KOCHANOWSKI - wypracowania
Wybierz np. Jana Kochanowskiego i Mikołaja Sępa Szarzyńskiego Argumenty za wyborem: możliwość przywołania wielu utworów spójna, jednolita wizja Boga, świata i człowieka Argumenty przeciw: niejednolita wizja Boga, świata i własnej egzystencji (ewolucja poglądów) możliwość przywołania tylko jednego zbioru wierszy: Rytmy abo wiersze polskie BÓG w Pieśniach (w tym słynny hymn: Czego chcesz od nas, Panie…) i w tłumaczeniu Psalmów Dawidowych Kochanowski wielbi Boga – Stwórcę świata, dobroczyńcę człowieka. w Trenach –
Cechy twórczości Renesansowy klasycyzm. Praktykuje gatunki antyku. Nawiązuje do Horacego w formie i treści. Liczne nawiązania do mitologii. Dba o kunsztowną budowę utworów. Buduje dzieła harmonijne. Operuje metaforą, epitetami, licznymi środkami stylistycznymi. Nurty, pojęcia stoicyzm humanizm epikureizm horacjanizm – idea złotego środka patriotyzm Możliwe tematy Renesansowa filozofia w wybranych pieśniach. Obraz Boga w wierszach Kochanowskiego. Koncepcja poety i poezji. Piękno natury i wsi. Jak poeta postrzega powinności obywatelskie? Portret ojca
Czym są Treny Jana Kochanowskiego? Przede wszystkim – przypomnij sobie, czym są treny. To utwory żałobne, pisane po czyjejś śmierci. Treny Jan Kochanowski napisał po śmierci swojej małej, ukochanej córeczki Urszulki – były lamentem po utracie najbliższej mu osoby. Cały cykl Trenów obejmuje 19 utworów – poznasz jednak zaledwie kilka wybranych. W podręcznikach najczęściej pojawiają się treny: V („Jako oliwka mała pod wysokim sadem”), VIII („Wielkieś mi uczyniła pustki w
Filozofia życia Jana Kochanowskiego i jej aktualność w kontekście czasów współczesnych. Czy uważasz, że dziś można żyć według ideałów Jana z Czarnolasu? W temacie proszą Cię, byś odniósł współczesne życie do filozofii Jana Kochanowskiego. W tym celu przypomnij sobie utwory Jana z Czarnolasu: – pieśni, – fraszki, – treny. Zastanów się, jakie były główne elementy filozofii Jana Kochanowskiego: – stoicyzm, czyli postawa polegająca na zachowaniu spokoju wewnętrznego, hartu ducha i opanowania nawet w trudnych sytuacjach;
Do jakich toposów i motywów mitologicznych odwołuje się Kochanowski w Pieśni XXIV (”Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…”? Wstęp Przypomnij znaczenie słowa „topos” – jest to tzw. Motyw wędrujący, czyli motyw zaczerpnięty najczęściej z Biblii lub mitów greckich, który przewija się w literaturze i sztuce różnych epok i jest tam obecny w rozmaitych wariantach. Rozwinięcie – wskazówki interpretacyjne Najważniejsze są oczywiście dwa toposy horacjańskie, pieśń Kochanowskiego jest bowiem swoistą parafrazą
Od czego zacząć? Człowiek nosi w sobie potrzebę zdobycia głębokiej wiedzy o sobie samym, o otaczającym go świecie. Nurtują go też pytania o to, czy istnieje jakaś inna, wyższa, lepsza rzeczywistość. Jeżeli tę rzeczywistość nazywa Bogiem (jak czynili m.in. twórcy renesansowi), to pyta, jak wygląda oblicze Stwórcy: czy jest On Bogiem zemsty czy miłości, pojednania czy kary. Jaki jest stworzony przez Niego świat: czy jest to miejsce przyjazne i przytulne, czy nieprzyjemne i wrogie. I wreszcie on
Jakie zasady wyznaje i jakie wartości ceni postać mówiąca we fraszce Jana Kochanowskiego Na dom w Czarnolesie? Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. Postać mówiąca w wierszu prosi Boga o opiekę
