Wypracowania z literatury XX wieku
„Heroizm […] nie jest w samych bitwach, ale na wszystkich polach życia i nieustannie” (Cyprian Kamil Norwid). Jak, Twoim zdaniem, wyraża się postawa heroiczna? Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. Od wieków termin „heroizm” kojarzy się najczęściej z walką, wojną albo wzniosłą śmiercią na polu bitwy. Dziś określenia tego używa się bardzo rzadko, najczęściej w dziennikarskich relacjach z frontu, w których mówi się na przykład o bohaterskiej postawie Czeczenów. Norwid zwraca jednak uwagę na to, że człowiek może
„Indywidualizm, oto hasło!” Dlaczego ludzie wybierają samotność. Uzasadnij na podstawie znanych dzieł literackich. Indywidualizm bucha z programowych manifestów Przybyszewskiego w objętym wówczas przez niego tygodniku „Życie”. I bałwochwalcza adoracja sztuki (…). Rzecz osobliwa, że nigdy się tak bardzo nie żyło kupą jak w owej dobie indywidualizmu. Młody teatr, młode malarstwo, młoda literatura i cała masa łazików (…), wszystko to stworzyło jedna wielką gromadę. Tadeusz Żeleński (Boy), Cygan nieznany Wyjaśnienie: Temat indywidualizmu i samotności jest bardzo popularny
„Powołał mnie Pan na bunt” (Stanisław Grochowiak). Esej o ludziach niepokornych. Człowiek to stworzenie niepokorne i zuchwałe. W każdym z ludzi istnieje jakaś irracjonalna, wrodzona przekora, która swe ujście znajduje szczególnie w wieku młodzieńczym. W późniejszym okresie życia ten temat jakby zanika. Powtarzam, jakby, ponieważ to tylko pozór! Wtłoczeni w konwenanse, usztywnieni gorsetem zasad molarnych, nie zawsze ludzie mają odwagę wyłamać się, Opór jednak jest, gdzież w środku drąży osobowość, determinuje pewne zachowanie, lecz nie jest zwerbalizowany, wyrażony
„Wielkie dzieła literatury światowej nie są na ogół optymistyczne, ale nie odbierają nadziei”. Czy zgadzasz się z myślą Juliana Przybosia? W swoich rozważaniach odwołaj się do wybranych dzieł literackich. 1. Postanowiłem odbyć podróż po Europie. Tutejszy klimat nie bardzo mi służy. Na początek udałem się do Arras. Nic się nie zmieniło, odkąd Dawid, biskup Brabancji pobłogosławił to upadłe miasto i unieważnił wszystkie procesy o czary i herezje, a także prześladowania Żydów, jakie miały miejsce w XV wieku.
„Bo wykonać mi trzeba dzieło wielkie, pilne, Bo z tych kruszców dla siebie serce wykuć muszę […]” (Leopold Staff) Czy człowiek może być kowalem swojego losu? Twoje rozważania na początku XXI wieku po lekturze wybranych utworów. I. Wstęp A. Znane przysłowie mówi, że każdy jest kowalem swojego losu. Mądrość ludowa każe wierzyć w możliwość kreowania własnego życia, nadawania mu kształtu zbliżonego do naszych marzeń i pragnień. Przekonanie to wydaje się bliskie także
Cierpienie – siła kształtująca charakter człowieka czy element zła w świecie, którego nie jesteśmy w stanie wyjaśnić? Rozwiń temat w odniesieniu do Biblii i mitologii. Wiek XX to czas tragicznych doświadczeń ludzi na całym świecie. Dwie wojny światowe, holocaust, Hiroszima… Cierpienie stało się współcześnie udziałem całych narodów, społeczeństw, plemion. Najbardziej jednak poruszają nas indywidualne historie osób, na które los zesłał dramatyczne wydarzenia. Rodzice opłakują zamordowanego syna lub córkę, dziecko straciło w wypadku całą rodzinę, ktoś
