WYPRACOWANIA i PRACE DOMOWE Z LEKTUR
Władza tematem tragedii Król Edyp Sofoklesa. Wstęp Władza nie jest najważniejszym tematem tragedii Sofoklesa. Ale pojawia się – jest pokusą i wyzwaniem dla głównego bohatera. Poza tym Edyp jawi się nie tylko jako ofiara przeznaczenia, ale jako ojciec, mąż i właśnie władca. Zadaj pytanie Jakim władcą był Edyp? Raczej wzorowym. Dbał o miasto, martwił się jego tragedią, chciał pomóc, ratować je przed klęskami, dociec prawdy. Gdy dowiedział się, że rozwiązaniem problemów może
Najciekawsze portrety kobiece w „Lalce” Bolesława Prusa. W wieku XIX, zwłaszcza w jego drugiej połowie, pisarze polscy z większą uwagą zaczęli traktować bohaterki kobiece, bardziej wnikliwie badać ich dusze i problemy. Zdaniem ówczesnego publicysty Aleksandra Świętochowskiego „na określenie kobiety wysilała się mądrość wszystkich wieków, narodów i geniuszów, o mężczyźnie rzadko kto wspominał”. Ze stwierdzeniem tym można się zgodzić, jeśli uzna się, że owo „określanie” kobiety sprowadzało się dotychczas do jej uprzedmiotowiania – traktowania jak rzeczy.
W jaki sposób i przez kogo realizowany jest w „Lalce” program pozytywistów? Lalka powstała w latach 1887-1889, a więc w czasach, kiedy program pozytywistów okrzepł i był już wystarczająco znany ogółowi Polaków. Nie znaczy to jednak, że był – jak chcieliby pozytywiści – z zapałem realizowany. Wiele wskazuje na to, że działo się inaczej. Lalka ukazuje zapewne stan faktyczny – swoistą obojętność społeczeństwa wobec haseł pozytywizmu oraz brak rzeczywistych warunków niezbędnych do tego, aby program ów realizować.
Rewolucja – katastrofa czy szansa? Rewolucja w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego i w Przedwiośniu Stefana Żeromskiego. Musisz zastanowić się nad wyborem jednoznacznej odpowiedzi wskazanej w pytaniu: katastrofa czy szansa? Moim zdaniem w obydwu wskazanych utworach zdecydowanie KATASTROFA. W Nie-Boskiej komedii… …co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Rewolucja kończy się kryzysem ludzkości, świat popada w grzech, okrucieństwo, zbrodnię, chaos. Przerażająca wizja rewolucji prowadzi do końca świata. W rewolucji wokół zamku św. Trójcy najniższe klasy społeczne
Przedstaw w formie planu dzieje Cezarego Baryki ukazane w powieści Stefana Żeromskiego „Przedwiośnie”. • Szczęśliwe dzieciństwo w rodzinnym Baku zakończone pójściem ojca na wojnę. • Fascynacja rewolucją: • przerwanie nauki i pobicie dyrektora szkoły, • udział w wiecach, zebraniach, publicznych egzekucjach, • wydanie władzy rodzinnego skarbu ukrytego w piwnicy. • Samotność i rozczarowanie rewolucją: • aresztowanie matki i jej śmierć w czasie przymusowych robót, • odkrycie w czasie pogrzebu kradzieży matczynej obrączki, • ocalenie życia dzięki polskiej legitymacji,
Rastignac i Raskolnikow – charakterystyka porównawcza. Zdawać by się mogło, że niewiele ich łączy. Tu Paryż, tam Petersburg. Tu pęd do kariery, tam filozoficzne odrzucenie norm społecznych. Tu spryt, tam bunt. W rzeczywistości jednak obu panów łączy całkiem sporo. Obaj są przystojnymi, dość wysokimi brunetami o jasnej, bladej karnacji. Na początku powieści strój codzienny Rastignaca to znoszone ubranie kiepskiego gatunku. Strój Raskolnikowa jest podobny, lecz zdaje się jeszcze bardziej znoszony. Zarówno Dostojewski, jak
Scharakteryzuj postać głównego bohatera „Cierpień młodego Wertera”. Werter to młodzieniec około lat trzydziestu. Z zawodu jest urzędnikiem, jednak praca na stanowisku nudzi go i nie przynosi satysfakcji. Woli rysować. Chętnie bawi się z dziećmi – czyta im bajki lub opowiada historie. Jednak zasadniczo Werter to typ samotnika stroniącego od ludzi. Dobrze czuje się z dala od zgiełku wielkomiejskiego. Lubi spacerować. Wybiera ciche zakątki, gdzie w spokoju może kontemplować przyrodę, czytać Homera i rozmyślać o sztuce. To jedna
