REFERATY / Tematy przekrojowe
Kryteria piękna. Omów wybrane koncepcje estetyczne. Wypowiedź zilustruj przykładami tekstów kultury. Inne możliwe sformułowania tematu Czy „piękny” zawsze znaczy to samo? Odpowiedz na pytanie, odwołując się do tekstów kultury, pochodzących z różnych epok. Piękno – ideał czy wiele ideałów? Rozwiń temat, opierając się na tekstach kultury z różnych epok. Cóż wiesz o pięknie? Kształtem jest Miłości. Jak odniósłbyś te słowa Norwida do różnych prądów estetycznych i ideałów piękna z wybranych epok? Ramowy plan wypowiedzi
Na wybranych przykładach z literatury i malarstwa przedstaw kulturowe wizje dziecka Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Pokaż szczególną rolę, jaką dziecko zajmuje w społeczeństwie. Powiedz, z czym kojarzone jest dzieciństwo (bezbronność, delikatność, kruchość). W jednym zdaniu opowiedz, jakie problemy poruszysz. Kolejność prezentowanych argumentów Ta część prezentacji uzależniona jest od Twojej wizji. Możesz oprzeć swoją wypowiedź na układzie chronologicznym, ale ciekawsze będzie ujęcie problemowe. Z całą pewnością nie zdążysz zrealizować całego materiału, który tu przedstawiono. Musisz dokonać
Trudne pojęcie tolerancji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. Temat nie należy najtrudniejszych. Powinny go wybrać osoby, które orientują się nie tylko w literaturze i sztuce, ale też są bacznymi obserwatorami współczesnej rzeczywistości. Wydaje się, że oprócz dzieł literackich należy pokazać np.: dzieła malarskie, rzeźby, filmy, itp. Warto poszperać też w życiorysach różnych twórców i zastanowić się, którzy spotkali się z przejawami nietolerancji. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Wytłumacz pojęcie „tolerancja”,
Nowomowa i kolokwializmy w poezji współczesnej. Posługując się przykładami konkretnych utworów, przedstaw metody wykorzystywania cech języka potocznego i oficjalnego przez poetów II poł. XX wieku. To wprawdzie dość trudny temat, jednak jego ogromną zaletą jest możliwość samodzielnego wyboru prezentowanych utworów. To zagadnienie dla tych z Was, którzy lubią poezję współczesną i naprawdę nieźle się w niej orientują. Inne możliwe sformułowania tematu Nowomowa i kolokwializmy. Przedstaw twórczość wybranego poety lub pisarza, który wykorzystywał te środki językowe w swoich
Technika kryminalna – technika kryminału. Omów ewolucję w XIX i XX wieku. Wypowiedź zilustruj przykładami utworów. Temat ten niewątpliwie powinni wybrać pasjonaci, gdyż wymaga on sporego oczytania i wnikliwej analizy tekstów. Zadanie polega na prześledzeniu cech gatunkowych. Należy więc sięgnąć do korzeni i ułożyć temat chronologicznie. Wiele zawartych tu informacji może się przydać tym z Was, którzy wybrali bardzo popularny temat dotyczący zbrodni. Inne możliwości sformułowania tematu Różne ujęcie wątków kryminalnych w prozie i filmie. Rozważ zagadnienie,
Ewolucja ballady jako gatunku literackiego w utworach XIX i XX wieku. Omów problem, przedstaw odpowiednie przykłady literackie. Temat przeznaczony jest głównie dla zainteresowanych teorią literatury. Należy nie tylko odnieść się do badań teoretycznoliterackich, ale również wykazać się umiejętnością wnikliwej analizy i interpretacji dzieł literackich. Zwróć uwagę na sformułowanie tematu: nie odnosi się on tylko do literatury polskiej. Należy więc oczekiwać, że komisja będzie chciała usłyszeć coś na temat ballady na świecie. Inne
