LICEUM

Czy zgodzisz się z Sofoklesem, że życie ludzkie jest tylko marnym cieniem, a człowiek – nie mając wpływu na swój los – może oddawać się jedynie czczym marzeniom?

O śmiertelnych pokolenia! Życie wasze to cień cienia. Bo któryż człowiek więcej tu szczęścia zażyje – Nad to, co w sennych rojeniach uwije, Aby potem z biegiem zdarzeń Po chwili snu – runąć z marzeń.             (Sofokles Król Edyp) Czy zgodzisz się z Sofoklesem, że życie ludzkie jest tylko marnym cieniem, a człowiek – nie mając wpływu na swój los – może oddawać się jedynie czczym marzeniom? Powyższy temat dotyczy czêsto pojawiającego się

Czy w trudnych chwilach trzeba „być lisem i lwem”? Czy cel uświęca środki? Konrad Wallenrod jako opowieść o ciemnych stronach ludzkiej moralności.

Czy w trudnych chwilach trzeba „być lisem i lwem”? Czy cel uświęca środki? Konrad Wallenrod jako opowieść o ciemnych stronach ludzkiej moralności. Analiza tematu Konrad Wallenrod to najważniejsza powieść poetycka Adama Mickiewicza. Mówi się, że powstała pod wpływem znajomości poety z dekabrystami – rosyjskimi spiskowcami, planującymi zabić cara. Podstawową bronią każdego spiskowca jest zaś kłamstwo i skrytobójstwo – czyli rzeczy najbardziej uwłaczające honorowi. Romantyków uwiodła zasada mówiąca, że cel uświęca środki – w imię dobra ojczyzny

Trudny problem tradycji narodowej w dziełach romantyków polskich. Omów zagadnienie, wypowiedź zilustruj przykładami tekstów kultury.

Trudny problem tradycji narodowej w dziełach romantyków polskich. Omów zagadnienie, wypowiedź zilustruj przykładami tekstów kultury. Romantyzm to epoka burzy i naporu, przynosząca całej Europie, a tak¿e Polsce – powiew wolności i nowoczesności. Programowo buntowała się przeciwko wszystkiemu, co tradycyjne i stare. Warto jednak pamiętać, że romantycy nie przekreślali całkowicie dorobku swoich przodków – wierzyli, że kultywowanie tradycji pomaga chronić pewne stałe i uniwersalne wartości, ważne zarówno dla jednostki, jak i całego narodu. Analiza tematu Twoje zadanie polega

O wartościach etycznych, czyli moralności

„Parę prostych zasad” Josepha Conrada: honor, heroizm, wierność, obowiązek, pomoc bliźnim – powinno stanowić cudowną receptę na prawe życie, rozwiązanie ludzkich problemów. W czasach kryzysu wartości, w XX wieku? Tak, zwłaszcza w dobie zagrożenia wartości, Są istotą heroicznego humanizmu, który każe być wiernym sobie bez względu na okoliczności. Podpiszą się pod tym Camus i Saint Exupéry, Herbert i Miłosz, choć być może Bryll dorzuci grosz ironii. Jeśli bowiem recepta na szczęście jest tak prosta –

Miłosz o etyce i moralności

Miłosz o etyce i moralności Czymże jest poezja, która nie ocala narodów ani ludzi? Czesław Miłosz Przedmowa Trudno byłoby znaleźć u Miłosza wiersz, który nie stanowiłby głosu w dyskusji o zasadach etycznych. Czy taką właśnie rolę – moralizatora i strażnika prawdy przewidywał dla siebie poeta marzący o „opiewaniu festynów i radosnych gajów” (W Warszawie)? Chyba nie, ale cóż – życie nie zawsze pisze scenariusze zgodne z naszymi wyobrażeniami. Wydarzeniem, które

Miron Białoszewski – Szare eminencje zachwytu

Miron Białoszewski Szare eminencje zachwytu Jakże się cieszę, że jesteś niebem i kalejdoskopem, że masz tyle sztucznych gwiazd, że tak świecisz w monstrancji jasności, gdy podnieść twoje wydrążone pół-globu dokoła oczu, pod powietrze. Jakżeś nieprzecedzona w bogactwie, łyżko durszlakowa! Piec też jest piękny: ma kafle i szpary, może być siwy, srebrny, szary – aż senny… a szczególnie kiedy tasuje błyski albo gdy zachodzi i całym rytmem swych niedoskonałości w dzwonach

Człowiek i świat w wierszach Wisławy Szymborskiej

1. Zachciało mu się szczęścia zachciało mu się prawdy zachciało mu się wieczności, patrzcie go! Sto pociech Oczywiście – człowiekowi. Jest w tych strofach mocna dawka ironii, warto też zwrócić uwagę na operowanie słowem potocznym. To dość często spotykane, wypełnione oburzeniem zdanie, jakiego używamy, mówiąc o kimś, kto ma niewspółmierne do możliwości zamiary i przesadne wyobrażenia: patrzcie go! A to mu się zachciało! Sto pociech z nim! Sformułowanie rodem z

