MATURA
Co warto wiedzieć o Kordianie, czyli trzy zagadnienia, które maturzysta powinien znać: Kordian Juliusza Słowackiego – jeden z trzech najważniejszych polskich dramatów romantycznych – to utwór o wielowątkowej, złożonej problematyce. Jednym z głównych zagadnień, jakie podejmuje autor, jest próba oceny powstania listopadowego i diagnoza jego klęski. W pierwszej części Przygotowanie, ukształtowanej na wzór romantycznego teatru grozy, przywołuje pisarz groteskowo-karykaturalne postacie przywódców i ideologów powstania: generałów Chłopickiego, Skrzyneckiego, Krukowieckiego, księcia Adama Czartoryskiego,
WYPRACOWANIE „Nasz naród jak lawa…” Analizując fragment III części „Dziadów” Adama Mickiewicza, wyjaśnij, w jaki sposób wypowiedź Piotra Wysockiego charakteryzuje postawy Polaków wobec zaborcy. Wykorzystaj w pracy znajomość całości utworu. Dziady (fragment) SCENA VII SALON WARSZAWSKI Kilku wielkich urzędników, kilku wielkich LITERATÓW, kilka DAM wielkiego tonu, kilku JENERAŁÓW I sztabsoficerów; wszyscy incognito piją herbatę przy stoliku. – Bliżej drzwi kilku MŁODYCH LUDZI i dwóch STARYCH POLAKÓW. Stojący rozmawiają z żywością.
Co warto wiedzieć o III części Dziadów, czyli pięć podstawowych zagadnień zawartych w utworze Mickiewicza, które maturzysta powinien wiedzieć: III część Dziadów – utwór przywołujący wydarzenia związane z wileńskim procesem filomatów i filaretów w 1823 roku – ukazuje przede wszystkim rozmiar narodowej martyrologii. Na jej obraz składa się szereg dramatycznych ujęć przedstawiających męczeństwo Polaków. To między innymi opis działań represyjnych podjętych wobec polskiej młodzieży przez aparat policyjny Nowosilcowa, opowieść Jana
Co warto wiedzieć o dramacie Sofoklesa, czyli trzy podstawowe zagadnienia zawarte w Królu Edypie, które każdy maturzysta powinien znać: Król Edyp Sofoklesa to wzorcowy przykład tragedii klasycznej opartej na jedności czasu, miejsca i akcji. Wydarzenia rozgrywają się w przeciągu jednej doby w królewskim pałacu, który stanowi jedyne miejsce akcji a treść tragedii koncentruje się na jednym podstawowym wątku – wykryciu zabójcy Lajosa. Zgodnie z zasadą decorum (stosowności stylu) tekst napisany
Powtórka według ujęć Świat jest teatrem… Aktorami ludzie. Rzeczą ciekawą zaś to, że tak często umysłom twórczym właśnie z teatrem, sceną, grą kojarzyło się ludzkie życie i świat. Do tego stopnia, że metafora świat = teatr stała się niemal alegorią – i to w jak różnych czasach. Jan Kochanowski we fraszce O żywocie ludzkim konkluduje: „wemkną nas w mieszek jako czynią łątkom”, czyli kukiełkom z przedstawienia lalek. Szekspir powtarza refleksję o świecie – teatrze w słowach Makbeta (słynne „życie
Główne kierunki filozoficzne Antyk Filozofowie przyrody – pierwsi, którzy poszukiwali zasady rządzącej światem. Tales z Miletu uznał wodę za pramaterię wszechświata, Anaksymenes – powietrze, Heraklit z Efezu – ogień. Ten ostatni głosił ciągłą zmienność świata (panta rei – wszystko płynie) – „nie można dwa razy wejść do tej samej rzeki”. Demokryt z Abdery stworzył teorię atomistyczną – wszystko składa się z atomów, nawet dusza ludzka. Wielka trójka Sokrates– nauczyciel Platona zajmujący się zagadnieniami dotyczącymi
Tego się naucz! Przede wszystkim powinieneś znać definicję satyry i umieć wskazać jej cechy na przykładzie satyr Krasickiego. Przyda się także znajomość co najmniej kilku najważniejszych satyr tego poety: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna. Ważne jest także, byś potrafił powiązać twórczość poety z hasłami epoki, w której żył, np. bawić, ucząc i, oczywiście, umieć wskazać elementy dydaktyczne i komiczne w satyrach, z którymi być może zetkniesz się na egzaminie pisemnym. Co trzeba wiedzieć? Autor – Ignacy