Szaleństwo w kulturze. Portrety szaleńców i stosunek do nich – odwołaj się do wybranych przykładów literackich, malarskich i filmowych. Temat może być bardzo interesującym zadaniem dla osób zainteresowanych proponowanymi przez literaturę i sztukę portretami psychologicznymi postaci, a także historią, życiem społecznym i problemami związanymi z odrzuceniem, wyobcowaniem. Stawia przed autorem wiele wymagań, zmusza go do zagłębienia się choć trochę w historię szaleństwa. Poprzez takie poznanie łatwiej zrozumieć mechanizmy społeczne klasyfikujące jednych jako szalonych, a drugich jako normalnych. Zwróć uwagę na
Motyw prometejski w literaturze różnych epok. Omów na wybranych przykładach. Temat nie jest specjalnie trudny, ale wymaga dojrzałych przemyśleń. Przede wszystkim powinieneś odpowiedzieć sobie na pytanie: czym jest prometeizm? To chyba coś więcej niż postawa poświęcenia się jednostki dla dobra ogółu. Unikaj takich uproszczeń. Przypomnij sobie różne wersje mitu o Prometeuszu. Poszukaj skojarzeń i powiązań. Nie ograniczaj się do polskiej literatury romantycznej. Skup się na kilku najważniejszych (i najciekawszych) – Twoim zdaniem – realizacjach
Samobójstwo – zwycięstwo czy klęska? Rozważ zagadnienie na podstawie tekstów kultury z różnych epok. Temat jest dość poważny przede wszystkim ze względu na problematykę. Odpowiedź na pytanie, czy samobójstwo jest zwycięstwem, czy klęską, jest trudna. Jest to zagadnienie, którym zajmuje się psychiatria, psychologia, filozofia, socjologia i wiele innych dziedzin nauki. Ważne jest to, iż w swojej prezentacji musisz odnieść się nie tylko do literatury, ale też sięgnąć do innych obszarów kultury. Inne
Śmierć w ikonografii i literaturze średniowiecza. Temat na pierwszy rzut oka może wydać się banalny, wymagający tylko dokładniejszego przejrzenia podręcznika do pierwszej klasy. Nieprawda – to zagadnienie dla tych, których naprawdę interesuje kultura średniowiecza. Przygotowując się do wystąpienia, uważaj, bo ten temat można bardzo łatwo położyć, jeśli skupisz się tylko na ogólnikach i oczywistościach. Warto, wręcz trzeba wyjść ponad program. Inne możliwe sformułowania tematu Śmierć w literaturze staropolskiej (średniowiecze, renesans, barok) i literaturze późniejszych
Eros i Afrodyta – estetyka miłości. Przedstaw ciekawe – twoim zdaniem – realizacje motywów miłości w literaturze i sztuce. Temat jest ciekawy, ale wymaga dobrej orientacji w literaturze i kulturze wszystkich epok. Motyw miłości był w niej przecież obecny od zawsze, nie ma też epoki, która całkowicie by z niego rezygnowała (co najwyżej, w niektórych okresach, jest odsuwany na nieco dalszy plan). Przy tym temacie bardzo ważna jest właściwa selekcja materiału. Wybierz jak najciekawsze przykłady tekstów – sięgnij
Motyw tańca w literaturze – ukaż to zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich. Temat jest oryginalny i niebanalny, ale raczej dla osób zainteresowanych tańcem jako takim, jego historią i znaczeniem w kulturze. Wymaga znacznego poszerzenia i pogłębienia wiedzy, a także dokładnego przestudiowania dzieł literackich i dzieł sztuki właśnie pod kątem motywu tańca. Temat ten daje olbrzymie możliwości wykazania się pomysłowością w trakcie prezentacji. Właśnie sposoby uatrakcyjnienia Twojego wystąpienia mogą w przypadku tego tematu decydować o ogólnym odbiorze Twojej wypowiedzi.
Uczta dla ciała i ducha. Tematyka kulinarna w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, wypowiedź zilustruj konkretnymi przykładami tekstów. Można żartobliwie powiedzieć, że temat przeznaczony jest dla smakoszy. Niewątpliwie jednak, jak wszystkie inne, wymaga oczytania i przygotowania. Nie powinien on sprawić specjalnych trudności, zwłaszcza że materiału rzeczowego jest dość dużo. Możesz mieć raczej problemy z jego selekcją i doborem. Pamiętaj, że to temat z zakresu korespondencji sztuk, więc koniecznie musisz odnieść się do malarstwa, filmu, może rzeźby, grafik, itp.
