Search Results for "Pan Tadeusz"
Jest niezaprzeczalnym faktem, że w polskiej literaturze epoki romantyzmu poezja zwyciężyła nad realistyczną powieścią obyczajową i realizmem obyczajowym w ogóle, ale nie możemy zapominać, że dorobek tego okresu nie jest jednolity w swoim charakterze, choćby ze względu na indywidualność i odmienność twórców. Widać to wyraźnie, gdy porównamy tylko dzieła wielkich romantycznych poetów – Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida, a różnorodność artystycznych koncepcji okaże się jeszcze większa, kiedy przywołamy komediopisarza Aleksandra Fredrę, również
Szczególnie ważna wydaje się dygresja Pieśni V, która zawiera nowy program poetycki, ustalony przez Słowackiego. Dwa punkty problemowe tej dygresji zasługują na uwagę: model nowej poezji oraz polemika z koncepcją poety i poezji proponowaną przez Mickiewicza. Dygresję rozpoczyna słynne wyznanie: Chodzi mi o to, aby język giętki powiedział wszystko, co pomyśli głowa. Jest to już pewien cel, jaki Słowacki wyznacza poezji. Ukształtować myśl. Oddać wszystko, co urodzi się w duszy poety: błysk myśli, smutek,
Przykładem powiastki filozoficznej jest Kandyd, czyli optymizm Woltera. Kandyd czyli optymizm tak brzmi pełny tytuł utworu Woltera i od razu sugeruje genezę tejże powiastki. Napisana została zresztą bezpośrednio po trzęsieniu ziemi w Lizbonie, które to spowodowało niemałe spustoszenie i stało się przyczyną refleksji nad światem. A wyrasta Kandyd z buntu przeciwko optymistycznej filozofii Leibniza. Jest to gatunek literacki (powiastka filozoficzna), w którym świat przedstawiony ilustruje tezę światopoglądową lub moralną postulowaną przez
Literatura sarmacka jest „odwrotnością” dworskiej: dworska – ulega modom z zagranicy, postuluje wielkie wymagania co do formy, sarmacka – swojska, zapatrzona jest we własną szlachecką tradycję i wręcz niechętna wobec obcych wzorów, tworzy ideał Sarmaty. Twórcami sarmatyzmu nie tylko w literaturze, lecz w obyczajach, w sposobie życia była szlachta funkcjonująca w kręgu swojego wiejsko-sąsiedzkiego środowiska. Głosiła wolność jednostki szlacheckiej – aż do skrajnego liberum veto;kult tradycji, włącznie z własnym tradycyjnym strojem – kontuszem. Wyznawała religię katolicką –
Nawiązania do motywów średniowiecznych znajdujemy we współczesnej poezji, np.: W utworach Stanisława Grochowiaka. Poeta ten fascynuje się epoką średniowiecza, podejmuje tematy, takie jak: miłość i śmierć, piękno i brzydota – typowe dla epoki wieków średnich. Grochowiak przywołuje także motyw „poety przeklętego”, który funkcjonuje w twórczości François Villona, słynnego średniowiecznego autora dzieła pt. Wielki testament. Z kolei w wierszu Święty Szymon Słupnik poeta rozważa problem ascezy i umartwiania ciała. Również utwór Kazimiery Iłłakowiczówny pt. Opowieść małżonki
Utwory maryjne to najstarsze nasze zabytki średniowieczne. Bogurodzica i Lament świętokrzyski to pieśni, których bohaterką jest Matka Boska. Bogurodzica jest najstarszym polskim hymnem. Nie wiadomo dokładnie, kiedy powstała, jaka była wcześniejsza jej wersja, kto jest autorem. Wiemy, że to oryginalny polski utwór, a nie tłumaczenie łacińskiego hymnu. Poprzestań na omówieniu dwóch najstarszych strof pieśni. Niektórzy badacze twierdzą, iż powstały one na przełomie XI i XII wieku. Świadczą o tym dwa archaizmy językowe z tego okresu
