SIDEBAR
Opisz dowolny obraz Stanisława Wyspiańskiego. Czy wiesz coś o okolicznościach jego powstania? Obraz noszący tytuł Chochoły (format 70 x 109 cm) prawdopodobnie powstał w porze roztopów przedwiosennych w lutym 1899 r. Niektóre szczegóły sytuacyjne (na przykład: mur biegnący po lewej stronie, rodzaj lamp oświetlających Planty i ich rozstawienie) powodują, że intuicyjnie łączymy ten obraz z serią widoków Plant, malowaną przez Wyspiańskiego na przełomie lat 1894/95. Drugie skojarzenie to okolice mieszkania ciotki Wyspiańskiego Stankiewiczowej, skąd w lipcu 1898 r.
Symbol jako środek wyrażania utajonych myśli i emocji towarzyszy człowiekowi od dawien dawna. Nie tylko literatura, ale także architektura, rzeźba, malarstwo, sztuka użytkowa stały się obszarem zaszyfrowanych, wieloznacznych treści. Starogreckie wazy zachowujące idealne proporcje były synonimem greckiej duszy – dostojnej i wyważonej jak sama sztuka. Strzeliste i wysmukłe katedry gotyckie symbolizowały tak upragniony przez człowieka średniowiecza lot duszy do nieba. Pełna zawiłych, tajemniczych znaków jest najstarsza księga świata – Biblia.
Tetmajer, Kasprowicz, Miciński. Który z poetów najsilniej do Ciebie przemawia? Umotywuj swój wybór, odwołując się do twórczości wszystkich trzech wymienionych poetów młodopolskich. Przykład realizacji Kazimierz-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Tadeusz Miciński. Spośród tej „trójcy” zawsze wybiorę Tetmajera. On najlepiej najdokładniej prezentuje w swych utworach obraz moje duszy, moje aktualne samopoczucie moje credo życiowe: „Nie wierzę w ich”. To jego wiersz najsilniej do mnie przemawiają, cóż, „fin de siecle”, mało tego, koniec tysiąclecia, wśród
Zburzył wiek siedemnasty poczucie ładu i harmonii panującej w kosmosie. Zniknęła wówczas wiara w naukę Arystotelesa, zgodnie z którą ziemia i gwiazdy wypełnione dobrymi duchami tworzyły najpiękniejszą muzykę sfer. Wszechświat stał się otwartą przestrzenią, którą od nowa trzeba było zarówno badać, jak i zdobywać. Taka jak wizja świata jest też poezja baroku. Spotykamy w niej wiele niespodzianek, różnorodności, bogactw. Gdy mówimy o polskiej twórczości lirycznej tego okresu, przywołujemy trzy ważne nazwiska: Jan Andrzej Morsztyn (1620-1693) Daniel Naborowski (1573-1640)
We wstępie ujmij cechy charakterystyczne epoki baroku: Barok jest epoką niezwykle bogatą i dynamiczną. Rozwija się w tym czasie zarówno nauka, jak i sztuka. W nauce mogę choćby wymienić osiągnięcia fizyka – Newtona, w filozofii przemiany, których dokonał Kartezjusz czy Leibniz, w malarstwie – dzieła flamandzkich mistrzów, Rubensa i Rembrandta, w architekturze – słynne realizacje Berniniego i Borominiego. Barok wziął swoją nazwę z języka portugalskiego – od dziwnej perły o niespotykanym,
Pamiętaj! Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem tych poglądów
Publicystyka jest działem piśmiennictwa najmniej trwałym i uniwersalnym. Jak każdy typ literatury silnie sprzęgniętej z rytmem dziejących się wypadków przemija wraz z czasem, by ustąpić pola następnym palącym kwestiom. Jest formą wypowiedzi na tematy najbardziej aktualne, ma ambicję poprawiania rzeczywistości, a przynajmniej korygowania jej elementarnych błędów. Próbuje oddziaływać na opinię publiczną, kształtować jej poglądy, dlatego posługuje się metodą perswazji. Wiąże się więc nieodłącznie z impresywną funkcją języka. Komentuje, przedstawia fakty
