Tag "romantyzm w Polsce"
Wallenrodyzm jest postawą człowieka, który postępuje podobnie jak uczynił to Konrad Wallenrod – walczy o słuszną i sprawiedliwą ideę, lecz żeby osiągnąć swój cel, używa środków nieetycznych, nagannych moralnie, takich jak podstęp, zdrada, kłamstwo. Wallenrod, by zwyciężyć Krzyżaków, przeniknął do ich szeregów, zdobył władzę, udawał dobrego rycerza krzyżackiego i przywiódł zakon do klęski. A zatem zdradził tych ludzi, był czymś na kształt szpiega tamtych czasów. Nie była to walka czysta i honorowa. Konrada Wallenroda poprzedza
Sformułowana już w starożytności definicja tragizmu mówi, że sytuacja tragiczna ma miejsce wówczas, gdy bohater stoi przed koniecznością dokonania wyboru między dwoma racjami, które są równorzędne, lecz każda decyzja bohatera będzie zła – przyniesie negatywne skutki. W takiej właśnie sytuacji znalazł się Konrad Wallenrod, gdy zbliżała się wojna z Krzyżakami. Musiał wybrać pomiędzy miłością do ojczyzny a miłością do Aldony. Wybrał Litwę – poświęcił swoje życie prywatne i miłość ukochanej kobiety. Z kolei gdyby wybrał dobro
Mickiewiczowski Konrad Wallenrod – jest postacią tajemniczą, poznajemy jego pogmatwane losy głównie dzięki Powieści Wajdeloty. Dzieje Konrada Wallenroda Rzecz miała miejsce w średniowieczu, za czasów walk krzyżacko-litewskich. Bohater – młody Litwin – jako dziecko został porwany przez Krzyżaków – miał w pamięci obrazy z napadu zakonu, krzyk matki dźwięczał mu w uszach. Wychowano go w zakonie na Krzyżaka. Lecz pewien stary Litwin – śpiewak Halban – nie dopuścił do wynarodowienia chłopca, powiedział mu prawdę o jego
Znakomite poetyckie zobrazowanie ciszy: Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie, Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła. W takiej ciszy! – tak ucho natężam ciekawe, Że słyszałbym głos z Litwy. – Jedźmy, nikt nie woła. (Stepy akermańskie) Czy cisza może być bardziej dotkliwa? Jeśli usłyszeć można szelest węża lub motyla – a upragnionego wołania nie ma, cisza nabiera dodatkowego sensu. Po pierwsze – nadaje krajobrazowi niezwykłej atmosfery, po drugie – staje
Sonety krymskie powstały po letniej wyprawie z Odessy na Krym, którą odbył Mickiewicz w 1825 r. Jest ich 18 i tworzą cykl. Zawierają opisy orientalnej przyrody i zapis przeżyć poety przeżywającego jednocześnie fascynację pięknem natury i niemożność powrotu do ojczyzny. W sonetach, tradycyjnie służących w poezji do wyrażania uczuć, Mickiewicz przedstawił sytuację emocjonalną poety stojącego wobec ogromu urody i potęgi natury. Choć nie ma w nich zjaw ani duchów, potwierdzają romantyczną wizję świata, którego tajemnicy nie ogarnie ludzki rozum. Uwaga!