Antyk stworzył bardzo wiele gatunków obecnych w literaturze także współcześnie. Przez wieki były one modyfikowane, rozwijane. Komediopisarze późniejszych epok korzystali z motywów obecnych u Plauta czy Arystofanesa (dowodzi tego np. twórczość Moliera), echa antycznej tragedii, choć już dawno dokonano reformy teatru, znaleźć łatwo i dziś (np. obecność chóru w Kartotece Tadeusza Różewicza). Tren – wzorcem są utwory Simonidesa, Pindara, Owidiusza. Nawiązania: Treny Jana Kochanowskiego (poeta ten wprowadził do literatury cykl trenów), Anka Władysława Broniewskiego (wiersz poświęcony
Poezja tyrtejska Termin ten pochodzi od poezji Tyrteusza, poety podejmującego w swej twórczości motyw walki o ojczyznę. Poezja tyrtejska oznacza poezję czynu, zagrzewającą do walki, opiewającą bohaterstwo tych, którzy potrafią oddać życie dla swojego kraju. Tyrteusz (gr. Tyrtajos) – żył w VII w p.n.e. Zagrzewał do walki Spartan, którzy podobno właśnie dzięki jego poezji pokonali wroga. Sam Tyrteusz był wodzem w II wojnie meseńskiej. Uważał, że nie ma piękniejszej śmierci niż w pierwszym szeregu, podczas walki
Termin ten pochodzi od poezji Tyrteusza, poety podejmującego w swej twórczości motyw walki o ojczyznę. Poezja tyrtejska oznacza poezję czynu, zagrzewającą do walki, opiewającą bohaterstwo tych, którzy potrafią oddać życie dla swojego kraju. Tyrteusz (gr. Tyrtajos) – żył w VII w p.n.e. Zagrzewał do walki Spartan, którzy podobno właśnie dzięki jego poezji pokonali wroga. Sam Tyrteusz był wodzem w II wojnie meseńskiej. Uważał, że nie ma piękniejszej śmierci niż w pierwszym szeregu, podczas walki
Czasami zapomina się, że ów mit ma dwóch bohaterów: Dedala i Ikara. To Dedal był niezwykle zdolnym konstruktorem, to on zbudował słynny labirynt dla Minotaura, on był genialnym rzeźbiarzem. Tęsknił za ojczyzną, a nie mógł inaczej wydostać się z Krety, jak za pomocą podstępu. Skonstruował skrzydła z ptasich piór, zlepionych woskiem. Wraz z synem wzbili się w powietrze – realizując tym samym odwieczne marzenie człowieka o podniebnym locie na wzór ptaków. Niestety – mimo przestróg, młodemu Ikarowi
Ferdydurke jest specyficzną, nowatorską powieścią Witolda Gombrowicza, która w roku 1937 – roku wydania – wywołała sporo hałasu. Dyskusje i atmosfera skandalu towarzyszyły jej narodzinom. Treść Akcja rozgrywa się w trzech scenach: szkoła, rodzina mieszczańska, wieś. Fabuła – bohater – Józio – człowiek trzydziestoletni, pisarz, zostaje „przeniesiony” do szkoły i umieszczony w klasie siedemnastoletnich uczniów. Nikt nie zauważa jego dorosłości – Józio jako uczeń uczestniczy w funkcjonowaniu szkolnej machiny. Mieszka na pensji u nowoczesnych państwa Młodziaków, gdzie
Wieś zajmuje ważne miejsce wśród renesansowych tematów. Wydaje się, że właśnie w tej epoce tworzy się popularny w Polsce mit sielskiej, spokojnej wsi, szczęśliwego dworku, mit podjęty później przez Mickiewicza w Panu Tadeuszu, przez Orzeszkową w Nad Niemnem itd. Nie jest to jednak jednolite oblicze wsi. Jej obraz kształtują: Mikołaj Rej – Żywot człowieka poczciwego i Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Jan Kochanowski – Pieśni (Pieśń świętojańska o sobótce) Szymon Szymonowic –
Można powiedzieć, że Eliza Orzeszkowa raczej miernie ocenia epokę romantyzmu, a do postaw typowych romantyków odnosi się co najmniej niechętnie. Pisarka czyni „nosicielami romantyzmu” kilka postaci Między innymi Emilię Korczyńską, kobietę rozczytaną w romansach, żyjącą w iluzorycznym świecie wyobraźni, tęskniącą za wymyślonym mitem miłości romantycznej. Jej wypowiedzi śmieszą, a postawa bywa denerwująca, tym bardziej że bujając w obłokach, lekceważy szczere uczucie Benedykta. Następny romantyk to Zygmunt Korczyński. Wybitna jednostka – uduchowiony artysta, wyobcowany w tłumie przeciętniaków.
