Tag "poezja młodopolska"
Młoda Polska to – po długim okresie pozytywistycznej niechęci do poezji – epoka wielkiego do niej powrotu. Początki modernizmu w Polsce wiązały się nie tylko z nowymi wyborami artystycznymi i konfliktami światopoglądowymi, lecz także społecznymi. Moderniści opowiadali się za poezją niezaangażowaną społecznie – za sztuką dla sztuki, kultem piękna i duchowości. Pozytywistyczny entuzjazm dla postępu i społeczno-biologicznej ewolucji pozostawał natomiast w sprzeczności z dekadencką postawą młodopolan przekonanych o wielkim kryzysie
Autor: Jan Kasprowicz Tytuł: Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach – sonet I Rok publikacji: 1898 Cechy wiersza: stroficzny, ujęty w formę sonetu włoskiego, stąd klasyczna, zdyscyplinowana konstrukcja zgodna z regułami gatunku: dwie pierwsze strofy czterowersowe, dwie ostatnie trzywersowe i charakterystyczny dla sonetu regularny układ rymów okalających ( abba) wychodzących poza obręb strofy w ostatnich dwóch zwrotkach burzy/róży i parzystych ( cc ) zadumany/ściany. Typ liryki: opisowa, sytuacyjna (kreacja krajobrazu)
Uznany i szanowany poeta, którego żywot zakończył się… tragicznie. Syn samobójca, choroba umysłowa, utrata wzroku, wyrzucenie na bruk przez Niemców, śmierć w samotności. Kazimierz Przerwa-Tetmajer (1865-1940) Poeta, nowelista, powieściopisarz i dramaturg. Urodzony w Ludźmierzu na Podhalu. W jego rodzinie kultywowane były zarówno tradycje patriotyczne (ojciec walczył w powstaniach listopadowym i styczniowym) jak i artystyczne (matka obracała się w kręgu literackim, cioteczny brat Tadeusz Boy-Żeleński był poetą, kabareciarzem, tłumaczem, a przyrodni brat Włodzimierz, znanym malarzem). Ze względów finansowych w 1883
Deszcz jesienny O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Ddżdżu krople padają i tłuką w me okno… Jęk szklany… płacz szklany… a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny… O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny… Wieczornych snów mary powiewne, dziewicze Na próżno czekały na słońca oblicze… W dal poszły przez chmurną pustynię piaszczystą, W dal ciemną, bezkresną, w dal szarą
1. Które z poniższych tytułów to wyłącznie tomiki wierszy Leopolda Staffa? a) Sny o potędze, Uśmiechy godzin, Pieśń o skowronku, Wysokie drzewa b) Ptakom niebieskim, Sad rozstajny, Oczy otchłani, Szumiąca muszla c) Barwa miodu, Ptakom niebieskim, Studium przedmiotu, Martwa pogoda d) Wszystkie powyższe tytuły 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Leopold Staff, jako poeta trzech pokoleń, był bardzo płodnym twórcą i lista jego tomików wierszy jest długa. Tym niemniej należy umieć je rozpoznać.
