Strona Główna
Przedstaw plan zdarzeń (z krótkim rozwinięciem) opowiadania Sławomira Mrożka – Baba. Baba 1. Niepokojąca dziecięca rymowanka Narrator usłyszał na podwórku rymowankę – wyliczankę dzieciaków. Choć była bezsensowna – zaniepokoiła go i wytrąciła z równowagi, gdyż była nieprawdopodobna, a on wierzył tylko w realizm. Postanowił sprawdzić, czy baba z nogami w kałamarzu faktycznie istnieje. 2. Wyprawa na cmentarz Narrator powędrował na cmentarz. I faktycznie – siedziała tam baba, która trzymała nogi w ciasnej buteleczce na atrament. 3. Misja polepszenia
Na konkretnych przykładach omów różnice między nowelą a powieścią. Od czego zacząć? Wybierz sobie do omawiania jedną nowelę (niech to będzie np. Janko Muzykant Henryka Sienkiewicza) i jakąś powieść (np. Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego). W tym przypadku nie ma dobrych i złych przykładów – w każdej wybranej lekturze wskażesz różnice. Weź więc dzieła dobrze Ci znane, o których będziesz miał coś do powiedzenia. Te, które naprawdę przeczytałeś, a nie przejrzałeś jedynie ich opracowanie. Przejdź do omawiania różnic:
Czym różni się język opowiadania Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka od innych znanych Ci dotychczas opowiadań? W opowiadaniu mieszają się elementy gwarowe ze słownictwem technicznym. Wskaż elementy stylizacji ludowej w tekście. Wyrazy gwarowe (najczęściej używane): ano, ino, kiedym, jeno. Przedmioty wiejskie: zydel, przyzba. Przedmioty związane z cywilizacją: odrzutowce, pola startowe za stodołą, głowica atomowa, wyrzutnia, rakiety, licznik Geigera. Zwróć uwagę na czas, w którym opowiadanie powstawało (PRL). Krótko scharakteryzuj język czasów socjalizmu. W
Podane związki wyrazów podzielna wyrażenia i zwroty. wielka miłość, iść bez celu, śmiać się beztrosko, niezapomniane przeżycie, chodzić pieszo, nieszczęśliwa miłość, zachód słońca, przystanek tramwajowy, pisać klasówkę, rzewnie płakać, chusteczka higieniczna Nie pomyl się! Zwroty to takie związki wyrazów, w których występuje czasownik. Związki wyrazów bez czasownika to wyrażenia. Zwroty iść bez celu, śmiać się beztrosko, chodzić pieszo, pisać klasówkę, rzewnie płakać Wyrażenia wielka miłość, niezapomniane przeżycie, nieszczęśliwa miłość, zachód słońca,
Podane wyrazy podziel na te, które mają jedną podstawę słowotwórczą, i na wyrazy, które mają dwie podstawy słowotwórcze. myśliwy, samochód, fotelik, grzybobranie, korkociąg, Wielkanoc, oczko, listonosz, bajkopisarz, sąsiadka, szkolnictwo, samolot, fotografia, komputer Pamiętaj! Wyrazy, w których można wyodrębnić dwie podstawy słowotwórcze to wyrazy złożone. Są wśród nich takie, które łączy wrostek (formant łączy dwie podstawy), i takie, które są niejako zrośnięte ze sobą. Jedna podstawa słowotwórcza myśliwy, fotelik, oczko, sąsiadka, szkolnictwo, fotografia,
Wymień przyczyny organizowania wypraw krzyżowych – krucjat. W IV wieku w Jerozolimie – tam, gdzie przypuszczalnie znajdował się Grób Chrystusa – wybudowano kościół, który stał się największą świętością chrześcijan. Ciągnęły do niego liczne pielgrzymki – niestety, plemiona tureckie prześladowały pielgrzymów. Papież wezwał więc wszystkich władców Zachodu, aby odebrać Saracenom Ziemię Świętą. Wzbudziło to ogromny entuzjazm rycerstwa i chłopów – wielu mieszkańców Europy Zachodniej zadeklarowało gotowość wzięcia udziału w wyprawie. Nazwano ich krzyżowcami, a ich
Czym różni się mowa zależna od mowy niezależnej? Mowa niezależna to dosłowne (bez żadnych zmian) przytoczenie własnej lub cudzej wypowiedzi. Te przytoczone, cytowane słowa to tzw. zdanie wprowadzane. Bierze się je w cudzysłów i poprzedza dwukropkiem. Zdanie poprzedzające przytoczoną wypowiedź to zdanie wprowadzające, które zawiera czasownik oznaczający mówienie (np. Powiedział:…, Rzekł:…, Odrzekł:… itp.). Oba zdania są właściwie od siebie niezależne (nie są powiązane składniowo), stąd określenie „mowa niezależna”. Łączy je natomiast treść.
