PRACA DOMOWA
Życie i świat jako dar i jako wartość – porównaj, jak zostały one ukazane w wierszach – Dar Czesława Miłosza i Owocach Adama Zagajewskiego. Oba wiersze – choć pozornie wiersz Miłosza może wydawać się bardzo łatwy, a nawet naiwny – są w rzeczywistości wieloznaczne i trudno je jednoznacznie zinterpretować. Pozornie są także bardzo różne. Dlatego staraj się znaleźć jak najwięcej faktów, które je łączą. Przede wszystkim oba mają charakter wyznania, obaj poeci dzielą się z czytelnikami intymnymi
Jak określa Jan Twardowski w wierszu „Oda do rozpaczy” rolę rozpaczy w życiu człowieka? W czym według niego tkwi istota człowieczeństwa? Odpowiedz po lekturze wiersza. Wiersz nie powinien Cię przerażać – to przystępny, napisany prostym językiem, zbliżonym bardzo do tego, jakim posługujemy się na co dzień. Zwróć uwagę na zaczerpnięte z mowy potocznej wyrażenia i zwroty: „dokuczać”, „uśmiechnięty jak prosię w deszcz”, „wpaść w cielęcy zachwyt”. Przyjrzyj się także tytułowi utworu, w którym kryje się pewien paradoks.
W obliczu śmierci – porównaj dwie wizje umierania, ukazane przez poetę średniowiecznego w wierszu Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią i dwudziestowiecznego – Mirona Białoszewskiego w wierszu Wywiad. Dusza z ciała wyleciała… Dusza z cieła wylecieła, Na zielone łące stałe. Stawszy, rzewno zapłakałe. „Czemu, duszo, rzewno płaczesz?” „Nie wola mi rzewno płakać, A ja nie wiem, kam sie podzieć.” „Podzi, duszo moja miła! Powiedę cie do rejskiego Do królestwe niebieskiego.” Julian Tuwim Piosenka umarłego Dusza
Topos Ikara i Dedala – jak został zrealizowany w wierszu Zbigniewa Herberta Dedal i Ikar? Odpowiedz po lekturze wiersza. Scharakteryzuj także bohaterów utworu. Zbigniew Herbert Dedal i Ikar Mówi Dedal: Idź synku naprzód a pamiętaj że idziesz a nie latasz skrzydła są tylko ozdobą a ty stąpasz po łące ten podmuch ciepły to parna ziemia lata a tamten zimny to strumień niebo jest takie pełne liści i małych zwierząt Mówi Ikar: Oczy jak dwa kamienie wracają prosto
Różne sposoby pisania o getcie. Porównaj sposób ukształtowania narracji w załączonych fragmentach Medalionów Zofii Nałkowskiej i Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. Jeśli ktoś nie lubi rozważania zagadnień teoretycznoliterackich, na dotychczasowej maturze mógł tego bez większego trudu uniknąć. Na nowej maturze też będzie to możliwe, ale jedynie na poziomie podstawowym. Polecenia na poziomie rozszerzonym zmuszają już do analizy organizacji tekstu, czyli narracji, kompozycji, języka itp. Zwłaszcza narracji warto przyjrzeć się dokładniej – poprzez
Porównaj, na jakie emocje żony biblijnego patriarchy Lota położyły nacisk Beata Obertyńska i Wisława Szymborska, autorki wierszy o tym samym tytule. Najpierw powinieneś przypomnieć sobie historię biblijnego patriarchy Lota – sprawiedliwego człowieka, którego Bóg postanowił ocalić z katastrofy zesłanej na grzeszne miasto. Nie tylko Lot miał zostać uratowany, ale także jego rodzina. Jeśli nie znasz tej historii, trudno będzie Ci zmierzyć się z tym tematem. W tym wypadku bowiem nie wystarczy uważna lektura
Jak ukazany został poeta w wierszu Rafała Wojaczka? Zinterpretuj wiersz pt. List do nieznanego poety. Wiersz nie powinien sprawić Ci większego kłopotu. Utwory Rafała Wojaczka czy Andrzeja Bursy, tzw. poetów przeklętych, którzy w chwili śmierci nie byli wiele starsi od czytelników Cogito, na ogół spotykają się z większym uznaniem maturzystów niż trudne wiersze poetów barokowych czy dydaktyczne dzieła Ignacego Krasickiego. Zwróć koniecznie uwagę na motto wiersza, które jest bardzo ważnym elementem utworu. Poza
Relacje rodzice – dzieci w dziełach Sofoklesa. Zacznij od stwierdzenia faktu. W Królu Edypie powiązania rodzinne są bardzo powikłane. Sami bohaterowie bywają zaskakiwani odkryciem pokrewieństw. Nie zmienia to faktu, że mamy do czynienia z tragedią rodzinną, opowieścią o klątwie ciążącej nad rodem; zresztą – mit o rodzie Labdakidów należy do mitów genealogicznych, czyli opisujących losy danego rodu. Rozważ problem ojców w całej historii. Ojców mamy aż trzech, przy czym Edyp występuje w roli i ojca, i brata.
