STAROŻYTNOŚĆ A – jak autorzy • Homer • Sofokles • Safona • Sokrates • Platon • Arystoteles • Tyrteusz • Wergiliusz • Horacy B – jak bohaterowie – postacie literackie • Achilles • Hektor, Priam, Parys • Odyseusz • Ikar, Dedal, • Prometeusz • Syzyf • Mojżesz • Abraham • Hiob • Chrystus C – cechy gatunków, sprawy kompozycji • Epos – przykłady, budowa • Tragedia grecka • Psalm •
Rozprawka – to dłuższa wypowiedź pisemna, która prezentuje tok rozumowania autora na dany temat, zmusza do zajęcia stanowiska wobec określonego zagadnienia. Istotą rozprawki jest zbiór argumentów wyrażających myśl autora, który rozpatruje problem, rozprawia na dany temat. Idealna rozprawka jest logiczna i konsekwentna. Jeśli mamy ujawnić i uzasadnić nasze poglądy, bronić przedstawionej w temacie tezy lub obalić ją, powinniśmy napisać rozprawkę. Rozprawka służy bowiem: przekonywaniu, argumentowaniu, uzasadnianiu. Właściwie jest zbiorem uporządkowanych argumentów za
Na początek – proponujemy podróż do świata archeologii z książką C. W. Cerama, pt. „Bogowie, groby i uczeni”. Poniższy fragment pochodzi z tajemniczej „Księgi Piramid”. Polecenia w części pierwszej odnoszą się bezpośrednio do jego treści, więc czytaj uważnie. „Właściwy sens budowy piramid wytłumaczyć można jedynie osobliwym charakterem wierzeń religijnych Egipcjan. Nie wiarą w bogów, bo było ich niezliczone mnóstwo, nie uczonością kapłanów. Wierzono, że droga człowieka po jego śmierci cielesnej
Sienkiewicz nie mógł swojego przemówienia wygłosić po polsku, mówił więc po francusku, choć tekst przygotował po łacinie. Reymont konkurował o Nobla z Żeromskim, Miłosza irytowały opinie, że jego Nobel jest polityczny, a Szymborska ze zdenerwowania ukłoniła się niezgodnie z ceremoniałem. Nie ma chyba na świecie uczonego lub twórcy, który nie marzyłby o tym najbardziej prestiżowym wyróżnieniu na świecie. Zawdzięczamy je szwedzkiemu chemikowi, autorowi ponad 350 patentów, który nazywał się Alfred Bernhard Nobel. Wynalazł między
Na początek – przeczytaj uważnie tekst wstępny, bowiem do niego będą się odnosiły niektóre polecenia testu. Twórczość i błąd Twórczość i błąd graniczą ze sobą w języku o włos, ocierają się o siebie. Myliłby się ten, kto by sądził, że terenem twórczości językowej jest tylko poezja. Twórczość językową uprawia na co dzień każdy z nas. Kiedy ktoś stwierdza dumnie, patrząc na Amika albo Trota: „Posiadanie psa czyni człowieka ludzkim”, uprawia
Peryfraza – po to, żeby się nie powtarzać Poeta napisał tomik poezji. Poruszył ważne zagadnienia, był więc wielkim poetą. Dlatego właśnie przyznano poecie nagrodę. Oj, coś tu nie gra. Za dużo poetów w tak krótkiej wypowiedzi. Przed zbędnym powtarzaniem tych samych wyrazów w bliskim sąsiedztwie uratować Cię może peryfraza, czyli omówienie. Jeśli w rozprawce na temat Trenów w co drugim zdaniu przywoływać będziecie naszego wielkiego humanistę z imienia i nazwiska, to powtórzenia te bardzo obniżą wartość
Uważnie przeczytaj poniższy tekst, bowiem do jego treści odnoszą się kolejne polecenia. Powieść Początek powieści jako odrębnego gatunku epickiego przypada w Polsce na czasy oświecenia. W przeciwieństwie do innych gatunków ma jasno określone cele poznawcze, a jej zadaniem jest przedstawić wierny obraz rzeczywistości. Powieść cechuje pojemność poznawcza. Ową pojemność należy rozumieć jako zdolność przekazywania wiedzy o człowieku, o procesie historycznym, który warunkuje jego życie. Ma strukturę dosyć swobodną i elastyczną.