Dlaczego Ballady i romanse uznawane są za praktyczny początek romantyzmu? Datę 1822 r. przyjmuje się za początek romantyzmu polskiego, wtedy to ukazał się drukiem zbiór pióra 24-letniego prowincjonalnego poety – Adama Mickiewicza pt. Ballady i romanse. Do tego momentu spór klasyków z romantykami miał charakter czysto akademicki i tak naprawdę mało kogo obchodził. Ballady… stanowiły praktyczną realizację teoretycznych dotąd założeń romantyków. Wierne poetyce romantycznej „popełniały”, zdaniem klasyków, same literackie grzechy. Ów „grzeszny” i „pozbawiony
Działalność w obu związkach jest charakterystycznym rysem studenckich czasów Adama Mickiewicza. 1817 rok – to data założenia tajnego związku filomatów. Filomata oznacza „miłośnik wiedzy”, tak więc filomaci stawiali sobie cele samokształcenia i szerzenia nauki, wkrótce jednak także dołączyli do swojego programu cele polityczne, wolnościowe. Należeli doń oprócz Mickiewicza m.in. Tomasz Zan, Jan Czeczot, Józef Jeżowski. Filomaci krzewili tradycję jeszcze oświeceniową, pierwsze pisane przez nich utwory były utrzymane w konwencji klasycznej. Związek filaretów został powołany
Utwory, które masz omówić, są poetyckimi wyznaniami dwóch literackich pokoleń – Oda do młodości Adama Mickiewicza to utwór zapowiadający romantyzm, Do młodych Adama Asnyka to utwór pozytywistyczny. Dwie ody pokoleniowe łączy ten sam odbiorca: młodzież i młodość. Ale młodzi tych dwóch epok to zupełnie inni ludzie (młodzi romantycy pozytywistom jawili się już jako stare pokolenie). Podobieństwa i różnice: Odzie do młodości Do młodych Odbiorca Obydwa utwory są manifestami pokoleniowymi. Ale to pokolenia
Słynny utwór Mickiewicza powstał w 1820 r. W wierszu uznanym przez ówczesną młodzież za prawdziwy manifest polskiego romantyzmu znalazły się elementy typowo oświeceniowe, które pojawiają się i w warstwie ideowej, i na płaszczyźnie formalnej. Nawiązująca do antyku oda stanowiła jedną z ulubionych form wypowiedzi odchodzącej w przeszłość epoki. Tekst obfituje w tak lubiane w oświeceniu: abstrakcyjne pojęcia i obrazy (to chociażby wizja miłości zionącej ogniem), nawiązania do mitologii, wezwania do współdziałania, potępia też negowane wówczas zachowania aspołeczne („samoluby”)
Działalność w obu związkach jest charakterystycznym rysem studenckich czasów Adama Mickiewicza. 1817 rok– to data założenia tajnego związku filomatów. Filomata oznacza „miłośnik wiedzy”, tak więc filomaci stawiali sobie cele samokształcenia i szerzenia nauki, wkrótce jednak także dołączyli do swojego programu cele polityczne, wolnościowe. Należeli doń oprócz Mickiewicza m.in. Tomasz Zan, Jan Czeczot, Józef Jeżowski. Filomaci krzewili tradycję jeszcze oświeceniową, pierwsze pisane przez nich utwory były utrzymane w konwencji klasycznej. Związek filaretów został powołany przez
Zainteresowanie romantyków wsią zapowiadał już jeden z oświeceniowych nurtów: sentymentalizm. Sentymentalni twórcy na bohaterów swych utworów wybierali postacie z ludu i usiłowali zwrócić uwagę na ich przeżycia. I bohaterowie, i ich problemy wydawały się jednak zbyt sielankowe, nieprawdziwe. Inaczej u romantyków. Fascynuje ich: sposób postrzegania świata przez lud – magiczny, tajemniczy, niewytłumaczalny, ludowa moralność opierająca się na prostej zasadzie: zło musi być ukarane, a dobro nagrodzone. Wiele utworów romantycznych swoje źródła ma w ludowym folklorze, ale celem romantyków
W romantyzmie termin „natura” miał dwojakie znaczenie – mianem tym określano przyrodę oraz tajemnicze siły wszechświata. To drugie znaczenie, nowe w naszej literaturze, zostało odkryte przez romantyków w twórczości ludowej i przedstawione jako źródło poznania tajników wszechświata, nad którym panują istoty nadprzyrodzone. Pojawiły się one już w programowych Balladach i romansach jako duchy, zjawy, nimfy o nieograniczonych możliwościach i nieodgadnionych często motywach działania. Czasami złośliwe, swawolne, budziły wśród ludzi lęk, gdyż – według odwiecznych wierzeń – utożsamiano
