PRACA DOMOWA
Jacy byliśmy, jacy jesteśmy? Myśli o Polsce i Polakach, zawarte w literaturze staropolskiej i w oświeceniu. Praca będzie dużo ciekawsza, jeśli wybierze się ujęcie problemowe, połączy podobne motywy z literatury różnych wieków. Temat zmusza też piszącego do skomentowania przywoływanych faktów. To dobrze! Praca staje się w mniejszym stopniu odtwórcza, a autor ma szansę pokazania swoich refleksji związanych z tematem. Ważne: komentarza dotyczącego współczesności („jacy jesteśmy?”) nie wolno wyrzucać do zakończenia! Jest przecież istotną częścią
Człowiek w odwiecznej wędrówce ku szczęściu. Omów na przykładzie dzieł literackich i filozoficznych od starożytności do oświecenia. Uatrakcyjnij pracę! Nie kieruj się kolejnością epok! Raczej zadaj sobie pytanie, z czym ludzie różnych epok utożsamiali szczęście. Bez trudu zauważysz, jak często powtarzają się identyczne odpowiedzi. Wprowadzaj pytania – potrafią ożywić styl. Nie bój się pokazywać własnego zdania na dany temat – będzie dowodem, że potrafisz jakoś skomentować prezentowane fakty. Dobrym chwytem kompozycyjnym jest
Recepty na szczęście zawarte w literaturze renesansu. Czy udało Ci się znaleźć w utworach z tej epoki jakieś wskazówki dla siebie? Uwagi do tematu Zwróć uwagę, że to polecenie zawiera dwa równorzędne zadania. Musisz znaleźć w renesansowych utworach wskazówki dotyczące szczęśliwego życia, a także ocenić je, wybrać te, które są Ci bliskie. Rada – nie umieszczaj tej oceny dopiero w zakończeniu (to częsty błąd popełniany przez autorów wypracowań). Praca może być ciekawa, bo
Starożytność jako źródło inspiracji dla Jana Kochanowskiego. Jakie odwołania do tradycji antycznej można znaleźć w twórczości tego poety? Polecenie wyraźnie wskazuje, że w twórczości Jana z Czarnolasu pojawiają się nawiązania do antyku. Cała trudność w wyszukaniu tych nawiązań i ich uporządkowaniu. Pamiętaj: praca nie może zamienić się w katalog dzieł Kochanowskiego! Najpierw zastanów się, jakiego typu nawiązania możesz znaleźć, później zilustruj je odpowiednimi przykładami literackimi. Nigdy odwrotnie! We wstępie pracy dobrze byłoby wskazać przyczyny tak
Odwołując się do zwrotu „polegać jak na Zawiszy”, zastanów się, na czym polegał etos rycerski? Temat dość łatwy, ale wymagający sporej wiedzy i umiejętności jej uporządkowania, a także poparcia przykładami literackimi. Możesz nawiązać do postaci rycerzy znanych ci z literatury (niekoniecznie średniowiecznej). Możesz także (np. w końcowej partii swojej pracy zastanowić się, czym jest etos rycerza dzisiaj, czy istnieje i jak funkcjonuje pojęcie rycerskości. Uwaga! Możesz także przywołać postacie rycerzy „mniej idealnych”, łamiących etos rycerski
Dlaczego średniowiecze możemy nazwać epoką krzyża i miecza? Masz pewną tezę i musisz ją udowodnić, dobierając uzasadnione argumenty. We wstępie dobrze byłoby wyjaśnić, co rozumiesz przez symbole krzyża i miecza, do jakich wartości się one odwołują. Zauważ, że w tym temacie możesz wykorzystać nie tylko literaturę (hagiografia, epos rycerski, romans rycerski). Dobre wrażenie wywoła znajomość (choć w niewielkim stopniu) zagadnień historycznych i kulturowych, dotyczących tej epoki. Przykładowe wstępy: Krzyż i miecz możemy uznać za symbole średniowiecza.
