Wypracowania z literatury XX wieku
Czego symbolem jest deszcz w obu przedstawionych wierszach i jak tworzy on nastrój w tych utworach? Dokonaj interpretacji porównawczej Deszczu jesiennego Leopolda Staffa i Deszczy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Zwróć uwagę na to, że oba wiersze są bardzo nastrojowe. Czy to aby na pewno tylko szary krajobraz za oknem i równomiernie spadające krople deszczu wywołały taki nastrój u osób mówiących w tych utworach? A może smutny widok jest odpowiednikiem stanu ich duszy? Powinieneś na pewno scharakteryzować osoby mówiące i, oczywiście, ich
„Marność nad marnościami” – zinterpretuj wiersz Tymoteusza Karpowicza, odwołując się do swoich wiadomości dotyczących Starego Testamentu. Konteksty Przywołaj kilka utworów, w których obecny jest motyw vanitas. Oto przykłady: Legenda o świętym Aleksym – ten pobożny asceta wyrzekł się zupełnie dóbr doczesnych, wśród których upłynęła jego młodość (pochodził on z bardzo bogatej rodziny). Nagrodą dla niego jest życie wieczne. Fraszka O żywocie ludzkim Jana Kochanowskiego – człowiek, zupełnie niesłusznie, hołduje ziemskim wartościom, takim jak „uroda,
Interpretacja porównawcza wierszy „O żywocie ludzkim” Jana Kochanowskiego i „Daru” Czesława Miłosza. W temacie wyraźnie nakazane jest odwołanie się do analizy i interpretacji porównawczej podanych tekstów. Choć nie jest to najłatwiejsze, warto zastosować taką formę, jaka została zaproponowana w wypracowaniu, to znaczy niejako jednoczesne porównywanie obu utworów (ich, formy, pozycji podmiotu lirycznego, sytuacji lirycznych, treści, tematów, problemów), nie zaś osobne omówienie najpierw jednego, potem drugiego utworu. Przyjęcie takiej strategii pozwala na formułowanie
Interpretacja porównawcza końcowej sceny „Hamleta” Williama Szekspira i „Trenu Fortynbrasa” Zbigniewa Herberta. Konteksty Możesz przywołać któryś z dramatów Williama Szekspira, w którym poruszony został temat władzy. Jest ich mnóstwo: to choćby Makbet, Juliusz Cezar, Król Lear, Ryszard II. Dobrym kontekstem może okazać się także traktat pt. Książę Niccolo Machiavellego, w którym udzielał on rad dotyczących skutecznego rządzenia (nie mamy chyba wątpliwości, że Fortynbras okaże się skutecznym władcą). U podstaw jego rozważań leżało przekonanie, że
Interpretacja wiersza Stanisława Barańczaka Widokówka z tego świata. Konteksty Widokówka z tego świata jest oskarżeniem skierowanym przeciwko Bogu – to On uczynił sytuację egzystencjalną człowieka trudną do zniesienia, a świat – nieprzyjaznym, jeśli nie wrogim. Z takim wadzeniem się z Bogiem mamy do czynienia choćby w: Trenach Jana Kochanowskiego Dies irae i Święty Boże, Święty Mocny Jana Kasprowicza Trupięgach Bolesława Leśmiana Dlaczego Czesława Miłosza Łatwo zauważyć, że wiersz Barańczaka w niektórych zwrotach i wyrażeniach przypomina poetykę listu czy
Analiza porównawcza „Piosenki o porcelanie” Czesława Miłosza i „Jeżeli porcelana, to wyłącznie taka” Stanisława Barańczaka. Konteksty Inne utwory, w których tytule zawarte jest słowo „piosenka”, np. Moja piosnka (I) i Moja piosnka (II) Cypriana Kamila Norwida – pierwszy z tych utworów jest bardzo rytmiczny, oparty na wyliczeniach i powtórzeniach: „Ona za mną, przede mną i przy mnie,/ Ona w każdym oddechu,/ Ona w każdym uśmiechu,/ Ona we łzie, w modlitwie i w hymnie”. O melodyjności drugiego utworu decyduje słynny refren: „Tęskno
Interpretacja wiersza Andrzeja Bursy pt. Modlitwa dziękczynna z wymówką. Konteksty Inne wiersze, w tytułach których pojawia się słowo modlitwa (pamiętaj, możesz je przywołać tylko wtedy, gdy znasz ich treść!), np.: Modlitwa III i Modlitwa do Bogarodzicy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Modlitwa Stanisława Grochowiaka. Oczywiście, możesz także przywołać znane Ci modlitwy – porównaj ich formę i treść z wierszem Bursy. Dobrym kontekstem byłyby także wybrane psalmy dziękczynne ze starotestamentowej Księgi Psalmów – one także są formą modlitwy.
