LICEUM
Wizje dwudziestowiecznych obozów kaźni wInnym świecie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i opowiadaniach Tadeusza Borowskiego. Komentarz do tematu Temat dość trudny ze względu na to, że porównawczy. Wymaga wiedzy lekturowej, znajomości opinii historyków literatury (bo raczej sami tego wszystkiego nie wymyślimy) i umiejętności wyciągania samodzielnych wniosków oraz konstruowania pracy porównawczej. Jak można wzbogacić pracę Choćby o wątek Wspomnień z domu umarłych Dostojewskiego. Znaczenie tej książki jest przecież w Innym świecie niesłychanie istotne, a autorka w ogóle o niej nie wspomina. Interesująca
Wobec przemijania. Zinterpretuj wiersz Haliny Poświatowskiej W Metropolitan Museum. Halina Poświatowska * * * W Metropolitan Museum w dziale egipskiej rzeźby widziałam odłamek posągu nozdrza i wydatnie zarysowane wargi posąg był wykuty w kamieniu twardym jak czas zapamiętałam kamień uśmiechający się ustami kobiety którą pochłonął piasek przesypujący się w złotej klepsydrze zapamiętałam błysk ornamentów które wywołały uśmiech temu – dwa trzy cztery tysiące lat pamiętam – schodziłam zamyślona po granitowych stopniach dwa trzy
Zinterpretuj wiersz Tadeusza Gajcego Tren na śmierć siostry. W swoich rozważaniach uwzględnij 2-3 inne znane Ci utwory żałobne. Tadeusz Gajcy Tren na śmierć siostry Jest nade mną migotanie witraży. Dymią książki dłoniom leniwym, kolorowe, soczyste pejzaże wyciekają jak senna oliwa. Wyżej cień mój godzinę wydzwania. Ściana płynie prosta jak struna – będzie pieśń może gorzka i trudna, ale pełna smutnego kochania: Gdzieś, woskowa panienko, gdzieś mi się podziała? Ach, niedobre, niedobre
Biblio, ojczyzno moja, (…) Wywołuję z Twoich wersetów Wszystkich najlepszych, (…) Wszystkich szlachetnych, Którym nie umiem dorównać (…) Patrzysz na mnie Oczami moich praojców, (…) Oczami moich umiłowanych poetów (…) Roman Brandstaetter, Biblio, ojczyzno moja… Wykorzystując znajomość Pisma Świętego, postaraj się udowodnić, że Biblia jest księgą uniwersalną naszej kultury. . Ułóż plan Wstęp Dowody na uniwersalność Biblii: wieczna obecność motywów biblijnych w literaturze i sztuce wartości artystyczne samej
Zanalizuj i zinterpretuj wiersz Tadeusza Borowskiego pt. Pieśń. Tadeusz Borowski Pieśń Nad nami – noc. W obliczu gwiazd ogłuchłych od bitewnych krzyków, jakiż zwycięzców przyszedł czas i nas odpomni – niewolników? Pustynię, step i morza twarz mijamy depcząc, grzmi karabin, zwycięzców krzyk, helotów marsz i głodny tłum cyrkowych zabaw. Wołanie, śpiew, pariasów wiara, łopocze wiatrem wrogi znak, krojony talar, łokieć, miara, i chodzą ciągle szale wag. Niepróżno stopa depcze kamień, niepróżno tarcz dźwigamy,
Ze wszystkich zwierząt jeden człowiek umie się śmiać, choć on właśnie ma najmniej powodów – słowa Ernesta Hemingwaya uczyń mottem do rozważań na temat roli humoru i śmiechu w literaturze i ludzkim życiu. Ten temat nie jest łatwy – wymaga znajomości takich terminów jak groteska, parodia, ironia… Wymaga umiejętności syntetycznych i analitycznych, wyklucza chaos w doborze lektur. Jego zaletą jest fakt, że można doskonale sobie z nim poradzić – przykładów literackich i kulturowych raczej nam nie brak.
