Posts From redakcja
To najtrudniejsze pytanie z puli fonetycznej. Dotyczy ono zjawisk zachodzących w takich wyrazach, które na co dzień wymawiamy inaczej, niż gdybyśmy odczytali je głoska po głosce. Najliczniejszą ich grupę tworzą rzeczowniki kończące się (na piśmie!!!) taką spółgłoskę dźwięczną, która ma swój bezdźwięczny odpowiednik. Wyrazy: sad, lew, kurz, pieniądz, stóg, łeb, rów, wkład, krew, żołnierz, brud, kod, czeladź, paw, sód, brzeg i wiele innych w wymowie kończą się odpowiednią głoską bezdźwięczną,
Do podanych głosek dobierz takie, które różnią się od nich wskazaną obok cechą: s – ….. bezdźwięczność – dźwięczność k – ….. miejsce artykulacji d – ….. stopień zbliżenia narządów mowy z – ….. twardość – miękkość m – ….. miejsce artykulacji Od początku powinniśmy być czujni. W poleceniu nie powiedziano wprost, że wyszczególniona obok głoski cecha ma być jedyną różniącą. Niemniej jednak, o taki właśnie warunek w pytaniu chodzi.
Polecenie dotyczy spółgłosek; ciągle więc pamiętamy, że polskie spółgłoski charakteryzujemy ze względu na pięć ich cech: dźwięczność lub bezdźwięczność, ustność albo nosowość, twardość albo miękkość, odpowiednie miejsce artykulacji, rodzaj artykulacji, czyli stopień zbliżenia narządów mowy. Z całego repertuaru interesować nas będą teraz dwa kryteria podziału głosek: dźwięczność/bezdźwięczność i rodzaj artykulacji, czyli stopień zbliżenia narządów mowy. Tylko te dwie cechy są wspólne: Nie wszystkie wymienione powyżej głoski są nosowe (r oraz
Doskonale wiemy, która głoska jest samogłoską, która jest spółgłoską. Problem tkwi w tym, dlaczego tak jest? Samogłoska może sama tworzyć sylabę; większość samogłosek występujących w polszczyźnie ma taką własność. Nie mogą same stanowić sylaby głoski ą, ę czy y. A jednak są samogłoskami. Lepiej więc przyjąć, że samogłoska może stanowić centrum sylaby (ośrodek), że wokół niej mogą grupować się inne głoski – te drugie, spółgłoski. Niektóre podręczniki uznają, że w
Litery piszemy lub odczytujemy, natomiast głoski wymawiamy i słyszymy. „Pe” to nazwa litery, która oznacza głoskę p. Litery są więc znakami graficznymi, stosowanymi do oznaczania głosek. Zbiór takich znaków nazywamy alfabetem. Powyższe stwierdzenia, choć prawdziwe, nie są wystarczające. Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę z tego, że relacja między literami a głoskami nie jest w pełni symetryczna. Na pewno nie można jej opisać stosunkiem 1:1. Bywa, że jedna litera odpowiada
Pytanie bardzo podobne do poprzedniego. Różnica polega na uściśleniu wymagań. Jeżeli poprzednio zdający sam decydował, o których narządach mowy (i wobec tego: o których głoskach!!!) chce mówić, to teraz już takiej swobody nie ma. Ze względu na miejsce artykulacji wyodrębniamy pięć grup: A. Wargowe: b, p, m, w, f oraz b’, p’, m’, w’, f’ B. Przednojęzykowe zębowe: t, d, s, z, c, dz, n C. Przednojęzykowe dziąsłowe:
Narządami mowy są te organy, które uczestniczą w wytwarzaniu głosek. A zatem: płuca, tchawica, krtań z wiązadłami głosowymi, język, wargi, zęby, dziąsła, podniebienie twarde, podniebienie miękkie, jak również jama nosowa. Strumień powietrza tłoczonego z płuc dostaje się przez tchawicę do krtani. Tam pobudza do drgań wiązadła głosowe, umieszczone w głośni. Tak dzieje się przy wymowie głosek dźwięcznych. Wówczas wiązadła głosowe są zsunięte, strumień powietrza wprawi je w drgania, gdy będzie
