HISTORIA
Wskazuje się na kolonat jako źródło późniejszych stosunków feudalnych. Warunki rozwoju właściwego feudalizmu powstały wraz z rozpadem cesarstwa rzymskiego i powstaniem niestabilnych państw barbarzyńskich. Nastąpił zanik pieniądza jako środka płatniczego, obieg pieniądza został ograniczony do najbardziej rozwiniętych części dawnego imperium: Italii i Cesarstwa Bizantyńskiego. W tej sytuacji wzrosła ranga ziemi, jako jedynej pewnej formy posiadania. Nie licząc krótkiego okresu stabilizacji i zahamowania procesów decentralizacyjnych za panowania Pepina Małego i Karola
Od piramid do XXI wieku 1. Który ze starożytnych filozofów nie zapisywał swoich poglądów? a) Platon b) Sokrates c) Arystoteles 2. Jak nazywa się tradycyjna japońska sztuka tworzenia figur przestrzennych z papieru? a) karaoke b) origami c) T’ai Chi 3. Który z królów „zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną”? a) Bolesław Chrobry b) Władysław Łokietek c) Kazimierz Wielki 4. Jaki przydomek nosił król Bolesław, który w 1138 roku podzielił kraj
Od śmierci Zygmunta Augusta, ostatniego Jagiellona, do końca XVIII w. na tronie Rzeczypospolitej zasiadali władcy elekcyjni. W tym czasie Polska traciła stopniowo swoje znaczenie, by w 1795 r. zniknąć całkowicie z mapy Europy. Kto decydował o losach kraju? Decydującą rolę w rządzeniu państwem miała szlachta. To jej przedstawiciele zasiadali w sejmie i senacie, ona piastowała wszystkie urzędy. Od połowy XVII w. o najważniejszych sprawach państwowych decydowali już jednak magnaci. Rodziny Ossolińskich, Sapiehów, Radziwiłłów czy Czartoryskich uzależniały od siebie
Monarchów elekcyjnych było jedenastu. n Henryk Walezy (1573–1574, władał zaledwie cztery miesiące) Syn Henryka II, króla Francji. W Polsce niczym się nie wyróżnił. Uciekł z niej, gdy tylko otrzymał wiadomość, że może panować w ojczyźnie. Polacy i Francuzi po tym zdarzeniu długo nie czuli do siebie sympatii. Stefan Batory (1576–1586) Książę Siedmiogrodu. Zdolny wódz i polityk. Zreformował polską armię. Prowadził długotrwałe i zwycięskie wojny z Moskwą, odsuwając na pewien czas niebezpieczeństwo oderwania od Polski ważnych ziem na
Te ważne informacje o polskich władcach z pewnością przydadzą się do powtórek przed testem humanistycznym! Przeczytaj uważnie fragment Testament regulował sprawę następstwa tronu, postanawiając, że księciem zwierzchnim (seniorem) będzie zawsze najstarszy przedstawiciel dynastii piastowskiej. Zapewniał panującemu przeważający wpływ na politykę wewnętrzną i zagraniczną, oddając mu we władanie niepodzielną dzielnicę senioralną wraz ze stołecznym Krakowem. Próbował zaspokoić tendencje odśrodkowe, przyznając synom księcia dziedziczne dzielnice pokrywające się na ogół z dawnymi terytoriami plemiennymi. Henryk
Przeczytaj uważnie fragment Chcąc wzmocnić swoją pozycję wśród możnych, Bolesław wykorzystał kolejny etap walk wewnętrznych w Niemczech po śmierci Henryka II i w 1025 r. rozkazał biskupom dokonać w Gnieźnie swej koronacji. Koronacja była symbolem awansu władcy polskiego na wyższy stopień hierarchii feudalnej w Europie, a zarazem w założeniu miała przynieść umocnienie władzy centralnej. Henryk Samsonowicz, Historia Polski do roku 1795, WSiP, Warszawa 1985, s. 25 Teraz odpowiedz na pytanie W przytoczonym fragmencie jest mowa o koronacji królewskiej…
Koreą władała od 1910 r. niepodzielnie Japonia. W latach 30-tych zrodził się tam ruch oporu wymierzony w okupantów, ale trudno zmierzyć jego rzeczywisty zasięg i poparcie społeczne z racji nagminnego fałszowania faktów przez historyków z Północnej Korei. Według niej 19-letni Kim Ir Sen (już jako czternastolatek” aktywny politycznie?!) miał powołać tzw. Armię Partyzancką (1931), a wkrótce potem tzw. Ligę Odrodzenia Ojczyzny. Pod wpływem japońskich represji Kim schronił się w Chinach
