Search Results for "Pan Tadeusz"
Epos rycerski Pieśń o Rolandzie Biografia Roland uczestniczy w wojnie prowadzonej przez Karola Wielkiego przeciwko Saracenom. Wojna trwa już siódmy rok. Cesarzowi pozostało już tylko pokonać Marsyla, władcę Saragossy, aby odnieść całkowite zwycięstwo. Doradca Marsyla przekonuje go, by wysłał do cesarza poselstwo z bogatymi darami i obietnicą poddania się. Roland nie ufa posłom – opowiada się za tym, by walczyć z niewiernymi do ostatniej kropli krwi. Jego ojczym Ganelon chciałby jednak zaprzestania walki i jest
Jaki może być wiersz? Na egzaminie możecie spotkać się z poleceniem określenia wiersza: stychiczny czy stroficzny? Biały czy wolny? Nietrudno je rozróżnić. Co to jest wiersz? Wszyscy wiedzą: nie proza, a utwór inaczej ułożony. Ułożony w wersy, wersy w zwrotki (strofy), wersy się rymują, a w dodatku ułożone są tak, że mówi się je w pewnym rytmie – zupełnie inaczej niż zwykłą mowę, opowieść, czy potoczny dialog. Tradycyjny wiersz miał zawsze tytuł,
Sonet Ma charakterystyczną budowę. Klasyczny sonet włoski składa się z dwóch strof czterowersowych plus dwóch trzywersowych (tercyn). Razem daje to czternaście wersów i wygląda tak: 1) ……………………………… ………………………………… ………………………………… ………………………………… 2) ……………………………… Dwie zwrotki czterowersowe: opis albo narracja ………………………………… ………………………………… ………………………………… 3) ……………………………… ………………………………… ………………………………… Dwie zwrotki trzywersowe (tercyny): refleksja lub wyznanie 4) ……………………………… ………………………………… ………………………………… Taki schemat, by w pierwszych, „grubszych”, zwrotkach rzecz opisać, a w ostatnich, „chudszych”, podsumować, zakończyć refleksją, oczywiście okazał się zbyt sztywny
Powtórka – według zagadnień O młodości polemicznie Inaczej mówiąc: porządkujemy różne literackie ujęcia młodości – raz pełne zachwytu, raz krytyczne, innym razem ironiczne. Na szczęście polemiczna wartość tego zagadnienia w literaturze nie sprowadza się do ocen. Decydując się na taki temat, można, wykorzystać: 1. Słynne spory pokoleniowe w historii literatury Zawsze to młodzi występują przeciw starym schematom i utartym konwencjom: w życiu i w literaturze. Tak było w sporze: romantyków z klasykami (początek XIX wieku), pozytywistów (młodych)
Powtórka – przegląd lektur Romeo i Julia Williama Szekspira Przywołanie wielkiej tragedii o miłości w pierwszej chwili może zdziwić: wiadomo, jak się ta historia skończyła – niestety, nie happy endem, ale i nie rozstaniem. Przez zwykłe nieporozumienie, intryga, która miała połączyć kochanków – wiedzie ich do śmierci. Romeo wypija truciznę na widok leżącej zmarłej Julii, podczas gdy ona tylko śpi. Ona zaś, po przebudzeniu zabije się na widok martwego Romea… Ale zanim to nastąpiło,
Często ten temat pojawia się w ujęciu uniwersalnym. Czym jest szczęście dla ludzkości, jak społeczeństwa powinny do niego dążyć? Jak pojmowano szczęście w różnych epokach, w kontekście różnych teorii filozoficznych? Powtórka według zagadnień Filozofia a szczęście Co to jest eudajmonia? Szczęście. Czytając traktaty filozoficzne, z pewnością traficie na ten termin, nic zresztą nie stoi na przeszkodzie, byście mogli sami go użyć. Eudajmonia – po grecku znaczy szczęście. Ale weszło to słowo „osobiście”
Historia jest nauką o minionych dziejach ludzkości. Jest też nauczycielką życia – jeśli ktoś chce się uczyć. Jest tematem wielu ksiąg, ale też jest rzeczywistością, która tworzy się na naszych oczach. Możemy mieć wpływ na jej bieg – ale tylko czasem. Częściej jest siłą odgórną, nadrzędną, żywiołową, która jak przystało na „wicher historii” rujnuje zwykłe życia porządnych ludzi. Powtórka według zagadnień Człowiek a historia Jak historia rujnuje i zmienia życie jednostek
