SBar MOTYW LITERACKI

Cierpienie – motyw literacki (według epok literackich)

Pytanie o sens cierpienia To kwestia podstawowa, która – począwszy od Hioba – aktualna jest aż do dzisiaj. Warto zwrócić uwagę, że chrześcijańska wizja cierpienia daleka jest od traktowania go jak kary za grzechy. Czy jednak rzeczywiście, jak chcieli na przykład średniowieczni autorzy legend o świętych, cierpienie uświęca? Wiele tu miejsca na rozważania osobiste, do których lektury mogą być inspiracją. Cierpienie fizyczne i psychiczne Bohaterowie literaccy cierpią i tak, i tak. Pisząc o cierpieniach fizycznych, przywołamy

Zbrodnia (Zło) – motyw literacki

Każda kultura ma swoją moralność, swoje prawa i swoje zbrodnie. W kulturze europejskiej źródłem tych praw jest niewątpliwie Biblia i Dekalog. Trzeba jednak powiedzieć, że jest to wyjątek – rzadko prawa moralne były spisywane tak konkretnie. Już choćby w wypadku religii starożytnych Greków i Rzymian trudno mówić o jednoznacznym kryterium moralnej oceny. Bogowie zachowują się tam jak ludzie; sami dopuszczają się zbrodni, jak choćby Apollo, który, by się dowartościować, obdarł Marsjasza ze skóry. Oczywiście Grecy też

Bunt – motyw literacki (według chronologii epok)

Bunt to jedna z ludzkich postaw. Jego podstawą zawsze jest sprzeciw wobec czegoś potężnego, i zwykle towarzyszy mu nadzieja na zwycięstwo. Rozmaite są jednak te potęgi. Można się buntować przeciwko ograniczeniu wolności fizycznej: niewoli, więzieniu, terrorowi, porządkowi społecznemu; duchowej: Bogu, moralności, autorytetom, kulturze; artystycznej – to stały w literaturze motyw walki z ideami poprzedników, opiniami krytyków. Zwycięstwo nie zawsze jest pełne. W eseju filozoficznym pt. Człowiek zbuntowany Albert Camus nazywa jednak bunt momentem, w którym w człowieku

Wolność – motyw literacki

Podstawy kulturowe Wolna wola – Biblia i chrześcijaństwo. Dając ją człowiekowi, Stwórca obdarzył go, podobną Boskiej, możliwością decydowania o sobie: możemy wybierać. Abyśmy nie pobłądzili i mogli się cieszyć wolnością dzieci Bożych, otrzymaliśmy też Dekalog oraz nowotestamentowe ­przykazanie miłości, które razem stanowią podstawowe normy postępowania człowieka i oznaczają dla nas zarówno drogowskaz, jak i zadanie. Zbawienie zależy więc od sposobu wykorzystania wolnej woli. Nawet Adamowi i Ewie, którzy, wyposażeni w nią, złamali jedyny i niezbyt ich ograniczający zakaz,

Młodość – literacki motyw (według chronologii epok)

Młodość i dojrzewanie Czas młodości to jednocześnie czas kształtowania się człowieka. Prawdopodobnie nie ma ważniejszego pod tym względem okresu w życiu. To wtedy człowiek zyskuje swoją ostateczną osobowość, nabywa najważniejsze dla siebie wzorce. Wtedy kształtuje się jego świadomość i moralność. Wtedy też ostatecznie wkracza na swoją drogę życiową. Jasne więc jest, że ów czas ludzkiego kształtowania się jest obiektem żywego zainteresowania twórców. Przemiany, które sprawiają, że w końcu powstaje „dorosły człowiek”, stały się tematem

Artysta i sztuka – motyw literacki według chronologii epok

W starożytności współistniały ze sobą dwie wizje twórcy: rzemieślnika, który stosuje konkretne zasady i „przepisy” na dobrą sztukę i literaturę, oraz artysty szaleńca, który, natchniony Bożą łaską, tworzy arcydzieła. W średniowieczu artyści pozostawali zwykle anonimowi, tworzyli nie dla sławy, lecz na chwałę Bożą. Ważne były nie nazwiska autorów, lecz same dzieła. Renesans wzmacnia rolę artysty. Pojawia się pojęcie poety doctusa – artysty wszechstronnego, gruntownie wykształconego humanisty, obytego w świecie. Warto przywołać Kochanowskiego (np.