Jakie tematy maturalne mogą zaistnieć? Zestawienie i porównanie bohaterów – przyjrzyj się dwóm bohaterom, np. Jackowi Soplicy i Andrzejowi Kmicicowi, Jackowi i Kordianowi. Uzasadnienie, dlaczego Pan Tadeusz nazywany jest epopeją narodową. Humor w Panu Tadeuszu – jak, gdzie go znajdujesz, na czym polega, jakie funkcje spełnia. Portret romantycznego poety na przykładzie Hrabiego. O polskości i cudzoziemszczyźnie – w modzie, obyczajach, ocenie krajobrazów. Analiza koncertu Jankiela – znaczenie tego fragmentu dla
W jaki sposób Bolesław Prus kreśli obraz miasta (Warszawy lub Paryża) drugiej połowy XIX wieku na podstawie lektury podanego fragmentu „Lalki” i znajomości utworu. Fragment Paryż pomimo pozornego chaosu ma plan, ma logikę, chociaż budowało go przez kilkanaście wieków miliony ludzi nie wiedzących o sobie i bynajmniej nie myślących o logice i stylu. Paryż posiada to, co można nazwać kręgosłupem, osią krystalizacji miasta. Lasek Vincennes leży w stronie południowo-wschodniej, a
Jakie mogą być tematy? Przede wszystkim: interpretacja utworu. Jeśli ze szczególnym ukierunkowaniem – to już zależnie od wiersza, ale na przykład: Jak portretuje tytułową nienawiść w swoim wierszu Wisława Szymborska? Jaką rolę w tym portretowaniu odgrywa ironia? Czym jest potęga myślenia w świetle utworu Szymborskiej pt. Pornografia? Definicja poezji i jej roli we współczesnym świecie, jaką zawarła noblistka w przytoczonych utworach. Człowiek zanurzony w historii swoich czasów – jak temat
Jakie mogą być tematy? Jaką koncepcję człowieka i jego mocy znajdujesz w wierszu pt. Kowal? W nurt jakich wypowiedzi literackich wpisuje się poeta? Odpowiedz, interpretując utwór i odwołując się do wiedzy z historii literatury. Scharakteryzuj bohatera lirycznego w wierszu pt. Sonet szalony. W jakiej grupie literackich postaci go umieścisz? Przedstaw portret szatana nakreślony w wierszu Deszcz jesienny. Jak współgra z założeniami epoki? Porównaj z wybranym przez siebie portretem z innego
Miłosz jako noblista i współczesny poeta klasyk jest twórcą zawsze bardzo prawdopodobnym na maturze. Miłosz zajmuje niekwestionowaną pozycję wieszcza naszych czasów – wraz z Wisławą Szymborską i Zbigniewem Herbertem stanowią współczesny panteon, czyli najwybitniejszą trójcę polskiej poezji współczesnej. Zawsze o Miłoszu pisz: Był prawdziwym świadkiem epoki – jego portret wieku XX zapisany w poezji jest bardzo ważny dla młodszych pokoleń. Mamy do czynienia z autorytetem moralnym, piewcą wysokiej etyki –
Matura pisemna Giorgio de Chirico – Rozstanie Hektora z Andromachą Zwróć uwagę na rozstanie Hektora z Andromachą Może zostać przytoczona cała scena lub jej część. Dotyczy nośnego toposu literackiego – rozstania wojownika z ukochaną – bo wzywa go ojczyzna, wojna lub inna idea. Narzuca się zestawienie z Konradem Wallenrodem Adama Mickiewicza, nowelą Gloria victis, powieścią Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, losami Kolumbów, a nawet Ludźmi bezdomnymi Stefana Żeromskiego. Gdyby temat był
