Dziady cz. II Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Świat duchów i wyobraźni wita! Racjonalistom nie będzie tu dobrze! Przygotuj się na zdarzenia niewyjaśniane za pomocą zdrowego rozumu, na spotkanie z postaciami z nierealnego świata. Romantycy pokochali cytat szekspirowski, który brzmi: „Widzę. Gdzie? Przed oczyma duszy mojej”. Chcieli pisać i pisali o tym, co zobaczyć można oczyma duszy, wyobraźni, fantazji. Z nauką to się zgadzać wcale nie musi. W
Zapamiętaj następujące typy dramatów: tragedia grecka (m.in. dramat antyczny), dramat szekspirowski (łamie reguły dramatu antycznego), dramat romantyczny (odwołuje się do osiągnięć Szekspira), dramat młodopolski (nawiązuje do dramatu romantycznego i szekspirowskiego), dramat współczesny (teatr absurdu lub antyteatr zaprzecza regułom wyznaczającym gatunki poprzednie). Różnice w kompozycji tragedia grecka: Antygona Sofoklesa reguła trzech jedności: miejsca, akcji, czasu; podział na stasimony i epejsodiony; obecność chóru; zasada decorum; imię bohatera w tytule; ograniczona do trzech ilość osób na scenie; niezmienność
Udowodnij, że Dziady Adama Mickiewicza są dramatem romantycznym. O ile dramat romantyczny jest najważniejszym gatunkiem epoki, o tyle Dziady są najsłynniejszym dramatem romantycznym. Czym charakteryzuje się ten gatunek? Oto cechy utworu: Zerwanie z klasyczną formułą trzech jedności: miejsca – akcja rozgrywa się w kaplicy cmentarnej, w celi więziennej, na Litwie, w Warszawie, w domu Senatora itd. „Skaczemy” za bohaterami, przemierzając różne przestrzenie – rzecz nie do przyjęcia dla klasyków; czasu – część II odbywa się
Bóg nie raczył odpowiedzieć dumnemu Konradowi, lecz odpowiedział skromnemu duchownemu, który nazywa się sam „prochem i niczem” – księdzu Piotrowi. Ksiądz Piotr ma w swojej celi widzenie. To jest właśnie odpowiedź Boga – mistyczne uniesienie, w efekcie którego dane jest księdzu ujrzeć dzieje Polski – i jej przyszłość. Całość wizji jest romantyczną realizacją hasła mesjanizmu narodowego. Oto bowiem ksiądz Piotr widzi dzieje Polski ułożone na wzór dziejów Chrystusa, męczeństwo polskiego narodu ma zbawić inne
IV część Dziadów rozgrywa się w domu księdza, nadal w noc Zaduszek. Plebanię odwiedza dziwny gość – Pustelnik. Rozmawia z księdzem przez trzy godziny: Godzina miłości – w tym czasie dowiadujemy się o tragedii miłosnej, którą przeżył bohater. Wspomina swoją miłość, ślub ukochanej z innym człowiekiem, porównuje swoje dzieje do losów postaci z Nowej Heloizy i Cierpień młodego Wertera. Pustelnik rozpatruje pojęcie śmierci i interpretuje ją na trzy sposoby: śmierć ciała, śmierć jednostki ludzkiej dla świata i rodzaj najgorszy
Udowodnij, że Nie-Boska komedia jest dramatem romantycznym. Dramat Zygmunta Krasińskiego składa się z czterech części, poprzedzanych poetycką, odautorską, epizodyczną wypowiedzią, nawiązującą do danej części utworu. Dramat napisany jest prozą, lecz jest dziełem synkretycznym: np. elementy liryczne obserwujemy w poetyckich wypowiedziach Marii (wizja końca świata) lub Orcia. Brak jest jedności miejsca, czasu i akcji: Hrabia Henryk podróżuje w przestrzeni za duchem-Dziewicą, rzecz dzieje się w pałacu, w szpitalu wariatów, w katedrze Świętej Trójcy. Między częścią I a II jest dziesięć
Prowidencjalizm to pewien pogląd na historię – taki, który postrzega ją jako wynik wyroków Boskich, a nie sferę ludzkiego działania. Zygmunt Krasiński konsekwentnie realizuje ten pogląd w swoim dramacie. Założenie brzmi: świat rozwija się poprzez przelew krwi i niszczenie starych form – dlatego ludzie wszczynają rewolucje. Lecz bez oparcia w Bogu nie może narodzić się postęp, najwyżej zło i kara. Stąd w zakończeniu Nie-Boskiej komedii o ostatecznym wyniku walki decyduje interwencja Boska. Działania ludzkie (zło walczy ze
