SIDEBAR

Leon Kruczkowski – Niemcy

Czas i miejsce akcji Akcja dramatu rozgrywa się w czasie II wojny światowej, równocześnie w kilku miejscach. Są to: posterunek w okupowanej przez Niemców Polsce, gabinet oficera SS Willego, syna profesora Sonnenbrucha w jednym z miast okupowanej Norwegii, oberża w małym miasteczku na północy Francji oraz willa profesora Sonnenbrucha w Getyndze.   Prześladowanie innych narodów Akcja dramatu została tak skonstruowana, by odbiorca w trzech kolejnych odsłonach aktu pierwszego mógł zapoznać

Niemcy Kruczkowskiego – pytania i odpowiedzi

Jak to jest możliwe, że Niemcy, których widzieliśmy między sobą, którzy […] popełniali codziennie setki zbrodni, podłości, czynów nieludzkich, zdecydowanie ujemnych – ci sami ludzie mieli swoją „drugą stronę”, której nie widzieliśmy: normalne ludzkie życie, rodzinę, powiązania uczuciowe, że to byli nieraz idealni synowie, mężowie, w kręgu osób najbliższych nie różni od ludzi innych narodowości. Jaka jest geneza dramatu? Przez stulecia postrzegaliśmy Niemców jako ludzi niebezpiecznych, agresywnych, niemoralnych i zdolnych do

Antoine de Saint-Exupéry – Nocny lot

Antoine de Saint-Exupéry – francuski pisarz i lotnik. Po raz pierwszy leciał samolotem, kiedy miał 12 lat. Był pilotem wojskowym. Po ciężkim wypadku musiał jednak przejść do rezerwy. Ale nadal latał – jako pilot pocztowy. Kolejny poważny wypadek spotkał go na Pustyni Libijskiej (może właśnie tam spotkał Małego Księcia?), a następna kraksa w Gwatemali. Zginął w czasie II wojny światowej w drodze do bazy. Utwory Antoine’a de Saint-Exupéry’ego są prawdziwymi skarbnicami złotych myśli. Przydadzą się

Antoni Czechow – Kameleon

Antoni Czechow brzydził się kłamstwem i obłudą. Nienawidził tyranii pod żadną postacią, a najbardziej tej rodzicielskiej, przyznającej sobie prawo do traktowania swoich potomków jak  własność. Wiązało się to z  nieprzyjemnymi wspomnieniami z dzieciństwa. Całe jego życie to dążenie do wolności, do bycia sobą, bez masek i udawania. Zachował się list Czechowa do Suworina (znajomego redaktora), w którym tak mówi o sobie: Niech pan napisze opowiadanie o synu pańszczyźnianego chłopa, młodym człowieku, który był przedtem chłopcem sklepowym, śpiewakiem

Dawid Copperfield – dzieje Dawida

Cała powieść to droga ku dorosłości. Na przeżycia i charakter Dawida wpływ miało wielu ludzi – dobrych i złych. Tych ostatnich, jak na dziecko, spotkał zdecydowanie zbyt wielu. Dawid z każdym dniem się zmienia, pod wpływem różnych wydarzeń zaczyna coraz doroślej spoglądać na świat.   Oto etapy dzieciństwa Dawida Wczesne dzieciństwo Wroni Bór – dom pani Copperfield, hrabstwo Suffolk, Anglia. Dawida poznajemy w dniu jego urodzin. Jest pogrobowcem (urodził się po śmierci ojca), pochodzi

Adam Mickiewicz – Bajki

Bajka Budowa Utwór wierszowany (jeśli krótki i zwięzły, nazywa się bajką epigramatyczną, a jeśli trochę dłuższy, rozbudowany – narracyjną). Zawiera morał (najczęściej na końcu utworu, choć są bajki rozpoczynające się morałem). Bohaterowie Bohaterami bajki są najczęściej zwierzęta, ale również rośliny, przedmioty i ludzie. Pod postacią zwierząt, roślin czy przedmiotów ukrywają się ludzie ze swoimi wadami, słabościami, wzajemnymi zależnościami. Bohaterowie są przedstawieni na zasadzie kontrastu: np. mądry wilk i fałszywy lis, stary i młody czyżyk.

