Tag "renesans w Polsce"
Powinności obywatelskie w twórczości Jana Kochanowskiego. Komentarz do tematu Temat postaw obywatelskich niekiedy dotyczy całej literatury renesansowej. Wówczas oprócz przedstawionych niżej utworów Jana z Czarnolasu należy w pracy wykorzystać jeszcze na przykład: Żywot człowieka poczciwego Mikołaja Reja, w którym mowa jest o odpowiednim wychowywaniu młodego szlachcica na patriotę, O poprawie Rzeczypospolitej Andrzeja Frycza Modrzewskiego; traktat mówiący wiele o potrzebie patriotyzmu i dbałości o interes ojczyzny, o potrzebie reform, Kazania sejmowe Piotra Skargi, w których mówi autor o ojczyźnie jako o chorej matce,
Przedstaw Fraszki Jana Kochanowskiego jako świadectwo renesansowej świadomości i obyczajowości. To temat, który możesz potraktować dosyć swobodnie, zwłaszcza biorąc pod uwagę wybór tekstów źródłowych. Pamiętaj jednak, aby nie kierował Tobą zupełny przypadek – fraszki, które zamierzasz analizować, powinny stanowić pewną logiczną całość – tak, aby Twój wywód był spójny i konsekwentny. Fraszki Kochanowskiego możesz analizować pod kątem: wątków stoickich i epikurejskich (Do gór i lasów, O żywocie ludzkim), portretu człowieka i zadumy nad jego losem (O
Mądrość w poszukiwaniu wartości najważniejszych – analiza i interpretacja porównawcza Trenu IX Jana Kochanowskiego i Szukałem Jana Twardowskiego. Jan Kochanowski Tren IX Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze! Która, jeśli prawdziwie mienią, wszytki żądze, Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić, A człowieka tylko nie w anioła odmienić, Który nie wie, co boleść, frasunku nie czuje, Złym pogodom nie podległ, strachom nie hołduje. Ty wszytki rzeczy ludzkie masz za fraszkę sobie, Jednaką myśl, tak w szczęściu,
Ideał „dobrego życia” w twórczości Jana Kochanowskiego i Leopolda Staffa. Omawiając zagadnienie, wykorzystaj analizę i interpretację wierszy Na dom w Czarnolesie Jana Kochanowskiego i Przedśpiew Leopolda Staffa. Jan Kochanowski Na dom w Czarnolesie Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmorowe mają I szczerym złotogłowiem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem uczciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą
„Służmy poczciwej sławie, a jako kto może, niech ku pożytku dobra spólnego pomoże” (Jan Kochanowski). Co literatura renesansu mówi o powinnościach obywatelskich? Komentarz Takie lub podobnie brzmiące polecenie często pojawia się na pracach klasowych. Dotyczy ważnego problemu, często poruszanego w różnego typu renesansowych utworach. Daje więc możliwości zaprezentowania (i sprawdzenia!) wiedzy: każe łączyć poezję z publicystyką, omówienie utworów z refleksjami, np. na temat aktualności opisywanych zjawisk. Nasze rady: nie ograniczaj się do Kochanowskiego! Cytuj –
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony Natury: ani ja już przebywać na ziemi Więcej będę; a więtszy nad zazdrość, ludnemi Miasty wzgardzę. On, w równym szczęściu urodzony, On ja, jako mię zowiesz, wielce ulubiony, Mój Myszkowski, nie umrę ani mię czarnymi Styks niewesoła zamknie odnogami swymi. Już mi skóra chropawa padnie na goleni, Już mi w ptaka białego wierzch się głowy mieni; Po palcach wszędy nowe piórka się
Rozwiń myśl Jastruna Nie tak daleko z Nagłowic do Czarnolasu, a jednak tak daleko… Jest to właściwie pytanie o różnice i podobieństwa między Mikołajem Rejem z Nagłowic a Janem Kochanowskim z Czarnolasu. Reja tradycyjnie nazywa się ojcem literatury polskiej, Kochanowskiego – ojcem polskiej poezji. Co ich łączy? Obaj tworzą w tej samej epoce i obaj w języku polskim. Obaj pozostawili bogaty dorobek literacki w języku ojczystym, uprawiali podobne gatunki literackie (choć nie wszystkie). Rozważając sprawy tego świata, obaj twórcy odwoływali się
