Modernizm

Na Anioł Pański – Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Na Anioł Pański  Budowa wiersza Rola dźwięku dzwonów w tym utworze. Na Anioł Pański biją dzwony, Na ten utwór duży wpływ miała fascynacja Tetmajera twórczością Charles’a Baudelaire’a. Ten wiersz składa się z 4 strof 12-16-wersowych i pięciokrotnie powtórzonego refrenu, który stwarza nastrój melancholii, smutku i pesymizmu. Równocześnie mamy wyraz uwielbienia Maryi i Boga. Apostroficzne pozdrowienie sugeruje modlitewny charakter wersów. niech będzie Maria pozdrowiona, niech będzie Chrystus pozdrowiony… Bijące dzwony wzywają na modlitwę wieczorną, znaną pod

Tematy młodopolskiej literatury

Ludomania (wieś) Pod koniec wieku XIX – zwłaszcza w Krakowie, w kręgach elit kulturalnych – pojawia się moda, na wieś i wszystko co „chłopskie” – którą określamy terminem ludomania. Owocuje to między innymi: serią małżeństw przedstawicieli elit z chłopkami; powstaniem setek utworów literackich opiewających życie wsi; zalewem obrazów o tematyce wiejskiej; wreszcie pojawieniem się motywów folklorystycznych we wzornictwie. Wynikiem mody są dwa arcydzieła Wesele Wyspiańskiego i Chłopi Reymonta – panorama

Młodopolska symbolika

Symbol jako środek wyrażania utajonych myśli i emocji towarzyszy człowiekowi od dawien dawna. Nie tylko literatura, ale także architektura, rzeźba, malarstwo, sztuka użytkowa stały się obszarem zaszyfrowanych, wieloznacznych treści. Starogreckie wazy zachowujące idealne proporcje były synonimem greckiej duszy – dostojnej i wyważonej jak sama sztuka. Strzeliste i wysmukłe katedry gotyckie symbolizowały tak upragniony przez człowieka średniowiecza lot duszy do nieba. Pełna zawiłych, tajemniczych znaków jest najstarsza księga wiata – Biblia.

Najważniejsi myśliciele modernizmu i ich poglądy

Filozofia modernizmu to przede wszystkim trzy nazwiska. Schopenhauer tworzył na przełomie wieków XVIII i XIX, ale dopiero pod koniec stulecia przypomniano sobie o jego koncepcjach; Nietzsche; Bergson działali już w drugiej połowie stulecia. Co ich łączy? Wszyscy trzej czuli, że trzeba szukać całkowicie nowych dróg rozwoju filozofii – odmiennych niż dotychczasowe. Całkowicie zwątpili w wartość dokonań swoich poprzedników, starali się „zacząć od samego początku”. Świadomość głębokiego kryzysu kultury – chcieli

Modernizmu – TEST 4

Sprawdź swoją wiedzę przed maturą 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX w. nazywano Młodą Polską, jakie znasz inne nazwy tej epoki? Wymień przynajmniej pięć. a. …………………………………………………………………………………………………………. b. …………………………………………………………………………………………………………. c. …………………………………………………………………………………………………………. d. …………………………………………………………………………………………………………. e. ………………………………………………………………………………………………………….     : f. …………………………………………………………………………………………………………. g. …………………………………………………………………………………………………………. 2. Wymień i krótko scharakteryzuj główne nurty filozoficzne modernizmu. a. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. b. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. c. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. 3. Która z definicji jest poprawna?

Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza

Przemiany w twórczości Jana Kasprowicza I okres twórczości To etap, w którym Kasprowicz jawi się jako „rzecznik skrzywdzonych i poniżonych”. W tym pierwszym okresie tworzenia dominują w jego poezji tematy społeczne: biedy wsi i nędznego życia chłopa. Wynika to zapewne z faktu, iż sam Kasprowicz pochodził z rodziny chłopskiej, z Kujaw. Podobnie jak Konopnicka ukazuje w swej poezji biedę ludu. Warto zapamiętać wiersz W chałupie i cykl sonetów Z chałupy.

