Wypracowania z literatury XX wieku
Jak został przedstawiony szary człowiek w wierszu Bolesława Leśmiana – Spotykam go codziennie? Bolesław Leśmian to jeden z najsłynniejszych polskich poetów. Jego twórczość przypada na epokę Młodej Polski i, później, dwudziestolecia międzywojennego. Jeżeli chodzi o postawę artysty wobec społeczeństwa, są to epoki niemal przeciwstawne. Twórcy młodopolscy gardzili „filistrami” i „kołtunami” i drwili z nich, wyraźnie widać to w tekstach takich jak Forpoczty Wacława Nałkowskiego, Cezarego Jellenty i Marii Komornickiej albo
Przyjrzyj się realizacji jednego z tematów z zakresu podstawowego dotyczącego wiersza Stanisława Barańczaka „Spójrzmy prawdzie w oczy”. „Nikt się nie może ostać wobec prawdy, ona jest wielką, wieczną tryumfatorką.” Słowa Emila Zoli zdają się napawać optymizmem wszystkich tych, którzy przeczytali Spójrzmy prawdzie w oczy Stanisława Barańczaka. Wydźwięk słów Zoli jest jasny i stanowczy – prawda zawsze wygrywa! Barańczak nie kwestionuje tego stwierdzenia (które zresztą jest co jakiś czas potwierdzane przez historię),
Skomentuj postawę głównego bohatera Dżumy Alberta Camusa na podstawie przytoczonego fragmentu. „W ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż na pogardę” – tak przynajmniej uważał doktor Bernard Rieux, główny bohater Dżumy Alberta Camusa. Choć niekiedy wydaje mi się, że to patetyczne słowa pozbawione większego sensu, nieznajdujące potwierdzenia w otaczającej nas rzeczywistości, bardzo chciałabym w nie wierzyć, a jeszcze bardziej – żeby okazały się prawdziwe. Przekonanie o ich prawdziwości nie opuszczało mnie podczas lektury powieści Camusa
Lekturę możesz wykorzystać przy następujących tematach: Dziedzictwo – zapisana w genach powtarzalność zachowań, postaw, słabości – wskaż na przykładach literackich. Przy takim temacie trzeba odwołać się do naturalizmu – nurtu w literaturze XIX wieku reprezentowanego przez Emila Zolę i Guy de Maupassanta we Francji. Naturaliści jako jedno ze swoich założeń głosili właśnie teorię dziedziczności – nie tylko cech fizycznych, ale psychicznych, szaleństwa, skłonności, zachowań. Z ich teorii wynika, że człowiek
Zhańbiony czy z poczuciem wolności, upokorzony czy wolny, z kainowym piętnem czy etycznie czysty? Jaki obraz człowieka stworzyła literatura XX wieku? Przedstaw i osądź. Proponowany wstęp Zachciało mu się szczęścia, zachciało mu się prawdy, zachciało mu się wieczności, patrzcie go! …………………………………………… ale wolność mu w głowie, wszechwiedza, byt ……………………………………………………. Ale jest – zawzięty. Zawzięty, trzeba przyznać, bardzo, Z tym kółkiem w nosie, w tej todze, w tym swetrze. Sto pociech, bądź
Jakie wyobrażenia człowieczeństwa pragniesz przenieść w nowe stulecie. Odwołaj się do tekstów, które wspierają Twoje przemyślenia. Fragment wiersza Czesława Miłosza „Ciebie zapraszam dziś do arki, która przez czasu potok wartki na nowe brzegi nas poniesie”. Przykładowy wstęp Pracoholik, cały swój czas poświęcający firmie, a może zabijający czas (i siebie?). Karierowicz, wspinający się sprawnie po kolejnych szczeblach i wiecznie zastanawiający się, co dobrze wygląda w CV? Biznesmen, ustawicznie kontrolujący stan swojego konta?
