Tag "romantyzm w Polsce"
Jak to się stało, że właśnie taki model postaci rozpowszechnił się w literaturze polskiej pierwszej połowy ubiegłego stulecia? Typ bohatera samotnego, tajemniczego, prywatnie nieszczęśliwego, rzucającego się w wir walki o ojczyznę, lecz walki jednostkowej, często podstępnej? Wyjaśnienia należy szukać w dwóch źródłach: w historii dziewiętnastowiecznej Polski i w biografiach twórców tamtej epoki. Po co istnieje bohater literacki? Uosabia problemy i rozterki pokolenia – jest abstrakcyjnym przedstawicielem „młodych” ludzi danej epoki. Jest wzorcem, ukazuje przykłady postępowania i sposoby walki
Wystarczą dwa „punkty” literatury, by przywołać urok szlacheckiego dworu i zaścianka, typ polskiego szlachcica w tradycyjnym kontuszu, obyczaj szlachecki, sentyment do szlachty polskiej – i krytykę jej wad. Są to: Pan Tadeusz Adama Mickiewicza i komedie Aleksandra Fredry (np. Zemsta czy Śluby panieńskie). Oczywiście, zauważamy pewną idealizację szlacheckiego świata, bohaterowie, których poznaliśmy są bardziej sympatyczni niż negatywni, tym niemniej właśnie te dzieła stwarzają panoramę ówczesnej Polski. Pan Tadeusz – jest skarbnicą wiedzy o obyczajach, zbiorem
Nawiązania do Biblii w literaturze romantycznej są liczne i przejawiają się w różnych formach: w wykorzystaniu biblijnych tematów i postaci, w odwołaniu się do Boga i Matki Boskiej, wreszcie w uprawianiu biblijnych gatunków literackich (np. przypowieść, psalmy) czy używaniu biblijnego stylu wypowiedzi. Oto wybór przykładów: Adam Mickiewicz Dziady cz.III Koncepcja mesjanizmu narodowego – nawiązanie do dziejów Chrystusa (Widzenie ks. Piotra). Widzenie – forma biblijna, nawiązanie do objawień (symbolika liczb – czterdzieści i cztery). Anioły i diabły w walce o dusze postaci (symbole
Reguły ludowej moralności zawarte w II części Dziadów Adama Mickiewicza. Romantycy przepadali za tematyką ludowości – to znaczy wiejskich obyczajów, opowieści, sposobu życia. Lud – to ludzie wsi, wieśniacy, w oczach romantyków prości, prawdziwi, żyjący blisko natury, więc szczerzy w uczuciach, choć niewykształceni. Był początek wieku XIX, młodzi poeci stwierdzili, że prawdy w księgach nie znajdą, i szukali jej gdzie indziej – między innymi w mądrości ludu. Co to znaczy:
Autor: Cyprian Kamil Norwid Tytuł wiersza: W Weronie Cykl: Vade-mecum Okoliczności powstania utworu: pobyt poety w Weronie, podczas którego miał okazję zwiedzić domniemane rezydencje Montekich i Kapuletich oraz grób Romea i Julii na cmentarzu Campo Fiera, prawdopodobnie zaraz po burzy. Niewykluczone, że Norwid napisał ten wiersz jeszcze tej samej nocy, pozostając pod bezpośrednim urokiem chwili. Typ liryki: opisowa, sytuacyjna – podmiot mówiący przejmuje funkcję lirycznego narratora, poetycko opowiada o pewnym
Przeczytaj fragment: Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (…) Słońce ostatnich kresów nieba dochodziło, Mniej silnie, ale szerzej niż we dnie świeciło, Całe zaczerwienione jak zdrowe oblicze Gospodarza, gdy skończywszy prace rolnicze, Na spoczynek powraca. Już krąg promienisty Spuszcza się na wierzch boru i już pomrok mglisty, Napełniając wierzchołki i gałęzie drzewa, Cały las wiąże w jedno i jakoby zlewa, (…) I wnet sierpy gromadnie dzwoniące We zbożach i grabliska suwane po łące Ucichły i stanęły, tak pan
Jakie tematy maturalne mogą zaistnieć? Zestawienie i porównanie bohaterów – przyjrzyj się dwóm bohaterom, np. Jackowi Soplicy i Andrzejowi Kmicicowi, Jackowi i Kordianowi. Uzasadnienie, dlaczego Pan Tadeusz nazywany jest epopeją narodową. Humor w Panu Tadeuszu – jak, gdzie go znajdujesz, na czym polega, jakie funkcje spełnia. Portret romantycznego poety na przykładzie Hrabiego. O polskości i cudzoziemszczyźnie – w modzie, obyczajach, ocenie krajobrazów. Analiza koncertu Jankiela – znaczenie tego fragmentu dla
Publicystyczna twórczość Mickiewicza związana jest z pismem Trybuna Ludów, które założył w Paryżu w 1849 r. (wiosna-jesień). W piśmie tym zamieścił Mickiewicz około stu artykułów. W jednym z nich pt. Socjalizm rozpatrywał to nowe pojęcie, oczywiście w rozumieniu zupełnie innym niż dzisiejsze. Socjalizm w ujęciu Mickiewicza to nowe społeczeństwo, oparte na zasadach równouprawnienia i braterstwa. Autor szydzi z reakcji na propozycje zmian społecznych, z obaw i przerażenia, jakie budzi nowe pojęcie. Jasno wykazuje upadek autorytetów, takich jak papież, cesarz, monarchia, słowo królewskie.