Część pierwsza Tym razem – jest podzielona na trzy etapy. I. Twoje pierwsze zadanie brzmi następująco: ułóż w odpowiedniej kolejności zdania z fragmentu (A), by utworzyły logiczną, spójną całość. A oto zdania: (5p.) 1. Planowali przecież tę wyprawę od dawna, a dzień dzisiejszy wydawał się do tego celu wyjątkowo odpowiedni. 2. Pomyślałem, że Rysiek i Maciek pewnie wyruszyli już na łyżwy. 3. Po nocnej wichurze nie pozostało już ani śladu.
1. W podanym tekście brakuje kilku elementów. Zachowując styl języka tej epoki, dobierzcie najlepiej pasujące fragmenty z niżej proponowanych zestawów: (20p.) Po Amfionie i Dzetosie posiadł tron tebański Lajos. Wyrocznia ostrzegła go, że (A), który w następstwie ożeni się z jego żoną, a swoją matką, Jokastą. Gdy im się więc syn (B), przekłuli mu pięty żelaznymi kolcami, związali i wyrzucili w górach. Dziecko znaleźli pasterze i zanieśli do Koryntu, aby (C)
Opowieść wigilijna Lektura w epoce Stop! Jesteś w epoce wiktoriańskiej. W Anglii znów panuje ważna królowa, za jej czasów państwo staje się potęgą kolonialną, a moda i obyczaje królowej staną się dyktatem dla całej Europy. Anglia widać ma szczęście do silnych monarchiń – dobrze kojarzymy królową Elżbietę z czasów Szekspira (to była epoka elżbietańska). Królowa Wiktoria jest surowa – wymaga skromności, pracowitości, skromnych strojów, skromnego obycia. I taka jest EPOKA
Praca Henryk Sienkiewicz, Szkice węglem (postulat pracy u podstaw); Bolesław Prus, Lalka (postulat pracy organicznej); Eliza Orzeszkowa, Marta (temat pracy kobiet); Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem (główna idea utworu); Bolesław Prus, Emancypantki (zagadnienie pracy kobiet). Najważniejszym utworem dowodzącym wartości pracy niechybnie jest Nad Niemnem. Tam bohaterowie, którzy żyją z pracy swoich rąk (Bohatyrowicze), są szczęśliwi, zdrowi i piękni. Próżniacy (Różyc, Kirło, Emilia) – przeciwnie: skwaszeni, brzydcy, chorzy. Praca u podstaw – to postulat ściśle związany
Praca Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem Rozmaicie pojmowane idee pracy organicznej i pracy u podstaw wypełniają działania Justyny, Witolda, Benedykta, Jana. Nowele o pracy u podstaw: Orzeszkowej A… B… C…, Sienkiewicza Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela Opowieści o losach nauczycieli poświęcających się edukowaniu najniższych warstw społecznych. Bolesław Prus, Lalka Zagadnienie pracy organicznej jednym z podstawowych tematów powieści. Ojczyzna, historia Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem, Gloria victis Obraz prowincji polskiej w drugiej połowie XIX stulecia.
Gdy w Europie święcili tryumfy Stendhal i Balzak, w Polsce nie powstała jeszcze ani jedna licząca się powieść realistyczna. Kwitł romantyzm – przede wszystkim epoka poezji i dramatu. Oświeceniowe eksperymenty powieściowe Ignacego Krasickiego i Jana Potockiego poszły w niepamięć. Kiedy do głosu doszli pozytywiści, na mapie literatury polskiej na nowo pojawiła się proza. Początkowo były to – dość kulawe w porównaniu z osiągnięciami europejskimi – przedsięwzięcia w dziedzinie realizmu tendencyjnego. Później jednak, wraz z Lalką Prusa i Nad Niemnem Orzeszkowej, powieść
Klęska powstania styczniowego fatalnie wpłynęła na samopoczucie Polaków. Represje popowstaniowe dotknęły wszystkich, ale w największym stopniu warstwę najbardziej aktywną – szlachtę. Dworki szlacheckie w czasie powstania często palono, plądrowano, po powstaniu konfiskowano, a ich mieszkańców – wywożono na Sybir. W kraju pozostawały kobiety – bezradne, pozbawione środków utrzymania, nieumiejące samodzielnie na siebie zarobić. W miastach pojawiły się całe rodziny „wysadzonych z siodła”, próbujących – najczęściej mimo braku wykształcenia – znaleźć źródła zarobkowania. Ponadto w atmosferze klęski narastały