O czym jest Odyseja? Na Odyseję Homera składają się 24 księgi opowiadające o tułaczce Odyseusza spod Troi do ojczyzny – Itaki. Dziesięć lat jest na wojnie, a kolejnych dziesięć zabiera mu, obfitująca w przygody, podróż do domu. Czym jest Odyseja? Odyseja jest opowieścią o wielkiej podróży. Niesie w sobie myśl, że życie ludzkie jest wędrówką obfitującą w przygody, wybory, powodzenia i porażki. Jest pochwałą życia – najważniejszy wybór Odyseusza to odrzucenie nieśmiertelności. Jest eposem o człowieku i ludzkiej
Arkadia jest mityczną krainą szczęśliwości – wiecznej wiosny, prostoty i miłosnych wzruszeń. Obraz taki stworzył Wergiliusz w swojej bukolicznej poezji – w Eklogach. Pierwowzorem krainy była Arkadia na środkowym Peloponezie – obszar biedny, zamieszkany przez pasterzy. W strofach Wergiliusza stała się jednak symbolem odwiecznych marzeń człowieka o mlekiem i miodem płynącej krainie spokoju, w której żyją ludzie w zgodzie z prawami natury. Myśl o arkadii nie opuściła późniejszych twórców: widział ją Jan Kochanowski w urokach wsi (Pieśń świętojańska o sobótce), Mikołaj
Tło epoki Bułhakow wiernie opisał realia epoki, w której przyszło mu żyć. W końcu nie bez powodu książka ujrzała światło dzienne dopiero w dwadzieścia pięć lat po jego śmierci, i to ocenzurowana (w Polsce powieść ukazała się w 1981 roku). Pisarz pokazał Moskwę lat trzydziestych i realia życia w tym dziwnym mieście. Symbolem epoki stał się powieściowy „jesiotr drugiej świeżości” (zauważ, że „druga świeżość” jest oksymoronem, czegoś takiego nie ma – jesiotr był więc po prostu nieświeży, ale
Autor Homer – pierwszy epik naszej kultury. Żył na przełomie IX i VIII w. p.n.e. Pochodzenie i biografia twórcy owiane są tajemnicą, pewne jest tylko imię. Najprawdopodobniej pochodził z greckiej wyspy Chios. Imię Homer oznacza ślepca, co dało podstawę do podań, że był niewidomy. Kwestionowano jego istnienie, lecz badania potwierdzają fakt, iż oba wielkie eposy, Iliada i Odyseja, są dziełem jednego człowieka. Pozostał uosobieniem wieszcza, stał się wielkim autorytetem dla współczesnych sobie i potomnych.
Literatura tego okresu jest niezwykle różnorodna. Kierunki artystyczne, które wyraźnie odwołują się do tradycji, sąsiadują z tendencjami awangardowymi, zrywającymi z dorobkiem poprzednich epok. Do pierwszej grupy należy neoklasycyzm daleki od eksperymentów, proponujący poezję intelektualną o kunsztownej formie. Kierunki awangardowe – takie jak dadaizm czy surrealizm – dążą do czegoś przeciwnego, do wyzwolenia literatury spod władzy rozumu, proponując zapis swobodnych skojarzeń, snów, wizji, halucynacji. Tendencje te, obserwowane w literaturze europejskiej, miały
Skamander Poetycka grupa Skamander wywodzi się z grupy pikadorczyków – organizatorzy słynnych imprez „Pod Picadorem” w kilka miesięcy po rozwiązaniu ogłosili się poetycką grupą o nazwie Skamander i urządzili reklamowy wieczór przy ulicy Karowej. Skład grupy: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Kazimierz Wierzyński. Postulaty: Programowa zapowiedź bezprogramowości. Poeci Skamandra nie chcą określać wspólnego programu. Łączy ich przyjaźń i ogólne poglądy na temat poezji, poza tym obierają różne techniki twórcze. Prawo do swobody
Kamienie na szaniec Książka przypomina gawędę harcerską. Książka jest prawdziwa w warstwie psychologicznej: „Młodzi, opisani w Kamieniach na szaniec są tacy, jacy byli naprawdę, mówią swymi własnymi słowami, dzielą się swymi prawdziwymi przeżyciami, ich gesty, zachowania, wygląd zewnętrzny utrwalone zostały z najczulszą dokładnością. (Krystyna Heska – Kwaśniewicz, Wstęp do Kamieni na szaniec). Powieść pokazuje, jak życie osobiste bohaterów splatało się z losami okupowanego narodu i że tkwiła w tym WIELKOŚĆ