Moralność, kodeks etyczny, hierarchia wartości – oto bardzo ważny temat literatury światowej i polskiej. Nic dziwnego: czy może być zaszczytniejszy cel jak odróżnić dobro od zła, zdefiniować moralność, określić i prezentować wartościowe postawy? I czy może być cenniejsze dla czytelnika doświadczenie niż odpowiedź na pytania o najważniejsze wartości życia? Przecież tego w wielkiej literaturze szukamy. A odpowiedzi – nie są niestety jednoznaczne. Często dopiero uruchamiają nasz prywatny proces myślenia, czasem
Bohater literacki jest bardzo ważnym elementem w kompozycji tekstów. Może też być częstym obiektem pytań w testach egzaminacyjnych. Poznaj bohatera To o nim czytamy. Fabuła – dotyczy zdarzeń w jego życiu. To on z reguły jest „wykonawcą” zdarzeń – a więc całym motorem akcji. Z bohaterem czytelnik się utożsamia, współczuje mu, irytuje się na niego i… pisze jego charakterystykę na lekcjach literatury. Te przywileje dotyczą bohatera głównego. Obok niego znajdują się oczywiście bohaterowie poboczni, a może też zaistnieć
Powtórka – przegląd wieku w literaturze Początek stulecia Kiedy wierzono jeszcze w to, że będzie lepszy, światlejszy, bardziej humanitarny. Kobiety nosiły kapelusze i gorsety, a samochód był rzadkością (a wkrótce McLuhan nazwie go „mechaniczną narzeczoną” człowieka XX wieku). Tę epokę utrwalono w wielkiej prozie europejskiej. Marcel Proust W wielkiej powieści W poszukiwaniu straconego czasu pożegna wiek XIX, a powita XX. Chociaż dzieło ma wiele wymiarów, można je nazwać rewolucją w rozwoju gatunku – to także ma swą funkcję dokumentarną
Wzory sformułowania tematu „W kręgu miłości i nienawiści” – o bohaterach literackich, których rozumiem, podziwiam i oskarżam. Marzenia, tęsknoty bohaterów literackich i twoje w zderzeniu z rzeczywistością. Życie, podobnie jak proces, można wygrać lub przegrać – literackie kreacje ucieleśniające te możliwości (przynajmniej po jednym przykładzie). Ikar, Konrad, Siłaczka, Kolumbowie, Artur – literackie wizje młodości, jej doświadczeń i dążeń w ocenie współczesnej młodzieży. Wizerunek kobiety fascynującej czy irytującej. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. Wierność ideałom młodości czy kariera i nadzieja
Wzory sformułowania tematu „Mówiło wielu i pięknie ale pozostał w pamięci ten kto mówił rzeczy najważniejsze…” (Julia Hartwig) Słowa współczesnej poetki uczyń mottem wypowiedzi na temat utworów literackich, które przemówiły do Ciebie głębią refleksji. Josif Brodski twierdzi, że przeznaczeniem dzieła sztuki zawsze jest przetrwać swego stwórcę. Omawiając wybrane dzieła powstałe do końca XIX wieku, wykaż, że wypełniły owe swoje przeznaczenie. Literatura, film, teatr. Która z wymienionych sztuk najbardziej odpowiada Twojej wrażliwości? Odpowiedz, uzasadniając,
Stylizacja utworu literackiego Co to jest stylizacja? Jest to celowe ukształtowanie utworu w taki sposób, aby przypominał on określony wzorzec literacki. Mówiąc wprost, to naśladowanie stylu innego autora, innej epoki. Piszesz opowiadanie, które rozgrywa się w średniowieczu. Wiadomo, że postacie nie mogą mówić współczesnym językiem, wiec budujesz wypowiedzi tak, by pasowały do epoki. Właśnie zastosowałeś stylizację. Próbujesz napisać tekst, używając mowy wiejskiej – to też stylizacja, tylko inny jej typ. Przekształcasz zwykłą