Określ podmiot liryczny w wierszu Jana Kochanowskiego Na lipę. Na lipę Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, Choć się najwysszej wzbije, a proste promienie Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie. Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają, Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają. Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który potem szlachci pańskie stoły. A ja swym cichym szeptem sprawić umiem
Tradycje pogańskie czy chrześcijańskie w cyklu Jana Kochanowskiego „Pieśń świętojańska o Sobótce”? Dlaczego chcemy szukać tradycji pogańskich w utworze, którego tytuł zawiera imię bohatera chrześcijańskiego? Przecież Jan Chrzciciel to święty uznany przez Kościół katolicki. To prawda, ale obrzęd zwany sobótką lub kupałą należy z całą pewnością do tradycji pogańskiej. Obchodziły go prastare, przedchrześcijańskie plemiona słowiańskie w noc tzw. letniego przesilenia, czyli z 23 na 24 czerwca (gdy Słońce wchodzi w znak Raka). Tej właśnie nocy
Obraz Boga w liryce Jana Kochanowskiego. Wstęp Obraz Boga w liryce mistrza z Czarnolasu nie jest jednolity ani niezmienny. Przypatrzmy się, jak zmieniał się ten wizerunek na przykładzie wybranych utworów: „Hymnu” („Czego chcesz od nas, Panie…”), „Trenów” i fraszki „Człowiek Boże igrzysko”. Rozwinięcie W Hymnie („Czego chcesz od nas, Panie…”) Bóg został ukazany jako wspaniały dobroczyńca człowieka, jego opiekun i dawca wszelkich łask. Hojne dary, za które człowiek winien jest wdzięczność Bogu, to wspaniały,
Problematyka patriotyczna w utworach Jana Kochanowskiego. We wstępie zaznacz wagę tematu w twórczości Jana Kochanowskiego. Ojczyzna, patriotyzm, sprawy kraju zajmowały w twórczości Jana Kochanowskiego bardzo ważne miejsce. Temat ten obecny jest nawet we fraszkach. W rozwinięciu przytocz dowody We fraszce Na sokalskie mogiły poeta wyraża pogląd, iż najbardziej szczytna i mężna to śmierć za ojczyznę. Wśród pieśni patriotycznych najbardziej znana jest Pieśń V (O spustoszeniu Podola) nawiązująca do najazdu Tatarów na Podole. Adresatem
Jego rola w literaturze polskiej Kochanowski zaadaptował na potrzeby poezji polskiej wiele gatunków starożytnych, takich jak tren, poemat biblijny. Już za życia uchodził za klasyka i wielkiego twórcę. Był autorytetem nie tylko literackim, ale i moralnym. U tego wielkiego poety możemy mówić o humanizmie tragicznym – ten rodzaj humanizmu widać w Trenach, gdzie po załamaniu się światopoglądu następuje jego odbudowanie – ale jest to humanizm dojrzalszy, bardziej otwarty na cierpienie i ból. Badacze określają twórczość Kochanowskiego
Jaką filozofię zawarł Jan Kochanowski w pieśniach i fraszkach? Kochanowski w swojej twórczości łączył filozofię starożytnych: epikureizm i stoicyzm z chrześcijańską wiarą w Boga. Zaufaj Bogu! – Bóg był dla Kochanowskiego opiekunem człowieka, który dla niego stworzył wspaniały świat. Stwórca to Artysta i Mistrz, a stworzone przez niego dzieło jest doskonałe, dlatego człowiek powinien je pielęgnować. Szczęście daje człowiekowi spokojne życie w domu rodzinnym: „Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym,
Na podstawie Trenów Jana Kochanowskiego sporządź pisemny portret Urszulki. Powszechnie twierdzi się, że Urszulka jest główną bohaterką Trenów. Ale czy na pewno? Niektórzy badacze twierdzą, że głównym bohaterem jest jednak zrozpaczony ojciec. Zauważ, że nie da się opisać Urszulki, nie nawiązując do jej ojca. Dziewczynka jest główną bohaterką cyklu. Według niepocieszonego ojca przejawiała one niezwykłe, jak na ten wiek, talenty literackie. W Trenie XII porównuje ją do najsłynniejszej starożytnej poetki greckiej
