Średniowiecze (Historia)
Dokonania Ottona I: wsławił się odparciem ataków węgierskich, w tym zwycięstwem w bitwie na Lechowym Polu k. Augsburga w 955 roku, odniósł znaczące zwycięstwa nad Węgrami i Słowianami, wyprawił się do Italii, gdzie zdobył Rzym, wsparł mocno nadwątlony prestiż papiestwa, papież Jan XII koronował go na cesarza w 962 roku. Koronacja ta otwierała okres budowy uniwersalistycznego cesarstwa chrześcijańskiego i zarazem potwierdzała zwierzchnictwo cesarza nad kościołem. Podobnie jak wcześniej Karolowi Wielkiemu, nie udało się Ottonowi ani jego następcom
Jak Bolesław Krzywousty walczył o suwerenność i jedność państwa? Bolesław Krzywousty, w przeciwieństwie od ojca (Władysława I Hermana pozbawionego większych ambicji), dążył do pełnej integracji kraju i przywrócenia mu kształtu terytorialnego z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego. W pierwszych latach sprawowania władzy pozbawił politycznych wpływów i przepędził z wydzielonej przez ojca dzielnicy (Mazowsze, Kujawy, obszary środkowej Polski) przyrodniego, starszego brata Zbigniewa. Pretensje Zbigniewa stały się potem oficjalnym pretekstem do najazdu w 1109 roku niemieckiego cesarza Henryka V, zwycięsko odpartego przez
Według analizy obcojęzycznych źródeł, głównie tzw. Geografa Bawarskiego, w IX w. dorzecze Odry i Wisły (za wyjątkiem północno-wschodniego odcinka tej drugiej) zamieszkane były przez plemiona polskie należące do umownej grupy zachodniosłowiańskiej. Najdokładniejsze informacje zachodni autorzy podali o plemionach śląskich, wymieniając kilka z nich: Bobrzanie, Dziadoszanie (rejon środkowej Odry), Ślężanie (na południe od obecnego Wrocławia), Opolanie, Golęszyce (rejon górnej Odry i ziemi cieszyńskiej). Prawdopodobnie mnogość informacji o Śląsku jeszcze przez Rzymian zwanego Silesią, wynikała z ożywionych kontaktów handlowych
Ze wszystkich germańskich państw szczepowych, wyrosłych na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego to właśnie uzyskało największe znaczenie i rozmiary imperium. Ukształtowało się w ostatniej ćwierci V wieku. Założyciel państwa i jego potomkowie, w większości mniej zdolni („królowie gnuśni”) reprezentowali dynastię Merowingów. Sprawowała ona władzę do 751 r., gdy ostatniego z nich Childeryka III, majordom Pepin Krótki (Mały), syn pogromcy Arabów, Karola Młota (Poitiers 732 r.) odsunął od tronu. Państwo stopniowo powiększało swoje
Bizancjum Bizancjum powstało na wschodnich terenach dawnego Cesarstwa Rzymskiego. Swoim zasięgiem obejmowało prawie cały Półwysep Bałkański, Azję Mniejszą, Syrię i Egipt. Stolicą Bizancjum był Konstantynopol, położony nad Bosforem (obecnie Stambuł). Bizantyjczycy samych siebie nazywali Rzymianami, choć pod względem kulturowym bliżsi im byli Grecy. Bizancjum istniało od 395 (podział cesarstwa rzymskiego przez Teodozjusza na wschodnie i zachodnie) do 1453 roku, kiedy to sułtan turecki Mehmed II zdobył Konstantynopol. Bizancjum szczęśliwie uniknęło zniszczenia,
Cele i metody polityki zewnętrznej Kazimierza Wielkiego Panowanie Kazimierza iIl Wielkiego (1333-1370), syna i następcy Władysława Łokietka, charakteryzuje się w sferze polityki zewnętrznej dążeniem do zupełnego zjednoczenia ziem polskich oraz odzyskania utraconych terytoriów. Osłabionej gospodarczo Polski nie stać było na dokonanie tego na drodze militarnej – wojny z sąsiadami. Kazimierz starał się osiągnąć ten rezultat przez rokowania pokojowe. W swej polityce zagranicznej znalazł sojuszników w Węgrzech – rządzonych przez dynastię
Początki konfliktów wewnętrznych w Anglii W Anglii nie doszło do rozdrobnienia feudalnego. Po podbiciu wyspy przez Normanów pod wodzą Wilhelma Zdobywcy (1066), władza królewska miała poparcie rycerstwa normandzkiego, które stanowiło w społeczeństwie mniejszość i czuło się zagrożone. Nie doszło – jak na kontynencie – do wielostopniowej hierarchii lennej. Ograniczała się ona tylko do dwóch stopni – bezpośrednich i pośrednich wasali korony. Podział ten stał u podstaw rozwarstwienia szlachty angielskiej na
Druga połowa XIII w. to okres największego rozbicia dzielnicowego Polski. Nastąpiło osłabienie władzy coraz liczniejszych, drobnych książąt dzielnicowych. Dochodziło do licznych wojen między nimi. Rosnący w siłę możnowładcy coraz częściej buntowali się przeciw władcom. W kraju szerzyła się anarchia. Było to powodem do wzrostu tendencji zjednoczeniowych i mocniejszej centralizacji władzy. Jej zwolennikami były warstwy związane z gospodarką towarowo-pieniężną – rozbicie dzielnicowe hamowało rozwój życia gospodarczego, handlu i miast. Tendencje zjednoczeniowe