Zarys wydarzeń politycznych Rosja była wśród omawianych w naszym cyklu krajów, jak i na europejskim kontynencie w ogóle (nie licząc Turcji, coraz bardziej archaicznej), państwem, w którym absolutyzm zachował się najdłużej – do początków XX w. Państwo carów nie mogło jednak pozostać zupełnie obojętne na wpływy zachodnich, nowych idei, myśli i rozwiązań polityczno-ustrojowych. Interesujące, że zarówno w Rosji carskiej jak i potem, w czerwonej, okresy reform cyklicznie przeplatały się z
Jak miasto postrzega literatura? Przez długi czas milczała na jego temat. Wydawało się jej zanadto pospolite i jarmarczne. Wolała opiewać wytworne dwory królewskie i magnackie, które hołdowały wysokim wzorom kultury zachodniej. Gustowała również w klimatach bardziej rodzinnych, ale tych poszukiwała na wsi, w tradycyjnych polskich dworach ziemiańskich będących uosobieniem odwiecznego ładu i harmonii. Wiele czasu musiało upłynąć, zanim miasto stało się osobnym tematem dla rozważań literackich. Owszem, istniał nurt twórczości
Związki frazeologiczne Pojęcie związku frazeologicznego Mimo że frazeologia stała się samodzielną nauką, nie powinno się zapominać o jej związkach z leksykologią, z której się wywodzi i którą dopełnia. Przypomnijmy, że leksykologia bada wyrazy, opisuje je jako jednostki, które składają się na ogół słów występujących w danym języku. Natomiast przedmiotem zainteresowań frazeologii są – jak sama nazwa wskazuje – frazeologizmy, nazywane również związkami frazeologicznymi. Związki – a więc konstrukcje wyrazowe, nie
Dwór polski ,,Dwór modrzewiowy wiejski”, o którym wspominał Norwid w Fortepianie Szopena, stał się nieodłącznym elementem polskiej mitologii. Stanowił charakterystyczny składnik pejzażu kontuszowej Rzeczypospolitej, a potem Polski porozbiorowej. Nie był jednak wyłącznie znakiem topograficznym, stał się symbolem polskości, uosabiał to wszystko, co narodowe zarówno w pozytywnym, jak i tym negatywnym sensie. I właśnie jako taki przeszedł do literatury. Ona nadała mu różną oprawę stylistyczną, mniej lub bardziej uwznioślającą, w zależności
„Sędziwa” i coraz bardziej anachroniczna I Rzesz Niemiecka nie przetrwała długo konfrontacji z ideami francuskiej rewolucji, a przede wszystkim z potęgą napoleońskiego imperium. W wyniku kolejnych aneksji Napoleona na zachód od Renu, utworzenia pod jego protektoratem tzw. Związku Reńskiego oraz nacisków na Franciszka II, zrezygnował on z tytułu cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (skrótowo Rzeszy Niemieckiej), a ono samo uległo oficjalnej likwidacji w 1806 r. Niefortunnemu Franciszkowi pozostał tytuł
Beniowski Słowackiego Gatunek – poemat dygresyjny Podobnie jak powieść poetycka jest gatunkiem ukształtowanym przez epokę romantyzmu. Za jego twórcę uważa się George’a Byrona, autora dwóch tego rodzaju poematów – Wędrówek Childe Harolda i Don Juana. Nie należy przy tym zapominać, że chociaż to Byron stworzył pierwowzór tego gatunku literackiego, duży wpływ na powstanie poematu dygresyjnego miały również powieści angielskiego pisarza Laurence’a Sterne’a, takie jak Podróż sentymentalna. Na nich częściowo wzorował
Leksykologia zajmuje się badaniem wyrazów jako elementów słownictwa danego języka. W ten sposób dopełnia gramatykę, która bada reguły łączenia jednostek językowych ze sobą. Wiele wyrazów staropolskich funkcjonuje we współczesnej polszczyźnie bez zmiany znaczenia. Jednakże w utworach średniowiecznych czy renesansowych możemy natrafić na takie, które obecnie wyszły z użycia lub są używane w innym znaczeniu niż pierwotne. Za każdym razem więc te wyrazy przestały należeć do zasobu słownictwa czynnego (używanego, nie