Jaka postawa propagowana jest, Twoim zdaniem, w wierszu Zbigniewa Herberta Modlitwa Pana Cogito – podróżnika? Wskaż cytaty potwierdzające Twoją opinię. Zbigniew Herbert Modlitwa Pana Cogito – podróżnika Panie dziękuję Ci że stworzyłeś świat piękny i bardzo różny a także za to że pozwoliłeś mi w niewyczerpanej dobroci Twojej być w miejscach które nie były miejscami mojej codziennej udręki – że nocą w Tarquinii leżałem na placu przy studni i spiż rozkołysany obwieszczał z wieży Twój
Kto , Twoim zdaniem, jest podmiotem lirycznym w wierszu Modlitwa Pana Cogito – podróżnika Zbigniewa Herberta? A „ty” lirycznym? Podmiotem lirycznym (czyli „ja” lirycznym) w tym utworze jest Pan Cogito – podróżnik, postać wskazana w tytule. Pan Cogito to bohater dobrze znany z wielu wierszy Zbigniewa Herberta. Jego łacińskie imię oznacza: „myślę” i nawiązuje do tradycji Kartezjusza. Niewątpliwie Pan Cogito – podróżnik jest postacią myślącą. Zwiedza świat i poddaje go refleksji, zapamiętuje nazwy miast, kontempluje dzieła sztuki.
Wskaż środki stylistyczne w wierszu Zbigniewa Herberta Nike która się waha. Spróbuj zinterpretować metafory. Prawa ręka piękna jak rozkaz – porównanie Samotny młodzieniec, długa koleina, wojenny wóz, szara droga, szary krajobraz skał, rzadkie krzewy jałowca, słodycz pieszczot, otwarta pierś, zamknięte oczy, cierpki obol ojczyzny, drętwy język – epitety Prawa ręka (…) opiera się o powietrze – metafora Interpretacja metafory: o powietrze nie można się opierać, ale ręka Nike jest ułożona tak, jakby bogini
Pierwsza wolna elekcja odbyła się w Polsce w 1573 r., po śmierci Zygmunta Augusta (rok 1572), ostatniego z Jagiellonów. Jej pomysłodawcą był szlachcic Jan Zamojski. Na króla wybrano Henryka III Walezego. Sprawował rządy tylko sześć miesięcy i uciekł z Polski do Francji. Wybrano więc nowego władcę, była nim Anna Jagiellonka, która wyszła za mąż za Stefana Batorego i jego koronowano na króla Polski w 1576 r. Zwyczaj wyboru władcy przez możnowładców i rycerzy a później przez szlachtę zaczął
Miniaturyzacja świata przedstawionego – polega na redukcji niektórych elementów utworu, takich jak opis przestrzeni czy prezentacja bohaterów. Często nie wiadomo, gdzie i kiedy rozgrywa się akcja bajki, kim dokładnie są wprowadzone przez autora postacie. Skrótowe ujęcie świata przedstawionego sprzyjało wyeksponowaniu najistotniejszej treści, podkreślało pointę. Alegoryzacja treści. Bajka dzięki posługiwaniu się alegorią jest utworem o dwuplanowej strukturze. Zawiera plan znaczeń dosłownych (zarys sytuacji, fabuła), pod którym mieszczą się ukryte znaczenia, łatwe
Sonet – w literaturze polskiej znany był już w renesansie (Jan Kochanowski, Mikołaj Sęp-Szarzyński), pojawiał się w baroku (u Jana Andrzeja Morsztyna) i romantyzmie (Sonety krymskie Adama Mickiewicza), ale prawdziwą karierę zrobił w Młodej Polsce. W Europie pojawił się w XIII w. (Włochy – Dante, Francesco Petrarka). Niemal od razu ukształtował się w swojej kanonicznej (obowiązującej) formie jako 14-wersowy utwór liryczny podzielony na cztery strofy. Dwie pierwsze zawsze mają po cztery wersy i stanowią narracyjną część opisową (np. opis