Zinterpretuj wiersz Cypriana Kamila Norwida Klaskaniem mając obrzękłe prawice… jako refleksję poety nad własną twórczością. Cyprian Kamil Norwid Klaskaniem mając obrzękłe prawice… Klaskaniem mając obrzękłe prawice, Znudzony pieśnią, lud wołał o czyny; Wzdychały jeszcze dorodne wawrzyny, Konary swymi wietrząc błyskawice. Było w Ojczyźnie laurowo i ciemno I już ni miejsca dawano, ni godzin Dla nieczekanych powić i narodzin, Gdy Boży-palec zaświtał nade mną; Nie zdając liczby z rzeczy, które czyni, Żyć mi rozkazał w żywota pustyni! *
Życie to nie teatr. Rozważ tezę i zaprezentuj swój sąd na jej temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. Komentarz: Temat dość wieloznaczny, odnoszący się do filozoficzno-poetyckiego motywu teatrum mundi. Jeżeli zrozumiemy go dosłownie, może być pewien problem z doborem tekstów. Jeżeli nazbyt luźno – możemy zostać oskarżeni o rozminięcie się z tematem, co grozi nawet oceną niedostateczną. We wstępie więc musimy dość jasno ustosunkować się do tematu, wyjaśnić, jak zamierzamy go rozwijać i umotywować
Zwycięstwo – czy zawsze jest wartością pozytywną? Rozważ problem, odwołując się do losów wybranych bohaterów literackich. Literatura lubi zwycięzców, dlatego często o nich opowiada: Kronika polska Wincentego Kadłubka – średniowieczny autor chciał przede wszystkim udowodnić waleczność Polaków, dlatego przypisał im m.in. fikcyjne zwycięstwa w walkach ze… starożytnymi władcami, takimi jak Juliusz Cezar i Aleksander Wielki. Kronika Galla Anonima – autor chciał stworzyć utwór wychwalający wielkich polskich władców (trzech Bolesławów – Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego),
Zbuntowane i walczące zło – obraz szatana w Biblii i literaturze wieków późniejszych. Portret szatana w literaturze W Pieśni o Rolandzie We wczesnym średniowieczu szatan nie występuje jeszcze w jednej konkretnej postaci. Pojawia się w kulturze europejskiej w wieku XI, a wyobrażenia na jego temat są ściśle związane ze strukturą społeczeństwa feudalnego. On i wszyscy zbuntowani aniołowie traktowani są jako niewierni wasale, którzy sprzeciwili się Najwyższemu Seniorowi – Bogu. Istotą średniowiecznego widzenia świata był podział na królestwo Boże
Zanalizuj i zinterpretuj wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego Serwus, madonna. Na podstawie tekstu wiersza i innych znanych Ci utworów poety rozważ jego postawę wobec różnych tradycji poetyckich. Konstanty Ildefons Gałczyński Serwus, madonna Niechaj tam inni księgi piszą. Nawet niechaj im sława dźwięczy jak wieża studzwonna, ja ksiąg pisać nie umiem, a nie dbam o sławę – serwus, madonna. Przecie nie dla mnie spokój ksiąg lśniących wysoko i wiosna też nie dla mnie, słońce i ruń wonna,
Scharakteryzuj bohatera wiersza Przedśpiew Leopolda Staffa. Przedstaw, jakie doświadczenia ukształtowały jego postawę wobec świata. Leopold Staff Przedśpiew Czciciel gwiazd i mądrości, miłośnik ogrodów, Wyznawca snów i piękna i uczestnik godów, Na które swych wybrańców sprasza sztuka boska: Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, Złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia, A jednak śpiewać będę wam pochwałę życia – Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach. Pamięcią swe dni chmurne i dni w słońca krasach Przechodzę, jakby
Ukaż Hymn do Nirwany Kazimierza Przerwy-Tetmajera jako przejaw dekadenckich nastrojów epoki. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Hymn do Nirwany Z otchłani klęsk i cierpień podnoszę głos do ciebie, Nirwano! Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie, Nirwano! Złemu mnie z szponów wyrwij, bom jest utrapion srodze, Nirwano! I niech już więcej w jarzmie krwawiącym kark nie chodzę, Nirwano! Oto mi podłość ludzka kałem w źrenice bryzga, Nirwano! Oto się w złości ludzkiej w błocie ma stopa ślizga,