Ludowość to typowa cecha literatury romantyzmu i dowodów na jej realizację w literaturze jest mnóstwo. Ustalmy, na czym ten zabieg polega. Ludowość jest to: zwrot do motywów ludowych – treść utworów romantycznych często była zaczerpnięta z podań i opowiadań ludu, bohaterami także czyniono wieśniaków; wykorzystywanie ludowych gatunków literackich – tu przykładem gatunku w prostej linii wywodzącego się z twórczości ludowej jest ballada; ukazywanie świata przez pryzmat spojrzenia ludowego – wg kryteriów moralności ludowej – werdykty w II
Pozytywizm Początkowo są to czasy potępiania i odrzucania wszystkiego, co romantyczne. Zwłaszcza w tekstach publicystów, z Aleksandrem Świętochowskim na czele. Szło tu, rzecz jasna, przede wszystkim o polityczno-społeczny program pozytywistów. Ich koncepcja pracy organicznej i odrzucenia zbrojnej konfrontacji z zaborcami zdecydowanie nie dała się pogodzić z romantyczną wizją powstania i prometejskiego poświęcenia, uważaną przez przedstawicieli nowej epoki za bezmyślne, samobójcze szaleństwo. Pozytywiści sprzeciwiali się kreowaniu roli artysty jako osobnika stojącego poza społecznością. Ich zdaniem artysta to członek społeczeństwa
Powstanie listopadowe 1830 roku to świeży i bolesny dla twórców romantycznych temat. Wielcy wieszczowie nie brali w nim bezpośredniego udziału, lecz swoje poglądy i nawiązania do tego wydarzenia zamieszczali przede wszystkim w dramatach romantycznych. I tak: Adam Mickiewicz nawiązuje do powstania listopadowego w III części Dziadów. Nie jest to nawiązanie bezpośrednie. Domyślamy się, że gdy pisał III część w Dreźnie, spotkawszy falę popowstaniowych emigrantów, pragnął dać wyraz swoim uczuciom patriotycznym i w pewien sposób zrekompensować to, że sam w powstaniu
Przekonanie o posłannictwie Polski wobec innych narodów było w romantyzmie bardzo popularne. Mesjanizm narodowy to wiara w to, że Polska jest narodem wybranym, że zabory – to jej męczeństwo, które odkupi winy innych krajów, że emigranci polscy to apostołowie wolności, za którą cierpi ich ojczyzna. Słowem, jest to słynne hasło: „Polska Chrystusem narodów”. Różne ujęcia mesjanizmu narodowego znajdujemy w utworach romantycznych: Dziady Adama Mickiewicza. Tu hasło mesjanizmu narodowego zostało chyba najpełniej i najbardziej obrazowo
Kwestia niepodległości Polski rozdartej między zaborców była tym elementem, który sprawił, że romantyzm polski nie przeminął tak szybko jak w innych krajach, to wiadomo, że będzie to temat najważniejszy i podejmowany bardzo, bardzo często. Zresztą – walka o wolność może odbywać się na różne sposoby – metody patriotów są tak samo dyskutowane jak ich skuteczność. Oto przekrojowy zestaw utworów podejmujących problem miłości do ojczyzny i walki o jej wyzwolenie: Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod – walka
Czym jest orientalizm? To nic innego jak fascynacja Wschodem – kulturą Turków, Arabów, Chin, Japonii, Persji. To pełen uniesienia zachwyt egzotyką dalekich pejzaży i zabytków historii Wschodu. Modzie na orientalizm uległo całe pokolenie romantyków. Oto kilka przykładów. George Byron umieszczał akcję swoich powieści poetyckich w egzotycznych realiach – tureckich haremach, wybrzeżach Grecji. Dowodem jest Giaur i Korsarz. Adam Mickiewicz dał wyraz zachwytowi Orientem, refleksją nad jego krajobrazem i architekturą w cyklu Sonetów krymskich. Juliusz Słowacki „zaraził”
Nie ma romantyzmu bez bohatera romantycznego. Jest to postać zrośnięta z epoką, organizująca większość utworów – symbol młodego człowieka pierwszej połowy XIX w. Jest czymś na wzór znajomego, to symbol, uosobienie, do którego ciągle powracamy. Jest może dziwaczny, czasem nie wiadomo, czy żywy, czy martwy – ale na pewno nie jest nudny. Zarysujmy schemat ogólny Młodość bohatera romantycznego określona jest przez: samotność, poczucie wyobcowania wśród ludzi, wrażliwość, bunt wobec świata. Młody
Mapa informacji o romantyzmie polskim – ujęta w sześć punktów – wygląda tak: I. Początek 1818 – Kazimierz Brodziński wydał O klasyczności i romantyczności – teoretyczną podbudowę romantyzmu. 1822 – Adam Mickiewicz wydał Ballady i romanse – praktyczną realizację ideałów romantyzmu. Ważną osobowością, propagującą ideologię romantyzmu był także Maurycy Mochnacki – filozof, krytyk literacki, artysta. II. „Trzon” literatury romantycznej stanowi dorobek trzech wieszczów: Adam Mickiewicz – (Grażyna, Konrad Wallenrod, Dziady, Pan Tadeusz, liryki lozańskie