Adam Mickiewicz Dziady – pytania i odpowiedzi

Wielki dramat romantyczny Adama Mickiewicza powstawał etapami, w różnych okolicznościach historycznych i biograficznych, i w swoich czasach wobec reguł klasycznych i literackiej tradycji był dziełem rewolucyjnym, wręcz herezją zarówno w formie jak w treści. Za to dla młodych romantyków był objawieniem. Część II i IV dokonały przełomu romantycznego, Część III okazała się nośnym manifestem patriotycznym, literackim symbolem idei narodowo-wyzwoleńczej. Czytano bowiem Dziady już wówczas, w po-powstańczej Polsce – na przemycanych

Jan Kochanowski – Treny (wybór)

Tren I Tren V Tren VI-VIII Tren X-XII Tren XVIII Tren XIX Treny Jana Kochanowskiego Cykl dziewiętnastu trenów wydanych w 1580 r. Utwory dedykowane Orszuli Kochanowskiej – dziecku, a nie jak do tej pory osobie dorosłej. Tren jako gatunek literacki (znany już w starożytnej Grecji) Jest gatunkiem poezji żałobnej. Wyraża żal z powodu czyjejś śmierci. Wychwala zalety, przypomina zasługi zmarłego. Należy do liryki osobistej (liryki wyznania). Zawiera elementy biograficzne (kreacja bohatera) i autobiograficzne (kreacja podmiotu

Mądrości ludowe w Dziadach Adama Mickiewicza – praca na lekcji.

Przygotujcie sobie na lekcję fragmenty: Przedmowa – koniecznie! Tam znajdziecie wszystkie wyjaśnienia dotyczące obrzędu dziadów. Kolejne przestrogi kierowane przez uczestników obrzędu do pojawiających się duchów.   Pytania otwierające lekcję Co to w ogóle jest ludowość? Ludowość to dorobek ludu, mieszkańców wsi, czyli ich kultura, wierzenia, obrzędy, zwyczaje. Skojarz termin Folklor = ludowa twórczość artystyczna, całość kultury ludowej: literatura (baśnie, ballady, podania, przysłowia ludowe), muzyka (pieśni i tańce), plastyka (elementy dekoracyjne, dzieła

Praca domowa – Romeo i Julia

Dyskusja Czy ojciec Laurenty jest winien tragedii młodych? Przedstaw argumenty. Jest winien                               Nie dopilnował powiadomienia Romea o podaniu Julii środka nasennego. Powinien był powiadomić wszystkich o ślubie udzielonym  Julii i Romeowi. Autorytet zakonnika przekonałby skłócone rodziny. Ponosi całkowitą odpowiedzialność za śmierć Julii – nie powinien był jej pozostawiać samej w grobowcu. Zrozpaczona, opuszczona przez wszystkich dziewczyna jedyny ratunek widziała dla siebie w samobójstwie. Jest niewinny Udzielił młodym ślubu w dobrej wierze – miał nadzieję, że miłość

Obyczaje rycerstwa ukazane w Krzyżakach – podaj przykłady, określ jaką spełniają role?

Obyczaje rycerstwa ukazane w Krzyżakach – podaj przykłady, określ jaką spełniają role? Sienkiewicz to niezwykły twórca powieści historycznych – potrafi tak oddać klimat epoki, że  od stuleci czytelnicy dają się urzec i czytając książkę przenoszą się w świat minionej epoki. Dzieje się tak miedzy innymi dzięki barwnie, dokładnie nakreślonej obyczajowości dawnych czasów. W przypadku Krzyżaków mamy do czynienia ze średniowieczem, światem rycerskim, przestrzenią polskich dworów rycerskich, królewskich i krzyżackich zamków.

Bajki Krasickiego – przegląd

Kto oprócz Krasickiego pisał jeszcze w Polsce bajki? Stanisław Trembecki, Adam Mickiewicz, Aleksander Fredro. Jaki to gatunek – bajka? To gatunek literatury dydaktycznej, bardzo popularny w epoce oświecenia, ale powstały znacznie wcześniej, w starożytności. Za twórcę bajki uważany jest Ezop, który żył w Azji Mniejszej w VI wieku p.n.e. Do najsłynniejszych bajkopisarzy należą: La Fontaine (XVII-wieczny autor francuski) oraz Ignacy Krasicki (który żył w XVIII wieku). Bajka to utwór pisany

Ziele na kraterze – pytania i odpowiedzi

Kiedy rozgrywa się akcja Ziela na kraterze? Trwa od 1919 do 1946 roku (ale czasem następuje „cofnięcie się” w czasie – autor wspomnieniami sięga do lat swojej młodości). Są to lata ważnych zdarzeń historycznych, które przeżywamy razem z członkami rodziny Wańkowiczów: wojna polsko-rosyjska (1919-1920), obydwie wojny światowe, powstanie warszawskie. Jakie gatunki uznałbyś za typowo autobiograficzne? Dziennik i pamiętnik! Jakim gatunkiem literackim jest ta książka? Powieścią autobiograficzną. Co to znaczy, że

Kamienie na szaniec – pytania i odpowiedzi

Kim jest autor książki? To Aleksander Kamiński (1903–1978) – pseudonimy: Bambaju, Juliusz Górecki, Kamyk; wybitny działacz harcerski. W czasie wojny był jednym z organizatorów Szarych Szeregów. Stał też na czele Organizacji Małego Sabotażu „Wawer” (od grudnia 1940 do lipca 1944) – tam właśnie poznał się z Zośką, Rudym i Alkiem! Po wojnie był wiceprzewodniczącym ZHP, pracował jako wykładowca akademicki. Jest również autorem książek – Antek Cwaniak, Andrzej Małkowski, Zośka i Parasol. Jak powstała ta książka?

