Posts From redakcja

Przemiany powieści jako gatunku

Kryzys powieści? Jest niewątpliwie najbardziej popularnym gatunkiem literackim. W drugiej połowie dziewiętnastego wieku przeżyła chwile największego triumfu. Dzisiaj mówi się, że żyjemy w dobie kryzysu powieści. Na pewno zauważyłeś, że obecnie obszar literatury wypełniają wszelkiego rodzaju dzienniki, pamiętniki, wspomnienia. Szczególnie uprzywilejowaną pozycję zajmują eseje i biografie. Dominują także krótkie formy prozatorskie, takie jak opowiadania czy nowele. Powieść jakby straciła swoje znaczenie. Amerykański krytyk i pisarz John Barth postawił bardzo pesymistyczną

Zdania złożone

Polecenie: Podaj przykłady zdań podrzędnie złożonych podmiotowych i orzecznikowych. Zdaniem złożonym jest zdanie zawierające więcej niż jedno orzeczenie. Każde takie zdanie złożone jest zbudowane z dwóch zdań składowych, połączonych ze sobą (najczęściej spójnikiem). Wyróżniamy dwa typy zdań dwuorzeczeniowych: złożone współrzędnie oraz złożone podrzędnie. Zwrócić uwagę na wyrazy łączące dwa zdania składniowe. W istocie, większość spójników jest ściśle przypisana do poszczególnych typów zdań złożonych: ale to spójnik zdań współrzędnie złożonych przeciwstawnych,

Między nowelą a opowiadaniem

Nowela, zanim otrzymała swą pisemną formę, na początku była utworem funkcjonującym w tradycji ustnej – przeznaczonym do słuchania. Średniowieczni kupcy, którzy podróżowali po egzotycznych krajach i doznawali niezwykłych przygód, opowiadali potem niesamowite historie, obfitujące w obrazy pełne grozy i napięcia. Wypełniały one ludzką rzeczywistość, dodawały jej nieco barw, stąd też człowiek mający potrzebę doświadczenia czegoś niezwykłego w całkowicie zwykłym świecie, nie chciał się z nimi tak szybko rozstać. Wiedział jednak,

Związki składniowe

Polecenie: Sporządź wykres i określ związki składniowe miedzy wyrazami… Wykres zdania Mimo nieposzlakowanej opinii Jan nie został jeszcze kierownikiem swego wydziału. Zależności między poszczególnymi częściami zdania najlepiej widać na wykresie, nazywanym potocznie „drzewkiem zależności”. Pierwszym krokiem przy sporządzaniu wykresu zdania pojedynczego powinno być zlokalizowanie podmiotu oraz orzeczenia. Te dwie najważniejsze części zdania połączymy – jako jedyne na wykresie – poziomą strzałką. Pozostałe zależności – czyli po prostu związki składniowe –

Rozbiór gramatyczny i logiczny zdania

Rozbiór gramatyczny i logiczny zdania Rozbiór gramatyczny Polecenie: W podanych zdaniach wskaż przydawki, dopełnienia i okoliczniki… Mimo nieposzlakowanej opinii Jan jeszcze nie został kierownikiem swego wydziału. Zadanie polega na zaklasyfikowaniu wyrazów do odpowiednich części mowy. Przeprowadzamy więc rozbiór gramatyczny zdania. Pamiętaj, że powinniśmy podawać wyrazy w formie, w jakiej występują w zdaniu, nie zaś w słownikowej – mianownikowej czy bezokolicznikowej. Pamiętaj, że, każdy wyraz – rozumiany jako ciąg liter od

Monarchie stanowe – Polska

Okres rozbicia dzielnicowego zamykają w Polsce rządy Władysława Łokietka, który, przezwyciężając trudności wewnętrzne oraz zewnętrzne, dokonał zjednoczenia kraju, choć ograniczającego się do Wielkopolski, Małopolski i Ziemi Sieradzko-Łęczyckiej. Proces ten kontynuuje jego wybitny syn, Kazimierz Wielki, przyłączając jako lenno w latach 50. XIV w. Mazowsze, a także w drodze ekspansji w kierunku południowo-wschodnim opanowując Ruś Halicką. W sumie jego rozważne rządy, nacechowane autentyczną gospodarską troską o państwo i jego obywateli (np.