Wzory sformułowania tematu „…wolność jest jakoby posiadanie fletu. Jeśli go weźmie człowiek muzyki nieświadom piersi straci i uszy sfałszuje sąsiadom” (Juliusz Słowacki) Refleksje nad słowem „wolność” na podstawie wybranych utworów literackich różnych epok. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem Sartre’a: „Człowiek jest wolny całkowicie lub nie jest wolny wcale”. Zbierz argumenty literackie potwierdzające twoją opinię. Ludzie nie mogą być nigdy wolni, ponieważ są słabi, występni, nędzni i zbuntowani” (Fiodor Dostojewski) Twoje
Jak zareagowałbyś w obliczu zagrożenia? Jak reagują bohaterowie literaccy? Czy mamy prawo ich oceniać? Lorda Jima, który – co by nie mówić – prysnął z tonącej Patny i doktora Rieuxa, który trwał do końca w mieście zadżumionych? Dla literatury jest to temat ważny: obrazy wielkich zagrożeń, analiza postaw ludzkich w chwilach grozy, oceny i filozoficzne refleksje, jakie daje obserwacja zdarzeń. Jak może być sformułowany temat pracy? „Tyle wiemy o sobie,
Wzory sformułowania tematu Według Zbigniewa Herberta węzeł łączący człowieka z ojczyzną i narodem „powinien być ostatnim, jaki wyzwalający się potarga”. Włącz się do dyskusji na ten temat, przedstawiając – oprócz punktu widzenia wybranych pisarzy – swój własny. „Być Polakiem – to znaczy należeć do wielkiego cierpienia”. Jak rozumiesz słowa W. Sieroszewskiego w kontekście literatury polskiej czasów niewoli i własnych, należących do współczesności, przemyśleń? Wolność i tyrania. W jaki sposób twórcy
Bohater romantyczny jako produkt swojej epoki Takie, a nie inne ukształtowanie postaci literackiej wynika z ideologii epoki. I tak: Pod wpływem bardzo ważnej cechy epoki – romantycznego indywidualizmu – w literaturze pojawia się specyficzny typ bohatera – człowiek wybitny, o bogatej psychice, przeżywający rozterki i gwałtowne emocje. Czasem egzaltowany, nadwrażliwy, przesadnie silnie reagujący na otaczający świat. Ten sam postulat indywidualizmu sprawia, że ważna jest przede wszystkim jednostka – dlatego bohater romantyczny stawia siebie
Powtórka według zagadnień Kreacjonizm czy dokumentaryzm? W tym ujęciu rozumiemy „kreacjonizm” bardzo szeroko: jako wszelkie techniki twórcze, które są wynikami kreacji (czyli siły twórczej) pisarza. A zatem pisarz stwarza fabułę, czasoprzestrzeń, bohaterów. Wszystkie te elementy mogą być prawdopodobne, jednak są jedynie fikcją literacką – nie zaś dokumentem, zapisem faktycznych zdarzeń. Mogą też być zupełnie nieprawdopodobne – być wytworem twórczej fantazji autora lub zupełnym odkształceniem rzeczywistości. Wszystko to kreacja, tu postawiona w opozycji
Zwróć uwagę na: Wizytę Odyseusza w krainie śmierci – to często przytaczany fragment. Ważne jest spotkanie z matką, z którą rozmawia, ale nie może jej objąć, dialog z Achillesem, który powiada, że wolałby być najlichszym z ludzi, ale żyć… Takie fragmenty i wizja pośmiertnej krainy może być zestawiona z fragmentami Piekła z Boskiej komedii Dantego. W takim przypadku nie zapomnij, że oba dzieła i obu autorów różni podstawowa sprawa –
Wzory sformułowania tematu „W kręgu miłości i nienawiści” – o bohaterach literackich, których rozumiem, podziwiam i oskarżam. Marzenia, tęsknoty bohaterów literackich i twoje w zderzeniu z rzeczywistością. Życie, podobnie jak proces, można wygrać lub przegrać – literackie kreacje ucieleśniające te możliwości (przynajmniej po jednym przykładzie). Ikar, Konrad, Siłaczka, Kolumbowie, Artur – literackie wizje młodości, jej doświadczeń i dążeń w ocenie współczesnej młodzieży. Wizerunek kobiety fascynującej czy irytującej. Przedstaw na wybranych przykładach literackich. Wierność ideałom młodości czy kariera i nadzieja