Tradycja w poezji współczesnej

Tradycja – obyczaje, zasady postępowania, wartości. Słowem to, co przechodzi z pokolenia na pokolenie i tworzy narodową świadomość. Warto przywołać słowa T. S. Eliota: „Tradycja to bezczasowa teraźniejszość kultury, w której Szekspir, Dante i współczesny poeta mogą toczyć ciągle aktualny dialog”. Sięgają do jej skarbca klasycy. Stąd klasycyzm – termin (od słowa classicus – wzorowy, doskonały), którym określamy twórczość mistrzów starożytnych, ale i późniejsze prądy odwołujące się do antyku. Wspomnijmy,

Poezja francuskiego modernizmu

Zanim u nas pojawiły się pierwsze zwiastuny kryzysu światopoglądowego i nowe prądy, nim do Krakowa zawitała cygańska bohema z Przybyszewskim na czele – Charles Baudelaire ogłosił drukiem swój tomik: Kwiaty zła (1857). Wiersze prekursora symbolizmu wnoszą do poezji „nowy dreszcz” (tak powiedział o nich romantyczny Francuz – Victor Hugo). Inspirujące wpływy Baudelaire’a widoczne są w twórczości tych, którzy w zachwyceniu się im poddają, a z pewnością do owej grupy należy

Współcześni poeci moralnej perswazji

Współcześni poeci moralnej perswazji. O kogo chodzi? O bardzo różnych twórców polskich II połowy XX wieku, którzy w bardzo różnej formie podejmowali tematykę etyczną. Na ogół przeciwstawiali się pustce moralnej PRL-u. Klasyk Herbert, sceptyczna Szymborska, moralista Miłosz, poeci Nowej Fali i wbrew wszystkiemu pogodny ksiądz Jan Twardowski – oto twórcy, których proponuję wymienić przy omawianiu tematu.   Schemat pracy Jak zacząć wypracowanie 1. Moralność u schyłku XX wieku, po epoce pieców, po hitlerowskim

Wisława Szymborska – Milczenie roślin

Wisława Szymborska Milczenie roślin Jednostronna znajomość między mną a wami rozwija się nie najgorzej. Wiem co listek, co płatek, kłos, szyszka, łodyga, i  co się z wami dzieje w kwietniu, a co w grudniu. Chociaż moja ciekawość jest bez wzajemności, nad niektórymi schylam się specjalnie, a ku niektórym z was zadzieram głowę. Macie u mnie imiona: klon, łopian, przylaszczka, wrzos, jałowiec, jemioła, niezapominajka, a ja u was żadnego. Podróż nasza

Fiodor ­Dostojewski – jego rola w literaturze europejskiej

Jego rola w literaturze europejskiej Bohaterowie Dostojewskiego miotają się między moralnym upadkiem a najwyższymi uczuciami, szczęściem a nędzą, wiarą a niewiarą. Ciągłe rozdarcie, popadanie ze skrajności w skrajność, poddawanie się władzy potężnych uczuć – bywa określane jako dostojewszczyzna. W swych dziełach Dostojewski realizował model powieści polifonicznej. Postacie Dostojewskiego muszą z reguły zmagać się z „przeklętymi pytaniami” (z ros. „proklatyje woprosy”). Jest to zbiór niezwykle ważnych problemów moralnych i filozoficznych, wobec których bohaterowie są z reguły bezradni. Te pytania dotyczą kwestii

Henryk ­Sienkiewicz. Jego rola w literaturze polskiej

Jego rola w literaturze polskiej Henryk Sienkiewicz jest jednym z polskich laureatów literackiej Nagrody Nobla – oprócz Władysława Reymonta, Czesława Miłosza i Wisławy Szymborskiej. Do dnia dzisiejszego pozostał niezrównanym mistrzem scen batalistycznych – jego bardzo plastyczny opis bitwy pod Grunwaldem zawarty w Krzyżakach silnie zapada w pamięć i oddziałuje na wyobraźnię, podobnie jak obraz Jana Matejki. Jest twórcą najpopularniejszych powieści w dziejach literatury polskiej. Jego powieść dla dzieci pt. W pustyni i w puszczy, Trylogia i Krzyżacy – są znane

Bolesław Prus – jego rola w literaturze polskiej

Jego rola w literaturze polskiej Bolesław Prus w Lalce bardzo dokładnie, ze znawstwem i miłością ukazał Warszawę. Aż trudno uwierzyć, że cierpiał na agorafobię, czyli lęk przed otwartymi przestrzeniami, i na spacery nie wychodził często. Za jedną z jego najważniejszych powieści uznawana jest właśnie Lalka, nazywana powieścią o straconych złudzeniach lub powieścią o trzech pokoleniach idealistów. Lalka jest zgodnie uznawana przez krytyków za najlepszą powieść polskiego dojrzałego realizmu. Początkowo nie spotkała się ona wcale z dobrym przyjęciem –