Rozwój, rozwój, rozwój Pozytywizm to epoka ewoluująca. Mimo że nie trwała długo, łatwo dostrzec, iż z biegiem czasu następował rozwój pozytywistycznej literatury. O ile w okolicach roku 1870 składały się na nią nieudolne próby w zakresie nowelek i powieści z tezą oraz teksty publicystyczne, o tyle już niecałe dwadzieścia lat później do grupy utworów pozytywistycznych można było zaliczyć niewątpliwe arcydzieło, jakim jest Lalka, oraz wybitne Nad Niemnem Orzeszkowej i niezwykle sprawnie napisane powieści Sienkiewicza. To, że u progu epoki
Przygotuj wypowiedź na temat: ekranizacja powieści czy lektura książki? Odwołuj się do ekranizacji dzieł Henryka Sienkiewicza. Czyli do Quo vadis, Ogniem i mieczem, Krzyżaków, Potopu, a nawet, jeśli ktoś pamięta – do Pana Wołodyjowskiego z Magdaleną Zawadzką i Tadeuszem Łomnickim w roli głównej.. Jak widać dzieła Sienkiewicza są lubiane przez polskich reżyserów. Pragnęli się z nimi zmierzyć najlepsi: Jerzy Hofman, Jerzy Kawalerowicz, Krzysztof Ford. Ich filmy ściągnęły do kin tłumy.
Dowodów na to, że bogactwo antyku (mitologia, tragedia grecka, epos, sztuka, architektura) i wartości biblijne, postacie, morały – są wciąż aktualne, były i będą tematem nawiązań – znajdziesz bez liku. Poprowadź myśl tym torem: jakie wartości głoszone już w starożytnych dziełach nie przeminęły? jakie gatunki literackie utworzone w antyku lub praktykowane w Biblii kontynuowano przez wieki? jakie tematy i postacie stały się trwałym punktem odniesień, nawiązań, wręcz tematem późniejszej literatury? I oczywiście: przykłady, przykłady, przykłady. Podpowiedzi:Trwałe problemy
Historia literatury przyjmuje podział na okresy literackie wyliczone niżej. Pamiętać należy, że nie następowały nagle, jak „odcięte” nożyczkami, lecz nowe zjawiska nadchodziły płynnie, czasem trwały dwa nurty równolegle, czasem polski etap zaczynał się, gdy europejski kończył. Z datami granicznymi zawsze jest kłopot. Czy przyjąć za koniec epoki wydarzenie historycze, czy np. debiuty młodego pokolenia? A zatem w literaturze pewne kwestie przyjmuje się umownie. Średniowiecze – od upadku Cesarstwa Rzymskiego –
1. Jakie zjawiska fonetyczne zachodzą w podanych wyrazach: chleb, jabłko, liczba, przyjaciel, zagadka. chleb [chlep] – utrata dźwięczności na końcu wyrazu jabłko [japko] – uproszczenie grupy spółgłoskowej oraz ubezdźwięcznienie wewnątrzwyrazowe wsteczne (dźwięcznego „b” pod wpływem bezdźwięcznego „p”) liczba [lidżba] – udźwięcznienie wewnątrzwyrazowe wsteczne (bezdźwięcznego „cz” pod wpływem dźwięcznego „b”) przyjaciel [pszyjaciel] – ubezdźwięcznienie wewnątrzwyrazowe postępowe (dźwięcznego „rz” pod wpływem bezdźwięcznego „p”) zagadka [zagatka] – ubezdźwięcznienie wewnątrzwyrazowe wsteczne (dźwięcznego „d” pod wpływem
Twórczość literacką rozpoczął jako znakomity nowelista, autor Szkiców węglem, Latarnika, Janka Muzykanta i innych znanych powszechnie krótkich form narracyjnych. Przełomem w jego pisarstwie stało się jednak ogłoszenie w roku 1883 Ogniem i mieczem i wkrótce następnych części Trylogii. To ona zapoczątkowała serię wielkich powieści o tematyce zarówno historycznej jak i współczesnej. W latach dziewięćdziesiątych opublikował pisarz Bez dogmatu, Rodzinę Połanieckich, Quo vadis i Krzyżaków. Zwieńczeniem drogi twórczej była powieść dla