Motyw szatana w różnych tekstach kultury. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach. Temat nie należy najtrudniejszych chociażby dlatego, że kopalnią wiedzy jest tutaj Biblia. Należy go opracować, korzystając z różnych tekstów kultury, a więc: dzieł malarskich, rzeźb, filmów, itp. Inne możliwe sformułowania tematu Motyw zła i szatana w literaturze i sztuce. Omów najciekawsze realizacje i wskaż ich funkcje. Kreacje szatana w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach. Książę ciemności, szatan, diabeł.
Topos starości w literaturze – omów na wybranych przykładach. Komentarz Starość to jeden z bardziej popularnych wątków literackich. Podeszli wiekiem bohaterowie byli portretowani w przeróżny sposób, w bardzo wielu dziełach literackich. Jedni pisarze gloryfikowali starość, uznając ją za znamię dojrzałości, mądrości i rozwagi, inni, przeciwnie – widzieli w niej ostoję zacofania, konserwatyzmu i przebrzmiałych wartości. Literacki starzec czasem poucza młodych i pomaga im, czasem jest męczącym pedagogiem, którego nikt nie
Omów rolę tytułu w dziele literackim. Komentarz To dość oryginalny i ciekawy temat. A jednocześnie – niezwykle obszerny. Każdy utwór literacki ma jakiś tytuł, Twoim zadaniem jest zbadać, czy autor nadający tytuł swojemu nowo powstałemu dziełu kieruje się jakimiś prawami. Sprawdź też, jakie relacje łączą tytuły z pozostałymi elementami utworów literackich, a więc opowiedzianą w dziele historią, bohaterami utworu, miejscem i czasem akcji… Inne możliwe sformułowania tematu Tytuł – ważny element dzieła literackiego. Omów funkcję tytułu w wybranych
Motyw ptaków. Omów jego występowanie w literaturze. Komentarz Temat jest niebanalny, można powiedzieć, że wymaga specyficznego spojrzenia na literaturę. Wiedza szkolna przyda ci się jedynie w niewielkim zakresie. Dostając taki temat, możesz początkowo czuć się nieco zbity z tropu i zagubiony – gdzie szukać tych ptaków w literaturze? Jeżeli jednak zastanowisz się przez dłuższy czas, okaże się, że ptasie motywy są dość liczne na przestrzeni różnych epok literackich. Szczególnie będzie w nie obfitowała literatura romantyczna. Masz
Zaprezentuj obraz mieszczaństwa zawarty w dramatach Gabrieli Zapolskiej i prozie Tomasza Manna. Wstęp Mieszczanie jako grupa społeczna – historia i ogólna charakterystyka dziewiętnastowiecznego mieszczaństwa. Porównanie sytuacji mieszczaństwa w Polsce i w Europie Zachodniej w drugiej połowie XIX wieku – różnice – specyfika mieszczaństwa polskiego. Rozwinięcie Mann i Zapolska na mapach literatury przełomu XIX i XX wieku. Zapolska – naturalizm Mann – dwudziestowieczny realizm modernistyczny Społeczeństwo mieszczańskie w utworach Manna i Zapolskiej: struktura społeczna świata mieszczańskiego, psychologia postaci. Etos mieszczański
Mity polskiego romantyzmu. Ich kontynuacje – akceptacje i polemiki z nimi – w dziełach spadkobierców. Przedstaw problem na wybranych przykładach utworów Orzeszkowej, Prusa, Sienkiewicza, Żeromskiego, Wyspiańskiego. To bardzo trudny, ambitny temat, wymagający wielkiej uwagi i oczytania. Bardzo łatwo go położyć, bazując tylko na ogólnikach. Musisz się liczyć z koniecznością zapamiętania sporej liczby cytatów – bez nich wypowiedź na ten temat będzie wydawała się niepełna i niedopracowana. Inne możliwe sformułowania tematu Dziedzictwo romantyzmu w późniejszych
Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów na wybranych przykładach. Najważniejszy w tragedii jest dla mnie akt szósty: zmartwychwstawanie z pobojowisk sceny, poprawianie peruk, szatek, wyrywanie noża z piersi, zdejmowanie pętli z szyi, ustawianie się w rzędzie pomiędzy żywymi twarzą do publiczności. (Wisława Szymborska, Wrażenia z teatru) Strategie wstępu Czym są: tytuł, motto, ostatnia scena – próba zdefiniowania elementów. Tytuł (łac. titulus – napis, ogłoszenie) nazwa nadana dziełu, najczęściej przez autora i umieszczona na