Literatura – zadania stawiane literaturze

Starożytność – literatura to źródło norm Może nieco zdezaktualizowane, ale trzeba o tym pamiętać. Według starożytnych poetyk („podręczników” pisarskich ustalających normy estetyczne) podstawowym zadaniem literatury jest wyrażanie piękna, ale także – przynoszenie sławy poecie. Służą temu technika mimesis – naśladowania natury, i zasada decorum – dostosowania stylu pisania do tematu utworu. O sprawach poważnych zatem należało pisać wzniośle, o lżejszych zaś – bardziej potocznie. W konsekwencji miarą umiejętności pisarza stała się zdolność

Polacy – jacy są?

W jakich ujęciach motyw pojawił się w pracach pisemnych? Jacy jesteśmy Polacy» – opracuj odpowiedź, poszukując przykładów w literaturze dwóch, trzech epok. Niemal pełna swoboda – jedyne ograniczenie dotyczy selekcji przykładów (trzeba wybrać epoki). Niebezpieczeństwa związane z tym tematem: a) takie polecenie niczego nie podpowiada; b) chęć napisania o wszystkim może dać pracę ogólnikową; c) praca może stać się schematycznym przeglądem przykładów literackich. Tematy wymagające skomentowania cytatu: „Każdy z was z osobna jest olbrzymem […],

Mickiewiczowskie tematy

Ojczyzna – patriotyzm Otóż wcale nie wystarczy wiedzieć i napisać: iż „Mickiewicz wielkim patriotą był”. Niemal każdy utwór poświęcony krajowi, tęsknocie za ojczyzną, za wolnością – jest inny, inaczej ujmuje to wzniosłe uczucie. Tym samym temat staje się ciekawy, daleki od monotonnego, opartego na schemacie wyliczanki, wywodu. I tak: Konrad Wallenrod – wprowadza kwestię patriotyzmu w krąg zagadnień moralnych. Bezgraniczne poświęcenie dla ojczyzny przestaje być jednoznaczne. Powstaje bowiem pytanie: czy

Literatura – motyw literacki

Tematy prac • Tradycja czy awangarda, realizm czy deformacja? Który sposób interpretowania świata odpowiada Twoim gustom czytelniczym? Uzasadnij swój wybór przykładami z literatury. • Literatura prawdy, pamięci, ocalenia? Rozważania młodego czytelnika o literaturze XX w. • Które utwory polskiej literatury pięknej umieściłbyś w ,,europejskim spisie lektur szkolnych”? • Szukam odpowiedzi w literaturze na swoje najtrudniejsze pytania. • Dramat romantyczny, młodopolski, międzywojenny, współczesny – spotkania z najciekawszymi utworami jednej lub dwóch wybranych epok. •Literatura dwudziestolecia międzywojennego

Ojczyzna – motyw literacki (według chronologii epok)

Tematy prac Tematy „ojczyźniane” układają się w kilka grup, z których najbardziej klasyczną są tematy spod znaku „motyw ojczyzny w utworach literackich”. Motyw jak motyw – bardzo silny w polskiej literaturze, obecny w każdej epoce literackiej, uzasadniony tragicznymi wydarzeniami historii. Wolna i zniewolona w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich. „Jam miłość, szczęście, jam niebo za młodu, umiał poświęcić dla  sprawy narodu…”

Obyczaje i tradycja

Jeśli opisujemy ,,obyczaj w literaturze” Pareneza biesiadna Łańcuch utworów może być długi, a niewątpliwie ogniwem pierwszym może być pareneza biesiadna i wiersz ,O zachowaniu się przy stole Słoty. Pareneza biesiadna – to przecież gruby nurt literatury średniowiecznej nie tylko w Polsce, ale i w Europie. Jest częścią obyczaju rycerskiego – bo to przecież rycerzy i damy pouczano, jak ucztować, a nie lichych kmieci. Czasy to tak odległe, że można napisać

Zło i zbrodnia

Jak może być sformułowany temat: Stosunek do zła sprawdzianem społeczeństwa – rozwiń temat, posługując się wybranymi utworami literackimi z różnych epok. „Dobro i zło muszą istnieć koło siebie, a człowiek musi dokonywać wyboru”. Jak rozumiesz te słowa Mahatmy Gandhiego – odwołaj się do wybranych utworów literackich. „Między obowiązkiem walki ze złem a pokusą urody życia…”  Rozważania o bohaterach literackich dokonujących trudnego wyboru postawy życiowej. „Między dobrem a złem”. Rozważania o