Przyroda, sztuka i erotyzm w poezji Tetmajera

Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej Poeta obserwuje pejzaż tatrzański, jego odczucia przenikają się, lecz dominuje spokój, cisza, poczucie ukojenia. Atmosfera wyciszenia namiętności i cierpień jest skutkiem obrazowania onirycznego (czyli upodabniającego do snu): „drzemie”, „senny”, „cisza”. Widoki ujęte są i zaprezentowane za pomocą obrazowania impresjonistycznego – czyli przy użyciu tęczy pastelowych barw, widziane oczami poety, zaprezentowane jako jego wrażenie: „potok skrzy się i mieni”, „srebrzysto-turkusowa cisza” – zauważamy ulotność tych

Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Na Anioł Pański

Na Anioł Pański Na Anioł Pański biją dzwony, niech będzie Maria pozdrowiona, niech będzie Chrystus pozdrowiony… Na Anioł Pański biją dzwony, w niebiosach kędyś głos ich kona… W wieczornym mroku, we mgle szarej, idzie przez łąki i moczary, po trzęsawiskach i rozłogach, po zapomnianych dawno drogach, zaduma polna, osmętnica… Idzie po polach, smutek sieje, jako szron biały do księżyca… Na wód topiele i rozchwieje, na omroczone, śpiące gaje, cień, zasępienie

Sztuka i rzeczywistość – konflikt poezji modernistycznej

Modernistyczne koncepcje sztuki i artysty Schyłek XIX w. był bardzo szczególnym momentem, jeśli idzie o pojmowanie społecznych zadań sztuki i artystów. O ile do tej pory pisarze zawsze starali się znaleźć jakiś cel dla swoich działań, o tyle w epoce modernizmu zapanowało hasło l’arte pour l’arte – sztuka dla sztuki. Jednym słowem artyści zdecydowanie odcięli się od ogółu społeczeństwa, uważając je za zbieraninę bezmyślnych pożeraczy chleba. Miało to kilka bardzo

Poezja francuskiego symbolizmu – Charles Baudelaire

Mówiąc o francuskiej poezji końca XIX w., używa się najczęściej słowa symbolizm. Nazwa ta pochodzi od pojęcia symbolu, bo też stosowanie symbolu jest podstawową cechą ówczesnej twórczości poetyckiej. Tyle że szkolna definicja symbolizmu jako „nurtu poetyckiego, dla którego przedstawicieli podstawowy środek artystycznej ekspresji to symbol” – jest zbyt uproszczona. Dla symbolistów bowiem symbol to nie wszystko. Przede wszystkim chodzi o zupełnie nowy typ wyobraźni poetyckiej, a także nowy zakres zadań

Wyobraźnia i poetyka modernizmu – manifesty

Manifest literacki – definicja Manifest literacki to programowe wystąpienie wstępującego na scenę literacką nowego pokolenia artystów. Prezentują oni swoje cele, założenia, sposób patrzenia na sztukę i rolę artysty. Często mowa jest o nowych zadaniach i wyznacznikach nowego rodzaju sztuki. Bardzo często ci „młodzi” rozprawiają się ze „starymi” – przeciwstawiając swoje nowatorskie i ożywcze koncepcje dawno przebrzmiałym pomysłom. Ton tych wystąpień można określić jako kategoryczny, a postawę młodych twórców jako roszczeniową.

Kierunki artystyczne i metody twórcze modernizmu

Głównym celem modernistów było szukanie lub tworzenie tego, co nowe. Wykształciło się wówczas wiele prądów artystycznych, z których każdy posługiwał się innym zestawem środków twórczego wyrazu. Dotąd było inaczej: na ogół w danej epoce występował jeden dominujący prąd literacki, rzadziej zdarzało się, że współistniały dwa, trzy. W modernizmie było ich wiele! Przyczyną tego rozmnożenia się kierunków artystycznych było powszechne uznanie indywidualnego prawa artysty do poszukiwania własnej drogi rozwoju sztuki. Kiedy

Chłopi – powieść Władysława Reymonta

Chłopi Władysława Reymonta Gatunek W zakresie gatunku Chłopi są dziełem wielowarstwowym: Powieścią realistyczną są w tej warstwie, która dotyczy obyczajowości, hierarchii społecznej na wsi, stosunku dwór – wieś, sytuacji ekonomicznej chłopów, a nawet w obserwacji ludzkiej psychiki. Są to często partie opisowe – zestawy realistycznych, zgodnych z rzeczywistością obrazów wsi. Są epopeją. Istnieją w powieści elementy, które stwarzają naturalistyczny wymiar dzieła. Jest to: podporządkowanie życia ludzi rytmowi przyrody; eksponowanie roli,