Poglądy historiozoficzne w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego. Najpierw wyjaśnij pojęcie historiozofii (oznacza filozofię dziejów), potem – jako kontekst – wymień utwory, w których polscy wieszczowie romantyczni wyrazili swoje poglądy na prawa rządzące losami świata (Adam Mickiewicz – w III części Dziadów, Juliusz Słowacki – w Kordianie). Zaznacz, że każdy z nich poszukiwał przyczyn wydarzeń historycznych w świecie nadprzyrodzonym – te siły pojawiają się we wszystkich wymienionych utworach. Omawiając Nie-Boską komedię
Hołd złożony wybitnym jednostkom w liryce Cypriana Kamila Norwida. Cyprian Kamil Norwid był przedstawicielem ostatniego pokolenia romantyków, dwadzieścia lat młodszym od Adama Mickiewicza czy Aleksandra Fredry. Obok rozważań o człowieku i jego sytuacji w świecie, roli sztuki i artysty, historii – kult wybitnych jednostek i ich miejsce w społeczeństwie należą do tematów najczęściej podejmowanych przez Cypriana Kamila Norwida w jego twórczości. Coś ty Atenom zrobił Sokratesie – najważniejszy wiersz Wiersz Coś ty Atenom zrobił Sokratesie jest utworem, który
Jak Mickiewicz przedstawia w Dziadów części III Rosję i Rosjan? Mickiewicz, skazany w 1824 r. na opuszczenie Litwy i osiedlenie się w głębi Rosji, dobrze poznał kraj zaborcy. Swoje refleksje na ten temat zawarł w tak zwanym Ustępie do III części Dziadów. Nie znajdziemy tam wyłącznie potępienia! Zły jest despotyzm carski. Lud rosyjski cierpi podobnie jak zniewoleni Polacy. Nowosilcow, jako przykład carskiego urzędnika, jest cyniczny, gardzi ludźmi, myśli wyłącznie o własnej karierze i przypodobaniu się carowi – i właśnie dlatego rozpoczyna
Przedstaw Biblię, omów jej historię i znaczenie. Słowo „biblia” pochodzi od greckiego biblion – „księga”. Ta nazwa wystarczy. Jest to bowiem święta księga żydów (nie uznają oni jednak Nowego Testamentu) i chrześcijan. W obu religiach za autora uważany jest Bóg, który tylko posłużył się ludźmi do przekazania swojego Objawienia. Biblia zawiera historię ludu wybranego i jego przymierza (łac. testamentum) z Bogiem. Dlatego też dzielimy ją na Stary i Nowy Testament. Pierwsza księga, napisana między XII
Na czym polega aktualność Antygony? Nieuważnemu czytelnikowi problem zarysowany w Antygonie wydać się może aktualny tylko dla starożytnych, istotny jedynie w kontekście ich wierzeń religijnych. Jego zasięg daleko jednak wykracza poza to, czy pochować, czy nie pochować zmarłego buntownika. Sofokles poruszył w swym utworze uniwersalne zagadnienia etyczne. Postawił ważne pytania: czy wybór należy do państwa, czy do jednostki? czy ważniejsze jest prawo, czy religia? Pytanie: Na ile możliwa jest wolność jednostki w państwie? –
Czy Edyp mógł uniknąć straszliwego losu, który go spotkał? Los Edypa jest uzależniony od woli bogów, od przeznaczenia (fatum), od przypadku – pokutuje on za winy przodków. Ale nie jest tak, że czyny Edypa nie wpłynęły na przyspieszenie dokonania się wyroku bogów. Buntuje się on i ten opór obraca się przeciw niemu. Choć początkowo kieruje się poczuciem odpowiedzialności za losy miasta, w końcu zwycięża w nim pycha i pragnienie odkrycia tajemnicy niezależnie od konsekwencji
Mitologia jako źródło tematów literackich – wybrane utwory. Motywy mitologiczne przewijają się przez utwory wszystkich epok. Fascynacja antykiem najbardziej kojarzy Ci się pewnie z renesansem, bo rzeczywiście stanowi ona jedno z haseł wywoławczych tej epoki. Koniecznie musisz wymienić nazwisko Jana Kochanowskiego i Odprawę posłów greckich, której akcja toczy się wokół epizodu z wojny trojańskiej. Ale nie wolno Ci również zapomnieć o wątkach mitologicznych rozsianych po innych utworach tego poety: przywołaj fraszkę