Przekleństwem Fałszem „Matką Piękności i Zbawienia” Prawdą To są definicje poezji, jakie zawarł w swoim dramacie Krasiński, chociaż są sprzeczne. Poezja to modny w romantyzmie temat. W Nie-Boskiej komedii autor zawarł portret poety-romantyka, pełnego dylematów – lecz nie tylko Hrabia Henryk jest w tym dramacie poetą. Jest nim także mały Orcio, w chwili obłędu i śmierci jest poetką Maria. Z punktu widzenia Hrabiego poezja rzeczywiście jest piętnem i przekleństwem, zresztą ginie on z okrzykiem „Poezjo, bądź przeklęta!”. Fakt, że Hrabia
„Ze wszystkich błazenad najpoważniejszą jest małżeństwo” – ten cytat z Wesela Figara miał poprzedzać Część I. W życie rodzinne Hrabiego Henryka wdarła się poezja i ona jest tu pierwszoplanowym zagadnieniem, ona rozbiła związek Mąż – Maria. Niemniej mamy do czynienia z typowym romansowym trójkątem: Mąż – Żona – Kochanka. Ta trzecia, zwana Dziewicą, może mieć kilka znaczeń. Może to być uosobienie romantycznej miłości, której nie zaspokaja prozaiczna żona. Może to być uosobienie poezji –
Tytuł Krasińskiego wyraźnie nawiązuje do wielkiego dzieła Dantego z XIV w. pt. Boska komedia. Jak widać, jest to tytuł zaprzeczony. Pomijając fakt, że rodowód tytułu Dantego ma własną historię (nie od razu znaczył to, co znaczy) – dziś rozumiemy go jako prezentację Boskiej konstrukcji – losów człowieka, podziału wszechświata na piekło, czyściec, niebo, słowem porządku Boskiego. Tam Dante, prowadzony przez poetę Wergiliusza, przemierza kolejne kręgi piekieł, ogląda rzeczy straszne (sceny dantejskie),
Dramat Krasińskiego posiada dwie warstwy znaczeniowe: Jest to dramat rodzinny – a w toku rozwoju tego wątku znajdujemy temat poezji i poety oraz problematykę moralną. Jest to dramat o rewolucji – a przedstawione dzieje abstrakcyjnej walki klas obrazuje prowidencjalizm, pogląd poety na istotę historii. Rejestr najważniejszych wydarzeń dramatu powinien wyglądać następująco: Część pierwsza Galeria postaci metafizycznych. Najpierw Anioł Stróż, który posyła błogosławieństwo (jak się potem dowiemy, głównemu bohaterowi). Potem przylatuje Chór Złych Duchów
Na kształt tego dramatu złożyło się wiele okoliczności. Pamiętamy, że w chwili wybuchu powstania listopadowego Krasiński znajdował się za granicą. Pragnął powrócić do kraju, lecz powstrzymał go stanowczy zakaz ojca. Jednak wydarzenie to wstrząsnęło wyobraźnią poety, choć interpretował powstanie przez pryzmat spojrzenia ojca: w kategoriach rewolucji społecznej. Poeta chciał dać wyraz swoim poglądom – i to z pewnością stało się jedną z przyczyn napisania Nie-Boskiej komedii. Z pewnością złożyły się na to także zainteresowania Krasińskiego –
Kordian Juliusza Słowackiego spełnia następujące cechy gatunku: synkretyzm – pomieszanie rodzajów literackich; oczywiście, jest to przede wszystkim dramat, lecz zawiera partie liryczne (list do Laury, monolog na Mont Blanc) i epickie (opowiadanie Grzegorza); zerwanie z regułą trzech jedności: miejsca – podążamy za Kordianem po całej Europie: Londyn, Watykan, Mont Blanc, Warszawa itd., czasu – rok 1829, podróże wskazują na długi okres fabuły, zaś czarownice odprawiały sabat w roku 1799, 31 grudnia, akcji –
