Search Results for "Koniec wieku XIX"
Literatura Młodej Polski Poezja młodopolska Jan Kasprowicz (1860-1926) – autor sonetów Z chałupy, Krzaku dzikiej róży, Hymnów Jeden z najważniejszych poetów epoki. Urodził się w rodzinie chłopskiej. Krzak dzikiej róży był przełomem modernistycznym w jego poezji. Hymny to największy poetycki wyraz buntu wobec Boga, apokaliptyczna wizja końca świata. W pierwszych latach XX wieku odsunął się od życia literackiego i zamieszkał w słynnej Harendzie, willi pod Zakopanem. Dorobek tego poety najłatwiej
Sprawdź swoja wiedzę z modernizmu 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX wieku nazywano Młodą Polską. Wymień pięć innych nazwy tej epoki. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. Romantyzm i Młoda Polska to epoki, które łączy wiele podobieństw. Jakie to podobieństwa? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. Jakie główne nurty filozoficzne modernizmu możesz wymienić? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b)
Tetmajer, zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem – przyjrzyjmy się najbardziej znanemu: Koniec wieku XIX Ten słynny wiersz ma specyficzną konstrukcję. Składa się z pięciu strof. Cztery pierwsze – to przegląd ludzkich postaw: Przekleństwo?… Tylko dziki, kiedy się skaleczy, złorzeczy swemu bogu, skrytemu w przestworze. Ironia?… lecz największe z szyderstw czyż się może równać z ironią biegu najzwyklejszych rzeczy? Jak widzisz – zaraz po takiej prezentacji możliwej postawy następuje
Pozytywizm Początkowo są to czasy potępiania i odrzucania wszystkiego, co romantyczne. Zwłaszcza w tekstach publicystów, z Aleksandrem Świętochowskim na czele. Szło tu, rzecz jasna, przede wszystkim o polityczno-społeczny program pozytywistów. Ich koncepcja pracy organicznej i odrzucenia zbrojnej konfrontacji z zaborcami zdecydowanie nie dała się pogodzić z romantyczną wizją powstania i prometejskiego poświęcenia, uważaną przez przedstawicieli nowej epoki za bezmyślne, samobójcze szaleństwo. Pozytywiści sprzeciwiali się kreowaniu roli artysty jako osobnika stojącego poza społecznością. Ich zdaniem artysta to członek społeczeństwa
Nowy prąd w poglądach, literaturze i sztuce zaistniał pod wieloma nazwami. U nas nazywamy ten etap Młodą Polską, a w innych krajach nosił nazwę: Młode Niemcy, Młode Włochy, Młoda Francja czy Młoda Skandynawia. Koniec wieku XIX przyniósł bunt synów przeciw ojcom pozytywistom, przeciwko materializmowi ich epoki. Jak to się stało? Imiona epoki Fin de siècle – bo koniec wieku; Modernizm – bo „nowe” występuje przeciw staremu (modern – nowoczesne); Dekadentyzm – bo schyłek wieku; Neoromantyzm
Oczywiste dziś przekonanie, że teatr jest autonomiczną dziedziną sztuki – niezależną od wszelkich innych sztuk – wcale nie było powszechne na początku XX wieku i dość długo trzeba mu było torować drogę do zbiorowej świadomości odbiorców. Czynili to artyści, którzy bardzo wyraźnie odczuwali kryzys teatru pod koniec wieku XIX i uważali, że dotychczas stosowane w nim formy zdecydowanie się przeżyły i nie dają możliwości wyrażenia tego, co w sztuce najważniejsze – prawdy. Dotychczas istniejący teatr
Artysta Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, Wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów… Kazimierz Przerwa-Tetmajer To w Młodej Polsce temat numer jeden. Tworzenie „sztuki dla sztuki” jest marzeniem modernistów, których wzorem stał się Stanisław Przybyszewski. Literacki ideał stworzył przez przypadek… Sienkiewicz. Pisząc Bez dogmatu, chciał ośmieszyć typ artysty bezproduktywnego, zgnuśniałego, niepewnego siebie, obrazić młodopolskich cyganów tułających się po świecie bez konkretnego celu. Tymczasem artyści wcale nie zbulwersowali
