1. Potop Henryka Sienkiewicza to: a) pierwsza część Trylogii b) środkowa część Trylogii c) czwarta część Trylogii d) inna nazwa Trylogii 1. Odpowiedź: b) Komentarz Nazwa trylogia określa po prostu każdy cykl literacki złożony z trzech utworów (może odnosić się również do filmu). Sienkiewicz napisał wielkie dzieło oparte na wydarzeniach w XVII-wiecznej Polsce, które miało służyć pokrzepieniu serc Polaków znękanych przez zaborców. Pierwsza część – Ogniem i mieczem – dotyczy
Jan Kochanowski Życie Urodził się w 1530 roku w Sycynie, w typowej dla tego czasu rodzinie szlacheckiej. Jego życiorys jest wzorcową biografią człowieka renesansu. Kochanowski studiował od czternastego roku życia przez lat piętnaście – najpierw w Krakowie, potem we Włoszech: w Bolonii i Padwie. Zarówno do studiów, jak i podróży, dzięki którym poznał sporą część Europy, potrzebował wsparcia mecenasów – zachowały się listy, w których poeta prosi np. księcia pruskiego o – jak byśmy to dzisiaj powiedzieli – sponsoring.
Starożytność Historia kultury V wiek p.n.e. Za sprawą sofistów, wędrownych nauczycieli, rozwija się sztuka wymowy, czyli retoryka. Z głoszoną przez nich względnością prawdy, która pociąga za sobą przyzwolenie na kłamstwa i obłudę, walczy zwolennik stałych idei Sokrates – pierwszy etyk, który wprawdzie nie zostawił po sobie dzieł pisanych, ale jego poglądy wywarły wielki wpływ na filozofów późniejszych. Rozkwit demokracji ateńskiej pod rządami Peryklesa. Około roku 450 p.n.e. – biblijna Księga Hioba i Pieśń
Po czasach buntu i fantazji nastał okres, w którym głoszono ideał pracy, nauki i rozsądku. Ramy czasowe Początek – rok 1864 – klęska powstania styczniowego. Koniec – rok 1890 – umowna data początku Młodej Polski. Rok 1890 uznawany jest za początek modernizmu – debiuty młodopolskich poetów przypieczętowały zmianę ideologii. Pozytywizm trwa jeszcze jakiś czas równolegle z Młodą Polską. Fazy polskiego pozytywizmu Faza „przedpowstaniowa” – obejmuje działalność prekursorów nowego sposobu myślenia,
Wyjaśnij pojęcie „adaptacja filmowa”. Podaj co najmniej pięć tytułów książek, które zostały sfilmowane. Adaptacja – przystosowanie czegoś do innego użytku niż było przeznaczone, np. adaptacja budynku. Adaptacja filmowa – przystosowanie dzieła literackiego do tego, by mogło zostać sfilmowane. Reżyser nie zmienia sensu dzieła. Adaptacji może dokonać sam reżyser filmu lub scenarzysta. Może ona także powstać dzięki współpracy paru osób. Niektóre dzieła literackie, takie jak np. Quo vadis, doczekały się wielu
Opowiadanie (z elementami opisu) Wspaniałości mojej miejscowości. Jak postrzegam swoje miasto, miasto, w którym żyję? Jako piękną miejscowość w górach, z mnóstwem muzeów i małych kawiarenek? Ale nie tylko tak. Może tak samo, smutno i ponuro, jak Sienkiewicz widział Rzym w Quo vadis albo jak Tuwim wyimaginowaną miejscowość w wierszu Mieszkańcy. Z całą pewnością nie! Moje miasto przez wielu ludzi uważane jest za dżunglę, w której podstawowe wartości ludzkie zanikają wraz z rozwojem technologicznym. Ja jednak nie zgadzam się z żadną z powyższych
Różne oblicza przyjaźni – przedstaw je na podstawie swoich doświadczeń życiowych i czytelniczych. Przyjaźń kojarzy się z rozgadanymi koleżankami ze szkolnej ławy, plotkującymi o wszystkim i wszystkich. Z dziewczynami szepczącymi sobie do ucha najskrytsze tajemnice. Z nierozłącznymi kumplami chodzącymi razem na koncerty i mecze. Czasem przyjaźń może łączyć też rodziców z dziećmi: matkę i córkę omawiające swoje problemy w czasie wspólnego gotowania czy porządkowania, ojca dyskutującego z córką w trakcie gry w szachy albo wędkującego razem z synem. Już z tych pierwszych skojarzeń widać, że