Potęga Piastów musiała zdobyć szeroki rozgłos, skoro żona księcia odległej Lotaryngii uznała za stosowne nawiązać z Mieszkiem korespondencję. List dedykacyjny księżnej, dołączony do ofiarowanej królowi polskiemu księgi obrzędów zwanej Kodeksem Matyldy, zdradza dobrą znajomość biografii polskiego władcy i kreśli jego postać jako wzór idealnego monarchy: walecznego rycerza, ale przede wszystkim uczonego fundatora świątyń: „Któż bowiem spośród Twoich poprzedników tyle wzniósł kościołów? Któż dla chwały Bożej tyle połączył języków? Gdy we własnym i w
Sparta powstała w XI w. p.n.e. w wyniku podboju południowej części Peloponezu przez Dorów. Społeczeństwo dzieliło się na 3 podstawowe grupy: spartiatów, periojków helotów. Państwo to było monarchią o charakterze oligarchicznym. Jej specyfika polegała na równoczesnych rządach 2 królów, których pozycja sprowadzała się raczej do funkcji dowódczych. Faktyczna władza należała do wąskiego grona właścicieli ziemskich, wywodzących się z grona spartiatów, czyli oligarchów. Struktura władzy Dwóch królów Dwaj królowie byli przede
Królestwo Polskie zwane Kongresowym, powstało na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego jako monarchia połączona unią personalną z Rosją (każdy car miał się koronować w Warszawie na króla Polski). Otrzymało bardzo liberalną w swej literze prawa konstytucję. W praktyce jednak do jej zapisów nie stosowali się ani cesarze rosyjscy, ani ich namiestnicy i pełnomocnicy. Ograniczeniu w porównaniu z Księstwem Warszawskim uległy prawa wyborcze. Władza najwyższa spoczęła w rękach króla (tj, cara), jego
Od września 1814 r. do czerwca 1815 r. obradował w Wiedniu kongres pokojowy, mający na celu ustalić nową organizację Europy. Przybyli nań prawie wszyscy władcy europejscy i liczni dyplomaci. Decydującą rolę odgrywały jednak Rosja, Prusy, Austria, Anglia i Francja. Pokój miał być oparty na przekreśleniu zmian, które wprowadziła rewolucja francuska. Wykorzystano w tym celu zasady legitymizmu i równowagi europejskiej. Legitymizm opierał się na teorii nienaruszalności praw dynastii. Uznano za bezprawne
Po upadku powstania kościuszkowskiego Polacy nie zrezygnowali z walki o odzyskanie niepodległości. W kraju powstała organizacja spiskowa – Centralizacja Lwowska. Została jednak rozbita przez policję państw zaborczych, a działalność niepodległościowa skupiła się na emigracji. Liczono na pomoc Francji, która toczyła w tym czasie wojny z wszystkimi zaborcami. W 1797 r. Bonaparte zgodził się na utworzenie Legionu Polskiego przy tworzonym w tym czasie państwie Lombardii. Dowództwo nad nim objął gen. Henryk
W wyniku pogromu Prus przez napoleońskie wojska pod Jeną w 1806 r., powstała nowa sytuacja polityczna, w sumie niosąca nadzieje Polakom. Napoleon był przekonany, że kolejna kampania będzie toczyć się na polskiej ziemi i postawa Polaków w obliczu tych wydarzeń będzie miała swoją wagę. Z jego inspiracji gen. Henryk Dąbrowski i Józef Wybicki wydali odezwę wzywającą rodaków do powstania (listopad 1806 r.), wspartego przez wkraczających Francuzów. Na wyzwolonych obszarach powstawała