Porównaj Edypa i Kreona, bohaterów znanych Ci z tragedii Sofoklesa. W świetle Króla Edypa Są to typy skrajnie różne. Edyp gwałtowny, wylewny, emocjonalny. Kreon rozważny, spokojny, rozsądny. Edyp pragnie władzy, jest o nią zazdrosny. Kreon nie pragnie tronu, woli spokój. Edyp jest podejrzliwy, rzuca oszczerstwa. Kreon rozważnie tłumaczy mu nieporozumienie. W świetle Antygony Kreon jest już kim innym. Zostaje władcą, ponosi odpowiedzialność za miasto. Tak jak niegdyś Edyp – wydaje stanowczy wyrok. Nie pozwala pochować
Przygotuj konspekt referatu – nawiązania do Króla Edypa w późniejszych epokach. Teza na początek Król Edyp Sofoklesa doczekał się wielu nawiązań, odwołań i aluzji literackich. Prawdopodobnie dlatego, że symbolizuje znikomość ludzkiego losu, niemoc, wręcz bezradność człowieka wobec bóstw. Absurd istnienia, jak powiedzieliby egzystencjaliści. Ten problem trapił ludzkość przez wieki, a po dziś dzień nikt nie znalazł rozwiązania zagadki ludzkiego losu… Punkty do przywołania Motyw Edypa w średniowieczu – przemieszanie losów Edypa i Judasza w Złotej legendzie.
O śmiertelnych pokolenia! Życie wasze to cień cienia… Zinterpretuj słowa Chóru w świetle losów Edypa i doświadczeń innych bohaterów literackich. Zacznij od kontynuacji cytatu: Los ten, co ciebie Edypie, spotyka Jest mi jakby głosem żywym Bym żadnego śmiertelnika nie zwał już szczęśliwym Tak Chór rozwija swoją myśl. Trzynaście wieków później Szekspir powie: Życie jest tylko przechodnim półcieniem Nędznym aktorem, który swoją rolę Przez parę godzin wygrawszy na scenie W nicość przepada –
Prawda w życiu ludzkim. Czy może okazać się siłą niszczącą? Odpowiedz w oparciu o tragedię Sofoklesa pt. „Król Edyp”. Zacznij od refleksji na temat prawdy. Prawda jest wartością bezdyskusyjną, prawdomówność to dewiza moralistów. Nawet Biblia głosi, że „prawda wyzwala”. Ale też zna literatura przypadki, w których poznanie prawdy okazało się niszczące dla tych, którzy jej szukali. Należy do nich Edyp. Opisz sytuację Edypa dociekającego prawdy mimo ostrzeżeń Tejrezjasza. Zwróć uwagę, że do
Zaprezentuj sens i przesłanie Króla Edypa. Prawdy o ludzkim życiu, które pokazał Sofokles w Królu Edypie, nie uległy dezaktualizacji. Należą do nich: Refleksja o znikomości życia i złudności fortuny. Nie ma nic bardziej ulotnego niż poczucie szczęścia, spokój powodzenia. Dziś jesteś na szczycie, królem i zwycięzcą – jutro nieszczęsnym, zrozpaczonym ślepcem. Taki los spotkał Edypa – króla Teb, pogromcę Sfinksa. Refleksja o przeznaczeniu – nikt go nie uniknie, im bardziej ktoś działa przeciw swojej wyroczni, tym bardziej
Co decyduje o ludzkim losie w świetle tragedii Sofoklesa pt. Król Edyp? We wstępie postaw tezę poprzyj ją cytatem: Fatum. Bogowie. Na pewno nie sam człowiek. Jego poczucie pewności siebie może zostać obrócone w pył i wyśmiane – tak jak w przypadku Edypa. Filozofia starożytnych nie pozostawiała człowiekowi wielu złudzeń: O śmiertelnych pokolenia! Życie wasze, to cień cienia. Odwołaj się do mitologii: Starożytni Grecy uważali, że nad przebiegiem naszego życia
