, że słychać i cykanie zegarka, i bicie serca. Faktycznie: czas i życie – nawet w pełnej ciszy, te dwa
Jego rola w literaturze Cieszył się uznaniem i szacunkiem środowiska literackiego w całej Europie – młodzi romantycy (np. Adam Mickiewicz!) pielgrzymowali do Weimaru, by spotkać się z Goethem. Wszechstronna i bogata twórczość Goethego wywarła ogromny wpływ na literaturę niemiecką i europejską. Goethemu zawdzięczamy nowe typy bohaterów literackich – bohatera werterowskiego i bohatera faustycznego. Jego twórczość bardzo silnie oddziaływała na wczesną fazę romantyzmu w Polsce. Jego Cierpienia młodego Wertera, „książka zbójecka” według słów Gustawa z IV cz. Dziadów, wywołały
Wieszcz, bo… Adam Mickiewicz jest jednym z trzech romantycznych wieszczów (obok Słowackiego i Krasińskiego). Któż to taki wieszcz? To poeta obdarzony szczególnym natchnieniem, umiejętnością przewidywania przyszłości. Wieszczy = przepowiada. Romantyzm uznał poetę – wieszcza za jednostkę wyjątkową, odrębną od reszty społeczeństwa. Wieszcz, obdarzony darem prorokowania, stał na czele ludzkości i wskazywał kierunek przemian zachodzących w świecie. W Wielkiej improwizacji (III cz. Dziadów) na wieszcza kreuje się bohater dramatu. Wieszczowie pragnęli kierować
Autor Adam Mickiewicz jest określany jako narodowy wieszcz. Kim jest wieszcz? I dlaczego tego określenia używa się w stosunku do Mickiewicza? Według słownika języka polskiego wieszcz to genialny, natchniony poeta, człowiek przepowiadający przyszłość. Poezja Mickiewicza Oda do młodości Ballady i romanse Sonety krymskie Liryki lozańskie Inne wiersze, które warto znać, a przynajmniej wiedzieć, że to Mickiewicz jest ich autorem – Do matki Polki, Bajki, Sonety odeskie i wiele innych utworów tego gatunku, np.
Obyczajowość w Panu Tadeuszu Miejsca Dwór szlachecki w Soplicowie Stał wśród pól, nad brzegiem ruczaju, był „z drzewa, lecz podmurowany” o pobielanych ścianach. Jego otoczenie sugerowało, iż we dworze panował porządek i dostatek. Otwarta na oścież brama, upewniała przybywających o gościnności gospodarzy. Wewnątrz dworu, na ścianach wisiały portrety narodowych bohaterów. Goście zajeżdżali przed ganek, gdzie w imieniu Sędziego, witał ich Wojski. Zamek Horeszków Stał niedaleko dworu. Był okazałą budowlą, dziedzictwem rodziny
Wymowa dramatu Adama Mickiewicza – Dziady Wymiar polityczny utworu. W tej warstwie Dziady są wielkim romantycznym wyrazem uczuć patriotycznych, cierpienia z powodu niewoli kraju, obrazem prześladowań i walki z zaborcą. Zawierają wzór patrioty-mesjasza, Prometeusza, którego potrzebuje Polska, podejmującego walkę nawet wbrew rozsądkowi. W tym wymiarze zawiera się także hasło mesjanizmu narodowego, które przedstawia Polskę jako Chrystusa narodów. Wątek patriotyczny jest podkreślony poprzez kontrast w układzie: carski despotyzm (Rosjanie i polscy kolaboranci) – prześladowani patrioci (młodzież, spiskowcy, zesłańcy).
Dziady Adama Mickiewicza Część II – ogniskuje się wokół obrzędu dziadów. Dominują w niej spirytualizm, mistycyzm, obejmuje jedną noc, rozgrywa się w jednym miejscu. Część IV – dotyczy historii Gustawa, ma właściwie dwóch bohaterów, rozgrywa się w jednym miejscu, w ciągu nocy (dokładnie trzech godzin). Część III – obejmuje kilka wątków, rozgrywa się na różnych płaszczyznach, w różnym czasie. Dwie główne postacie to Konrad i ksiądz Piotr, lecz obecnych jest wiele innych osób, także bohaterowie zbiorowi:
Beniowski Juliusza Słowackiego jest jego drugim po Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu poematem dygresyjnym i stanowi najwyższe osiągnięcie w tej trudnej formie poetyckiej. Na treść utworu składają się dwa ciągi tematyczne: epicki, opowiadający o przygodach tytułowego bohatera, dygresyjny, mający charakter aluzji i dygresji na różne inne tematy. Okoliczności powstania Beniowskiego Twórcą polskiego poematu dygresyjnego był Juliusz Słowacki. W Beniowskim świadomie nawiązywał do bajronowskich pierwowzorów, ale też wykraczał poza ukształtowane przez autora
Był jednym z najoryginalniejszych polskich twórców i myślicieli. Rozległością swoich zainteresowań i wszechstronnymi umiejętnościami mógłby zadziwić nawet dzisiaj. Od zapomnienia ocalił twórczość Norwida Zenon Przesmycki, jeden z wybitnych krytyków modernizmu, redaktor „Chimery”. Publikował nieznane dotąd rękopisy poety, dwukrotnie podjął trud wydania całego dorobku pisarza, niestety wybuch I wojny światowej, a potem wrzesień 1939 roku zniweczył plany Przesmyckiego. Pisał wiersze, dramaty, poematy, nowele, traktaty i eseje. Uprawiał rzeźbę, rysunek, rytownictwo i
Adam Mickiewicz Dzieciństwo sielskie, anielskie Adam Mickiewicz urodził się 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka. Rodzicami poety byli Mikołaj Mickiewicz, komornik i adwokat, oraz Barbara z domu Majewska. To właśnie ukochana matka ofiarowała synka pod opiekę Matki Boskiej Ostrobramskiej, gdy jako maleńki chłopczyk wypadł z okna. Choć rodzina była raczej biedna, dzieciństwo miał poeta beztroskie. Przerwała je śmierć ojca w 1812 r. Jak to widać w dziełach? „Kraj lat dziecinnych” pokazał Mickiewicz przede wszystkim w Panu Tadeuszu.