Twórczość Tetmajera Jeśli będziesz pisać o wierszach Tetmajera W poezji Tetmajera szukaj dekadentyzmu – zwłaszcza w pierwszym okresie swej twórczości poeta często tworzył liryki przepojone dekadenckim światopoglądem. Sprawdź, którego ze sztandarowych postulatów epoki dotyczy utwór. Jeśli piękno, to Tatr – nie zdziw się, jeśli wiersz pejzażowy będzie sławił urodę gór, wówczas też – obok zachwytu naturą – szukaj nastroju dekadenckiego. czy postrzegania świata i człowieka w myśl nastroju dekadenckich, czy
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora „Końca wieku dziewiętnastego”? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Umiejętność odpowiedzi na te pytania zapewni Ci punkty na egzaminie maturalnym. Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc… – oto nastroje,
Tego się naucz! Powinieneś umieć odpowiedzieć na podstawowe pytania: Dlaczego twórczość Tetmajera jest tak istotna dla Młodej Polski? Jaką filozofię ilustrują wiersze autora Końca wieku dziewiętnastego? Jakie motywy typowe dla epoki modernizmu zawiera ta poezja i co przesądza o ich młodopolskim charakterze? Temat pierwszy – dekadentyzm Smutek, melancholia, tęsknota, zniechęcenie, apatia, pesymizm, żal, bierność, inercja, niemoc … – oto nastroje, które zdominowały poezję Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jednym słowem dekadencja. Wszechobecna
Czego symbolem jest deszcz w obu przedstawionych wierszach i jak tworzy on nastrój w tych utworach? Dokonaj interpretacji porównawczej Deszczu jesiennego Leopolda Staffa i Deszczy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Zwróć uwagę na to, że oba wiersze są bardzo nastrojowe. Czy to aby na pewno tylko szary krajobraz za oknem i równomiernie spadające krople deszczu wywołały taki nastrój u osób mówiących w tych utworach? A może smutny widok jest odpowiednikiem stanu ich duszy? Powinieneś na pewno scharakteryzować osoby mówiące i, oczywiście, ich
Porównaj dwie wizje końca świata zawarte w hymnie Dies irae Jana Kasprowicza i w wierszu pt. Koniec świata Rafała Wojaczka. Temat nie należy do najłatwiejszych, zestawione tu bowiem zostały dwie zupełnie inne, inaczej rozumiane wizje końca świata. Pierwsza z nich po części zapewne inspirowana jest Apokalipsą św. Jana, druga zaś opowiada o… końcu własnego świata, własnego życia, któremu kres położy planowane samobójstwo. Oba utwory nie są proste, zwłaszcza nasycony silnymi emocjami, podobny do
Wysokie drzewa O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa, W brązie zachodu kute wieczornym promieniem, Nad wodą, co się pawich barw blaskiem rozlewa, Pogłębiona odbitych konarów sklepieniem. Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu, W bezwietrzu sennym ledwo miesza się, kołysze, Gdy z łąk koniki polne w sierpniowym gorącu Tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę. Z wolna wszystko umilka, zapada w krąg głusza, I zmierzch ciemnością smukłe korony odziewa, Z których widmami rośnie wyzwolona
Stanisław Korab-Brzozowski O, przyjdź! O przyjdź, jesienią – Wdziej szatę lekką, białą, zwiewną, pajęczą; Rzuć na hebanowe swoje włosy perły rosy, Lśniące zimnych barw tęczą. O przyjdź, jesienią – Owiana skargą tęskną, rzewną żurawi, W dal płynących szarą niebios tonią, tchnącą wonią Kwiatów, które mróz krwawi. O przyjdź, jesienią – W chwilę zmierzchu senną, niepewną – i dłonie Swe przejrzyste, miękkie, woniejące na cierpiące Połóż mi skronie o Śmierci!… Na
Leopold Staff Przedśpiew Czciciel gwiazd i mądrości, miłośnik ogrodów, Wyznawca snów i piękna i uczestnik godów, Na które swych wybrańców sprasza sztuka boska: Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, Złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia, A jednak śpiewać będę wam pochwałę życia – Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach. Pamięcią swe dni chmurne i dni w słońca krasach Przechodzę, jakby jakieś wielkie, dziwne miasta, Z myślą ciężką, jak z dzbanem na głowie niewiasta, A dzban wino ukrywa i łzy