Najlepiej na to pytanie odpowiedział w jednym z listów Zygmunt Krasiński, pisząc, że Mickiewicz „wydrukował po włosku, czego chce dla Polski”. I tak właśnie było. Mickiewicz, będąc we Włoszech w roku 1848 (Wiosna Ludów), usiłował zorganizować polski legion i jako program legionu opublikował Skład zasad. Zawarł w nim postulaty, jakie powinny obowiązywać we wzorowym państwie, przedstawił także wizję Polski jako Mesjasza narodów, kraju spełniającego wyjątkową rolę w dziejach ludzkości. Używał języka religijnego, Kościół, Słowo Boże i wiarę chrześcijańską
Rok akademicki 1839/1840 spędził Mickiewicz w Szwajcarii, w Lozannie, jako profesor literatury łacińskiej. Okres ten zaowocował cyklem zwanym lirykami lozańskimi. Był to już okres „wieku męskiego” w życiu poety, czas zadumy nad własnym życiem, refleksji filozoficznych, prywatnych rozliczeń i podsumowań. Przykładem takiej właśnie liryki jest wiersz Polały się łzy… To utwór króciutki, zaledwie pięciowersowy, ujęty w klamrę wyznania poety: „polały się łzy me czyste, rzęsiste”. Każdy z trzech wewnętrznych wersów jest zwartą syntezą kolejnych etapów życia.
Etap towianizmu w życiu Mickiewicza przypada na lata 40., od spotkania z Andrzejem Towiańskim w roku 1841. Mickiewicz był zafascynowany jego tajemną, mistyczną nauką, przepowiednią odnowy Europy i wolności Polski. Jako gorący zwolennik tej teorii wstąpił do Koła Towiańczyków, głosił także wraz z Towiańskim ów specyficzny mesjanizm, który nakazywał cierpieć w milczeniu i czekać. Dziś można spotkać się z negatywną oceną tego okresu w życiu Mickiewicza. Wyjaśnijmy, że wieszcz uległ Towiańskiemu także dlatego, że miał on zbawienny wpływ na
Trudno w to uwierzyć, ale ponad czterysta. Obok bohaterów fikcyjnych są słynne postacie historyczne i może mniej znani, ale autentyczni mieszkańcy Litwy, których barwne sylwetki przetrwały we wspomnieniach Adama Mickiewicza. Tadeusz Soplica Był synem Jacka Soplicy i owej dziewczyny ubogiej, z którą ożenił się Jacek, żeby zapomnieć o ukochanej Ewie. Na chrzcie otrzymał imię na cześć Tadeusza Kościuszki. Wychowywał się w Soplicowie w domu stryja, przekonany, że jego obydwoje rodzice nie żyją. W momencie rozpoczęcia akcji utworu ma
Wydarzenia w Panu Tadeuszu rozgrywają się w czasie historycznym, bo w latach 1811-1812, w dobie walk napoleońskich, które dla Mickiewicza piszącego w latach 1832-1834 były już historią. A zatem główne wydarzenie historyczne utworu to ekspansja Napoleona na Rosję, z udziałem wojsk polskich. Występują w utworze autentyczne postacie historyczne: generał Dąbrowski, Kniaziewicz, wspominani są Napoleon, Kościuszko (po nim imię otrzymał tytułowy bohater), Rejtan, książę Józef Poniatowski. Ta historia tworzy jednak teraźniejszość utworu.