Analiza i interpretacja wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Psalm IV. Konteksty Tragedia II wojny światowej: Inne wiersze Baczyńskiego, np. Elegia… [o chłopcu polskim], Pokolenie (Wiatr drzewa spienia…), Pokolenie (Do palców przymarzły struny…), Z głową na karabinie, Ten czas; Kolumbowie. Rocznik 20 Bratnego (od tytułu tej powieści pochodzi określenie całego pokolenia, zwanego także tragicznym); Opowiadania Borowskiego; Medaliony Nałkowskiej. Inne nawiązania do formy psalmu: Psalm Wisławy Szymborskiej; Psalm o nożu w plecach Nowaka; Psalmy przyszłości Krasińskiego; Psalm
Porównaj dwie wizje końca świata zawarte w hymnie Dies irae Jana Kasprowicza i w wierszu pt. Koniec świata Rafała Wojaczka. Temat nie należy do najłatwiejszych, zestawione tu bowiem zostały dwie zupełnie inne, inaczej rozumiane wizje końca świata. Pierwsza z nich po części zapewne inspirowana jest Apokalipsą św. Jana, druga zaś opowiada o… końcu własnego świata, własnego życia, któremu kres położy planowane samobójstwo. Oba utwory nie są proste, zwłaszcza nasycony silnymi emocjami, podobny do
Interpretacja wiersza Stanisława Grochowiaka pt. Czyści. Ten utwór można zaliczyć do grupy dość trudnych. Choć jest krótki, niech Cię to nie zwiedzie. Decydując się na interpretację Czystych, powinieneś znać (i rozumieć) pojecie turpizmu, wiedzieć co nieco o autorze wiersza. Jeżeli nie spełniasz tych warunków – nie masz szans na stworzenie dojrzałej, wartościowej interpretacji. W wierszu pojawia się dużo trudnych metafor i sformułowań. Zastanów się, czy potrafisz sprostać temu wyzwaniu. Interpretacji tego utworu nie
Życie i świat jako dar i jako wartość – porównaj, jak zostały one ukazane w wierszach – Dar Czesława Miłosza i Owocach Adama Zagajewskiego. Oba wiersze – choć pozornie wiersz Miłosza może wydawać się bardzo łatwy, a nawet naiwny – są w rzeczywistości wieloznaczne i trudno je jednoznacznie zinterpretować. Pozornie są także bardzo różne. Dlatego staraj się znaleźć jak najwięcej faktów, które je łączą. Przede wszystkim oba mają charakter wyznania, obaj poeci dzielą się z czytelnikami intymnymi
Jak określa Jan Twardowski w wierszu „Oda do rozpaczy” rolę rozpaczy w życiu człowieka? W czym według niego tkwi istota człowieczeństwa? Odpowiedz po lekturze wiersza. Wiersz nie powinien Cię przerażać – to przystępny, napisany prostym językiem, zbliżonym bardzo do tego, jakim posługujemy się na co dzień. Zwróć uwagę na zaczerpnięte z mowy potocznej wyrażenia i zwroty: „dokuczać”, „uśmiechnięty jak prosię w deszcz”, „wpaść w cielęcy zachwyt”. Przyjrzyj się także tytułowi utworu, w którym kryje się pewien paradoks.
