Podział epoki W Europie barok jako epoka historyczno-literacka obejmuje zasadniczo cały wiek XVII, choć korzeniami sięga jeszcze końca XVI wieku. Początek – II połowa XVI w. (marinizm we Włoszech). Koniec – lata trzydzieste XVIII w. (rokoko – faza schyłkowa epoki). Odrodzenie najszybciej wygasło we Włoszech – od połowy XVI wieku przerodziło się w nowy styl w sztuce, zwany manieryzmem. W Polsce Prebarok (wczesny barok) – przełom wieków XVI i XVII (od lat
Ramy czasowe Europa W Europie nową po romantyzmie epokę liczy się od roku 1850 i zwie się realizmem – ze względu na nurt dominujący w literaturze i sztuce. Pamiętajmy jednak, że np. Stendhal – ojciec powieści realistycznej – żył i tworzył w pierwszej połowie XIX wieku. Balzak – pisarz odpowiedzialny za ukształtowanie tego nurtu w prozie – zmarł w roku 1850. Flaubert – trzeci wielki realista – umiera w 1859 roku. Mocne podwaliny pod realizm zostały zatem złożone.
Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się wydanie Kwiatów zła Baudelaire’a w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wielki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Baudelaire zaprzeczył w nim obowiązującym normom artystycznym i moralnym. Ukazywał najtrudniejsze problemy egzystencji, jej absurd i brzydotę, pokazując ludzkie życie przez pryzmat katastrofy, do której, zdaniem autora, ludzkość nieustannie zmierza. A wszystko to uczynił, posługując się dodatkowo ekspresyjnymi sformułowaniami i obrazami, na które publiczność
Pamiętaj! – Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. I. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem
Analiza prozy – sposób postępowania Uważnie czytamy tekst i: Określamy – co to jest? Czy odczytaliśmy: opis sceny (fabuła, dialog), opis przestrzeni, monolog (wyznanie, mowa, refleksje), list, opis przedmiotu lub postaci, sam dialog – lub może dyskusję wielu głosów? To bardzo ważne ustalenie na początek – porządkuje, sugeruje nastrój (monotonię, dynamikę), określa też świat przedstawiony i nieuchronnie prowadzi do pytania: Kto mówi? Inaczej mówiąc: trzeba określić typ narracji i pozycję
Zanalizuj i zinterpretuj Tren Fortynbrasa. Wstęp Zacznijmy od spraw najbardziej ogólnych i najbardziej oczywistych. Wiersz zawiera łatwo rozpoznawalną aluzję literacką: Do jakiego utworu odwołuje się Herbert w Trenie…? Kim byli Hamlet i Fortynbras w tragedii Szekspira? Na ile prawdopodobna jest następująca hipoteza interpretacyjna: pisząc Tren Fortynbrasa Herbert tworzy jak gdyby dalszy ciąg Hamleta? Rozwinięcie Na początek wyjaśnijmy kilka terminów, które na pewno okażą się przydatne przy analizowaniu Trenu Fortynbrasa. wiersz wolny, złożony z długich wersów, odpowiadających
Epoka Współczesność Epoka triumfu groteski w sztuce; groteska – próbuje oddać problemy współczesnego świata. Istotne kwestie: funkcjonowanie systemów totalitarnych, kryzys wartości mający u swoich podstaw m.in. II wojnę światową (niemożność porozumienia się ludzi, brak idei), kryzys relacji międzyludzkich (rozpad tradycyjnej rodziny, poczucie samotności w tłumie). Gatunek Dramat. Tango jest sztuką zbudowaną według klasycznych zasad – zachowuje np. ciągłość fabularną (akt I rozgrywa się późnym rankiem, II – w nocy, zaś III przed południem następnego dnia).