Poeci młodopolscy Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) Poeta młodopolskich nastrojów. W swojej twórczości zawarł pesymistyczną filozofię dekadentyzmu, niepokoje końca wieku. Główne motywy poezji: przyroda, sztuka, miłość, śmierć. Ważne utwory: Koniec wieku XIX (swoisty program dekadentów), Nie wierzę w nic, Hymn do Nirwany, Lubię, kiedy kobieta…, Evviva l’arte, Melodia mgieł nocnych. Cechy poezji Tetmajera: umuzykalnienie, operowanie metodą synestezji, impresjonizm (operowanie barwą, ruchem, zmiennością obrazów) Ważne wiersze Koniec wieku XIX Ten wiersz najpełniej wyraża schopenhauerowski pesymizm
Czas trwania epoki 1890-1918 Rok 1890 – przyjmuje się za początek Młodej Polski ze względu na debiuty poetów młodopolskich. Kres epoki to rok 1918 – data umotywowana historycznie – koniec I wojny światowej, odzyskanie niepodległości, początek dwudziestolecia międzywojennego. Uwaga – modernizm nie oznacza kresu pozytywizmu. Obie epoki w latach 90. funkcjonowały równolegle, a nawet właśnie w tych czasach powstawały największe dzieła pozytywistyczne. Obraz epoki Przełom wieków XIX i XX. Były
Jeśli będziesz pisać o wierszach Tetmajera W poezji Tetmajera szukaj dekadentyzmu – zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości poeta często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem. Sprawdź, którego ze sztandarowych postulatów epoki dotyczy utwór: czy postrzegania świata i człowieka w myśl nastroju dekadenckich, czy nirwany, czy sztuki, czy piękna natury? Jeśli piękno, to Tatr – nie zdziw się, jeśli wiersz pejzażowy będzie sławił urodę gór, wówczas też – obok zachwytu naturą
Zaprezentuj wybrane pokolenia literackie i ich ideologie. Czy zawsze manifestacji poglądów towarzyszył spór? Literatura: • Kazimierz Brodziński – O klasyczności i romantyczności… • Adam Mickiewicz – Oda do młodości • Aleksander Świętochowski – My i wy • Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Koniec wieku • Stanisław Przybyszewski – Confiteor • Krzysztof Kamil Baczyński – wiersze Ramowy plan wypowiedzi: Problem: Zadaniem tej pracy jest przedstawienie kilku ważnych pokoleń literackich w Polsce, ukazanie ich ideologii i pewnego
SŁOWA KLUCZOWE Aparat państwowy Służący zarządzaniu państwem i wyposażony w uprawienia władcze system centralnych i naczelnych organów państwowych wraz z podległymi im urzędami. W ustroju demokratycznym system ten zbudowany jest z zachowaniem podziału władzy. Stanowią go organy wykonawcze, prawodawcze, sądownicze, kontrolne i przymusu. Apatryda (bezpaństwowiec) Osoba, która utraciła jedyne obywatelstwo. Biurokracja Ogół ludzi organizujących pracę urzędów i instytucji. Model idealnej biurokracji i zachowania sprawnych biurokratów opracował Max Weber. Wśród głównych
Stendhal nazwał ją zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu, Grass „kurwą wśród gatunków literackich”. Powieść to jeden z najbardziej różnorodnych i bogato reprezentowanych gatunków literackich. Na maturze może pojawić się pytanie o przemiany gatunkowe powieści czy najważniejsze dla minionego tysiąclecia arcydzieła gatunku. Skąd się wzięła powieść? Odpowiedź na to pytanie nie jest wcale prosta. Prapoczątków powieści można upatrywać już w greckich epopejach i biblijnych przypowieściach. W okresie hellenistycznym w Grecji powstał tzw. romans grecki, (specjalizowali