Ważne informacje: Utwór jest parafrazą ody Do Mecenasa Horacego – tematem jest więc rola i nieśmiertelność poety. Pieśń XXIV zamyka zbiór – można się zatem spodziewać, że będzie swego rodzaju podsumowaniem snutych w całym cyklu rozważań. Cechy kompozycyjne: Utwór składa się z 6 zwrotek, a każda z nich z 4 trzynastozgłoskowych wersów (średniówka po 7. sylabie; 7+6). Rymy parzyste. Utwór przybiera postać mowy zwróconej do słuchaczy: teza (zwrotki 1. i 2.) – poeta nie umrze, tak
Deszcz jesienny O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Ddżdżu krople padają i tłuką w me okno… Jęk szklany… płacz szklany… a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny… O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny… Wieczornych snów mary powiewne, dziewicze Na próżno czekały na słońca oblicze… W dal poszły przez chmurną pustynię piaszczystą, W dal ciemną, bezkresną, w dal szarą
Dokonaj podsumowania twórczości Juliusza Słowackiego, przyporządkowując do tematów odpowiednie utwory. 1. Ojczyzna – tematy wokół kwestii polskiej: ocena powstania listopadowego (Kordian) ocena narodu polskiego (Grób Agamemnona) tęsknota emigranta za ojczyzną (Hymn) losy patriotów polskich (Fantazy) misja poety – przywódcy narodu (Testament mój) powrót do słowiańskich źródeł (Król-Duch) 2. Złożoność ludzkiej natury: Kordian Balladyna 3. Poezja i jej rola: Kordian (Prolog, wizja poezji – urny narodowej) Testament mój (siła zdolna przemienić ludzi)
Co łączy III część Dziadów z częściami II i IV dramatu? Po pierwsze tytuł, ale to oczywiste. Te – bardzo w końcu różne – części spaja także postać bohatera. Pod koniec II części Dziadów pojawia się Widmo, które nic nie mówi, lecz wciąż patrzy na pasterkę. Być może, to już zapowiedź nieszczęśliwego Gustawa, który w IV części dramatu opowiada Księdzu o swoich cierpieniach miłosnych. Z kolei III część Dziadów rozpoczyna się od przemiany bohatera: „Umarł Gustaw
Podobnie jak powieść poetycka jest gatunkiem ukształtowanym przez epokę romantyzmu. Za jego twórcę uważa się George’a Byrona, autora dwóch tego rodzaju poematów – Wędrówek Childe Harolda i Don Juana. Nie należy przy tym zapominać, że chociaż to Byron stworzył pierwowzór tego gatunku literackiego, duży wpływ na powstanie poematu dygresyjnego miały również powieści angielskiego pisarza Laurence’a Sterne’a, takie jak Podróż sentymentalna i Tristram Shandy. Na nich częściowo wzorował się Byron, tworząc
Sprawozdanie Sprawozdanie to wierna i dokładna relacja ze zdarzeń, których autor był bezpośrednim świadkiem lub uczestnikiem. Sprawozdanie składa się z części informacyjnej i krytycznej. Relacjonować można wszystko: mecz, pierwszą randkę, wizytę u dentysty. Jest jeden warunek. Trzeba w tych wydarzeniach uczestniczyć. Co można relacjonować? wycieczkę szkolną Zwróć uwagę na wszystkie jej etapy: Jaki był cel wycieczki (kulturalny, przyrodniczy, historyczny czy tylko rozrywkowy)? Kto był organizatorem? Co się najbardziej podobało uczestnikom? Musisz również
Ocalony To dramatyczny jest wiersz. Poeta skrótowo prezentuje rejestr swoich doświadczeń wojennych. Wiersz ma budowę klamrową: jego początek i koniec stanowi informacja: „Mam dwadzieścia cztery lata ocalałem prowadzony na rzeź. ” Wnętrze wiersza to obrazy z wojny: furgony porąbanych ludzi i kompletne przemieszanie wartości, którego dokonała wojna. Oto okazuje się, że pojęcia są tylko wyrazami: cnota, występek, prawda, piękno – wartość tych słów jest zmienna. Co jeszcze gorsze i jeszcze