Geneza wypraw krzyżowych W XI w. kalifat bagdadzki (obejmujący muzułmańskie kraje Bliskiego Wschodu) uległ Turkom seldżuckim. Byli oni również wyznawcami islamu. Pokonanemu kalifowi Turcy pozostawili władzę duchową, a władza państwowa przeszła w ręce ich wodza – sułtana. Seldżucy, w przeciwieństwie do Arabów, prześladowali chrześcijan, którzy znaleźli się pod ich panowaniem. Szykanowali również chrześcijańskich pielgrzymów i kupców. Jakie były przyczyny wypraw krzyżowych? Przyczyny wypraw krzyżowych były natury: a) politycznej, b) ideologicznej,
Pierwsze państwa słowiańskie W okresie wędrówek ludów wyodrębniły się trzy odłamy Słowian: Słowianie zachodni (żyjący między Łabą a Bugiem), Słowianie wschodni (na wschód od Bugu) Słowianie południowi (osiadli na Półwyspie Bałkańskim). Z pierwszym państwem słowiańskim spotykamy się w VII w nad środkowym Dunajem – tamtejsze plemiona pod wodzą Samona zjednoczyły się i zrzuciły zwierzchnictwo Awarów (koczowniczego ludu tureckiego). Po śmierci Samona państwo rozpadło się. Państwo Wielkomorawskie W IX w. w
Konkordat wormacki (1122) Walka cesarstwa z papiestwem zakończyła się konkordatem wormackim 1122 r. Ta ugoda między cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II wprowadzała zasadę wyboru biskupów przez duchowieństwo. Inwestytury, tj. nominacji na dostojnika kościelnego, udzielać miał papież, natomiast cesarz przez nadanie beneficjum podkreślał swoje prawa senioralne wobec biskupstwa. Konkordat był bardziej korzystny dla papieży. Wpływ władzy cesarskiej na episkopat osłabł. Opłaty z majątków kościelnych, należne cesarzowi, zostały znacznie zmniejszone.
Feudalizm to charakterystyczny dla średniowiecza system społeczno-gospodarczy regulujący stosunki prawne pomiędzy warstwami wyższymi a niższymi: arystokracją, rycerstwem i chłopstwem. Feudalizm to system wasalno-lenny. Geneza feudalizmu Feudalizm wykształcił się w państwie karolińskim, a następnie rozpowszechnił się w całej Europie. W trudnych i burzliwych wiekach średniowiecza dawał pewne podstawy bezpieczeństwa jednostkom i grupom społecznym – chłopi, rycerze, możni, duchowni (lennicy) oddawali się opiece silniejszych od siebie (seniorom), którzy w zamian za służbę otaczali ich opieką i nadawali im ziemię. Lennicy zobowiązani byli
Półwysep Arabski w starożytności, jeżeli nawet nie stanowił klasycznej „terra incognita”, to na pewno znajdował się na marginesie głównych wypadków politycznych. Ośrodki państwowe, o ile tam powstawały, istniały na krawędzi tego potężnego regionu (królestwo legendarnej królowej Saby w Jemenie, Palmyra czy nabatejskie ze stolicą w Petrze), a olbrzymi środek półwyspu nie wytworzył do VII w. jednolitego organizmu politycznego. Zamieszkiwały go skłócone plemiona koczowniczych hodowców i pasterzy. Na szlaku karawan powstawały
Frankowie byli jednym z germańskich plemion, które w czasie wędrówek ludów osiedliły się na obszarach cesarstwa rzymskiego. W połowie IV w. opanowali północną Galię zwaną Toksandrią (kraina położona między Mozą a Skaldą). Pomimo że cesarz Julian Apostata (ostatni pogański władca Rzymu) pokonał Franków w 357 r., zezwolił Frankom im pozostać na terenach Toksandrii. Część tego ludu pozostała poza granicami cesarstwa na prawym brzegu Renu i nad Menem. Zwano ich Frankami
Awarowie W VI wieku Awarowie, azjatyckie plemię tureckiego pochodzenia, opanowawszy przestrzenie między górami Tien-szan a chińskim murem, zagroziło nawet samemu państwu środka (Chinom). Pokonane przez swych rywali (głównie Turków ałtajskich), przewędrowało na zachód w stronę Morza Kaspijskiego i doliny Dunaju. Cesarz Justynian uczynił z Awarów swych sprzymierzeńców w zwalczania germańskiego ludu Gepidów i wyznaczył im na siedzibę obszary nad dolnym Dunajem. Awarowie nie zamierzali jednak stać się marionetką, w ręku
Od końca X w., po wygaśnięciu zachodniofrankijskiej linii Karolingów, we Francji panowała dynastia Kapetyngów. Jej pozycja początkowo była bardzo słaba z racji niewielkiej domeny i potęgi terytorialnych książąt czy hrabiów, nominalnych lenników monarchii. Polityka konsolidacji i powiększania domeny nowej dynastii spotykała się z oporem feudałów, zwłaszcza potężnych władców Normandii (po zdobyciu przez Wilhelma Zdobywcę angielskiej korony w 1066 r.). Sytuacja stała się dla Kapetyngów jeszcze gorsza z momentem przejęcia anglo-normańskiego
Pozostająca do drugiej połowy XIII w. drugorzędnym księstwem Moskwa, wykorzystując swoje dogodne położenie na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, stosunkowo mniej zniszczona od tradycyjnych, historycznych ośrodków i przede wszystkim posłuszna najeźdźcom, stopniowo wyrastała do roli lokalnej potęgi. Mongołowie potrafili docenić uległość moskiewskich książąt, wiarołomstwo wobec słabszych sąsiadów i pomoc w pacyfikacji zbuntowanych obszarów. Ruscy władcy uzyskiwali od mongolskich chanów tzw. jarłyk, czyli przywilej, wydany na piśmie, pozwalający sprawować funkcję wielkiego księcia