Monarchie stanowe w Europie – Niemcy

Rozdrobnienie feudalne na terenie Niemiec wystąpiło stosunkowo późno (XIII w.) i właściwie nie zostało przezwyciężone, a po okresie zamętu i wojen domowych, władza centralna wyszła poważnie osłabiona. Na czele państwa stał elekcyjny król (zasady elekcji określiła Złota Bulla w 1356), którego rzeczywista pozycja i władza uległy znacznej redukcji. Procesy zjednoczeniowe wystąpiły jedynie w XIV i XV w. na poszczególnych terytoriach Rzeszy (głównie dawnych państw szczepowych), ale nie w skali ogólnopaństwowej.

Monarchie stanowe w Europie – Ruś – Rosja

Główną sprężyną zjednoczenia Rusi i ośrodkiem tego procesu stało się Wielkie Księstwo Moskiewskie korzystające długi czas z mongolskiej protekcji dzięki kolaboracji z ciemiężcami. W 1480 r. zrzuciło ostatecznie tatarską zależność (Iwan III Srogi). Jednocześnie trwał proces dalszego jednoczenia ziem ruskich przez moskiewskich władców. Zostały przyłączone:republika pskowska (1510) i księstwo riazańskie (1521), a później dwa chanaty: kazański (1552) i astrachański (1556). Na tym tle doszło też do konfrontacji z Litwą. W

Monarchie stanowe – Anglia

Zniecierpliwieni porażkami królewskimi we Francji i wzrastającymi kosztami wojny, baronowie świeccy i duchowni zbuntowali się przeciwko Janowi bez Ziemi, zmuszając go do wydania znaczącego przywileju – Wielkiej Karty Swobód – 1215 r. Rozpoczęło to długoletni spór o władzę między baronami a koroną królewską (tronem). Następca, Henryk III wielokrotnie naruszał postanowienia Karty, co spowodowało opór baronów, którzy zmusili monarchę do ustanowienia 15-osobowej rady prywatnej, kontrolującej jego poczynania (tzw. Prowizje Oksfordzkie 1258

Monarchie stanowe – Francja

W końcu XIII w. proces jednoczenia kraju był daleko zaawansowany, choć jeszcze nie zakończony. Na znacznych obszarach rządy sprawowali jeszcze władcy senioralni, ale już bardziej niż niegdyś zależni od swego zwierzchnika, któremu  konsekwentnie egzekwowane prawo lenne dawało większe uprawnienia. Procesu tego nie powstrzymała nawet, choć spowolniła, wojna stuletnia (1337-1453). Poprzez kupno przypadło Francji w 1349 roku księstwo Delfinatu. Dynastyczne małżeństwo przybliżyło przyłączenie Prowansji (1481). Bardziej powikłane były losy Burgundii. Księstwo

Części mowy a części zdania

Pytanie na maturze może brzmieć następująco: Zaklasyfikuj podane wyrazy do odpowiednich części mowy… Najpoważniejszą pomyłką, jaka może przydarzyć się w trakcie udzielania odpowiedzi na pytanie z gramatyki, jest pomylenie pojęć odnoszących się do dwóch tytułowych klasyfikacji. Wyrazy jako element języka polszczyzny, dzielimy na części  mowy. Natomiast jako części zdania możemy określić te wyrazy, które zostały użyte w danym analizowanym zdaniu. Oba te podziały są więc oparte na różnych kryteriach i

Analiza słowotwórcza. Typy formantów.

Podstawowe pojęcia Wyraz, od którego tworzymy nowy wyraz, jest nazywam wyrazem podstawowym lub podstawą słowotwórczą. Nowe wyrazy utworzone od wyrazu podstawowego to wyrazy pochodne czyli derywaty albo formacje słowotwórcze – są tworzone od dwóch wyrazów ortograficznych. Nie można wówczas odnosić określenia „wyraz podstawowy” do jednego, ważniejszego z nich, gdyż podstawą słowotwórczą są oba. Unikamy wówczas terminologicznego nieporozumienia. Temat słowotwórczy jest to ta część wyrazu podstawowego, od której został utworzony wyraz

Podziały głosek

Co to jest głoska? Głoska jest najmniejszym dźwiękowym elementem języka. Głoski różnią się między sobą pewnymi cechami. Te różnice są spowodowane odpowiednim układem narządów mowy, który zmienia się w zależności od wymawianej głoski. Wszystkie samogłoski są dźwięczne, głoski „ę” i „ą” są nosowe, pozostałe natomiast – ustne. Żeby scharakteryzować spółgłoskę, należy wymienić aż pięć jej cech. Zależą one od wzajemnego położenia i pracy takich narządów, jak wiązania głosowe, język, podniebienie