Przedstaw język i styl Iliady i Odysei. Jakie środki stylistyczne są charakterystyczne dla Homera? Charakterystyczne środki stylistyczne Homera Iliada utrzymana jest w podniosłym, wręcz patetycznym tonie. Opowiada o jednej z największych i najdłuższych wojen w historii starożytnej Grecji, Odyseja zaś o wieloletniej tułaczce Odysa, który naraziwszy się bogom, nie może spokojnie wrócić do rodzinnego domu. Bardzo ważną rolę w eposach odgrywa Fatum – przeznaczenie, któremu podlegają nie tylko ludzie, ale i herosi, a nawet bogowie. Stąd charakterystyczny paralelizm – przeplatanie toku
Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach. Dlaczego mitologia jest uniwersalna, czyli nieśmiertelna, ponadczasowa, ciągle aktualna? Bo znajdujemy w niej takie postacie, które są nam bliskie. Bo wiele zachowań ludzi i bogów wcale nie tak daleko odbiega od współczesności. Bo współcześni artyści i literaci ciągle przywołują w swej twórczości zdarzenia i postacie mitologiczne. Do najbardziej uniwersalnych tematów należą: miłość (partnerska, rodzicielska, siostrzana), władza (jej szczyty i manowce), ludzkie cechy i zachowania (dwubiegunowe – na jednym
Co możesz powiedzieć o konflikcie tragicznym w „Antygonie” Sofoklesa? Osią konfliktu dramatycznego w Antygonie jest zakaz Kreona i sprzeciw wobec tego zakazu Antygony. Nie był to jednak zwykły zakaz – dotyczył pochówku brata Antygony – Polinika. Jest to więc konflikt między dwiema racjami – ludzką (ustanowioną prawem) i boską (dusza z niepochowanego ciała nigdy nie zazna spokoju). Antygona decyduje się sprawić bratu pogrzeb i zostaje skazana na śmierć. Konflikt tragiczny w Antygonie można rozpatrywać poprzez trzy antytezy:
„Antygona” Sofoklesa jako przykład tragedii klasycznej. Zacznij Antygona jest doskonałym przykładem tragedii klasycznej, ponieważ spełnia wszystkie wymogi stawiane temu gatunkowi. Możemy ją uznać za wzorzec tragedii klasycznej. Źródłem fabuły dramatu jest mitologia, a dokładnie fragment historii rodu Labdakidów. Przejdź do konkretów Tragedia respektuje zasadę trzech jedności: Jedność akcji – jeden wątek – dzieje Antygony i Kreona, brak scen epizodycznych. Jedność miejsca – całość akcji rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach. Jedność czasu
Czy znajdujesz w Nad Niemnem wątki aktualne do dziś? Uzasadnij swoją wypowiedź, odwołując się do powieści Orzeszkowej. Nad Niemnem wydaje się powieścią z zupełnie innych czasów i o zupełnie innych czasach. Ckliwi czasami i wyidealizowani bohaterowie, patetyczne, sztuczne niekiedy dialogi… To jednak tylko pozory! Orzeszkowa prezentuje w swojej powieści wiele ponadczasowych problemów, konfliktów, sporów, które równie dobrze jak w korczyńskim dworku czy w Osowcach mogą mieć miejsce – i mają! – w naszych mieszkaniach. W powieści Orzeszkowej każdy chyba znajdzie
Wokulski – romantyk czy pozytywista? Spróbuj odpowiedzieć na to pytanie, wykorzystując formę rozprawki. Stanisław Wokulski, główny bohater Lalki Bolesława Prusa, to postać funkcjonująca pomiędzy romantyzmem i pozytywizmem. Światopoglądy obydwu epok przenikają się w nim, kształtując jego osobowość. Urodził się w roku 1832. Jego młodość upłynęła w okresie międzypowstaniowym, czyli w późnej fazie polskiego romantyzmu. Wiek dojrzały natomiast – przypadł na czasy pozytywizmu. Działalność konspiracyjna Wokulskiego i jego upodobanie do poezji wieszczów świadczą o związku tej postaci z żywą