Przegląd okresów historycznoliterackich według ich zawartości ideowej. Oto podstawowe pojęcia: człowiek, Bóg, wartości, wiedza, sztuka w układzie tabelarycznym. Ten zestaw pomoże Ci uporządkować wiedzę przed maturą. Dziedzictwo epok literackich Wartości – postawy ANTYK Klasycyzm: w cenie harmonia, symetria, ład, uporządkowanie. Nie tylko w sztuce – wśród ideałów życiowych warto szukać złotego środka, jak Horacy. Inne wartości: wiedza, sprawiedliwość, wiara w przeznaczenie. Epikurejczycy głoszą: żyj w zgodzie z naturą, wśród przyjaciół, unikaj cierpienia, korzystaj
Śledząc motywy postępowania Rodiona Raskolnikowa i dwóch lub trzech innych bohaterów literackich, zastanów się nad genezą zbrodni. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara (fragment) „Starucha to bzdura! – myślał żarliwie i pospiesznie. – Starucha może i była błędem z mojej strony, ale nie o nią przecież chodzi! Starucha to tylko skutek mojej choroby… chciałem jak najprędzej przestąpić próg… zabiłem nie człowieka, lecz zasadę! Zasadę zabiłem, ale progu przestąpić nie zdołałem i zostałem po tej stronie… Potrafiłem jedynie zabić,
Szaleni i rozważni – dwa sposoby kreowania bohatera w literaturze na przestrzeni dziejów. Czy dobrze rozumiesz temat! Opozycja szaleni – rozważni sprawia, że słowo „szaleniec” rozumiane jest jako gwałtowny, namiętny, impulsywny. Nie należy mylić go z pojęciem: obłąkany, chory psychicznie – to nieco inna kategoria. Zwróć uwagę! Często umyka nam w rozważaniach niepozorna, ale ważna część tematu. W tym przypadku: „na przestrzeni dziejów”. Niebezpiecznie byłoby pominąć ten aspekt. Pokaż różne podejście do tematu szalonych na
Scharakteryzuj narrację Elizy Orzeszkowej w noweli pt. Gloria victis i wyjaśnij, jakie ma ona znaczenie dla wymowy utworu. Wtedy dąb wyniosły i silny (…) brzoza wysmukła (…), świerk wyprostowany, w hełmie z iglicą strzelistą na szczycie, odpowiedzieli chórem przyciszonych szumów: – To jest mogiła! – Taka wielka, taka wielka, taka wielka mogiła! – zadziwił się Wiatr. Brzoza westchnęła: – A krzyżyk taki mały! A dąb zagadał: – Śpi w niej
Rola historii w literaturze romantyzmu. Omów problem, wypowiedź uargumentuj przykładami literackimi. Komentarz Koniec wieku XVIII i ponad połowa wieku XIX to czasy niezwykle silnych przemian kulturowych, politycznych, ekonomicznych, technicznych. Wielka Rewolucja Francuska, wojny napoleońskie, Wiosna Ludów, powstania w Grecji, Polsce i we Włoszech – to tylko niektóre wydarzenia, które odcisnęły bardzo silne piętno na burzliwym wieku XIX. Warto zastanowić się nad tym, jak romantycy widzieli swoje czasy. Jak patrzyli na historię świata i swoich narodów?
Satyra Do króla Ignacego Krasickiego – zinterpretuj ten utwór i udowodnij, że adresatem wiersza jest król Stanisław August Poniatowski. Określ, kto i o co oskarża władcę i kogo tak naprawdę gani autor tej satyry. Wyjaśnienie zadania Pracę możesz rozpocząć od wyjaśnienia pojęcia satyry. Następnym krokiem może być krótka prezentacja sylwetki Ignacego Krasickiego i czasów, w których tworzył. Inna możliwość to krótkie zaprezentowanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – adresata tego utworu. Pamiętaj, aby określić podmiot liryczny
„Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy, I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy”. (Dziady, cz. IV) Romantyczna miłość – przekleństwo czy źródło radości? Odnieś się do słów Gustawa, bohatera dramatu Adama Mickiewicza. Romantyzm to literacka epoka miłości i niezwykle silnie przeżywanej uczuciowości. Wszystko zaczęło się od Wertera – bohater ten wywarł wielki wpływ na całą epokę, na długie lata określając typ konstrukcji bohatera romantycznego. Miłość romantyczna często kojarzy się z cierpieniem –
