ŻiT Gombrowicz
Autor Witold Gombrowicz (1904-1969 Dzieło Ferdydurke – powieść wydana w Warszawie w 1937 r. O czym pamiętać w trakcie lektury? O tym, że nie jest to powieść z tradycyjnym przyczynowo-skutkowym ciągiem wydarzeń, nakreślonym zgodnie z zasadą prawdopodobieństwa. Światem przedstawionym w Ferdydurke rządzą bowiem: absurd, groteska, parodia. One to sprawiają, że oglądamy rzeczywistość jak w krzywym zwierciadle, nieco wykoślawioną. Nie należy również zapominać, że powieść nie ma narratora wszechwiedzącego, jego funkcję spełnia sam bohater, stąd też świat przedstawiony
Ferdydurke Wydana tuż przed wojną, w 1938 roku, wywołała w środowisku literackim prawdziwy ferment, spotykając się z jednej strony z bardzo przychylną opinią (chociażby Brunona Schulza), z drugiej zaś prowokując rozliczne ataki tak ze względu na konstrukcję jak i tematykę, jaką podejmowała. Dzisiaj Gombrowicz jest już klasykiem, jego twórczość nie budzi takich emocji, jak w czasach dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to prawdziwy renesans przeżywała dziewiętnastowieczna, nieco zmodyfikowana powieść realistyczna, która tak
Trans-Atlantyk Gombrowicza dyskusją z modelem polskości. Spróbuj określić, co należy rozumieć pod pojęciem polskości. To system polskich mitów utrwalonych w literaturze romantycznej: mesjanizm, winkelriedyzm, to obraz Polaka – narodowego męczennika wiernego Bogu, honorowi i ojczyźnie, to wreszcie wzorzec Polaka patrioty utrwalony w Panu Tadeuszu: jest nim oczywiście Sędzia – zwolennik tradycji i kultywator dobrych obyczajów, wzorowy gospodarz i patriota. Dworek w Soplicowie to prawdziwa ostoja polskości. Dość przypomnieć sobie, jaką
Polacy w krzywym zwierciadle satyry w Trans-Atlantyku Gombrowicza. Temat wymagający zarówno sporządzenia zręcznych charakterystyk, jak i zaznaczenia sposobu kreacji postaci. Przywołaj głównych bohaterów, zaznacz, że reprezentują oni przedstawicieli polskiej elity emigracyjnej, która stoi na straży polskiej tradycji i historii – niestety w sposób budzący śmiech i politowanie. Przyjrzyj się charakterystyce poszczególnych postaci. Zauważ: autor kreśli drobiazgowe, niby realistyczne, a jednak karykaturalne portrety. Efekty deformujące uzyskuje poprzez język nacechowany powtórzeniami, przesadnie
Jak zinterpretujesz tytuł powieści? Odpowiedź: W przypadku tradycyjnej powieści tytuł informowałby o jej zawartości czy tematyce (np. Nad Niemnem, Ojciec Goriot). W przypadku powieści Gombrowicza tytuł jest dezinformujący, ale… intrygujący. Co oznacza słowo „ferdydurke”? Właściwie nic, ten tytuł nie ma sensu. Nadanie powieści takiego tytułu – prowokującego i zabawnego, jest formą gry z czytelnikiem. Krytycy zwracają uwagę na podobieństwo brzmienia tytułu do nazwiska jednego z epizodycznych bohaterów powieści Lewisa, amerykańskiego laureata Nagrody Nobla. W tej powieści,
Ferdydurke to lektura niemal uniwersalna. Przyda się do bardzo wielu tematów, choćby takich jak: • wątki egzystencjalne w literaturze • szkoła • dwór szlachecki • tradycja, obyczaje • dojrzałość i niedojrzałość • gry pisarzy z czytelnikami • młodość, dojrzewanie • groteska • rozpad mitów Szkoła Przykład tematu prezentacji tematu Na podstawie wybranych tekstów kultury przedstaw najciekawsze portrety nauczycieli. Podpowiadamy. Porównaj ze sobą kilka wizerunków nauczycieli ukształtowanych według wzorców najczęściej spotykanych w różnych
Tematy, z jakimi można powiązać Trans-Atlantyk: • ojczyzna • Polska, Polacy • sarmatyzm • tradycja • groteska • mity narodowe • emigracja • pisarz, artysta Sarmatyzm Przykład tematu prezentacji Obraz polskiej szlachty w literaturze polskiej. Porównaj ze sobą różne ujęcia, odwołując się do konkretnych przykładów. Podpowiadamy Temat wdzięczny, a spectrum utworów do wykorzystania szerokie. Możesz odwołać się między innymi do: • Pamiętników Jana Chryzostoma Paska • Transakcji wojny chocimskiej
Autor: Witold Gombrowicz (1904-1969) Dzieło: Ferdydurke Powieść wydana w Warszawie w 1937 r. Epoka Dwudziestolecie międzywojenne: kreacjonizm w literaturze (Witkacy, Schulz, Gombrowicz) – tworzenie nowych światów zamiast realistycznego odtwarzania, obecność groteski, pesymistyczny pogląd na cywilizację i kulturę (aż do katastrofizmu), nawiązania: Freud, egzystencjaliści (człowiek jest samotny!). Forma utworu Jest to powieść o fragmentarycznej kompozycji. Autor odwołał się w tym dziele m.in. do powieści edukacyjnej, w której ważnym zagadnieniem jest dojrzewanie bohatera, jego duchowa podróż, nabywanie doświadczeń życiowych.