Polecenie: Proszę dokończyć przysłowie: Mądrej głowie dość… Liczba podwójna Obecnie wyrazy odmieniające się przez liczby mogą występować albo w formach liczby pojedynczej, albo w formach liczby mnogiej. Jednakże w staropolszczyźnie do XVI wieku występowała również liczba podwójna. Używano jej do oznaczenia podwójności, zawsze z liczebnikiem dwa w odpowiedniej formie. W liczbie podwójnej mogły występować rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki i odpowiednie zaimki. Końcówki liczby podwójnej oczywiście musiały być inne niż końcówki
Zarys dziejów politycznych Ostatnie 200 lat dziejów Francji obfitowało w burzliwe polityczne wypadki i nagłe zwroty sytuacji. Długa i niełatwa była droga tego kraju do rzeczywistej demokracji. Ewolucja przeplatała się z rewolucyjną przemianą, co w sumie dało interesujące rezultaty. Wyróżnia się następujące okresy w historii Francji od 1789 r.: Monarchia ograniczona 1789-92 I Republika 1792-1804: działalność Konwentu 1792-93 dyktatura jakobińska 1793-94 Dyrektoriat 1795-99 konsulat gen. Bonapartego 1799-1804 —› dyktatura napoleońska
Polecenie: Wyjaśnij, na czym polega różnica między homonimami a wyrazami polisemicznymi. Przypomnijmy, że leksykologia to gałąź językoznawstwa zajmująca się wyrazami, opisująca je jako elementy słownictwa danego języka. Znaczenie wyrazu to przede wszystkim odniesienie do nazwanego danym wyrazem fragmentu rzeczywistości pozajęzykowej. Między wyrazami mogą zachodzić pewne związki nie tylko w ich budowie, lecz także w sferze znaczenia. To właśnie takie zależności są przedmiotem zainteresowań leksykologii. Synonimy i antonimy Synonimy to
Polecenie: Wyjaśnij na czym polega zjawisko tzw. przegłosu polskiego? Pytania na maturze ustnej z tego zakresu dotyczą przeważnie prapoczątków polszczyzny oraz istoty procesów fonetycznych i fleksyjnych, które zaszły przed wiekami. Wydaje się, że jeśli jakiś proces fonetyczny wydarzył się – powiedzmy – w XI wieku, nie powinien on dotyczyć współczesnej polszczyzny. Tymczasem jego konsekwencje można znaleźć w wielu słowach używanych obecnie. Dla mówiących po polsku te skutki są jasne, choć
Trzynaście angielskich kolonii w Ameryce Północnej zerwało się w latach 1775-83 do walki z wyzyskiem ze strony metropolii. Marginalizowane politycznie i gospodarczo kolonie powołały swoje przedstawicielstwo w postaci Kongresu Kontynentalnego, który 4.07.1776 ogłosił niepodległość w specjalnej „Deklaracji”, po wyczerpaniu możliwości politycznego kompromisu z Anglią. „Deklaracja Niepodległości” wyrosła z najlepszych dotychczasowych demokratycznych i oświeceniowych tradycji, niemało inspiracji czerpiąc z dorobku myśli politycznej przeciwnika, czyli Anglików. Po początkowych niepowodzeniach swoistym punktem zwrotnym
Imiesłowy nie są samodzielnymi częściami mowy. Wyróżniamy dziesięć klas części mowy i nie ma wśród nich imiesłowów! Dlatego na podchwytliwe pytanie, jaką częścią mowy jest wyraz dając, nie wolno odpowiadać: to jest imiesłów. Imiesłowy są szczególnymi formami czasownika, podobnie jak np. bezokoliczniki, dlatego w rozbiorze gramatycznym zdania powinny być opisywane jako czasowniki w formie imiesłowu. Imiesłowy nie mogą być orzeczeniami, gdyż nie odmieniają się przez osoby. Niektóre imiesłowy są nieodmienne