Ignacy Krasicki Hymn do miłości ojczyzny Święta miłości kochanej ojczyzny, Czują cię tylko umysły poczciwe! Dla ciebie zjadłe smakują trucizny, Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe; Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny, Gnieździsz w umyśle rozkoszy prawdziwe. Byle cię można wspomóc, byle wspierać, Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać. Jak rozpoznać hymn Często wskazówką jest już tytuł: większość znanych hymnów zawiera w tytule słowo: hymn, ewentualnie pieśń, np. Hymn o miłości świętego
Po czym rozpoznać fraszki? Po długości – są to utwory zazwyczaj niewielkich rozmiarów – drobne i krótkie. Po zwięzłości – ich autorzy dbają o precyzję w wyrażaniu myśli. Po ich charakterze, tonie, wydźwięku – żartobliwe, błahe i radosne, lecz także poruszające problematykę filozoficzną, refleksyjną bądź miłosną. Po budowie – to zwykle utwory stychiczne, bez podziału na wersy. I najważniejsze!!! PO POINCIE – wyraźna, zasadnicza myśl całego utworu! Istota fraszki tkwi w błyskotliwej myśli, na której
Archaizmy Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja, U twego syna Gospodzina, matko zwolena Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieleison. W najstarszym polskim hymnie – Bogurodzicy spotykamy dziwne wyrazy. Dziwne dla współczesnych czytelników, bo niegdyś normalnie funkcjonowały w polszczyźnie. Archaizmy to wyrazy przestarzałe, których już dziś nie używamy (Gospodzin albo Bożyc) albo używamy ich w innym znaczeniu, np. słowo maciora, dziś oznaczające świnię, kiedyś oznaczało po prostu… matkę. To także pewne nieużywane już dziś
To jeden z najpopularniejszych chwytów w poezji. Skojarz ze zwrotem do kogoś lub czegoś! Skojarz apostrofę… z zawołaniem do kogoś lub czegoś, z formą wołacza rzeczowników i ich określeń, z trybem rozkazującym czasowników, z uroczystym, podniosłym stylem, z przemówieniem (tak, to nie tylko chwyt poetycki!), z modlitwami (wszystkie modlitwy zawierają apostrofy do kogoś – Boga, świętych, Matki Boskiej), z liryką apelu (inwokacyjną) – jeśli cały utwór liryczny jest skierowany do jakiegoś adresata („ty”
Wskaż wyznaczniki, które decydują o tym, że dany utwór należy do liryki. Popatrz na utwór i rozłóż go na czynniki pierwsze. Co jest tematem? Najczęściej będą to: opis przeżyć wewnętrznych, wyznania, subiektywny odbiór świata, opis krajobrazu. To głównie powinno Ci pomóc w odróżnieniu liryki od epiki, dla której charakterystyczna jest fabuła – czyli ciąg zdarzeń, akcja. W liryce o akcji nie ma mowy – tutaj dominuje opis. Chociaż… jest wyjątek! To
W którym z poznanych przez Ciebie dzieł literackich spotkałeś się z nawiązaniami do innych tekstów kultury? Z takim nawiązaniem z pewnością spotkałeś się w: Syzyfowych pracach Stefana Żeromskiego Już w tytule możemy zauważyć nawiązanie do greckiego mitu o królu Syzyfie. Syzyf był słynącym ze sprytu władcą Koryntu. Za zdradę sekretów boskich został skazany na śmierć. Dwukrotnie udało mu się jednak uniknąć pobytu w Hadesie. Pierwszy raz: uwięził boga śmierci Tanatosa, chroniąc przed śmiercią nie tylko siebie,
Na podstawie Hamleta lub Romea i Julii przedstaw cechy dramatu szekspirowskiego. Cechy dramatu szekspirowskiego Brak zasady trzech jedności (czasu, miejsca i akcji). Romeo i Julia Brak jedności czasu: akcja Romea i Julii toczy się przez pięć dni, a nie od świtu do zachodu, jak nakazywała to grecka tragedia; brak jedności miejsca: miejsce akcji – Werona i Mantua, w Antygonie był to jedynie pałac królewski w Tebach; jedność akcji: w przypadku Romea i Julii można powiedzieć, że jedność akcji została zachowana