Cechy stylu utworów Młodej Polski

Liryka Symbolizm znalazł swój wyraz w ścisłym zespoleniu życia duchowego, psychiki podmiotu lirycznego z przyrodą. Staje się ona wyrazicielką wnętrza człowieka lub przynajmniej tłem jego przeżyć. Stąd wzrasta znaczenie metafory o charakterze animizacji lub personifikacji. Natura przedstawiana jest w duchu impresjonistycznym, tak jak na ówczesnych obrazach, gdzie dominują kolory i światło o niezbyt intensywnym natężeniu. Oprócz wrażeń wzrokowych pojawiają się doznania słuchowe, jak i związane z innymi zmysłami (synestezja). Jacek Malczewski – Błędne kolo Ekspresjonizm skłania się ku

Modernizm – TEST 3

Sprawdź swoją wiedzę z modernizmu  1. Filozofowie, którzy mieli wpływ na ukształtowanie światopoglądu epoki modernizmu to między innymi Artur Schopenhauer, Fryderyk Nietzsche, Henryk Bergson. Podane zostały pojęcia określające ich własny światopogląd. Które zostało przyporządkowane błędnie? a) Schopenhauer – woluntaryzm b) Nietzsche – immoralizm c) Bergson – nihilizm 2. Który z wymienionych malarzy jest autorem obrazu pt. Impresja, wschód słońca? a) Jean Renoir b) Claude Monet c) Edgar Degas d) Paul

Hymn do Nirwany – Kazimierz Przerwa-Tetmajer

Hymn do Nirwany Tetmajer Tytuł Nirwana (sanskr. nirwana – wygaśnięcie) to w filozofii Wschodu zanik pragnień i wyzwolenie się od kolejnych cierpień w życiu, osiągnięcie oświecenia. Ten stan wiecznej błogości jest równoznaczny z zanikiem ego. Tego stanu nie da się podobno racjonalnie wytłumaczyć ani zadowalająco oddać za pomocą słów. Osiągnięcie nirwany możliwe było na drodze praktyk medytacyjnych stworzonych przez Buddę. Za sprawą Artura Schopenhauera stan nirwany błędnie interpretowano jako roztopienie się jednostkowego istnienia w nicości.

To co najważniejsze w poezji Młodej Polski

Poezja modernistów Co jest ważne w poezji modernistów? Nastrój – pesymizm i dekadentyzm Zgodnie z duchem epoki w poezji modernistycznej dominuje pesymizm, poczucie dekadencji, schyłku wartości i raczej niechęć do życia. Łatwo trafić na wiersz przepełniony nastrojem smutku, bezradności i pesymizmu. Rodowód pesymizmu wywodzi się z filozofii Arthura Schopenhauera – filozofa działającego na przełomie wieków XVIII i XIX. Schopenhauer głosił kompletny bezsens ludzkiego istnienia, które, pozbawione jakiejkolwiek wartości, ma przysparzać

Literatura okresu Młodej Polski

Literatura Młodej Polski Poezja młodopolska Jan Kasprowicz (1860-1926) – autor sonetów Z chałupy, Krzaku dzikiej róży, Hymnów Jeden z najważniejszych poetów epoki. Urodził się w rodzinie chłopskiej. Krzak dzikiej róży był przełomem modernistycznym w jego poezji. Hymny to największy poetycki wyraz buntu wobec Boga, apokaliptyczna wizja końca świata. W pierwszych latach XX wieku odsunął się od życia literackiego i zamieszkał w słynnej Harendzie, willi pod Zakopanem. Dorobek tego poety najłatwiej

TEST z modernizmu 2

Sprawdź swoja wiedzę z modernizmu   1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX wieku nazywano Młodą Polską.  Wymień pięć innych nazwy tej epoki. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Romantyzm i Młoda Polska to epoki, które łączy wiele podobieństw. Jakie to podobieństwa? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. Jakie główne nurty filozoficzne modernizmu możesz wymienić? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b)

Twórczość Kazimierza Przerwy-Tetmajera

Jeśli będziesz pisać o wierszach Tetmajera W poezji Tetmajera szukaj dekadentyzmu – zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości poeta często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem. Sprawdź, którego ze sztandarowych postulatów epoki dotyczy utwór: czy postrzegania świata i człowieka w myśl nastroju dekadenckich, czy nirwany, czy sztuki, czy piękna natury? Jeśli piękno, to Tatr – nie zdziw się, jeśli wiersz pejzażowy będzie sławił urodę gór, wówczas też – obok zachwytu naturą