Pamiętnik z powstania warszawskiego – pytania i odpowiedzi

Co powiesz o kompozycji utworu? Wspomnienia pisarza przyjmują dziwną formę – pisane są ciągiem, bez podziału na rozdziały i tytuły. Tekst jest ciągły, bo autor założył sobie, że będzie wierny życiu, a życie to jednolite pasmo, nieprzerwane do momentu śmierci. Dlatego tekst pamiętnika nie jest poddany żadnym regułom kompozycyjnym. Mimo to utwór można nazwać tradycyjną nazwą – pamiętnikiem. Pamiętnik to wspomnienia wydarzeń, w których brał udział lub które obserwował autor, odtwarzane po upływie

Pan Tadeusz – pytania i odpowiedzi

Co wiesz o autorze Pana Tadeusza? Adam Mickiewicz (1798–1855) to chyba najpopularniejszy polski poeta, najbardziej znany z trzech wieszczów polskiego romantyzmu (obok Słowackiego i Krasińskiego). To poeta bardzo w literaturze polskiej znaczący. Od daty wydania jego tomu Poezji zawierającego Ballady i romanse (1822) liczy się początek polskiego romantyzmu! Inne znane utwory wieszcza to miedzy innymi kolejne części Dziadów, Grażyna, Konrad Wallenrod, wiersze liryczne, między innymi cykl mistrzowskich Sonetów krymskich i przede wszystkim Pan Tadeusz. Urodzony na

Opowieść wigilijna – pytania i odpowiedzi

Opowieść wigilijna Kim był Karol Dickens? Angielskim pisarzem żyjącym w latach 1812-1870. Najbardziej znanym jego utworem jest Klub Pickwicka, książka”. Co wiesz o życiu autora Opowieści wigilijnej? Nie było łatwe. Musiał zarabiać na życie od dziecka, tułał się, był biedny. To wpłynęło na jego światopogląd. Kiedy toczy się akcja tego utworu? W XIX wieku. W wigilijny wieczór i bożonarodzeniowy poranek. Choć duchy pojawiały się przez trzy kolejne noce, tak naprawdę cała

Krzyżacy Henryka Sienkiewicza – pytania i odpowiedzi

Krzyżacy Henryka Sienkiewicza Kto jest autorem powieści Krzyżacy i co o nim wiesz? To Henryk Sienkiewicz (pseudonim Litwos), jeden z czołowych i najpopularniejszych polskich pisarzy pozytywistycznych, autor głośnych powieści historycznych, między innymi Trylogii (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski) i Quo vadis. W 1905 roku został noblistą. Bohaterowie Sienkiewicza stali się ważnym punktem odniesienia dla pisarzy późniejszych epok, podobnie propagowane przez niego wzorce literackie i ideały. To Sienkiewicz kształtował w

Śmierć urzędnika Antoniego Czechowa – pytania i odpowiedzi

Kto jest autorem Śmierci urzędnika? Co o nim wiesz? Antoni Czechow – słynny rosyjski autor dramatów i opowiadań. Jego sztuki są wystawiane do dziś z wielkim powodzeniem, były też filmowane na różnych kontynentach. Do jego najbardziej znanych sztuk należą Trzy siostry, Wiśniowy sad, Wujaszek Wania, Płatonow. Kiedy rozgrywa się akcja Śmierci urzędnika? Pod koniec XIX wieku w Rosji. W tym czasie krajem rządził car Aleksander III. To on rozpoczął akcję

Odyseja – pytania i odpowiedzi

Odyseja Kto jest autorem Odysei? Za autora tego dzieła uznaje się Homera. Kim był Odys? Syn Laertesa, króla Itaki. Był jednym z najdzielniejszych – po stronie Greków – bohaterów wojny trojańskiej. Cechy bohatera: przebiegłość, spryt, pomysłowość, zaradność, ciekawość świata, energiczność, dzielność, męstwo, odwaga, cierpliwość, wytrwałość, nieugiętość i jednocześnie bezwzględność. Czuł się odpowiedzialny za swych towarzyszy. Jako zwycięzca spod Troi uważał się za wielkiego bohatera, któremu należą się hołd, sława i bogactwa. Uwaga! W