Paryż. Rok 1832. Wielka Emigracja. Polacy na obczyźnie nie są wcale pogodzeni, wiodą spory polityczne, inną metodę walki głoszą członkowie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, inną Hotel Lambert… W tej sytuacji istnieje wielka potrzeba idei i programu, który by ich połączył. Adam Mickiewicz pisze Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego w nadziei, że dzieło to spełni taki właśnie cel. Po klęsce powstania listopadowego wydaje się, że ofiara powstańców była nadaremna, a Polska już nigdy nie odzyska niepodległości.
Udowodnij, że Dziady Adama Mickiewicza są dramatem romantycznym. O ile dramat romantyczny jest najważniejszym gatunkiem epoki, o tyle Dziady są najsłynniejszym dramatem romantycznym. Czym charakteryzuje się ten gatunek? Oto cechy utworu: Zerwanie z klasyczną formułą trzech jedności: miejsca – akcja rozgrywa się w kaplicy cmentarnej, w celi więziennej, na Litwie, w Warszawie, w domu Senatora itd. „Skaczemy” za bohaterami, przemierzając różne przestrzenie – rzecz nie do przyjęcia dla klasyków; czasu – część II odbywa się
Bóg nie raczył odpowiedzieć dumnemu Konradowi, lecz odpowiedział skromnemu duchownemu, który nazywa się sam „prochem i niczem” – księdzu Piotrowi. Ksiądz Piotr ma w swojej celi widzenie. To jest właśnie odpowiedź Boga – mistyczne uniesienie, w efekcie którego dane jest księdzu ujrzeć dzieje Polski – i jej przyszłość. Całość wizji jest romantyczną realizacją hasła mesjanizmu narodowego. Oto bowiem ksiądz Piotr widzi dzieje Polski ułożone na wzór dziejów Chrystusa, męczeństwo polskiego narodu ma zbawić inne
IV część Dziadów rozgrywa się w domu księdza, nadal w noc Zaduszek. Plebanię odwiedza dziwny gość – Pustelnik. Rozmawia z księdzem przez trzy godziny: Godzina miłości – w tym czasie dowiadujemy się o tragedii miłosnej, którą przeżył bohater. Wspomina swoją miłość, ślub ukochanej z innym człowiekiem, porównuje swoje dzieje do losów postaci z Nowej Heloizy i Cierpień młodego Wertera. Pustelnik rozpatruje pojęcie śmierci i interpretuje ją na trzy sposoby: śmierć ciała, śmierć jednostki ludzkiej dla świata i rodzaj najgorszy
Przy tytule widnieje dopisek: „wiersz pisany w roku 1830”. Ta data ma swoją wymowę – to przecież rok wybuchu powstania listopadowego… Wprawdzie Mickiewicz napisał swój wiersz wcześniej, bo w lipcu 1830 r., w drodze do Genui, lecz ta data umieszczona przy tytule dziś podkreśla wymowę utworu. A jest to jeden z najpopularniejszych wierszy patriotycznych polskiej literatury, który w chwilach zagrożenia kraju, powstań, wojen, potrzeby walki od nowa staje się aktualny i prawdziwy. Jak wskazuje tytuł, utwór jest apostrofą
Literacka wizja odzyskania niepodległości w twórczości Adama Mickiewicza – ewolucja poglądów. Poglądy Mickiewicza ulegały przeobrażeniom – wpływ na ich ewolucję miała obserwacja bieżących wydarzeń. Pierwszy pomysł „wybicia się na niepodległość” przedstawił poeta w Konradzie Wallenrodzie. Patrząc na krwawe stłumienie powstania dekabrystów i widząc potęgę caratu, doszedł do wniosku, że silniejszego wroga można pokonać tylko sprytem i inteligencją. Poemat jest apoteozą spiskowych metod walki. Już samo motto utworu stanowi „podpowiedź” skutecznego sposobu walki! Mickiewicz
Pieśń – poezja – i ci, co ją tworzą, odgrywają niebagatelną rolę w życiu i w historii narodów. Popatrzmy na losy Konrada Wallenroda: gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków, stary pieśniarz Halban wzniecał w nim miłość do Litwy, za pomocą pieśni przybliżał mu obraz ojczyzny i wzbudzał uczucia patriotyczne. Powieść Wajdeloty kryła w sobie prawdę o dziejach narodu litewskiego i o życiu Konrada, przechowywała te informacje dla innych pokoleń. Gdy Konrad był już komturem krzyżackim i miał dokonać