Autor: Kazimierz Przerwa-Tetmajer Epoka: Młoda Polska Typ liryki: opisowa w pierwszych sześciu strofach (kreacja pejzażu) przechodząca w bezpośrednie wyznanie w dwóch ostatnich zwrotkach, co potwierdzają formy czasownikowe w 1 osobie l. poj. (dwukrotne użycie słowa patrzę) Opis krajobrazu górskiego został wkomponowany w wypowiedź podmiotu mówiącego, która stanowi jakby plan nadrzędny dla prezentowanej wizji pejzażowej, zaznaczając jej subiektywność. „ Ja” liryczne w tekście można utożsamić z samym autorem wiersza. Cechy wiersza:
Jak rozumiesz przesłanie wiersza Leopolda Staffa pt. Odys? Leopold Staff Odys Niech cię nie niepokoją Cierpienia twe i błędy. Wszędy są drogi proste, Lecz i manowce są wszędy. O to chodzi jedynie, By naprzód wciąż iść śmiało, Bo zawsze się dochodzi Gdzie indziej, niż się chciało. Zostanie kamień z napisem: Tu leży taki a taki. Każdy z nas jest Odysem, Co wraca do swej Itaki. Odyseusz, wśród Rzymian zwany Ulissesem, jest w naszej świadomości i kulturze
Zinterpretuj wiersze Tetmajera Evviva l’arte! i Różewicza Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Zwróć szczególną uwagę na stosunek do tradycji poetyckiej (w tym tradycji młodopolskiej) wyrażony w wierszu Tadeusza Różewicza. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Evviva l’arte! Evviva l’arte! Człowiek zginąć musi – cóż, kto pieniędzy nie ma, jest pariasem, nędza porywa za gardło i dusi – zginąć, to zginąć jak pies, a tymczasem, choć życie nasze splunięcia niewarte: evviva l’arte! Evviva l’arte! Niechaj pasie brzuchy nędzny filistrów naród!
Scharakteryzuj bohatera wiersza Przedśpiew Leopolda Staffa. Przedstaw, jakie doświadczenia ukształtowały jego postawę wobec świata. Leopold Staff Przedśpiew Czciciel gwiazd i mądrości, miłośnik ogrodów, Wyznawca snów i piękna i uczestnik godów, Na które swych wybrańców sprasza sztuka boska: Znam gorycz i zawody, wiem, co ból i troska, Złuda miłości, zwątpień mrok, tęsknot rozbicia, A jednak śpiewać będę wam pochwałę życia – Bo żyłem długo w górach i mieszkałem w lasach. Pamięcią swe dni chmurne i dni w słońca krasach Przechodzę, jakby
Ukaż Hymn do Nirwany Kazimierza Przerwy-Tetmajera jako przejaw dekadenckich nastrojów epoki. Kazimierz Przerwa-Tetmajer Hymn do Nirwany Z otchłani klęsk i cierpień podnoszę głos do ciebie, Nirwano! Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie, Nirwano! Złemu mnie z szponów wyrwij, bom jest utrapion srodze, Nirwano! I niech już więcej w jarzmie krwawiącym kark nie chodzę, Nirwano! Oto mi podłość ludzka kałem w źrenice bryzga, Nirwano! Oto się w złości ludzkiej w błocie ma stopa ślizga,
Dokonaj analizy i interpretacji fragmentów hymnu Jana Kasprowicza pt. Dies irae. Wskaż cechy typowe dla liryki ekspresjonistycznej. Jan Kasprowicz Dies irae Trąba dziwny dźwięk rozsieje, ogień skrzepnie, blask ściemnieje, w proch powrócą światów dzieje. Z drzew wieczności spadną liście na Sędziego straszne przyjście, by świadectwo dać Psalmiście… A ty, psalmisto Pański, nastrój harfę swoją już na ostatni ton! Grzech krwią czarną duszę plami… Bez obrońcy staniem sami – któż zlituje się
„Miłość ma niejedno oblicze” – udowodnij ten sąd, dokonując analizy porównawczej fragmentu Cierpień młodego Wertera Johanna Wolfganga Goethego i wiersza Lubię, kiedy kobieta… Kazimierza Przerwy-Tetmajera Cierpienia młodego Wertera Johann Wolfgang Goethe Słodkie uczucie przenika mnie całego, gdy dłoń przypadkiem dotknie jej dłoni lub gdy stopy nasze zetkną się pod stołem. Cofam się, jak gdybym się dotknął płomienia, ale przemożna siła pociąga mnie z powrotem i czuję zamęt we wszystkich zmysłach. A ona jest tak