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem Krzysztofa Mrowcewicza, że grecki „świat bogów odbija porządek ludzkiego świata”? W temacie musisz wykorzystać przede wszystkim znajomość mitologii, a także kulturowego funkcjonowania mitów. Chociaż pytanie „czy” sugeruje formę rozprawki, nie musisz przestrzegać reguł tej formy wypowiedzi. Najlepiej byłoby przemyśleć i zanotować kilka argumentów potwierdzających tezę zawartą w temacie. Świat bogów odbiciem ludzkiego świata Propozycje wstępu: Zacznij od zdefiniowania pojęcia antropomorfizm. Nakreśl pokrótce, jak Grecy wyobrażali sobie panteon
Zbigniew Herbert jeden ze swoich wierszy zatytułował Dlaczego klasycy. Jak ty mógłbyś odpowiedzieć na to pytanie? Co, twoim zdaniem, dała nam literatura antyku? Zwróć uwagę, że chociaż w temacie występują dwa pytania, odpowiedź dotyczy właściwie jednego zagadnienia. Temat wymaga spojrzenia z nieco szerszej perspektywy na dorobek antyku. Warto w nim podkreślić kulturowe zakorzenienie nas, Europejczyków, w dziedzictwie grecko-rzymskim. Uwaga! Kim jest klasyk? Autor antyczny, którego dzieła stały się wzorami do naśladowania. Także autorytet: wódz,
Przykłady absurdu w literaturze. Jaki jest ich cel? Najpierw – samo zjawisko absurdu. Absurd to coś sprzecznego z naszym poczuciem sensu, celu, normalności. Coś niedorzecznego, bezsensownego, jakaś bzdura. Wyobraź sobie klasówkę, na której nauczyciel od razu podaje odpowiedzi. Absurd, choć może przyjemny. Albo sklep, do którego przynosi się towar. Albo psa prowadzącego pana na smyczy… Absurdalne? No właśnie. Literatura, zwłaszcza ta nowoczesna, nowatorska, obfituje w absurdalne pomysły. Po pierwsze – dlatego że pisarze
Rozprawka z antyku 1. Jak zacząć? Zwyczajnie, od odpowiedzi na pytanie tematu! Lub zmień wstęp na ciekawszy. Na przykład: sam zadaj pytanie, użyj cytatu, odwołaj się do poezji albo wrzuć aforyzm filozoficzny. I który podoba Ci się najbardziej? Ten wstęp wybierz. Ciąg dalszy to konspekt pracy. Piszesz pracę. 2. Zadbaj o styl! Spróbuj każdemu zdaniu, każdej myśli nadać mądrzejszy ton. Używaj naukowych określeń, wrzuć termin. Na początek przerabiaj po prostu
Krytyka wad szlacheckich w literaturze czasów stanisławowskich. Krytyka wad szlacheckich w oświeceniu Pogląd ludzi epoki rozumu w sprawie ich barokowych poprzedników był jednoznaczny. Ciemnotą i zacofaniem określili siedemnastowieczne społeczeństwo, a potępili zwłaszcza mit Sarmaty i wiele szlacheckich obyczajów, które zresztą nadal uniemożliwiały reformy polityczne i kulturalne. Nic więc dziwnego, że literatura ówczesna za ulubiony przedmiot szyderstw i krytyki obrała sobie arsenał wad i przywar szlacheckich. Celował w tym Ignacy Krasicki.
Na czym polega wielkość i uniwersalność słynnego monologu Hamleta? Uniwersalność monologu Hamleta To najsłynniejszy monolog na świecie. Wzbudza szacunek i podziw (czasem zachwyt) pod każdą szerokością geograficzną, bowiem ludzkość uznała, że Szekspir ujął w trzydziestu kilku wersach bardzo ważne, uniwersalne prawdy o człowieku niezależne od miejsca zamieszkania czy epoki, od tego, czy Hamlet nosi pludry czy, dżinsy. I choć język Hamleta już nieco trąci anachronizmem, choć te same prawdy powiedziało wiele znakomitości na bardzo różne sposoby
Kryzys wiary w wielkość człowieka w epoce renesansu. Uwaga! Renesansu – nie baroku! Przebiegłe pytanie, ale interesujące, bo uderza w schemat w rodzaju: renesans epoką wiary w potęgę jednostki ludzkiej, antropocentryzmu, w wielkość człowieka. Powyższe tezy moglibyśmy udowodnić bardzo łatwo: człowiek i sprawy ludzkie stają się ośrodkiem zainteresowania filozofów i pisarzy epoki. Erazm z Rotterdamu pochwala dobro tkwiące w jednostce ludzkiej, Pico della Mirandola pisze traktat Godność człowieka, a Manetti: Godność człowieka i wspaniałość dzieł ludzkich. Twórcy zwracają uwagę na