W obliczu śmierci – porównaj dwie wizje umierania, ukazane przez poetę średniowiecznego w wierszu Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią i dwudziestowiecznego – Mirona Białoszewskiego w wierszu Wywiad. Dusza z ciała wyleciała… Dusza z cieła wylecieła, Na zielone łące stałe. Stawszy, rzewno zapłakałe. „Czemu, duszo, rzewno płaczesz?” „Nie wola mi rzewno płakać, A ja nie wiem, kam sie podzieć.” „Podzi, duszo moja miła! Powiedę cie do rejskiego Do królestwe niebieskiego.” Julian Tuwim Piosenka umarłego Dusza
Topos Ikara i Dedala – jak został zrealizowany w wierszu Zbigniewa Herberta Dedal i Ikar? Odpowiedz po lekturze wiersza. Scharakteryzuj także bohaterów utworu. Zbigniew Herbert Dedal i Ikar Mówi Dedal: Idź synku naprzód a pamiętaj że idziesz a nie latasz skrzydła są tylko ozdobą a ty stąpasz po łące ten podmuch ciepły to parna ziemia lata a tamten zimny to strumień niebo jest takie pełne liści i małych zwierząt Mówi Ikar: Oczy jak dwa kamienie wracają prosto
Różne sposoby pisania o getcie. Porównaj sposób ukształtowania narracji w załączonych fragmentach Medalionów Zofii Nałkowskiej i Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. Jeśli ktoś nie lubi rozważania zagadnień teoretycznoliterackich, na dotychczasowej maturze mógł tego bez większego trudu uniknąć. Na nowej maturze też będzie to możliwe, ale jedynie na poziomie podstawowym. Polecenia na poziomie rozszerzonym zmuszają już do analizy organizacji tekstu, czyli narracji, kompozycji, języka itp. Zwłaszcza narracji warto przyjrzeć się dokładniej – poprzez
Porównaj, na jakie emocje żony biblijnego patriarchy Lota położyły nacisk Beata Obertyńska i Wisława Szymborska, autorki wierszy o tym samym tytule. Najpierw powinieneś przypomnieć sobie historię biblijnego patriarchy Lota – sprawiedliwego człowieka, którego Bóg postanowił ocalić z katastrofy zesłanej na grzeszne miasto. Nie tylko Lot miał zostać uratowany, ale także jego rodzina. Jeśli nie znasz tej historii, trudno będzie Ci zmierzyć się z tym tematem. W tym wypadku bowiem nie wystarczy uważna lektura
Jak ukazany został poeta w wierszu Rafała Wojaczka? Zinterpretuj wiersz pt. List do nieznanego poety. Wiersz nie powinien sprawić Ci większego kłopotu. Utwory Rafała Wojaczka czy Andrzeja Bursy, tzw. poetów przeklętych, którzy w chwili śmierci nie byli wiele starsi od czytelników Cogito, na ogół spotykają się z większym uznaniem maturzystów niż trudne wiersze poetów barokowych czy dydaktyczne dzieła Ignacego Krasickiego. Zwróć koniecznie uwagę na motto wiersza, które jest bardzo ważnym elementem utworu. Poza
Najpopularniejszym tematem wypracowań zadawanym przez nauczycieli w związku z tą lekturą jest rozprawka, w której żąda się od piszącego ustosunkowania się do cytatu: „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”. Jeżeli będziesz miał za zadanie napisanie takiej pracy: Możesz nie zgodzić się z tezą. Przyznać, że człowieka można zniszczyć i pokonać – i podać różne przykłady bohaterów, którzy zostali złamani przez los. Są to np. niektórzy bohaterowie Niemców Leona Kruczkowskiego ulegający
Atmosfera niezwykłości w Sklepach cynamonowych Brunona Schulza (fragment: Labirynty zimowych nocy). Niełatwy to tekst, bo napisany językiem pełnym metafor i porównań, a na dodatek zwrotów, których możecie nie rozumieć (na szczęście autorki podręcznika obok tekstu w podręczniku umieszczają słowniczek). Ale tekst niezwykły! Niezwykły jak sen. Może i Wam śniła się podobna historia. Sceneria – jak z baśni. Zimowa noc z niebem połyskującym światłami i kolorami, eksplozjami gwiazd i konstelacji jak
Oceń postać profesora Bladaczki i ucznia Gałkiewicza z fragmentu powieści Witolda Gombrowicza pt. „Ferdydurke”. Ten fragment powieści Ferdydurke nazywa się popularnie „lekcją polskiego”. Dziwna to lekcja, dziwne postacie – zrozumiemy całość, jeśli pogodzimy się z faktem, że cała scena jest przesadą, zabawnym przerysowaniem, groteską, a nie ujęciem realistycznym. Co to znaczy: Ujęcie realistyczne to byłoby takie, w którym pisarz dokładnie, prawdziwie i ze szczegółami opisał przebieg lekcji polskiego. Ujęcie groteskowe to takie, gdzie pisarz
