LICEUM
Synteza literatury od średniowiecza do oświecenia Średniowiecze Renesans Barok Oświecenie Bóg Temat nr 1 w literaturze i sztuce. Od pojmowania Boga zależą właściwie wszystkie motywy i tematy. Europa staje się jednym wielkim chrześcijańskim państwem, na czele którego stoi papież. Człowiek skupia się na religii, Boga umieszcza w centrum zainteresowań – to typowa dla średniowiecza postawa zwana teocentryzmem. Wiadomo, że Bogu przeciwstawione jest zło – trzeba więc znaleźć właściwą drogę do Boga. Każdy szuka własnej
Ateizm – pogląd odrzucający w ogóle istnienie Boga. Deizm – pogląd uznający istnienie Boga oraz Jego nakazów, ale nieuznający ingerencji Boga w sprawy ludzkie. Empiryzm – teoria, która uznaje doświadczenie (empirię) za najlepszy sposób poznania prawdy i badania świata. Żadnych teorii z głowy niepopartych doświadczeniem! Humanizm – postawa umieszczająca w centrum wartości człowieka i jego prawo do szczęścia, własnych poglądów i wolności. Klasycyzm oznacza nurt nawiązujący do wzorców ustalonych jeszcze przez twórców antyku, bo oni są
Krytyka wad szlacheckich w literaturze czasów stanisławowskich. Krytyka wad szlacheckich w oświeceniu Pogląd ludzi epoki rozumu w sprawie ich barokowych poprzedników był jednoznaczny. Ciemnotą i zacofaniem określili siedemnastowieczne społeczeństwo, a potępili zwłaszcza mit Sarmaty i wiele szlacheckich obyczajów, które zresztą nadal uniemożliwiały reformy polityczne i kulturalne. Nic więc dziwnego, że literatura ówczesna za ulubiony przedmiot szyderstw i krytyki obrała sobie arsenał wad i przywar szlacheckich. Celował w tym Ignacy Krasicki.
Na czym polega wielkość i uniwersalność słynnego monologu Hamleta? Uniwersalność monologu Hamleta To najsłynniejszy monolog na świecie. Wzbudza szacunek i podziw (czasem zachwyt) pod każdą szerokością geograficzną, bowiem ludzkość uznała, że Szekspir ujął w trzydziestu kilku wersach bardzo ważne, uniwersalne prawdy o człowieku niezależne od miejsca zamieszkania czy epoki, od tego, czy Hamlet nosi pludry czy, dżinsy. I choć język Hamleta już nieco trąci anachronizmem, choć te same prawdy powiedziało wiele znakomitości na bardzo różne sposoby
Kryzys wiary w wielkość człowieka w epoce renesansu. Uwaga! Renesansu – nie baroku! Przebiegłe pytanie, ale interesujące, bo uderza w schemat w rodzaju: renesans epoką wiary w potęgę jednostki ludzkiej, antropocentryzmu, w wielkość człowieka. Powyższe tezy moglibyśmy udowodnić bardzo łatwo: człowiek i sprawy ludzkie stają się ośrodkiem zainteresowania filozofów i pisarzy epoki. Erazm z Rotterdamu pochwala dobro tkwiące w jednostce ludzkiej, Pico della Mirandola pisze traktat Godność człowieka, a Manetti: Godność człowieka i wspaniałość dzieł ludzkich. Twórcy zwracają uwagę na
Przestrzeń Dwór to centrum małego świata. Przy nim wieś, kościół obowiązkowo murowany, młyn przy wsi, folwark, browar, karczma, ogród, pastewnik, dookoła lasy… Nieopodal rzeka, a przy niej skład, by móc handlować zbożem. Bowiem popyt na zboże w Europie wieku XVI to tajemnica szlacheckiej zamożności. Jakub Ponętowski – szesnastowieczny autor – tak pisał: Niechby nasz szlachcic miał jednę wieś, ale dobrą, sto w niej kmieci a rządnych na dziedzinie zrodzonych (…) kościół w niej murowany, młyn