Epoka Maria Dąbrowska pisała swą wielką powieść w dobie międzywojennej (wydana w latach 1931-1934), ale pisała o przemijającej epoce, odchodzącej właśnie do historii. Początek akcji przypada przecież na osiemdziesiąte lata XIX wieku, finał – w drastycznym momencie wybuchu I wojny światowej. Poza tym znamienne jest retrospektywne odwołanie do innego wydarzenia historycznego – powstania styczniowego 1863 r., które wpłynęło na losy bohaterów, na sytuację całego pokolenia popowstaniowego, a o nim mowa.
Jak zacząć wypracowanie? Jeśli nie wiesz, jak zacząć swoją pracę – użyj sformułowań: Jeśli temat podejmuje problematykę związaną z epoką literacką, postacią pisarza lub wydarzeniem historycznym (ale tylko wtedy) – możesz zamieścić we wstępie „notkę informacyjną” o epoce, twórcy lub historii. Nie zaszkodzi, gdy przedstawisz własny stosunek do sprawy. Motyw… Nie było epoki, w której nie pisano by o nim. W przypadku tego tematu mamy do czynienia z wyjątkowo bogatym materiałem. Swój przegląd literackich
Mini-CV 12 luty 1865 – urodził się w Ludźmierzu. 1883 – Tetmajerowie przenieśli się do Krakowa. 1884 – rozpoczął studia na UJ. 1891 – Poezje, seria pierwsza. 1894 – pracował u Krasińskiego w Heidelbergu, seria druga Poezji. 1895 – podróżował po Europie. 1901 – narodziny syna Kazimierza Stanisława. 1903 – ukazał się pierwszy tom Na Skalnym Podhalu. 1910 – Maryna z Hrubego. 1911 – Janosik Nędza Litmanowski. 1914-1918 – wojnę spędził głównie w Zakopanem, początek
Pisywał i po łacinie (zgodnie z ówczesnymi normami kulturowymi), i – oczywiście – po polsku. Jego twórczość obejmuje przeróżne rodzaje i gatunki literackie; był także wszechstronnie wykształcony. Poznanie biografii i twórczości tego pisarza niemalże wystarcza, aby można było powiedzieć, że poznało się najważniejsze cechy polskiego renesansu. Jaka to epoka? Jan Kochanowski to jeden z najważniejszych twórców polskiego renesansu. Jego twórczość przypada na rozkwit odrodzenia i jego schyłkową fazę. Na tle epoki To
Zapowiedzią romantyzmu był oświeceniowy sentymentalizm – prąd, który przeciwstawiał się wszechwładzy rozumu, głosił wyższość duszy, uczuć i hasło powrotu do natury. Oświeceniowa filozofia rozczarowała młode pokolenie. Gdzie indziej zaczęło ono szukać sensu życia i wiedzy o świecie. Nie rozum, lecz wiara, uczucia! Nie kultywowanie tradycji, lecz wolność, kreowanie nowej rzeczywistości! Miejsce porządku zajęły niepokój, chaos, rozdarcie. Romantyczny bunt objął różne dziedziny życia – i politykę (powstania!), i obyczaje, i kulturę. To epoka rewolucji i namiętności. Słowa „romantyczny”
Początek romantyzmu – sytuacja w trzech zaborach Zabór rosyjski Po ustaleniach kongresu wiedeńskiego powstało zależne od Rosji Królestwo Polskie ze stolicą w Warszawie. Tu właśnie w roku 1830 wybuchnie powstanie listopadowe i tu najsilniejsze będą represje popowstaniowe: likwidacji ulegnie sejm, zniesiona zostanie konstytucja, przestanie istnieć armia i wprowadzony zostanie obowiązek służby w wojsku rosyjskim. Nastąpią konfiskaty majątków, aresztowania, zsyłki. Bardzo nasili się rusyfikacja, zamknięte zostaną uniwersytety w Wilnie i Warszawie.