Anioł czy femme fatale – obraz kobiety w literaturze polskiej. Matki, żony, kochanki i niewinne dziewczęta zaludniają karty naszej literatury począwszy od czasów średniowiecza… Na ogół nie stoją w centrum, lecz z boku – to nie im przypadają w udziale największe misje, a co za tym idzie rozterki i dylematy moralne. To nie one walczą na polu bitwy (chyba że w męskim przebraniu, jak Grażyna czy Emilia Plater). To nie one powoływane są do wielkich czynów, jak Konrad
Być czy mieć? Odwieczny dylemat człowieka, nie tylko w literaturze (esej). Być czy mieć? Co to znaczy? Czy to walka ducha z ciałem? Jestem tylko człowiekiem, małą istotą przepełnioną egoizmem, chciwością i żądzą władzy. Nie, jestem wielka, przepełniona duchem wiary, nadziei i miłości – trzech cnót, które towarzyszą mojemu życiu. Pamiętam jak przed laty, na lekcję języka polskiego przyszedł do nas gość. Był to młody mężczyzna, student, który przez kilka
Dzieła sztuki nie wystarczy zobaczyć, przeczytać, trzeba do niego powracać, studiować, konfrontować z własnym życiem. Maria Dąbrowska Wstęp: I – zaczynamy od własnej definicji dzieła sztuki, bardzo luźno parafrazujemy temat. Np. tak. Dzieło sztuki. Cóż to jest takiego? Skoro ten sam obraz (książkę, film) jedni nazywają kiczem, inni arcydziełem. Może to właśnie wrażenie, jakie wywiera na nas obraz czy książka decyduje o ich wartości. Fakt, że chcemy powracać do dzieła
„Do Europy – tak – ale tylko z naszymi zmarłymi” – rozważ sąd Marii Janion, przywołując te teksty, które stanowiąc dziedzictwo przeszłości, kształtują poczucie narodowej tożsamości następnych pokoleń Polaków. Cytat, do którego mamy się odnieść, sformułowany jest dość ostro i jednoznacznie. Natomiast sam temat – niekoniecznie. Może budzić wiele pytań i wątpliwości, ale też daje szerokie pole do popisu, okazję do rozmaitych rozważań i interpretacji. Co właściwie jest w temacie? Jakie słowa-klucze? Na pewno dwa
„Ojcowie – Termopile, Synowie – za ile?” (Stanisław Jerzy Lec). Zaprezentuj dialog swojego pokolenia z bohaterskim dziedzictwem w literaturze. Zawarty w temacie aforyzm, odwołujący się do powszechnie znanego symbolu Termopil, kładzie akcent dość jednoznacznie i, trzeba to powiedzieć, jednostronnie. Termopile, do których odwoływali się licznie poeci – między innymi Słowacki w wierszu Grób Agamemnona – są bowiem synonimem absolutnego poświęcenia się dla ojczyzny. W tym nieistniejącym już obecnie wąwozie w roku 480 przed naszą erą trzystu
Uzasadnij tezę, że literatura różnych epok uczy odróżniać dobro od zła i piękno od brzydoty. W starych, antycznych megaronach słychać było dźwięki delikatnej formingi. Już niedługo straż północna zamieni się na wypatrującą słońca i na niebie ukaże się rydwan Heliosa zaprzężony w cztery ogniste rumaki. Bogini Astrea dźwiga na swych ramionach brzemię sprawiedliwości. Czy nie zachwieje się pod nim, kiedy niknące za horyzontem promienie słońca dotkną swym światłem starej, pomarszczonej twarzy Sokratesa? „Nie
Wchodzisz w dorosłe życie. W jakim stopniu literatura nauczyła Cię dojrzale rozważać swoje miejsce w świecie? Powołaj się na przykłady z różnych epok. „Wchodzisz w dorosłe życie” – jak często słyszymy takie słowa. Osiemnaste urodziny, studniówka są zarazem wyrazem pożegnania z bezpowrotnie mijającym okresem beztroski, jak i preludium do różnie pojmowanej dorosłości. Czym jest dorosłość? Z jednej strony jest ona swoistą formą przepustki do innego wymiaru, który nazwałabym „dozwolonym od lat osiemnastu”. Ta forma dorosłości jest najłatwiejszą do