Sztuka – motyw literacki

Sztuka W pracach pisemnych może pojawić się pytanie: o definicję sztuki, o jej rolę i pozycję w świecie wartości człowieka – i o „własne zdanie” w tej sprawie. Poglądy oscylują pomiędzy dwoma tradycyjnymi biegunami: od hasła „sztuki dla sztuki”, posągowego ideału – ponad tłumem i obmierzłym praktycyzmem – do „służebnicy społecznej” – wizji sztuki jako pouczającego medium, nauczyciela narodów, nośnika idei, czyli sztuki utylitarnej. Dywagacje na ten temat nie mogą

Państwo, ojczyzna, naród

Kieruje uwagę mówiącego na kształt państwa, konieczne reformy, krytykę istniejących stosunków społecznych czy wad rządzących. Szukamy koncepcji napraw – bardziej niż scen miłości do kraju czy walki o jego wolność. Przy temacie ojczyzny mówi się o bohaterach i tragediach historycznych, przy państwie – o reformatorach i dokumentach. Powtórka terminów Państwo – definiowane jest jako organizacja polityczna, w skład której wchodzi ogół społeczeństwa zamieszkującego dane, określone terytorium, posiada organ rządzący i wewnętrzną organizację. Np. państwo konstytucyjne posiada rządy

Idealizm

Możliwe tematy: Wierność ideałom młodości czy kariera i na­dzieja na sukces życiowy? Moje refleksje na temat wyborów moralnych bohaterów litera–tury polskiej okresu pozytywizmu, Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Szczęście osobiste a obowiązek wobec kraju i społeczeństwa w życiu bohaterów Adama Mickiewicza i S. Żeromskiego Świat wolności i ideałów w wybranych ut–worach literatury polskiej i obcej po roku 1918. Być albo mieć to alternatywa, przed którą staje każdy człowiek. Scharakteryzuj boha­terów

Reformy ustroju Rzeczpospolitej i rozbiory

Reformy sejmu konwokacyjnego Reakcją na bardzo wzrastającą anarchię i rozkład państwa w okresie saskim były próby reform podjęte przez obóz „familii” – stronnictwo reformatorskie związane z Czartoryskimi. Na sejmie konwokacyjnym w 1764 r. udało się wprowadzić nowy regulamin obrad, zakaz przysięgania posłów na krępujące ich instrukcje sejmikowe, utworzyć komisje skarbowe i wojskowe oraz głosowanie większościowe w sprawach skarbowych i ekonomicznych. Już po elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795) powołano komisję menniczą,

Przedstaw treść Tanga Sławomira Mrożka

Oto jesteśmy świadkami przezabawnej sceny rozgrywającej się w równie zabawnym wnętrzu: z boku stoi katafalk, chociaż pogrzeb odbył się już dawno, dalej staroświecki wózek dziecinny, mimo że dzieci dawno już wyrosły, zakurzona suknia ślubna, chociaż o ślubie nie pamięta już nikt. W pokoju panuje nieład i bałagan. Przy ogromnym stole troje domowników zapamiętale gra w karty. Jesteśmy w rodzinie Eleonory i Stomila, rodzinie wielopokoleniowej, ale jakże niekonwencjonalnej, przypominającej po części

Kim jest bohater Cierpień młodego Wertera?

W liście z 22 maja 1771 roku, zanim jeszcze Werter poz­nał Lottę czytamy: Że życie ludzkie jest tylko snem, zdawało się niejednemu. I mnie również uczucie to towarzyszy. Gdy widzę jak ograniczone sq czynne i badawcze siły człowieka […] to wszystko, Wilhelmie, odbiera mi mowę! […JA wreszcie, jakkolwiek jest ograniczony, (człowiek) nosi jednak zawsze w sercu słodkie uczucie wolności i świadomość, że może porzucić to więzienie, gdy zechce… Tak więc

O czym są Cierpienia młodego Wertera?

Cierpienia młodego Wertera są powieścią epistolarną, to znaczy napisaną w formie listów. Ich adresatem jest przyjaciel bohatera, Wilhelm. W czasach Goethego i Schillera ten model literatury nie był niczym nowym ani oryginalnym. Powieść epi­stolarna zaistniała już w oświeceniu, można by tu przypo­mnieć chociażby słynną książkę Jana Jakuba Rousseau No­wa Heloiza. Dzieło Goethego nie spełnia jednak do końca wymo­gów klasycznej epistolografii, która narzucała autorowi pewien rygor i dyscyplinę. W listach bohatera o