Przeczytaj wiersz Zbigniewa Herberta Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy. Dlaczego Spinoza jest przegrany? Oto fragmenty wiersza: Baruch Spinoza z Amsterdamu zapragnął dosięgnąć Boga szlifując na strychu soczewki przebił nagle zasłonę i stanął twarzą w twarz (…) Ale Bóg nie chciał odpowiedzieć filozofowi na pytanie natury egzystencjalnej. Rzekł: „Pomówmy o Rzeczach Naprawdę Wielkich” i poradził samotnikowi: – dbaj o dochody jak twój kolega Kartezjusz – bądź przebiegły jak Erazm – poświęć traktat Ludwikowi XIV i
Problematyka i nowatorstwo Sklepów cynamonowych Brunona Schulza. Od czego zacząć Na przykład tak. Sklepy cynamonowe są rodzajem ufantastycznionej autobiografii. Wszystkie fakty z życia twórcy zostały wzbogacone przez jego wyobraźnię, toteż światem Sklepów cynamonowych rządzą nie tyle prawa fizycznej rzeczywistości, ile raczej snu i fantazji. Na dowód – cytat z rozdziału Sklepów…, zatytułowanego Trzynasty miesiąc: „utwór powstał w trzynastym, nadliczbowym i niejako fałszywym miesiącu, na marginesie czasu”. Zrobi wrażenie i przekona
Objaśnij pojęcie paraboli na przykładzie Dżumy Alberta Camusa. Parabola to inaczej znana nam z tekstów biblijnych przypowieść. Parabolą nazywamy narracyjny utwór epicki, jego celem jest przedstawienie historii fikcyjnej, w której zawarta jest jakaś uniwersalna ponadczasowa wykładnia praw moralnych, filozoficznych, religijnych, politycznych lub każdych innych związanych z egzystencją człowieka. Zwykle historia opisywana w paraboli była skonstruowana w sposób schematyczny, bez specjalnej dbałości o realia świata przedstawionego. Tak było w przypadku przypowieści biblijnych. W czasach współczesnych w XX wieku upowszechniła się
Do 1989 r. powieść była znana tylko w drugim obiegu (cenzura!). Jest utworem politycznym odsłaniającym groteskowość i tragizm życia w totalitarnym państwie. Czas akcji jest niedookreślony („jest rok 197…”), co sugeruje, że byt zniewolonego kraju od lat wygląda identycznie. Fabuła przedstawia ostatni dzień z życia bohatera – pisarza opozycyjnego, który wieczorem, na znak protestu przeciwko przyłączeniu Polski do „wspólnoty radzieckiej”, ma publicznie popełnić samobójstwo – dokonać samospalenia. Nie poznajemy jego
Uroda i brzydota świata w prozie Żeromskiego. Prozę Żeromskiego poznałeś w szkole dość wszechstronnie. Znasz jego powieści: Syzyfowe prace, Ludzi bezdomnych, Przedwiośnie. Z opowiadań wymień Siłaczkę, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Zmierzch. A może – jako lekturę uzupełniającą – czytałeś Wierną rzekę? W tych wszystkich utworach Żeromski sięga po techniki pisarskie modne w epoce modernizmu: impresjonizm i naturalizm. Ten pierwszy widoczny jest przede wszystkim w opisach przyrody (Zmierzch). W krajobrazach –
Reformacja Wielki nurt przemian w chrześcijaństwie będący swoistym ukoronowaniem średniowiecznych prób reformy Kościoła. W tym wypadku nie chodziło już jednak o reformę w ramach istniejącej instytucji, lecz raczej o stworzenie nowych, alternatywnych wobec tradycyjnego rozumienia wiary i organizacji kościelnej. Wyrosłe ze sprzeciwu wobec średniowiecznych patologii życia kościelnego (symonia, nepotyzm, handel odpustami, bogactwo kleru itp.) ruchy odnowy zyskały szybko wymiar totalny i stały się religiami popularnymi w całej Europie (a potem