Rzeczywistość w krzywym zwierciadle. Jak twórcy różnych epok odkształcali rzeczywistość, w jakim celu i z jakim skutkiem? Podstawowym prawem artysty jest prawo do kreacji, do tworzenia świata fikcji. Autor pisze o wydarzeniach, które powstały wyłącznie w jego umyśle. Istnieją również dzieła opisujące fakty, ale są one dokumentami, choć często niepozbawionymi walorów literackich. Już w starożytności Arystoteles stworzył teorię mimesis, zgodnie z którą artyści powinni naśladować rzeczywistość, przedstawiać ją w sposób prawdopodobny. Świat przedstawiony w dziele literackim miał być taki, jak świat otaczający
Wyjaśnij znaczenie symboli występujących w utworze Antoine’a Saint-Exupéry’ego pt. Mały Książę. Baobaby – symbol zła tkwiącego w człowieku, z którym należy walczyć. Róża – symbol miłości i piękna. Ale róża ma także kolce, którymi może zranić. Lis – symbol mądrości, życiowego doświadczenia i prawdziwej przyjaźni. Pustynia – symbol pustki, milczenia, zagubienia celu i samotności, ale także miejsce rozmyślań, objawienia i zdobywania prawdy. Woda – symbol oczyszczenia, życia, siły. Studnia na pustyni – cel, do którego dąży
Czym jest dusza Pana Cogito w wierszu Zbigniewa Herberta „Dusza Pana Cogito”? Nazwisko bohatera wiersza stanowi aluzję do formuły Kartezjusza „Cogito ergo sum” (Myślę, więc jestem). Kim jest Pan Cogito? To zwykły, przeciętny człowiek. Pan Cogito myśli o swoim życiu, o tym, kim jest. Jest świadomy, że człowiek składa się z dwóch części – duszy i ciała. Ale Pan Cogito to ktoś bez jednej ważnej części człowieka – bez duszy. (…) dusza Pana Cogito
Inspirując się wierszem Zbigniewa Herberta „O dwóch nogach Pana Cogito”, wyraź własne stanowisko wobec tezy: każdy z nas łączy w sobie cechy Don Kichota i Sancho Pansy. Co to za człowiek z dwiema różnymi nogami? Herbert nie każe nam się zastanawiać, wyjawia tajemnicę: Pan Cogito. Jego lewą nogę „przyrównać można do Sancho Pansy”, a prawa przypomina „błędnego rycerza”, czyli Don Kichota. My ludzie, istoty myślące, mamy więc dwie „nogi”, dwa różne spojrzenia na świat, które
Z cyklu wierszy Władysława Broniewskiego Anka wybierz jeden utwór, który można nazwać współczesnym trenem. Uzasadnij wybór. Każdy z wierszy z tomiku Anka można nazwać współczesnym trenem. Tren to utwór poświęcony zmarłej osobie – w tym wypadku nieżyjącej Ance, córce Władysława Broniewskiego. Tren przedstawia zalety i zasługi zmarłej osoby. Osoba wypowiadająca się wyraża żal z powodu odejścia bliskiej osoby. W utworze pt. Trumna jesionowa poeta pisze o bezsennych nocach przepełnionych tęsknotą i żalem, o łzach rozpaczy, którymi mógłby obdzielić
Na podstawie wiersza Bronisława Maja *** (Otwieram okno) odpowiedz na pytanie: jak rozumieć paradoks – „dojrzeć do tego, aby być jak dziecko”? Podmiot liryczny w wierszu Bronisława Maja *** (Otwieram okno) opisuje widok z okna w czerwcowy dzień w Krakowie: Otwieram okno: jest czerwcowy dzień, są światła błyszczące na rzece, która nazywa się Wisłą, są mosty, wieże o kopułach zielonych jak drzewa, są drzewa (…) W następnych wersach mówi, że to, co widzimy wokół
Napisz recenzję filmu Wesele reżyserowanego przez Andrzeja Wajdę. Jeśli któryś z polskich reżyserów powinien zekranizować Wesele Wyspiańskiego, to właśnie Andrzej Wajda. Twórca Popiołu i diamentu wielokrotnie adaptował teksty literackie na użytek filmu i teatru (m.in. Zbrodnia i kara, Ziemia obiecana, Pan Tadeusz, a ostatnio Zemsta), ale przede wszystkim jego kino – od samego początku – jest niezwykle mocno osadzone w polskiej tradycji. Reżyser w kolejnych filmach nieustannie odwołuje się do narodowych mitów i symboli Polaków i – co więcej