Temat: Przedstaw polskie utwory, które, twoim zdaniem, zasługują na miano arcydzieła. Umotywuj swój wybór. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu – teza. Arcydzieła literatury polskiej jako utwory, które powinny być znane nie tylko Polakom. Kolejność prezentowanych argumentów Kryteria wyboru arcydzieł Treny Kochanowskiego jako wyjątkowy zapis kryzysu światopoglądowego Pan Tadeusz jako dzieło na miarę Homera Szewcy jako odkrycie zasady rządzącej światem Ferdydurke jako obnażenie istoty człowieczeństwa i społeczeństwa Poezja Szymborskiej jako ironiczny
Temat: Artystyczne ujęcia macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie na podstawie wybranych epok. Ramowy plan wypowiedzi Określenie problemu Rola matki we wszystkich kulturach, wiekach i dziedzinach sztuki. Dwa ujęcia tematu, które można określić umownie jako tradycyjne i feministyczne. Kolejność prezentowanych argumentów Tajemnica macierzyństwa (Młoda Polska i współczesność) Matka Ziemia (starożytność, wierzenia ludowe) Matka cierpiąca (romantyzm, pozytywizm) matka Polka (od średniowiecza po współczesność) Dzieciobójczyni (Młoda Polska) Wnioski Wbrew pozorom postać
Temat: Przedstaw i porównaj różne ujęcia motywu młodości w literaturze polskiej. Ramowy plan wypowiedzi: Określenie problemu – teza: Młodość od stuleci inspiruje, zachęca do refleksji o naturze ludzkiej. Twórcy różnie ujmują ten motyw. Kolejność ujęcia treści: Model romantyczny – ranga zagadnienia w epoce, apoteoza – na przykładzie ody do młodości. Nawiązanie do sporu klasyków z romantykami. Ujęcie gombrowiczowskie – młodość jako forma, model parodystyczny, ale też nowatorskie ujęcie tematu dojrzewania
Krzyżacy – lektura w epoce Pozytywizm Druga połowa XIX wieku. Żałoba po klęsce powstania styczniowego. Zabory w pełni – rusyfikacja na ziemiach zaboru rosyjskiego, germanizacja na ziemiach zaboru pruskiego. Zaborcy pragną wynarodowić Polaków, najchętniej poprzez odebranie narodowi tradycji, historii, możliwości używania języka narodowego. Ośrodkiem polskiej kultury staje się Warszawa. Górą proza – powieść, nowela i opowiadanie to główne gatunki, poezja odchodzi nieco w zapomnienie. Postulaty zamieszczają pozytywiści w artykułach –
Tytuł Wskazuje na rekwizyt, o którym wspomina się na początku i który odegrał znaczącą rolę w przemianie bohatera na końcu noweli. Katarynka jest motywem wiążącym cały utwór, wpływa na zmianę postawy głównego bohatera – pana Tomasza. Czas i miejsce akcji Czasy współczesne Prusowi – koniec XIX wieku. Wydarzenia rozgrywają się w Warszawie (Śródmieście, podane są nawet nazwy konkretnych ulic). Najważniejsze zdarzenia mają jednak miejsce w bliżej nieokreślonej kamienicy – w mieszkaniu od frontu (własność pana Tomasza), w oficynie
Żart, śmiech, satyra, groteska jako wyraz dezaprobaty wobec istniejącej rzeczywistości. Omów na wybranych przykładach literackich. W jakim jeszcze ujęciu temat literatury śmiechu może występować? Wątki ludyczne – czyli śmiech dla śmiechu, dla radości i dla rozrywki, nie tylko dla satyry i wytykania wad; Wielkie dzieła komediowe sceny teatru (polskie i obce); Słynne postaci komiczne i ich charakterystyka (nie zawsze są sympatyczne, nie zawsze są odstraszające); Śmiech, humor, komedia w służbie
Człowiek Antyk To w antyku rodzi się humanizm. To starożytni filozofowie spędzają lata na poszukiwaniu recepty na szczęście. Artyści rzeźbią piękne ludzkie ciała, poeci wielbią to, co w człowieku szlachetne i cenne: mądrość, odwagę, męstwo, sprawiedliwość. Ludzie są niemal równi bogom (a bogowie podobni do ludzi), wszak w Homerowych epokach panuje zasada „bogowie jak ludzie – ludzie jak bogowie”. W Biblii – dziele starożytnym i sakralnym – są co najmniej