Moje spotkanie z Ferdydurke. Wstęp – autoanaliza: jaka byłam przed lekturą Ferdydurke Żyłam w świecie szarym, jednostajnym, codziennym. Gobelin moich dni minionych tkany był szarą nicią przyziemności. Każdego dnia wstawałam, powtarzając utrwalone rytuały, sumarycznie składające się na coś piękniejszego, co miało być moim życiem. Ale to były tylko różne odcienie szarości, „które rankiem mi w głowie, później na dłoniach i w każdym słowie, niczym gołąb pocztowy powracały”. Aż pewnego dnia spostrzegłam go. Był
Które wydarzenia na lekcji polskiego z Ferdydurke Gombrowicza mają cechy prawdopodobieństwa, a które nie mogłyby się zdarzyć w prawdziwej szkole? Lekcja polskiego opisana przez Gombrowicza wydaje się bardzo prawdopodobna, możliwa do przeprowadzenia w wielu szkołach. Nauczyciel wchodzi na lekcję, siada przy stoliku, otwiera dziennik, strząsa pyłek z marynarki, podwija rękawy. W klasie panuje całkowite rozprężenie – prawie wszyscy gadają. Tylko jeden uczeń Syfon z uczniowską przyzwoitością wyciąga zeszyty i książki. Nauczyciel nerwowo wyciąga zegarek, spogląda na klasę i próbuje
Jak zinterpretujesz tytuł powieści? Odpowiedź: W przypadku tradycyjnej powieści tytuł informowałby o jej zawartości czy tematyce (np. Nad Niemnem, Ojciec Goriot). W przypadku powieści Gombrowicza tytuł jest dezinformujący, ale… intrygujący. Co oznacza słowo „ferdydurke”? Właściwie nic, ten tytuł nie ma sensu. Nadanie powieści takiego tytułu – prowokującego i zabawnego, jest formą gry z czytelnikiem. Krytycy zwracają uwagę na podobieństwo brzmienia tytułu do nazwiska jednego z epizodycznych bohaterów powieści Lewisa, amerykańskiego laureata Nagrody Nobla. W tej powieści,
Oceń postać profesora Bladaczki i ucznia Gałkiewicza z fragmentu powieści Witolda Gombrowicza pt. „Ferdydurke”. Ten fragment powieści Ferdydurke nazywa się popularnie „lekcją polskiego”. Dziwna to lekcja, dziwne postacie – zrozumiemy całość, jeśli pogodzimy się z faktem, że cała scena jest przesadą, zabawnym przerysowaniem, groteską, a nie ujęciem realistycznym. Co to znaczy: Ujęcie realistyczne to byłoby takie, w którym pisarz dokładnie, prawdziwie i ze szczegółami opisał przebieg lekcji polskiego. Ujęcie groteskowe to takie, gdzie pisarz
Czym jest dla bohatera ojczyzna? Jaki jest jego stosunek do synczyzny? Słowo ojczyzna symbolizuje to, co w narodzie polskim najpiękniejsze i najbardziej godne czci: waleczność obywateli, ich oddanie sprawie polskiej, solidarność rodaków w nieszczęściu, martyrologia narodowa, symbole niepodległościowe i religijne… Wszystko to, co piękne i cenne, jednak na co dzień dość męczące. Wybór Formy dobrego patrioty wymaga wielu wyrzeczeń i samodyscypliny. Ojczyzna wiąże się także z tradycją patriarchatu – hołduje mu na pewno Tomasz Kobrzycki, wzorowy ojciec
Lekcja polskiego według Witolda Gombrowicza – omów i zanalizuj podany fragment. W tym miejscu wykładu jeden z uczniów zakręcił się nerwowo i zajęczał: – Ale kiedy ja się wcale nie zachwycam! Wcale się nie zachwycam! Nie zajmuje mnie! Nie mogę wyczytać więcej jak dwie strofy, a i to mnie nie zajmuje. Boże, ratuj, jak to mnie zachwyca, kiedy mnie nie zachwyca? – Wytrzeszczył oczy i usiadł, grążąc się w jakieś bezdenne przepaście. Naiwnym tym wyznaniem aż