Realizm i idealizacja – dwa spojrzenia na wieś w literaturze renesansu. Tak zacznij Utwory podejmujące temat życia pasterzy, rolników, myśliwych, rybaków to sielanki. Mają one na ogół formę lirycznego monologu, najczęściej poprzedzonego czy przeplatanego opisem albo dialogiem. Niektóre sielanki zbudowane były jedynie z dialogów – sielanka udramatyzowana, sielanki z narracją – sielanka epicka. Jednym z najbardziej znanych twórców sielanek jest Szymon Szymonowic. O wielkiej popularności sielanek Szymonowica może świadczyć fakt, że jako polską nazwę
O czym informuje Andrzej Frycz Modrzewski w swoim dziele O naprawie Rzeczypospolitej? Jak służy temu kompozycja tekstu? Dzieło O naprawie Rzeczypospolitej pisane było po łacinie i mówiło o najważniejszych polskich bolączkach. Do Andrzeja Frycza Modrzewskiego przylgnął przydomek „ojca polskiej myśli demokratycznej” – był faktycznie pierwszym – nie tylko polskim, ale i europejskim – pisarzem, który podjął temat „demokracji”. Państwo demokratyczne to zdaniem Modrzewskiego najbardziej sprawiedliwy i przyjazny obywatelom ustrój. Co szczególnego jest w kompozycji dzieła Andrzeja Frycza
Kryzys światopoglądowy w Trenach Jana Kochanowskiego. Zacznij Żeby mówić o kryzysie myślowym w Trenach, trzeba krótko scharakteryzować światopogląd poety przed napisaniem cyklu żałobnego, czyli przed rokiem 1580. Wcześniejsze poglądy Jana z Czarnolasu odczytujemy w jego licznych pieśniach i fraszkach. Panuje tam nie tylko renesansowa radość życia, ale również nawiązuje się do starożytnych filozofii stoicyzmu i epikureizmu. Stoicyzm zalecał spokój i niewzruszoną postawę wobec przeciwności losu, akceptację zmienności Fortuny („Lecz na szczęście wszelakie/ serce ma być jednakie”). Epikureizm zaś
1. Treny Jana Kochanowskiego, jako całość to: a) cykl poetycki, b) zbiór wierszy, c) antologia. 2. Głównym tematem Trenów jest: a. Urszulka Kochanowska i jej życie u boku rodziców, b. kryzys światopoglądowy poety i polemika z ideałami epoki, c. spór o ważne kwestie religijne i społeczne. 3. W Trenie I poeta odwołuje się do: a. filozofii stoickiej, b. historii starożytnej Grecji, c. tradycji poezji funeralnej. 4. Tren IX obrazuje: a)
Motyw sławy poetyckiej zwany jest też motywem exegi monumentum. Od słów „Exegi monumentum aere perenius…” zaczyna bowiem Horacy jedną ze swych pieśni (III), której początek tłumaczymy: Stawiłem sobie pomnik trwalszy niż ze spiży… Cóż to za trwały pomnik? Poezja! Udane dzieło literackie (fraszka, pieśń, oda) to gwarancja sławy i nieśmiertelności. Z tej samej pieśni pochodzi też cytat: „Non omnis moriar… (Nie wszystek umrę)”. I faktycznie nie całkiem umarł rzymski poeta, skoro ponad tysiąc
Wymień czynniki, które sprzyjały rozwojowi kultury w renesansowej Polsce. Podpowiedź Już pod koniec wieku XV przenikały do Polski idee renesansowe dzięki przyjazdowi humanistów: Niemca Konrada Celtisa i Włocha Kallimacha (Filip Buonaccorsi), który zbiegł do Polski przed gniewem papieża, a także dzięki wyjazdom polskich dyplomatów za granicę. Synowie szlacheccy wyjeżdżali na studia za granicę – zwłaszcza do Padwy i Bolonii; wzrastał poziom wykształcenia społeczeństwa polskiego. Małżeństwo Zygmunta Starego z Boną Sforzą, z którą przybył do Krakowa 300-osobowy