Macierzyństwo Pojęcia Adopcja – usynowienie, uznanie czyjegoś dziecka za własne. Matka Polka – określenie, które pojawiło się w poezji Adama Mickiewicza (Do Matki Polki) i wielokrotnie powracało nie tylko w literaturze, ale także w życiu codziennym. Matka Polka to kobieta samodzielna, zdeterminowana, całe swoje życie poświęcająca dzieciom. W czasie wojny, okupacji rola matki Polki jest szczególnie trudna. Musi bowiem oswoić dziecko z walką, rozpaczą, cierpieniem i śmiercią. Pieta – znany motyw ze sztuki zwłaszcza średniowiecznej przedstawiający Matkę
Weźmy pod lupę rodziny ze szkolnych lektur. Przyjrzyjcie się im bliżej. Czy są to rodziny pełne, szczęśliwe, czy też nie? Jaką rolę pełni w nich matka, ojciec, krewni? Czy są to rodziny tradycyjne, czy też nowoczesne? Jakie obowiązki pełnią w niej poszczególne osoby? Czy obowiązuje tradycyjny podział ról? Jakie wartości ceni się w tych rodzinach? Oto kilka obserwacji. Sierotka w cudzym domu Literatura pełna jest portretów skrzywdzonych sierotek, skazanych na towarzystwo obcych ludzi i humory
Bohaterem wypracowania „Człowiek, którego podziwiam” może być zwyczajna osoba z rzeczywistego świata. Jeśli jednak w temacie pojawia się postać literacka, to wybieramy kogoś ze świata literatury. W książkach aż się roi od bohaterów, którzy zasługują na to, by ich wybrać. A kogo Ty wybierzesz? Masz okazję napisać o kimś, kogo lubisz. Możesz być nieobiektywny, pochwalić kogoś, kogo zlekceważono w szkolnych interpretacjach, zwrócić uwagę na kogoś, kto pozostawał na drugim planie powieści. Niekoniecznie musisz pisać o herosach. Może
Śmiało można wykorzystać opowiadania Malewskiej do tematów, takich jak: Władza i władcy. Sylwetki królów polskich, europejskich, dylematy władzy. Możesz zestawić z wzorcem parenetycznym ustalonym w średniowieczu, z dylematem Kreona, z wierszami poetów współczesnych jak Egzamin Lipskiej, Do polityka Miłosza. W zbiorze Malewskiej masz aż trzech królów: Henryka VIII, Zygmunta Augusta, Jana Kazimierza! • Czy władca ma prawo do miłości? Dylemat Zygmunta Augusta bardzo sugestywnie nakreślony przez Malewską! Ale przecież dotyczy
Wyznania świętego Augustyna to materiał idealny do tematów o: • Bogu • poszukiwaniu • winie i grzechu • dzieciństwie • matce • przemianie bohatera • motywach autobiograficznych • postaciach świętych Wskazówki i komentarz Motyw poszukiwania Przykład sformułowania tematu Postacie poszukiwaczy w tekstach kultury. Ukaż na wybranych przykładach. Podpowiadamy Pojawiliby się tu poszukiwacze skarbów i bogactwa, z baśni i np. z filmu Chaplina Gorączka złota. Poszukiwacze przygód, np. Don Kichot. Wreszcie poszukiwacze: – szczęścia (Faust, Wokulski), –
Król Edyp idealny do tematów: różne koncepcje tragizmu w literaturze różne koncepcje życia ludzkiego w literaturze bohaterowie nieszczęśliwi matka – różne ujęcia literackie absurd istnienia zbrodnie i przewinienia tematem literatury cierpienie tematem dzieł literackich władcy i ich dylematy w literaturze fatum, przeznaczenie – ich rola w życiu ludzkim portrety ojców . Wskazówki i komentarze 1. Tragizm Przykład sformułowania tematu: Różne koncepcje tragizmu w literaturze. Przedstaw na wybranych przykładach. Podpowiadamy Tragizm Edypa, wynikający z Fatum, zestaw na