Obrazy dzieciństwa w wybranych tekstach kultury. Czy zawsze „sielskie, anielskie”? Przykładowy wstęp Mickiewicz nazwał swe dzieciństwo „sielskim, anielskim”. Podobnie pokazał je w Curriculum vitae Leopold Staff: Dzieciństwa mego blady, niezaradny kwiat Osłaniały pieszczące, cieplarniane cienie. Nieśmiałe i lękliwe było me spojrzenie I stawiając krok cudzych czepiałem się szat. Jednak dzieciństwo, podobnie jak całe ludzkie życie, ma wiele wymiarów, nie tylko ten rozkoszny. Przyjrzyjmy się zatem różnym jego wymiarom. . Proponowane rozwinięcie
Arkadyjska przestrzeń, odrzucona wartość, źródło konfliktu. Do jakich przemyśleń na temat różnych obrazów domu w literaturze skłoniła Cię lektura wybranych tekstów. Proponowany wstęp „Dom jest przestrzenią zamkniętą, stanowi jednak odwrotność labiryntu. Jest zawsze przestrzenią własną, oswojoną, przyjazną. Jego zamknięcie nie tylko nie jest groźne, stanowi zarazem warunek i element bezpieczeństwa” – pisze Michał Głowiński w Mitach przebranych. Podkreśla, że w domu „nic nie zostało narzucone z zewnątrz”. W domu tworzonym przez nas
„Serce ma swoje racje, których rozum nie zna”. Udowodnij, że dewiza B. Pascala była bliska wielu bohaterom literackim. Przykładowy wstęp Starsi często powtarzają nam, żebyśmy w życiu zawsze kierowali się rozumem. Myślę, że mają dobre intencje (zależy im na naszej przyszłości), ale nie mają do końca racji. Ludzka natura jest bowiem zbyt bogata, by dała podporządkować się wyłącznie racjonalnym prawom. Nie trzeba sięgać aż do pism filozofów, żeby przekonać się,
„Bywa nieraz, że stajemy w obliczu prawd, dla których brakuje słów” (Jan Paweł II). Rozważ tę myśl w odniesieniu do utworów XX wieku i współczesnego czasu. Przykładowy wstęp Kiedyś podczas podróży pociągiem bawiliśmy się z przyjaciółmi w wyszukiwanie słów, które powinny zostać usunięte ze współczesnych słowników, bo w XX-wiecznej rzeczywistości przestały cokolwiek znaczyć. Padały głównie nazwy nieużywanych od dawna przedmiotów aż do chwili, gdy jeden z kolegów obok żaren i
Odwołując się do literatury różnych epok, pokaż, że miłość może być w ludzkim życiu siłą budującą i niszczącą. Przykładowy wstęp Kto z nas nie marzy o miłości? Wydaje się nam, że dopiero to uczucie pozwala człowiekowi poczuć się naprawdę szczęśliwym. W życiu doświadczamy jednak, że miłości zwykle towarzyszy dawka cierpienia lub chociażby niepewności – może to właśnie to przesądza o jej uroku? Miłość uskrzydla i rani, niszczy i buduje – tę prawdę musimy
Wojny, powstania, rewolucje – temat od wieków ten sam, ale pokazywany rozmaicie. Na wybranych przykładach wykaż podobieństwa i różnice. Przykładowy wstęp Wszelkiego rodzaju walki, powstania, rewolucje i wojny to wdzięczny temat dla twórcy literatury. Z jednej strony nadają utworowi rys sensacyjności i przygodowości, który zapewnia zainteresowanie czytelników, z drugiej z kolei – jest świetnym sprawdzianem artystycznej maestrii pisarza. Tylko wielcy twórcy potrafią w sposób plastyczny i – co może ważniejsze – prawdziwie przejmujący pokazywać wojenne wypadki. Wojna
„Ocalić życie to jeszcze nie wszystko”. Wpływ wojny na psychikę człowieka na podstawie wybranych tekstów literackich. Przykładowy wstęp Nigdy nie brałem udziału w wojnie, nie przeżyłem jej na własnej skórze, więc mogę pisać o tym dramacie jedynie na podstawie relacji innych, zwłaszcza twórców literatury. Wielu bohaterów podkreśla, że wojna jest koszmarem, przerażającym snem, z którego człowiek chce się obudzić w normalnym świecie. Jedna z podstawowych wartości (bodaj najważniejsza obok patriotycznej, honorowej walki do końca) to:
Czy ze zjawiskiem śmierci można się oswoić? Uzasadnij na przykładach z literatury i kultury różnych epok. Przykładowy wstęp Śmierć była zjawiskiem od wieków niepokojącym ludzkość. W różny sposób próbowano ten strach łagodzić. Wiemy, że starożytni filozofowie chcieli uwolnić człowieka od lęku przed ostatecznym kresem. Pitagorejczycy i Platon pocieszali, że właściwe życie zaczyna się w innej, idealnej rzeczywistości, do której dusza wyrywa się z więzienia ciała. Inne szkoły, takie jak stoicka i epikurejska, głosiły, że nieśmiertelności nie ma,
Od niepokoju egzystencjalnego do odnalezienia sensu życia. Refleksja o twórczości literackiej poruszającej problem śmierci. Przykładowy wstęp Niepokój egzystencjalny kojarzy nam się z problemami podejmowanymi przez rozwijającą się głównie w wieku XX filozofię egzystencjalną. Ten kierunek myślowy, związany z nazwiskiem m.in. Jeana Paula Sartre’a , Martina Heideggera, Alberta Camusa, akcentuje stałość cierpienia, nieuchronność śmierci, konflikty współżycia ludzkiego. Filozofia ta, wiążąca swoje istnienie z okresem zagłady spowodowanym przez II wojnę światową, koncentruje się na przygodności, smutnym losie
Człowiek pozbawiony korzeni kulturowych traci orientację we współczesności i gubi system wartości. Odwołując się do znanych dzieł literackich, potwierdź prawdziwość lub polemizuj z myślą. Przykładowy wstęp I. Odcinanie się od korzeni kulturowych, nie tylko narodowych prowadzić musi do wyjałowienia człowieka. Na przykład świadome odcięcie się od dorobku literackiego dawnych epok prowadzi do niezrozumienia dzieł kolejnych okresów – literatura jest przecież nieustannym dialogiem, stanowi swoistą ciągłość kulturową. A zatem człowiek, który
Literackie, filozoficzne i artystyczne wyobrażenia śmierci w świetle wybitnych dzieł różnych epok. Przykładowy wstęp Nic właściwie nie wiemy na temat śmierci. Bezpośrednio jej nie doświadczamy. Nikt z żywych nie był bajecznym Orfeuszem, który przekroczył bramy zaświatów i ponownie powrócił do życia. Każdy z nas jednak na co dzień ze śmiercią obcuje. Mamy świadomość niezwykłej krótkości naszego bytowania na ziemi. Jesteśmy niczym wędrowcy, którzy każdego dnia przybliżają się do śmierci. Poucza nas o tym niejednokrotnie filozof Seneka,
„Do Europy? – Tak, ale tylko z naszymi zmarłymi”. Rozważ sąd Marii Janion i przywołaj te utwory, które stanowiąc dziedzictwo przeszłości, kształtują poczucie narodowej tożsamości Polaków. Przykładowy wstęp Chcemy do Europy – jakże często słyszymy to zdanie wypowiadane przez polityków, ekonomistów, przedsiębiorców. Do Europy – ale jakiej? – można by zapytać. Wielu ludziom kojarzy się ona z Zachodem, a Zachód z niby-Ameryką, kapitalizmem, kulturą masową, makdonaldyzacją… Tymczasem słowa: Europa, Europejczyk
Czy wiek XX był wiekiem tolerancji? Na przykładzie z literatury i filmu. Przykładowy wstęp Z pewnością wiek XX miał być wiekiem tolerancji – o wielkich nadziejach związanych z nowym stuleciem pisali pod koniec XIX wieku twórcy polscy i obcy, m.in. Bolesław Prus. Niestety, oczekiwania nie zostały spełnione, o czym w wierszu Schyłek wieku pisała Wisława Szymborska: Miał być lepszy od zeszłych nasz XX wiek. Już tego dowieść nie zdąży. (…) Już zbyt wiele
„Tolerować to za mało” (Jan Paweł II). Czym dla Ciebie jest tolerancja? Jak ją rozumiesz? Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury i filmu. Przykładowy wstęp Słowo „tolerancja” zrobiło współcześnie niezwykłą karierę – utwory literackie, filmowe, ale także teksty dziennikarskie starają się kształtować postawę akceptacji wobec wszelkich odmienności (narodowych, religijnych, kulturowych, seksualnych itp.). A jednak określenie „tolerować” nabrało specyficznego znaczenia – stało się synonimem zwykłej obojętności wobec drugiego człowieka, która przecież z prawdziwą tolerancją