Poezja Bolesława Leśmiana

Jaka to epoka? Bolesław Leśmian jest poetą dwóch epok – Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Zawsze możesz o nim pisać: W 1937 r. w mowie pogrzebowej ku czci pisarza Roman Kołoniecki (polski poeta oraz tłumacz poezji francuskiej) nazwał Leśmiana wielkim poetą, który umiał „anielsko świat lekceważyć”, a zarazem „tak zmysłowo go kochać”. Poetyckie neologizmy Leśmiana są szeroko znane. Wprowadził on do polskiej liryki takie istoty, jak Śnigrobki, Dusiołki, Znikomki i

Johann Wolfgang Goethe – jego rola w literaturze

Jego rola w literaturze Cieszył się uznaniem i szacunkiem środowiska literackiego w całej Europie – młodzi romantycy (np. Adam Mickiewicz!) pielgrzymowali do Weimaru, by spotkać się z Goethem. Wszechstronna i bogata twórczość Goethego wywarła ogromny wpływ na literaturę niemiecką i europejską. Goethemu zawdzięczamy nowe typy bohaterów literackich – bohatera werterowskiego i bohatera faustycznego. Jego twórczość bardzo silnie oddziaływała na wczesną fazę romantyzmu w Polsce. Jego Cierpienia młodego Wertera, „książka zbójecka” według słów Gustawa z IV cz. Dziadów, wywołały

Molier – jego rola w literaturze

Molier (Jean Baptiste Poquelin) Jego rola w literaturze Jego dzieła budziły sporo kontrowersji – np. w 1664 r., kiedy wystawił Świętoszka, został zaatakowany przez duchowieństwo. Molier stworzył przenikliwe charakterystyki typów ludzkich oraz ich przywar: skąpstwa (Skąpiec), głupoty, dewocji, naiwności (Świętoszek), mizantropii (Mizantrop), snobizmu (Mieszczanin szlachcicem). Z drugiej strony takie typy ludzkie, jak skąpiec, naiwniak, oszust, dewot, to typy uniwersalne. Spotykamy takich ludzi aż po dziś dzień. Oczywiście, musimy pamiętać, że Molier wyjaskrawiał

Stefan Żeromski – rola w literaturze polskiej

Rozdrapywanie ran Twórczość Żeromskiego odznacza się wyjątkową konsekwencją postawy ideowej. Ten pisarz to wielki patriota i propagator postawy społecznikowskiej. Sprawy Polski i sprawy społeczne nigdy nie były mu obojętne. W jego dziełach widać żarliwy patriotyzm, umiłowanie ojczystego kraju (zachwyt nad polską przyrodą i zrozumienie tragicznych dziejów narodu). Był bardzo wrażliwy na krzywdę i niesprawiedliwość społeczną. Jednak mimo miłości do ojczyzny nie ukazywał tylko jasnych stron historii. W odróżnieniu od Sienkiewicza nie był zwolennikiem opcji

Wisława ­Szymborska – jej rola w literaturze polskiej

Wisława Szymborska, laureatka literackiej Nagrody Nobla, zwana jest pierwszą damą poezji polskiej. Choć jej dorobek poetycki jest objętościowo szczupły, każdy jej wiersz jest małym arcydziełem… Jej rola w literaturze polskiej Literacka Nagroda Nobla dała Szymborskiej miano pierwszej damy poezji polskiej. Akademia Szwedzka 3 października 1996 r. przyznała Wisławie Szymborskiej literacką Nagrodę Nobla. W uzasadnieniu tej decyzji napisano, że nagrodzono „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala wydobyć historyczny i biologiczny kontekst fragmentów ludzkiej rzeczywistości”. Twórczość

Witold ­Gombrowicz – jego rola w literaturze polskiej

Ma opinię prowokatora i obrazoburcy polskiej literatury. Wyróżnia go oryginalny styl i specyficzne poczucie humoru. Jest mistrzem groteski! Nie obawia się wprowadzania erotyzmu – także często podszytego groteską… Szydzi z wielu świętości, takich jak ojczyzna, naród, wielcy wieszczowie, martyrologia. Nie przynudza, nie moralizuje… Dlatego jest ciągle żywy. Jego rola w literaturze polskiej Prowokator i obrazoburca w naszej literaturze. Wyśmiewał nawet uznanych twórców – z ironią pisał np. o Henryku Sienkiewiczu, autorze uwielbianej przez pokolenia Trylogii… Posługiwał się specyficznym językiem, trochę nawiązującym do…