Według jakich kryteriów możemy podzielić fraszki Kochanowskiego? Podaj przykłady różnego typu fraszek i przykłady konkretnych utworów. Ze względu na temat, jaki podejmują fraszki, możemy je podzielić na: autobiograficzne, np. Do gór i lasów, Na dom w Czarnolesie autotematyczne (czyli wiersze o pisaniu wierszy), np. Ku Muzom, Do fraszek, O fraszkach filozoficzno-refleksyjne, np. O żywocie ludzkim, Do snu biesiadne, np. O doktorze Hiszpanie, Za pijanicami miłosne, np. O miłości, Do Hanny, Do Magdaleny religijne, np. Modlitwa o deszcz, Do Pana, Na
O fraszkach Jana Kochanowskiego można powiedzieć, że mają renesansowy charakter. Co to według Ciebie znaczy? Podaj konkretne przykłady fraszek, które realizują założenia epoki. Początek: Fraszki, które napisał Jan Kochanowski, to poetycki zapis ówczesnej epoki, jej humanistycznych ideałów, jej obyczajów i typowej dla renesansu uczuciowości. Wyłania się z nich obraz człowieka renesansu, który afirmuje życie, bawi się, ale i rozmyśla nad życiem i światem. We fraszkach możemy znaleźć nawet refleksje egzystencjalne. W rozwinięciu podaj konkrety. Fraszki
Przedstaw Pieśni Jana Kochanowskiego jako wyraz filozofii życia poety. Na początek – o poecie Jan Kochanowski, poeta doctus, przez sobie współczesnych nazywany „kochaniem wieku”, powszechnie uznany za najwybitniejszego poetę nie tylko Polski, ale i Słowiańszczyzny. Przejdź do konkretów Zbiór Pieśni Jana Kochanowskiego ukazał się w 1586 roku już po śmierci poety. Składał się on z dwóch, liczących każda po dwadzieścia pięć pieśni, ksiąg oraz dołączonej do nich Pieśni świętojańskiej o sobótce. Można pozwolić sobie
Poezja Jana Kochanowskiego wobec zagadki losu i nieuchronności śmierci. Omów zagadnienie odwołując się do konkretnych utworów. Renesans kojarzy nam się z czasem optymistycznej wiary w siłę człowieka, w którym rzeczywistość jest całkowicie uporządkowana przez prawa rozumu. Jednakże nie wszystkim umysłom tej epoki świat jawił się w tak kolorowych barwach. Przez całe odrodzenie humanistycznej refleksji nad losem człowieka towarzyszy sceptyczne przekonanie o przypadkowości ludzkich wyborów i nieuchronności śmierci. Analiza tematu Twoje zadanie polega na analizie tych mniej optymistycznych
Obraz Boga w liryce Jana Kochanowskiego Jan Kochanowski, Psałterz Dawidów Psalm 4 Cum invocarem, exaudivit me Deus Wzywam Cię, Boże, świadku mojej niewinności, któryś mię zwykł wywodzić zawżdy z mych trudności; Chciej się teraz nade mną troskliwym smiłować I moje smutne prośby łaskawie przyjmować! A wy, o nieżyczliwi, o zapamiętali, Długoż się na mą sławę będziecie targali? Długoż rzeczy znikomych naśladować chcecie? I leda wiatru, głupi, chwytać się będziecie? Także wiedzcie: kogo
Związek Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego z tragedią antyczną i problemami Polski XVI wieku. Forma pracy To typowy temat rozprawki – trzeba wykazać (udowodnić), że dzieło Jana Kochanowskiego jest związane zarówno z tragedią antyczną, jak i sytuacją polityczną współczesnej autorowi Odprawy posłów greckich Polski. Schemat takiej pracy wyglądałby mniej więcej tak: teza – w tym dziele znajdziemy powiązania z tragedią antyczną i sytuacją polityczną szesnastowiecznej Polski, argumenty potwierdzające pierwszą część tezy, następnie argumenty potwierdzające jej drugą część,