Kim są zdobywcy? Wyraz ten kojarzy się z ludźmi podbijającymi nowe ziemie i zdobywającymi skarby, ale czy tylko. Spróbujmy sprecyzować, kim jeszcze mogą być zdobywcy. Po pierwsze: wodzami i władcami podbijającymi wciąż nowe tereny, zdobywającymi nowe prowincje w starożytności czy kolonie (w epoce odkryć geograficznych). Ludźmi, którzy odzyskują swe dawne ziemie, lub napastnikami podbijającymi inne kraje. Wodzami rewolucji albo przywódcami religijnymi. Ludźmi szerzącymi swoją wiarę, także mieczem. Warto tu zadać sobie pytanie: Jak postępują
Wiara – skąd się wzięła? Nie po to bowiem chcę rozumieć, abym wierzył, lecz wierzę, aby rozumieć. Św. Anzelm z Canterbury Z potrzeby pytania o początki świata, o sens istnienia, o sposób na życie, o życie po śmierci. Na te same pytania odpowiedzi poszukuje krewniaczka wiary – filozofia. Ta jednak próbuje w naukowy sposób dociec prawdy. I na większość pytań nie potrafi dać odpowiedzi. Więcej zagadek rozwiązuje wiara. Wiara nie potrzebuje bowiem dowodów. Przyjmuje przekonanie o czymś bez
Jakie utwory wziąć pod uwagę? Mitologia grecka Biblia Krzyżacy Balladyna Antygona Quo vadis Przesłanie Pana Cogito Pan Tadeusz Trylogia Henryka Sienkiewicza Odyseja Zemsta Pieśń o Rolandzie Bohaterowie, którzy przebaczyli Chrystus na krzyżu Przebaczył swym oprawcom. Michał Wołodyjowski Przebaczył przyjacielowi Ketlingowi, że zabrał mu ukochaną Krzysię. matka Balladyny Przebaczyła córce, nie chciała wypowiedzieć jej imienia, gdy dowiedziała się, że Balladynie grozi śmierć. Jurand ze Spychowa Przebaczył Zygfrydowi de Löwe – swemu
Powrót prokonsula Postanowiłem wrócić na dwór cesarza jeszcze raz spróbuję czy można tam żyć mógłbym pozostać tutaj w odległej prowincji pod pełnymi słodyczy liśćmi sykomoru i łagodnymi rządami chorowitych nepotów gdy wrócę nie mam zamiaru zasługiwać się będę bił brawo odmierzoną porcją uśmiechał się na uncje marszczył brwi dyskretnie nie dadzą mi za to złotego łańcucha ten żelazny wystarczy postanowiłem wrócić jutro lub pojutrze nie mogę żyć wśród winnic wszystko tu
„Władza odczłowiecza ludzi” (Bias Priene) – słowa greckiego mędrca uczyń mottem rozważań na temat władzy i jej wpływu na postępowanie i osobowość człowieka. Odnieś się do wybranych utworów literackich. I. Przykładowy wstęp Z jej przejawami stykamy się od najmłodszych lat. Jako dzieci musimy podporządkować się rodzicom, potem przychodzi czas na panią z przedszkola i pierwszą szkolną wychowawczynię… Władza, bo o niej myślę, jest nierozerwalnie związana z istnieniem każdej, nawet najmniejszej ludzkiej
Miasto od najdawniejszych czasów fascynowało, a zarazem budziło przerażenie. Człowiek marzył o mieście – tu widział nowe możliwości, szansę na karierę, wzbogacenie się czy samorealizację. Często jednak mieszkając w nim, czuł się przytłoczony jego ogromem, pragnął ukojenia duszy w jakimś spokojniejszym miejscu. Miasto – to nie tylko gwarne ulice, siedziba władz, okazałe budynki, ośrodek kultury i sztuki. Zabieganym mieszkańcom wydaje się często olbrzymią machiną napędzaną demoniczną siłą, która niszczy wszystko to, co jej nie ulega.
Polscy nobliści – godni tej najwyższej nagrody literackiej czy też nie. Dlaczego? Dwudziesty wiek przyniósł nam wspaniałych poetów. Nazwiska Miłosza, Szymborskiej, Herberta, Zagajewskiego, Różewicza są dobrze znane nie tylko polskim miłośnikom poezji. Pośród mistrzów trudno też pominąć Leśmiana i Białoszewskiego – nie tak znanych na świecie, bo właściwie nieprzekładalnych na inne języki ze względu na mocne zakorzenienie w polskim języku, w polskim słowotwórstwie… O naszych poetach wciąż jednak mówi się na świecie, dwoje