Padłem, głowę ukrywszy rękami obiema: „Nie ma nieba ni ziemi, otchłani ni piekła, jest tylko Beatrycze. I właśnie jej nie ma”. Kobieta – była obiektem uwielbienia i uznania mężczyzn. Chociaż czasy skazywały ją na rolę żony i matki, ewentualnie zakonnicy – to wcale nie były zdominowane przez płeć męską. Opiewane w poezji, wyrosły do roli muz artystów jak Beatrycze lub Laura. Malowano je – dowód najdoskonalszy to Cecylia Gallerani pokazana przez Leonarda
Porównanie kosmologii biblijnej i mitologicznej Biblia Mitologia Bóg Jest jeden, w trzech Osobach: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Obraz Boga dają Stary Testament i Nowy Testament. Nie ma On ani początku, ani końca. Jest wszechwiedzący, wszechobecny, wszechmocny, wierny swojemu ludowi, miłosierny, sprawiedliwy, chociaż karząc grzech, potrafi być surowym Sędzią, ale dla człowieka jest przede wszystkim kochającym Ojcem, który dla jego zbawienia wydał swojego Syna na śmierć. On stworzył cały świat, z niego wszystko, poza złem,
Zbiór biblijnych frazeologizmów Stary Testament Jabłko Adama To przenośna nazwa anatomicznej chrząstki, dobrze widocznej na męskich szyjach, upamiętniająca grzech pierwszych rodziców. Czyżby kąsek jabłka z zakazanego drzewa miał stanąć kością w gardle Adamowi? Alfa i omega Tak określamy kogoś, kto zna się na wszystkim od a do z, jest osobą wszechstronną, autorytetem wszechwiedzy. W rzeczywistości – jest to pierwsza (alfa) i ostatnia (omega) litera greckiego alfabetu. Natomiast źródłosłów jest biblijny – według św. Jana: Jam jest
Stary Testament Jabłko Adama To przenośna nazwa anatomicznej chrząstki, dobrze widocznej na męskich szyjach, upamiętniająca grzech pierwszych rodziców. Czyżby kąsek jabłka z zakazanego drzewa miał stanąć kością w gardle Adamowi? Alfa i omega Tak określamy kogoś, kto zna się na wszystkim od a do z, jest osobą wszechstronną, autorytetem wszechwiedzy. W rzeczywistości – jest to pierwsza (alfa) i ostatnia (omega) litera greckiego alfabetu. Natomiast źródłosłów jest biblijny – według św. Jana: Jam jest Alfa i Omega, początek
Podział Biblii Stary Testament 46 ksiąg – od powstania świata do narodzin Chrystusa. Księgi historyczne Pięcioksiąg Mojżeszowy (Tora) Obejmuje dzieje ludzkości od stworzenia świata, dzieje patriarchów, dzieje Izraelitów do czasów Mojżesza po czasy króla Salomona, wyjście do Ziemi Obiecanej. Składa się nań pięć ksiąg: Księga Rodzaju (Genesis) Zawiera opis stworzenia świata i człowieka, historię Adama i Ewy, Kaina i Abla. W tej księdze mieści się podanie o Arce Noego i o wieży Babel, o Sodomie i Gomorze oraz
Hektor, Achilles, Odys Oto wzór rycerza antycznego: odwaga, honor, wierność w przyjaźni, uczciwość w walce. Najlepszym wzorem jest Hektor – to postać heroiczna, idzie walczyć, choć wie, że zginie. Jest szlachetny i wierny. Kocha żonę i synka – jest rycerzem – człowiekiem – nie posągiem. Achilles nie do końca jest ideałem: mściwy, porywczy, okrutny, chce znieważyć zwłoki Hektora. Dopiero po rozmowie z Priamem – ojcem Hektora – zwycięża w jego duszy humanizm. Czy
Przed dyskusją na lekcji! Przygotuj się do dyskusji o czynie Antygony i decyzji Kreona. Czyn Antygony – pochowała brata wbrew zakazowi króla. Okazała się nieposłuszną obywatelką, ale kochającą siostrą i kobietą posłuszną prawom boskim. Decyzja króla Kreona – przestępca musi zostać ukarany. Chodzi tu o dobro państwa i autorytet królewski. Kto ma rację? Jeśli chcesz być pewny wygranej – stań po stronie Antygony. Będziesz w zgodzie z Sofoklesem, chórem i