Romantyzm stawiał przed literaturą wysokie zadania, zakładał spontaniczność aktu twórczego, oryginalność i indywidualizm. Intuicję, wrażliwość, uczuciowość i wyobraźnię przedkładano nad erudycję i pilne przestrzeganie klasycznych norm gatunkowych. Dlatego też zrodziły się nowe, oryginalne, romantyczne gatunki, za pomocą których łatwiej było wyrazić ideę epoki. W ten sposób powstały: Powieść poetycka (inaczej poemat epicki) – łączyła romantyczny liryzm z epicką opowieścią. Najwyraźniej stanowiła formę przejściową między klasyczną poezją a realistyczną powieścią. Twórcą gatunku był George Byron (Giaur,
Bohater romantyczny jako produkt swojej epoki Takie, a nie inne ukształtowanie postaci literackiej wynika z ideologii epoki. I tak: Pod wpływem bardzo ważnej cechy epoki – romantycznego indywidualizmu – w literaturze pojawia się specyficzny typ bohatera – człowiek wybitny, o bogatej psychice, przeżywający rozterki i gwałtowne emocje. Czasem egzaltowany, nadwrażliwy, przesadnie silnie reagujący na otaczający świat. Ten sam postulat indywidualizmu sprawia, że ważna jest przede wszystkim jednostka – dlatego bohater romantyczny stawia siebie
Tematy prac Najchętniej wiążą go autorzy pytań z etyką, zagadnieniami moralności i poszukiwania trwałych wartości ważnych w życiu. Inna grupa pytań i tematów o życiu to pytanie: czym jest?, próba zdefiniowania naszej egzystencji, usytuowania się wobec tajemnic istnienia i odwiecznych pytań. „Poszukiwanie sensu życia” – tak można nazwać następny typ tematów, a może on być bliski i wariantowi etycznemu i próbom zdefiniowania ludzkiego losu – trzeba dobrze wczytać się w sformułowanie tematu. Wartość życia, niezwykłość istnienia każdej jednostki ludzkiej
Wzory sformułowania tematu „…wolność jest jakoby posiadanie fletu. Jeśli go weźmie człowiek muzyki nieświadom piersi straci i uszy sfałszuje sąsiadom” (Juliusz Słowacki) Refleksje nad słowem „wolność” na podstawie wybranych utworów literackich różnych epok. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem Sartre’a: „Człowiek jest wolny całkowicie lub nie jest wolny wcale”. Zbierz argumenty literackie potwierdzające twoją opinię. Ludzie nie mogą być nigdy wolni, ponieważ są słabi, występni, nędzni i zbuntowani” (Fiodor Dostojewski) Twoje
Jak zareagowałbyś w obliczu zagrożenia? Jak reagują bohaterowie literaccy? Czy mamy prawo ich oceniać? Lorda Jima, który – co by nie mówić – prysnął z tonącej Patny i doktora Rieuxa, który trwał do końca w mieście zadżumionych? Dla literatury jest to temat ważny: obrazy wielkich zagrożeń, analiza postaw ludzkich w chwilach grozy, oceny i filozoficzne refleksje, jakie daje obserwacja zdarzeń. Jak może być sformułowany temat pracy? „Tyle wiemy o sobie,
Na egzaminie bardzo prawdopodobne jest pytanie o obcy tekst, w jakiś sposób jest wtopiony w główny, ten, który analizujemy. Trzeba będzie go wskazać i nazwać. Czasem czytamy sobie tekst i nagle napotykamy fragment: cytat, wypowiedź, którą znamy z innego źródła. To naturalne – wcale nie ściąga i nie naśladownictwo. Utwory literackie nie muszą żyć samotnie, czasem autorzy sięgają po dorobek innych twórców. Gimnazjaliści powinni rozpoznać taki tekst w tekście w
Na egzaminie mogą trafić się pytania o następstwo (kolejność) zdarzeń w czasie. Ustalenie, co po czym miało miejsce, bywa o tyle kłopotliwe, że pisarze lubią bawić się czasem, robić różne przestawki i niespodzianki. Trzeba więc uważnie czytać tekst, i… wiedzieć kilka rzeczy. Oddziel czas narracji od czasu akcji To mogą być zupełnie różne pasma czasu. To, w którym tkwi narrator – np. rok 2020, współczesność. To, o czym opowiada, mogło dziać się wcześniej, gdy