Podróż – motyw literacki

Tematy 1. Motyw wędrówki w czasie i przestrzeni w wybranych utworach literackich, jego dosłowny i przenośny sens. 2. „Utrata rodzinnych okolic i ojczyzny, Błądzenie całe życie wśród obcych narodów, To nawet Jest romantyczne, czyli do zniesienia.” Posiłkując się literackimi przykładami dziewiętnastowiecznych uchodźców, wygnańców i emigrantów oraz własnymi refleksjami ustosunkuj się do słów Cz. Miłosza. 3. „Arkadia, raj, wyspy szczęśliwe…” Do jakich refleksji skłaniają Cię obrazy krainy szczęścia zawarte w utworach

Pokora i pycha

Czym jest pycha? To przekonanie, że jest się lepszym niż inni, wywyższanie się nad swoje otoczenie, brak obiektywizmu w ocenianiu samego siebie. Pycha to inaczej zarozumiałość, często wiąże się z pogardą i lekceważeniem innych ludzi. Człowiek pyszny jest egoistą, myśli jedynie o zaspokojeniu własnych pragnień. Nie potrafi być samotnikiem, on potrzebuje otoczenia, które będzie się nim zachwycać, wymaga publiczności. Człowiek pyszny nie przyjmuje słów krytyki, jakiekolwiek niepowodzenie przeżywa ogromnie, jak największą klęskę. Albo przeciwnie

Poszukiwanie wartości – motyw literacki

Wzory sformułowania tematu „Jakaż jest przeciw włóczni złego twoja tarcza człowiecze z końca wieku?” – moje podróże po krainie literatury w  poszukiwaniu systemu wartości Jakie wartości, zawarte w literaturze, należy przekazać następnym pokoleniom jako najcenniejsze dziedzictwo? Swoje rozważania na temat człowieczeństwa (u progu nowego tysiąclecia) zilustruj odpowiednimi przykładami. Wchodzisz w dorosłe życie. W jakim stopniu literatura nauczyła Cię dojrzale rozważać swoje miejsce w świecie? Powołaj się na wybrane przykłady z różnych

Kultura – motyw literacki

Kultura, co to jest? Kultura (słowo pochodzi z łaciny cultura – uprawa, kształcenie) to materialny i duchowy dorobek ludzkości. To także zbiór wartości, zasad i norm współżycia przyjętych przez daną zbiorowość; wszystko to, co powstaje dzięki pracy człowieka, co jest wytworem jego myśli i działalności. Kultura dzieli się na: materialną, oznaczającą to samo co cywilizacja (osiągnięcia techniczne, naukowe), duchową – wytwory i osiągnięcia z dziedziny sztuki, wierzenia religijne, wartości, zasady moralne, funkcjonujące w postaci np. dzieł artystycznych,

Swój i obcy – motyw literacki

Swój Znają się, potrafią przewidzieć wzajemne zachowania. Czasem się kochają, przyjaźnią, czasem tylko trochę lubią lub zaledwie tolerują. Ale trzymają się razem, stanowią jakąś grupę. „To swój człowiek” – tak mówią o sobie. Rodzina Cóż… rodziny się nie wybiera, ale też nie wolno o niej zapomnieć ani jej zdradzić. Dla wielu ludzi to właśnie rodzina jest najważniejszą wartością. Odyseusz – przez wiele lat wędruje do rodzinnego domu, pokonując rozmaite przeszkody. Cierpliwość została

Miłość w literaturze

Miłosne obyczaje związane: z oświadczynami Krzyżacy Henryka Sienkiewicza – Zbyszko ratuje Danuśkę spadającą z ławy. Chwilę później się jej oświadcza i składa śluby rycerskie. Potem, gdy grozi mu śmierć, Danuśka ratuje go z rąk kata, narzucając mu nałęczkę na głowę. W Panu Wołodyjowskim Henryka Sienkiewicza jesteśmy świadkami dość nietypowych w szlacheckich czasach oświadczyn – to dziewczyna oświadcza się kawalerowi, czyli Baśka wyznaje miłość panu Michałowi. zaręczynami Zaręczyny Andrzeja Kmicica i Oleńki Billewiczówny w Potopie są zgodne

Jak pisać o wsi?

Jak pisać o wsi? Wieś „spokojna i wesoła” Wizję uroczej sielanki, harmonijnego życia w zgodzie z naturą rysuje Jan Kochanowski w Pieśni świętojańskiej o sobótce. Ta słynna pieśń ku chwale wiejskiego żywota ukazują uroki życia ziemianina oraz obrazuje obyczaj świętojański odprawiany w wigilię św. Jana. Uroda Czarnolasu i pejzażu wiejskiego pojawia się wielokrotnie w pieśni Serce roście i fraszkach Na dom w Czarnolesie, Na lipę. Autor głosi, że zdecydowanie lepiej być gospodarzem niż podróżnikiem, żołnierzem czy dworzaninem, ponieważ: ziemianin