Kolonie angielskie w Ameryce Północnej W latach 1619-1732 w Ameryce Północnej na wybrzeżu Atlantyku powstało trzynaście kolonii angielskich. Każda kólonia miała odrębny ustrój i odrębną formę rządów. Obowiązywały prawa angielskie. Administracją kierowali gubernatorzy powoływani przez króla lub kolonistów. Zgromadzenia ustawodawcze (tam gdzie istniały) miały tylko charakter doradczy. Anglia traktowała kolonie jako bazę surowcową i rynek zbytu dla własnego przemysłu. Akt nawigacyjny z 1651 r. zabraniał przywiezienia do kolonii i wywożenia
Rosja Za czasów panowania Piotra I (1682-1725) Rosja stała się potęgą europejską. Na skutek zwycięstwa nad Szwecją w wojnie północnej (1700-1721) i rozgromieniu jej wojsk pod Połtawą (1709), Rosja na mocy traktatu pokojowego w Nystad (1721) zdobyła szwedzkie Inflanty, Estonię i Karelię. Piotr I przeprowadził liczne reformy, mające na celu „europeizację” kraju – wojskową, administracyjną (podział na gubernię). Stolicę przeniesiono z Moskwy do nowo wybudowanego Petersburga. W 1721 r. Piotr
W drugiej połowie XVIII w. rozpowszechnił się w państwach niemieckich, Skandynawii, Hiszpanii i Rosji system rządów zwany absolutyzmem oświeceniowym. Był on inspirowany przez ideologię oświecenia. W imię racji stanu, jedności i siły państwa władcy wzmacniali centralizm w zarządzaniu państwem, dbali o rozwój gospodarczy, ograniczali przywileje szlachty, zwalczali uprawnienia Kościoła (laicyzacja). Następowało jednocześnie zaostrzenie kontroli policyjnej i wszechwładne panowanie zależnej od monarchy biurokracji. Powstał typ państwa policyjnego. W tym okresie powstało
Za panowania Ludwika XVI (1774-1792) nastąpił we Francji kryzys gospodarczy i polityczny. Licząc na to, iż uzyska potrzebne uchwały podatkowe, król zwołał Stany Generalne (po raz pierwszy od 1614 r.). 5 maja 1789 r. uroczyście otworzono Stany Generalne, a miesiąc później przedstawiciele stanu trzeciego ogłosili się przedstawicielstwem całego narodu – Zgromadzeniem Narodowym. 4 lipca król wyraził zgodę na wspólne obrady deputowanych wszystkich stanów, a Zgromadzenie Narodowe przekształciło się w Narodowe
Liczne wojny prowadzone przez Rzeczypospolitą w XVII w, doprowadziły do dotkliwych strat terytorialnych i obniżenia międzynarodowego znaczenia Polski. Spowodowały również katastrofalne zmniejszenie ludności, zacofanie i obniżenie życia kulturalnego. W kraju nastąpiły procesy decentralizacji państwa i wzrost rozprężenia życia politycznego. Panowanie Sasów (1697-1763) Te wszystkie negatywne skutki uwydatniły się zwłaszcza za panowania Augusta II Wettina (1697-1733), elektora saskiego. Dbając o własny interes dynastyczny wciągnął on Polskę do wojny północnej (1700-1721). Rzeczypospolitą
We Francji w ciągu XVII w. dokonano odbudowy absolutyzmu monarszego. Miało to miejsce za rządów Ludwika XIII (1610-1643) i jego pierwszego ministra — kardynała Armanda Richelieu. Przeprowadzono centralizację państwa. Zreorganizowano aparat urzędniczy. Rząd składał się z sekretarzy (ministrów), kierowników resortów – odpowiedzialnych przed królem i jego pierwszym ministrem. Rada państwa straciła swe znaczenie na rzecz rady królewskiej. Zarząd prowincji poddano kontroli urzędników zwanych intendentami. Zlikwidowano przywileje polityczne hugenotów. Wprowadzono ucisk
Na początku XVII w. Rzesza Niemiecka była podzielona na dwa zwalczające się obozy protestancką Unię Ewangelicką i Ligę Katolicką popierającą centralistyczną politykę Habsburgów. Ligę Katolicką wspierała Hiszpania, Unię zaś Szwecja, Francja i Dania. W 1618 r. w Czechach wybuchło powstanie antyhabsburskie. Dało to początek wojnie trzydziestoletniej (1618-1648), która przekształciła się szybko w wojnę ogólnoniemiecką, następnie w europejską. W 1620 r. Czesi ponieśli druzgocącą klęskę pod Białą Górą. Dało to początek
