MATURA
Bovaryzm – symboliczne określenie postawy, którą można scharakteryzować jako ucieczkę od prozaicznego świata rzeczywistości w sferę ułudy. Z tym zaś wiąże się marzycielstwo, idealizowanie rzeczy nieposiadanych i rozczarowanie tym, co się posiada, nieustanne poszukiwanie szczęścia połączone z poczuciem niespełnienia. Swą młodość – niezrównoważoną, sentymentalną i nerwową – kiedy to miewał „napady gniewu” i przechodził kryzys religijny, zamknął Flaubert półtoraroczną podróżą na Wschód (Grecja, Egipt, Syria, Palestyna). „Wszystkie podróże są monotonne” – stwierdził
Powieść, jak Mann to określa w podtytule, pokazuje „dzieje upadku rodziny”, bogatych mieszczan, tytułowych Buddenbrooków. Ów upadek obserwujemy na przykładzie zmieniającego się stosunku kolejnych synów-dziedziców do rodzinnej firmy, a także przeobrażeń w ich psychice i stosunku do świata. Nie jest to jednak wyłącznie powieść o jednej rodzinie, lecz także o zmianach w mentalności XIX-wiecznego mieszczaństwa, o upadku pewnych wartości. Buddenbrookowie to wielka saga rodzinna, swego rodzaju roman-fleuve (powieść-rzeka). Mann w powieści tej staje się niejako kronikarzem mieszczaństwa. Odnosi się
Kochanica Francuza – to kolejna propozycja dla czytelników, którzy lubią atmosferę zagadki, niepewności, niedopowiedzenia. Książka, stylizowana na wzór XIX– wiecznego angielskiego romansu jest rodzajem literackiej zabawy z czytelnikiem. Autor, opowiadający historię szalonej miłości jednocześnie prowadzi z nami rozmowę na temat ograniczeń, jakim poddawani jesteśmy przez konwencję. Jest rok 1867. Małe nadmorskie miasteczko w południowej Anglii – Lyme. Wietrzny kwietniowy poranek. Spieniona woda z hukiem przelewa się przez falochron. Właśnie w takiej scenerii po
Gra w kasy jest powieścią bardzo obszerną, liczy bowiem ponad sześćset stron. Zastanawiając się nad najistotniejszymi wydarzeniami utworu dochodzimy do wniosku, że wbrew imponującej objętości jego fabuła jest niezwykle skromna, żeby nie powiedzieć – uboga. Bo co się właściwie dzieje? Już początkowe akapity pierwszej części tekstu zdradzają nam jego zakończenie. Monolog wewnętrzny głównego bohatera i jednocześnie narratora, Horatio Oliveiry sugeruje, że oto zerwał on ze swoją ukochaną Magą i nigdy
Vladimir Nabokow (1899-1977) Pochodził z arystokratycznej rodziny rosyjskiej. W 1919 r. wyemigrował z Rosji. Studiował romanistykę i rusycystykę na uniwersytecie w Cambridge, a potem w Berlinie. W 1940 r. zamieszkał w USA – pracował tam jako wykładowca literatury rosyjskiej, angielskiej i porównawczej. Uzyskał tytuł profesora! Nabokow miał wiele zainteresowań: fascynowała go entomologia; pracował także w Muzeum Zoologicznym na Uniwersytecie Harvarda. Do tej pory uważany jest za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX w. Za jego niewątpliwą zasługę uważa
Tomasz, renomowany praski lekarz został pewnego dnia wezwany do pacjenta w małym miasteczku. Czekając na powrotny pociąg, zatrzymał się w miejscowej kawiarni. Teresa, kelnerka akurat miała tam dyżur. Zobaczyła na jego stoliku książkę – dla niej był to znak tajemnego bractwa – lubiła czytać, a w jej środowisku nikt nie potrafił tego zrozumieć, zaakceptować. Mężczyzna z książką wydał jej się księciem, na którego czekała, kimś, kto zabierze ją do lepszego