Na czym polega ponadczasowość Antygony Sofoklesa? Nieśmiertelność tego dzieła polega na tym, iż autor tragedii ukazuje ludzkie konflikty i motywy postępowania ludzi, które przetrwały wiele stuleci i jeszcze dziś są aktualne. Wciąż żywy jest konflikt pomiędzy dobrem społecznym a dobrem jednostki, wciąż istnieje walka o władzę, motyw zdrady i dochodzenia swoich praw, zderzenie sfery uczuć i obowiązku. Nadal dyskutujemy pojęcie sprawiedliwości i pragniemy, aby prawo czy ustawa dotyczyły w tej samej mierze wszystkich – nawet rodzin rządzących i wydających
Łańcuch eposów: Iliada • Odyseja • Eneida Iliada, Odyseja, Eneida – to eposy starożytne – wzorcowe dla późniejszych pokoleń. Możemy je nazwać klasycznymi. Ustalają wzorcowy schemat, opiewają dzieje i czyny starożytnych bohaterów, są wspólnym dziedzictwem kulturowym Europy. Iliadę i Odyseję stworzył Homer. Iliada dotyczy Troi (Ilionu) i wojny trojańskiej. Odyseja opowiada o powrocie Odyseusza do domu – dziesięcioletniej tułaczce po morzach. Pojawiają się wątpliwości, czy rzeczywiście Homer był autorem obu dzieł – to słynna
Róg obfitości to dziś symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów. Był to zaś ułamany róg mitycznej kozy Amaltei, która wykarmiła małego Zeusa, mający moc napełniania się zgodnie z życzeniem posiadacza. Puszka Pandory to dzisiaj źródło niekończących się kłopotów, nieszczęść. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała zakazu i namówiła męża do otwarcia puszki. W niej zaś ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Syzyfowa praca oznacza
Fragmenty charakteryzujące Edypa jako władcę Na podstawie fragmentu lektury i znajomości mitu scharakteryzuj Edypa jako władcę. Zbieraj punkty Koniecznie zauważ, w jaki sposób zwracają się do Edypa podwładni: O czym świadczą takie określenia? Choć więc my ciebie nie równamy bogom (…) ciebie pierwszym mienimy wśród ludzi. Przypomnij sobie, w jaki sposób Edyp został władcą Teb. Uwolnił miasto od Sfinksa, ponieważ rozwikłał zagadkę, której rozwiązania nikt inny nie mógł odgadnąć. Zauważ koniecznie, w jaki sposób król
Poezja Ostatnie lata upłynęły raczej pod znakiem poezji niż prozy. Świadczy o tym chociażby fakt, że na przestrzeni dwudziestu lat mieliśmy w dziedzinie poezji dwoje noblistów. Czesław Miłosz dostał Nobla w 1980 roku, Wisława Szymborska w roku 1996, kiedy to raczej nikt się nie spodziewał, że drugi poeta z tego samego kraju może otrzymać tak prestiżową nagrodę. Prócz nich za wybitnych twórców uważa się: Zbigniewa Herberta, Adama Zagajewskiego, Tadeusza Różewicza. Nadal aktywni są Ernest Bryll
Na początku lat 90. dużą rolę odegrał bruLion, Fa-art, Kwartalnik Artystyczny. Charakterystyczną cechą nowej poezji jest ekspansja języka potocznego i stylów kultury masowej. Poezja to często przedłużenie mowy ulicy, domu, baru; poeta to nie ten, który się „wynosi”, ale „pogrąża” w nurtach swoich lingwistycznych doświadczeń. Typowa postawa to otwartość, niepokój, „wieczna młodzieńczość”, niezaspokojenie. Marcin Świetlicki sprawia wrażenie wrażliwego samotnika. Wydaje się, że wiersze mają być dla niego jak skóra naciągana na
Tą nazwą określa się formację poetycką nazywaną też pokoleniem 1968. Pokolenie literackie z teoretycznego punktu widzenia to grupa twórców o zbliżonym wieku, którzy wspólnie doświadczyli czegoś, co można nazwać przeżyciem pokoleniowym – i co w jakiś sposób ukształtowało ich twórcze osobowości. Takim przeżyciem dla nowofalowców były, jak się zdaje, ponure wydarzenia Marca 1968 roku. To one sprawiły, że – z jednej strony – poeci tej formacji byli mocno zdystansowani wobec władz i uroków peerelowskiej rzeczywistości –