Przed dyskusją na lekcji! Przygotuj się do dyskusji o czynie Antygony i decyzji Kreona. Czyn Antygony – pochowała brata wbrew zakazowi króla. Okazała się nieposłuszną obywatelką, ale kochającą siostrą i kobietą posłuszną prawom boskim. Decyzja króla Kreona – przestępca musi zostać ukarany. Chodzi tu o dobro państwa i autorytet królewski. Kto ma rację? Jeśli chcesz być pewny wygranej – stań po stronie Antygony. Będziesz w zgodzie z Sofoklesem, chórem i
Fragmenty charakteryzujące Edypa jako władcę Na podstawie fragmentu lektury i znajomości mitu scharakteryzuj Edypa jako władcę. Zbieraj punkty Koniecznie zauważ, w jaki sposób zwracają się do Edypa podwładni: O czym świadczą takie określenia? Choć więc my ciebie nie równamy bogom (…) ciebie pierwszym mienimy wśród ludzi. Przypomnij sobie, w jaki sposób Edyp został władcą Teb. Uwolnił miasto od Sfinksa, ponieważ rozwikłał zagadkę, której rozwiązania nikt inny nie mógł odgadnąć. Zauważ koniecznie, w jaki sposób król
Dlaczego twórczość Stanisława Barańczaka zyskała sobie miano poezji politycznej? Prawdopodobnie dlatego, że tematy, które podejmuje poeta, były zrośnięte z rzeczywistością Polski lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, że twórczość Barańczaka była reakcją na mechanizmy działające w Polsce Ludowej i że biografia poety w pewnym sensie od wydarzeń politycznych zależała, a wiersze wydawane były w publikacjach podziemnych. Barańczak to poeta tzw. Nowej Fali lat siedemdziesiątych, związany z Poznaniem. Debiutował w roku 1965, działał w KOR, pracował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, lecz został
Zaprezentuj wybrane utwory Miłosza, które powstały w dwudziestoleciu międzywojennym i w czasie wojny. Jeszcze wiersz o ojczyźnie Znany utwór z 1931 r. Jest to poetycki zapis pejzażu Litwy, przyrody nad Niewiażą i nad Niemnem – wiersz-fotografia rajskiej krainy dzieciństwa. Miłosz ukochał swoje rodzinne strony – w obrazie, który maluje zawiera pracę chłopów przy sianie i przy zbożu, wieczór, który przynosi rozrywkę. „Ziemi tej urodzajnej nie każdy godny” – pisze poeta. Tak jakby piękno i wartość ziemi była
Zaprezentuj analizę wybranych utworów Zbigniewa Herberta. Powrót prokonsula Poeta przedstawia prokonsula zdecydowanego powrócić z prowincji na dwór cesarza. Dwór ukazany jest jako siedlisko politycznych matactw, obłudy i lizusostwa. Władza – to temat często podejmowany w poezji Herberta. Jak utrzymać władzę, ludzi w strachu, uniknąć zdrady? – otóż mechanizmy takiej polityki okazują się niezmienne. Prokonsul wyjechał lub został wygnany, być może dlatego, że krytykował stosunki oparte o zawiść, donos i truciznę. Lecz nie jest ideałem. Prokonsul jest
Dżuma jest powieścią-parabolą Oznacza to, że wydarzenia i świat w niej przedstawione są pretekstem do głębszych przemyśleń, do przekazania uniwersalnych prawd o ludzkiej egzystencji. Brak konkretyzacji czasowej sprawia, że powieść nabiera uniwersalnego wymiaru. Narracja w Dżumie jest wymienna – to znaczy, że wydarzenia są przedstawiane przez kilka głosów. Dzięki temu zabiegowi Camus osiąga pewien obiektywizm, ogląd spraw z różnych punktów widzenia. Głównym narratorem jest doktor Rieux, lecz prócz niego mówią też dialogi, które przytacza, a także
Dokonaj alfabetycznego zestawienia najbardziej znanych poetów dwudziestolecia międzywojennego, zaznaczając ich przynależność grupową i charakterystyczne utwory. Władysław Broniewski – poeta indywidualny, utożsamiany z hasłami rewolucyjnymi, operujący techniką poezji romantycznej. Znane utwory to: Mannlincher, Do towarzyszy broni, Poezja, Bagnet na broń, cykl Anka. Józef Czechowicz – czołowy poeta awangardy lubelskiej. Czechowicz głosi, że „poezja jest muzyką”, opiewa pejzaż wsi operując skrótem i metaforą, wykorzystuje obrazowanie senne, psychiczną miazgę i skojarzenia. Znane wiersze: Przez kresy, Na