Zaprezentuj bohaterów literatury błazeńskiej Bohaterowie literatury błazeńskiej Przede wszystkim trzy postacie: Ezop, Marchołt i Sowizdrzał. Ezop jest bohaterem dzieła Biernata z Lublina – Żywot Ezopa Fryga (ok. 1522). Marchołt pochodzi z Rozmów, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprośnym, pióra Jana z Koszyczek (przekład), Sowizdrzał – to postać anonimowego autora, przeniesiona na grunt polski z Niemiec, tamtejszy Eulenspiegel (Sowie zwierciadło – Sownociardłko, zwany też mniej dwornie: Czyścizadek). Postacie owe są brzydkie, obdarzone nieco rubasznym
Filozofia życiowa Jana Kochanowskiego. Komentarz do tematu Ten wyjątkowo często spotykany temat pracy może być sformułowany na wiele różnych sposobów. Jakie wartości cenił Kochanowski? Jakie poglądy na życie znalazły odzwierciedlenie w poezji Jana z Czarnolasu? Znajdujące się w temacie słowo filozofia zbyt często zawęża zainteresowania uczniów do poszukiwania śladów stoicyzmu i epikureizmu, a przecież filozofia życiowa to coś więcej. Niekiedy w temacie zawarta jest także prośba o ocenienie głoszonego przez poetę systemu wartości, nie można wtedy ograniczyć
Postawa obywatelskiej troski zawarta w utworach Jana Kochanowskiego, Andrzeja Modrzewskiego i Piotra Skargi. Wszyscy trzej twórcy należą do epoki renesansu. Epoka ta nazywana jest złotym wiekiem w rozwoju państwa polskiego, ale nie była wolna od problemów i konfliktów. Dlatego właśnie w twórczości ludzi epoki pojawiają się teksty polityczne i społeczne, które świadczą o trosce o losy kraju. Warto przytoczyć znane rzymskie hasło, które patronuje twórczości patriotycznej: „Dobro Rzeczypospolitej najwyższym prawem”. Jan Kochanowski – swoją koncepcję patriotyzmu realizuje w Odprawie
Pieśń XXV z Ksiąg wtórych, nazywaną Hymnem do Boga, krytycy literatury nazwali deklaracją renesansowego optymizmu – udowodnij, że mieli rację. Do takiego tematu bardzo dobra będzie forma rozprawki. Można to rozpoznać choćby po typowo rozprawkowym rozkaźniku „udowodnij”. Rozprawka to forma lekka, łatwa i (w miarę…) przyjemna, ale łatwo popaść w schemat. Pozwól sobie na trochę luzu – zacytuj, postaw pytanie retoryczne itd. Pieśń XXV Jana Kochanowskiego Ten hymn to jedna z najpiękniejszych
Postacie Odprawy posłów greckich Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego to sztuka pozostająca wzorem literatury zaangażowanej. Utwór o wymowie politycznej adresowany do zwierzchników państwa, na których spoczywa odpowiedzialność za jego losy, napomina do dbania nie tylko o własne interesy, ale powierzone im interesy ogółu. I dlatego nie traci na aktualności! Charakterystyka bohaterów Antenor – człowiek honorowy, prawy, nieprzekupny, wierzący, żyje zgodnie z nakazami boskimi. Jego mądrość, modelowa postawa moralna, odwaga cywilna oraz patriotyzm składają
Poeta w teatrze świata – topos theatrum mundi we fraszkach Jana Kochanowskiego. Wstęp I Topos teatru świata to jeden z najbardziej znanych toposów literackich. Pojawił się on już w antyku, np. w „Prawach” Platona, który przyrównał człowieka do marionetki. Jednym z najbardziej gorących wielbicieli tego toposu jako sposobu oddania pozycji człowieka w świecie, był William Szekspir. Ale i u Jana Kochanowskiego znajdziemy utwory realizujące ten topos. Przyjrzyjmy się kilku z nich. Wstęp II We fraszkach poeta jawi nam
Fraszki Jana Kochanowskiego jako wyraz poglądów renesansowego myśliciela. Filozofia fraszek Kochanowskiego Wstęp I Fraszki podzielone zostały na trzy księgi. Zawarte w nich utwory tworzą kolorową mozaikę, która daje wrażenie wielkiej rozmaitości. Jednak istnieje pewna myśl jednocząca wszystkie fraszki, która dotyczy obrazu świata. Przypatrzmy się, co o obrazie świata ma do powiedzenia renesansowy myśliciel i humanista. Wstęp II Czy na pewno Kochanowski nie roztrząsał w swych fraszkach ważnych problemów moralno-filozoficznych? Czy aby na pewno nie