W jaki sposób wiążą się z postacią Edypa następujące pojęcia; tragizm, ironia tragiczna, hybris i hamartia? Hamartia to błędne rozpoznanie własnej sytuacji przez bohatera tragedii, który fałszywie oceniając stan rzeczy, pogrąża się coraz bardziej i doprowadza do katastrofy. Tak – Edyp cierpi z powodu win, które popełnił, choć niejako bez własnej woli a nawet chciał ich uniknąć. Zabił ojca – ale nie wiedział z kim się kłóci. Ożenił się z
Konflikt wartości i ideałów między matką a synem w Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. W Nad Niemnem ścierają się dwie krańcowo różne postawy: patriotyczna, reprezentowana przez Andrzejową Korczyńską, kosmopolityczna, wyznawana przez jej syna Zygmunta, młodego artystę. Aby zrozumieć istotę konfliktu, musisz wiedzieć, że powieść Nad Niemnem napisana była i dotyczyła czasów, gdy Polska była pod zaborami. Dlatego też problem wierności ojczyźnie jest tu niezwykle ważny. Każda ze stron prezentuje odmienne ideały. Dla matki
Wskaz cechy eposu w Panu Tadeusz. Epos rozpoczyna się inwokacją. Nie ma chyba słynniejszej apostrofy polskiej jak: „Litwo, ojczyzno moja” Mickiewicza. Poeta zwraca się do odległej ojczyzny i Matki Boskiej, prosząc, jak to w inwokacji być powinno, o pomoc w tworzeniu dzieła. Porównania homeryckie – są obecne w eposie Mickiewicza w opisach przyrody, drzew, burzy czy sadu, np. Chmury. Realizm szczegółu – czyli metoda opisywania rzeczy z epicką dokładnością, tak, że na podstawie tego opisu można by
Przedstaw treść Odysei. Odyseusz po dziesięciu latach tułaczki po wojnie trojańskiej gości u nimfy Kalipso. Zeus każe jej, by zezwoliła podróżnikowi na opuszczenie wyspy. Bohater buduje tratwę i wyrusza na wędrówkę. Dociera do krainy Feaków, których władcy opowiada swą historię. Tu zaczyna się opowieść Odyseusza. O czym opowiada? Zaczyna od wyruszenia w drogę powrotną do domu spod Troi. Król Itaki wypłynął wtedy dwunastoma statkami w kierunku rodzinnej wyspy. Nie było mu dane
Dzieje Odyseusza Udaje obłąkanego, żeby nie iść na wojnę. Odkrywa Achillesa, ukrytego przez Tetydę wśród dwórek. Przewodzi poselstwu usiłującemu wymóc na Trojanach oddanie Heleny Trojańskiej (wątek wykorzystany przez Jana Kochanowskiego w Odprawie posłów greckich). Zdobywa Troję, wprowadzając do miasta posąg drewnianego konia z ukrytymi w środku żołnierzami. Po wojnie przybywa do kraju Lotofagów, gdzie odmawia poczęstunku wpostaci narkotycznego kwiatu lotosu, pod wpływem którego natychmiast zapomina się o własnej ojczyźnie. Wywodzi w pole wielkiego, silnego cyklopa
Na przykładzie wyglądu i losów Zbyszka z Bogdańca przedstaw obraz polskiego rycerza średniowiecznego. Od dziecka przygotowywany do rycerskiego życia. Wychowywał go brat ojca – Maćko. Od 12. roku życia podróżował ze stryjem. Żądny wielkich czynów, sławy. Jego ideałem był Zawisza Czarny. Rycerzem został po ceremonii pasowania na rycerza (trzykrotne uderzenie mieczem po ramieniu, wręczenie tego miecza, opasanie pasem rycerskim). Odważny, nieraz aż za bardzo. Porywczy, czasami działał impulsywnie, bezmyślnie (o