„Ja przekorny, ja upiorny, ja rozbawiony” – charakteryzuje się Witold Gombrowicz w III t. Dzienników. Dalej stwierdza: „(…) dookoła każdej mojej książki wytwarza się naprzód coś w rodzaju ciemności, nasyconej lekką konsternacją”. Gombrowiczowskie zagadki i gry z czytelnikiem – przedstaw to zagadnienie na podstawie dowolnie wybranego dzieła Witolda Gombrowicza. I. Wszystko zaczyna się już od tytułu Ferdydurke ukazała się w 1937 r. (na okładce widniał jednak rok 1938), czyli dwa lata przed legendarną powieścią Jamesa Joyce’a
Pisarz na tle swojej epoki Witold Gombrowicz dziwnym pisarzem był… Z całą pewnością wyjątkowym. Był osobowością wieku XX w polskiej literaturze, nikt tak jak on nie wyszydził schematyzmu, fałszu, konwencji. Jak to zrobił? Bardzo prosto. Pokazał i udowodnił nam, że mamy… „gęby” i „pupy”… Brzmi to niezbyt? To jak to musiało brzmieć w epoce pisarza? Umieścić go należy w dwudziestoleciu międzywojennym – jeśli chodzi o początki twórczości. Ferdydurke – najsłynniejszą powieść – wydał przecież w 1937 roku.
Tego się naucz! Zapamiętaj: Trans-Atlantyk nie jest powieścią autobiograficzną! Choć mowa jest o niezaprzeczalnych faktach z życia autora jak np. podróż do Argentyny i bohater, a zarazem narrator dzieła nazywa się Witold Gombrowicz, i tak mamy do czynienia z kreacją świata przedstawionego, z nie-rzeczywistością. Spróbuj porównać Trans-Atlantyk z Ferdydurke: z jakimi problemami zmagają się ich główni bohaterowie? Pokaż, jak zostały ukazane ojczyzna, polskość i życie na emigracji. Zastanów się, jakie wady Polaków ośmiesza autor. Powiąż swoją interpretację dzieła z pojęciami takimi
Tego się naucz! Oto, z czym powinieneś umieć się uporać: pokazanie Ferdydurke jako powieści awangardowej, pokazanie Ferdydurke jako powieści o rozpadaniu się mitów (np. mitu dworku polskiego), wskazanie elementów groteski, absurdu i parodii, określenie, czym jest Forma i umiejętność scharakteryzowania tej powieści jako wykładnika pewnej filozofii. Tematy, z którymi można powiązać Ferdydurke: człowiek a kultura, człowiek a społeczeństwo, kondycja człowieka, młodość, dojrzewanie, tradycja, nowoczesność, szkoła, groteska. Ferdydurke to ważne dzieło, gdyż: Rozprawia się z mitami: nowoczesności, postępu, polskiej
Forma jako ograniczenie wolności i jako niezbędny warunek życia w społeczeństwie. Twoje refleksje po lekturze fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. Wstęp Nikt nie lubi być ograniczany. Nie lubimy krytyki za niewłaściwe zachowanie, nie lubimy nakazów i zakazów. Chcemy być wolni i niezależni, A okazuje się, że nasze życie to jedna wielka forma – forma dziecka, ucznia, studenta, pracownika, obywatela jakiegoś kraju, później forma rodzica, dziadka. Maniery, skomplikowany savoir-vivre, który tak trudno pojąć. Pierwsza
Znaczenie tytułu Ferdydurke – to słowo wymyślone, którego nie ma w słowniku języka polskiego. Tytułem tym Gombrowicz nawiązał do mało znanej amerykańskiej powieści Sinclaira Lewisa Babbit. Jej bohater nazywał się Freddy Durkee i podobnie jak Józio został wtrącony w powtórne dzieciństwo. Dlaczego taki tytuł nadał Gombrowicz? Aby prowokować czytelników i recenzentów. Co jest ważne w Ferdydurke? Gombrowicz zadaje ważne pytanie:czy to my sami tworzymy, kształtujemy siebie, czy też ulegamy wpływom świata i pozwalamy, aby to on