Kim był Jasza? W jaki sposób zachować swoją tożsamość duchową? Jak nie ulec wpływowi innej kultury? – oto pytania, jakie zadają sobie singerowscy bohaterzy. Te pytania trapiły także Żyda Jaszę. Na pewno nie stereotypowym Semitą, który nosi brodę, jarmułkę i cały niemal dzień spędza na modlitwie. Żydostwo nie było dlań „istotą życia”. Acz nie był on też gojem (goj – nie-Żyd). „Był pół-Żydem – ani Żydem, ani chrześcijaninem”. Autor każe mu
Dziwny przybysz Nudny poranek na oddziale psychiatrycznym jednego ze szpitali w zachodnich Stanach Zjednoczonych. Osowiali pacjenci siedzą pod ścianami świetlicy, leniwie grają w karty, rozwiązują łamigłówki. Jak co dzień, czekają, aż coś się wydarzy. Zazwyczaj nie wydarza się nic. Aż do tego ranka. Tego ranka bowiem na oddział przybywa nowy pacjent. Pierwszą rzeczą, jaką pensjonariusze słyszą, zanim go jeszcze zobaczą, jest jego śmiech. Donośny, tubalny, spontaniczny i pełen energii śmiech, który wypełnia smutne
Zamek nie przypomina swym widokiem rycerskich warowni, tylko zespół niewielkich zabudowań. Jednak już pierwszy rzut oka na okolicę wprawia w zadumę. I przynosi przeczucie, że w miejscowości tej dzieje się coś niepokojącego i dziwnego. Tego w Zamku nie zabraknie: posępnej, zamglonej aury uczucia strachu, niepewności surrealistycznych koszmarów dziwnego splotu zdarzeń Gatunek? Bez wątpienia powieść-parabola. Zamek to jedna z tych książek, które otwierają przed czytelnikiem nieograniczone pole interpretacji dzięki ukrytym warstwom znaczeń. Konstrukcja czasoprzestrzeni i bohatera wskazuje na
Czy można wyjść poza czas? Skoro człowiek jest tak bardzo z nim związany? Bohater Podróży… puszcza się w daleki rejs, by gdzieś, w jakiejś rzeczywistości pierwotnej i naiwnej go odnaleźć. Dlaczego Podróż do źródeł czasu? Żeby zbadać istotę czasu i poznać, gdzie biją jego źródła, trzeba wyjść poza czas. Taka jest wyjściowa teza autora Podróży… Bohater marzy o znalezieniu miejsca, w którym ludzie, choć związani kategoriami „przed” i „po”, żyją jednak niezależnie od tych kategorii, zanurzeni jakby w wiecznym
Czy widziałeś kiedyś szeroki, bezkresny step? W tym odludziu żyje właśnie wilk stepowy. Czujne spojrzenie, trwożnie rozchylone nozdrza. Biegnie – nie wiadomo dokąd. Przerażony i zarazem agresywny. Gotowy do ucieczki i do ataku. Zwierzę o podwójnej „osobowości”. Nie próbuj zrozumieć natury wilka. Jego istotę możesz jedynie obserwować, śledzić. Nie opuszczaj więc lornetki! Kim jest „wilk stepowy”? W przestrzeni niemieckiego miasta, w bezmiarze ulic, na pustyni ludzkich serc skórę wilka przywdziewa Harry Haller. Niewiele o nim wiemy.
Ulisses jak epos Homera? Przypominamy sobie Odyseję. Po zakończeniu dziesięcioletniej wojny trojańskiej dzielny Odys (inaczej – Ulisses) wraca do swej ojczyzny – Itaki. Perypetie powodują, że jego tułaczka trwa kolejne dziesięć lat. W domu czeka żona – wierna Penelopa, niezmiennie odrzucająca wszystkich zalotników, którzy chętnie uznaliby Odysa za zaginionego na wieki. Kiedy ojciec nie wraca do domu przez blisko dwadzieścia lat, Telemach (pierworodny syn) wyrusza wraz z Ateną na jego poszukiwanie. Po
Paragraf 22 nie istnieje, ale władza wojskowa powołuje się na niego, aby uzasadnić każdy najbardziej nawet absurdalny rozkaz. Dzieło kontrowersyjne Nawet gdyby Heller nie napisał już ani linijki, to jego sława jest ugruntowana – tak mniej więcej określał pierwszą i zdecydowanie najlepszą książkę Hellera jeden z krytyków. Paragraf 22 wyrasta z bolesnego protestu autora przeciw nie tylko własnym, lecz i pokoleniowym przejściom wojennym. Heller pracował nad książką długie lata i nie był pewny, czy skończy