Kim był Hamlet – książę duński, bohater słynnej tragedii Szekspira? Był to rozczarowany idealista, który miał dokonać zemsty, lecz ciągle nie mógł zmobilizować się do czynu, chodził, rozważał, rozmyślał o nicości świata, wszystko uznawał za dzieło losu, nawet kwestia „być albo nie być” budziła jego wątpliwości. Kim był Kordian – szlachcic polski, bohater dramatu Słowackiego? Był to rozczarowany idealista, który miał dokonać zamachu, lecz nie mógł zmobilizować się do czynu. Także
Dzieło to, podzielone na części, powstawało w różnych latach i w różnych miejscach Europy. Dlatego też poszczególne części Dziadów mają swoje nazwy pochodzące od miejsca powstania, np. Dziady wileńsko-kowieńskie, Dziady drezdeńskie. Przebiegało to następująco: Dziady część II i IV powstały kolejno w latach 1820–1823 w Kownie i Wilnie, są to tzw. Dziady wileńsko-kowieńskie lub „wczesne”. Dziady część III powstały w Dreźnie (zwane drezdeńskimi) w 1832 r. (już podczas Wielkiej Emigracji). Uwaga! Część I Dziadów – zamysł, który Mickiewicz początkowo realizował
Dramat romantyczny To specjalny, bardzo ważny gatunek epoki romantyzmu. Nawiązuje do budowy dramatu szekspirowskiego. Zupełnie różni się od klasycznej tragedii i łamie jej reguły. Nie jest tu przestrzegana ani jedność miejsca (dramat romantyczny ogarnia wielkie przestrzenie), ani jedność czasu (niekiedy zdarzenia oddzielają od siebie miesiące i lata), ani jedność akcji (splątanych jest tu wiele wątków). Cechy dramatu romantycznego: kompozycja otwarta; symbolizm; obecność bohatera romantycznego; obecność scen i osób fantastycznych; niesceniczność. Dramat romantyczny Dziady
„Kordian” jako sąd nad powstaniem listopadowym. Juliusz Słowacki, tworząc literacką rekonstrukcję spisku z 1829 roku – Kordiana – przedstawił swoje poglądy na temat klęski powstania listopadowego. Jego ocena była polemiczna wobec zdania Adama Mickiewicza. Słowacki doceniał wielkość tego zrywu narodowego – powodowanego wielkimi i szlachetnymi ideami. Cenił młodych powstańców za to, że ojczyzna była dla nich najwyższą wartością i byli gotowi poświęcić dla niej swoje życie. Cel – uwolnienie ojczyzny spod jarzma zaborcy
Wielka Improwizacja – jeden z najsłynniejszych fragmentów polskiej literatury, ma charakter konfesyjny. Oznacza to, że jest swoistą, poetycką spowiedzią, wyznaniem – tym bardziej zbliżonym do religijnego, że skierowanym do Boga. Ale Konrad – patron wszelkich buntowników – nie wyznaje grzechów. Przeciwnie – prawie zarzuca je Bogu, żąda władzy, żąda odpowiedzi. Bóg milczy. Odpowie skromnemu bernardynowi – księdzu Piotrowi. Być może dlatego, że Wielka Improwizacja jest nie tylko aktem wielkiego poświęcenia i patriotyzmu,
Te sprzeczne wątki pojawiają się w III części Dziadów wraz z dwoma kontrastującymi ze sobą bohaterami: główną postacią – „ponurego poety” – Konrada oraz księdza Piotra. Konrada z grupy więźniów wyróżnia uparte milczenie. Po pewnym czasie zaczyna jednak mówić. Jego pierwsze kwestie sugerują, że mamy do czynienia z pokornym chrześcijaninem, gdyż deklaruje się jako obrońca Matki Boskiej. Jednak jego postawa bardzo szybko się zmienia i ustępuje miejsca prawdziwie romantycznemu buntowi. Z minuty na minutę w Konradzie wzmaga
Wielka Improwizacja rozgrywa się według zupełnie prostego scenariusza. Natchniony, owładnięty duchem tworzenia Konrad kieruje gorące słowa ku Bogu. Nie są to słowa modlitwy, lecz słowa poezji, nieuporządkowane, niepoddawane technicznej obróbce, lecz płynące z potrzeby serca, z natchnienia – czyli właśnie improwizowane. Słowa te to żądanie, cała improwizacja to pojedynek z Bogiem. Konrad pragnie „rządu dusz”, by móc wyzwolić i zbawić naród. Uważa, że uprawnia go do tego fakt, iż jest poetą – bowiem poezja