Co koniecznie trzeba pamiętać z ogólnych założeń nowej epoki – w Europie zwanej realizmem, w Polsce pozytywizmem? Nowy, potężny kierunek, który wkrótce ogarnie cały kontynent, a w Polsce przyjmie postać pozytywizmu, to realizm. Za jego początek uznaje się mniej więcej połowę wieku – rok 1850 (w Polsce jeszcze romantyzm). Rozkwit literatury realistycznej przypada na drugą połowę XIX wieku. Dzięki niej możemy poznać prawdę o stuleciu wojen, powstań, rewolucji – PRAWDĘ
Totalitaryzm to zjawisko, które często pojawia się na maturze. Nic dziwnego – był jedną z głównych sił, która ukształtowała wiek XX. Siłą złą – oby pozostał już historią i śladem w literaturze. Jest kilka ważnych lektur i zagadnień, które go dotyczą. Na czym totalitaryzm polegał? Dwudziesty wiek to okres wielkich totalitaryzmów, systemów władzy, które starają się podporządkować sobie całe społeczeństwo, kontrolować każdy przejaw aktywności człowieka (por. łac. totus – cały).
Zdrowe, gęste i piękne włosy – coś, na czym zależy wszystkim kobietom (przynajmniej w teorii). Niemniej jednak oczekiwania niejednokrotnie mijają się z rzeczywistością. W zasadzie pozostaje tylko zapytać, dlaczego? . Na pewno nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie i co za tym idzie, trudno nawiązywać do szczegółów. Aczkolwiek temat tego tekstu to pielęgnica do włosów, pielęgnica to zaawansowane urządzenie, które sprawi, że Twoje włosy odzyskają blask i dawną kondycję.
Pan Tadeusz Lektura w epoce Stop! Jesteś w romantyzmie! Polska w I połowie XIX wieku. Jest krajem zagarniętym przez zaborców. Jeszcze świeże są wspomnienia o wolności, potędze Rzeczpospolitej szlacheckiej, rozbiorach, kampanii Napoleona, przy którym Polacy próbowali odzyskać niepodległość. Dla Polaków kochających ojczyznę i wolność to narodowa tragedia. Władzę sprawują teraz władcy państw zaborców – w części zagarniętej przez Rosję (do niej należy Litwa, ojczyzna Mickiewicza) – car. Polacy nie mogą
Kamizelka Lektura w epoce Stop! Jesteś w pozytywizmie! Akcja Kamizelki rozgrywa się w Warszawie – a była to prawdziwa stolica pozytywizmu. Wyobraź sobie dorożki stukające po brukowanych ulicach stolicy, damy spacerujące po Łazienkach, salony literackie i kawiarnie, cukiernie, w których głośno czytano kolejne odcinki powieści panów Sienkiewicza czy Prusa… Pierwsze sklepy przy Krakowskim Przedmieściu, cukiernie, kataryniarzy, pensje na które uczęszczały dziewczęta z dobrych domów i sporo biedoty. W tamtych czasach
Chłopi Władysława Reymonta to powieść, za którą w 1924 roku pisarz otrzymał Nagrodę Nobla zaczyna się sceną hucznego weseliska Boryny, kończy zaś jego pogrzebem. I tak ludzkie losy zostały wpisane w odwieczne koło narodzin i śmierci. Koleje ludzkiego życia podporządkowane są rytmowi przyrody, która narzuca kolejność pracy i odpoczynku. Autor Władysław Stanisław Reymont (1867-1925) – pisarz i publicysta; syn wiejskiego organisty, w młodości próbował różnych zawodów – miał zostać krawcem,
Epoka – właściwie trzy epoki. Debiutuje w Młodej Polsce, tworzy w dwudziestoleciu międzywojennym i długo po wojnie. Miejsce – Lwów – miasto dzieciństwa i studiów, Warszawa. Nurty W Młodej Polsce dekadentyzm i nietzscheanizm. Deszcz jesienny to sztandarowy przykład poetyki i myśli dekadenckiej – Kowal – filozofii silnej jednostki, woli mocy, siły człowieka. W międzywojniu – poezja codzienności, początek klasycyzmu. Współczesność – klasycyzm. Miejsce w polskiej literaturze Zwany poeta trzech pokoleń,