Kiedy dziś oglądamy spektakl lub czytamy książkę, której tytuł zawiera słowa Świat według…, niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tego, że jest to parafraza tytułu najsłynniejszej, „kultowej” książki Johna Irvinga… Świat według Garpa to świat, w którym rządzi przypadek, reguły, także prawdopodobieństwa, są względne. Książka w sposób tragikomiczny opowiada o perypetiach młodego pisarza, którego zawodowy i finansowy sukces nie chroni przed osobistymi tragediami. S. T. Garp jest nieprzystosowanym do otoczenia
„Usłyszał w górze coś jakby melodyjny krzyk sowy, tylko że to nie była wcale muzykalna sowa. Był to latający talerz z Tralfamadorii, który poruszał się zarazem w czasie i przestrzeni i dlatego wyłonił się przed Billym jakby z nicości”. Cytat ten, wbrew pozorom, nie pochodzi z powieści science fiction. Choć może się to wydać dziwne, słowa te zostały zaczerpnięte z książki Rzeźnia numer pięć, której głównym tematem jest dokonany w
Powieść-saga Opowieści-sagi były gatunkiem znanym od czasów wczesnośredniowiecznych. Przedstawiały losy historycznych lub legendarnych bohaterów czy też opiewały dzieje słynnych rodów. Sto lat samotności włącza się w ten nurt pisarstwa, opowiadając historię rodziny na przestrzeni stu lat. Fabuła utworu obejmuje losy rodu od czasów małżeństwa protoplastów José Arcadio Buendia i Urszuli aż po ostatniego potomka – owoc kazirodczego związku praprawnuków, dziecko ze świńskim ogonkiem, zjedzone w kołysce przez mrówki. Powieść Márqueza
Władca much zaczyna się jak klasyczna powieść przygodowa. Kilkudziesięcioosobowa grupa chłopców w wieku od 6 do 12 lat ląduje na tropikalnej wyspie. A jednak po upływie kilku miesięcy ich życie w tym pięknym miejscu zmieni się w ponury koszmar. Co sprawiło, że „dobra wyspa” stała się widownią krwawej tragedii? Cywilizacja nastolatków Mimo swego młodego wieku, wychowani w zhierarchizowanym społeczeństwie angielskim, chłopcy szybko organizują swą społeczność na wzór dorosłych. Zwołują zebranie
Co to jest rozrywka? To prawda, tłumaczymy rzecz oczywistą. Ale spróbujmy mimo to zdefiniować rozrywkę, tak jak definiuje się wojnę, powstanie czy przyjaźń. Rozrywka to coś przyjemnego, miłego. Sposób na spędzanie czasu wolnego od pracy, nauki. Zasłużony, czynny wypoczynek. Nie leżenie brzuchem do góry lub spanie, ale dobrowolne działanie, które ma dawać radość, satysfakcję, pozytywne emocje. Rozrywka może mieć różnorodny charakter, wynikający głównie z zainteresowań indywidualnych człowieka, ale także jego przynależności
Żelazny zestaw lektur: • Mit o Dedalu i Ikarze • William Szekspir – Hamlet • Johann Wolfgang von Goethe – Cierpienia młodego Wertera • Adam Mickiewicz – Konrad Wallenrod, Dziady • Bolesław Prus – Lalka • Eliza Orzeszkowa – Nad Niemnem • Stefan Żeromski – Ludzie bezdomni, Przedwiośnie, Siłaczka, Syzyfowe prace • Witold Gombrowicz – Ferdydurke • Zofia Nałkowska – Granica • Sławomir Mrożek – Tango • Jerome Salinger – Buszujący w zbożu
Literatury, jej funkcji, zmieniających się kryteriów artystycznych dotyczą żelazne tematy matur. Przed maturą warto przemyśleć, które utwory uznasz za swoje fascynacje, które za arcydzieła, bezpiecznie jest zastanowić się, jaki typ ukształtowania świata powieściowego lubisz. Żelazny zestaw lektur Kreacja nowych światów: F. Rabelais, Gargantua i Pantagruel J. Swift, Podróże Guliwera A. Mickiewicz, Dziady S. Wyspiański, Wesele W. Gombrowicz, Ferdydurke Witkacy, Szewcy B. Schulz, Sklepy cynamonowe T. Konwicki, Mała apokalipsa J. Tolkien, Hobbit, czyli
