Posts From redakcja
Geneza Kościół dopiero po kilkunastu latach podjął działania zmierzające do ograniczenia wpływów reformacji i uzdrowienia stosunków wewnątrz swoich struktur. Z jednej strony likwidowano najbardziej jaskrawe nadużycia i błędy, a z drugiej przemocą chciano zlikwidować wszelakich przeciwników. Zbyt późno i niekonsekwentnie podjęto próby porozumienia za pontyfikatu Pawła III. Niepowodzenie wzmocniło „nieprzejednanych” wewnątrz Kościoła, którzy domagali się zdecydowanej rozprawy z przeciwnikiem. Powstały też nowe zgromadzenia zakonne, jak teatyni czy przede wszystkim jezuici,
Do Polski fale reformacji dotarły poprzez Śląsk, z głębi Niemiec oraz z Prus, których władca Albrecht Hohenzollern, za zgodą Zygmunta Starego – króla Polski, przeszedł na luteranizm i sekularyzował państwo Zakonu Krzyżackiego (był jego ostatnim mistrzem). Pewną rolę odegrali również dysydenci religijni szukający w Polsce azylu oraz pośrednio polscy studenci z uniwersytetów zachodnich, szczególnie niemieckich. Luteranizm zdobył zwolenników w Prusach Królewskich, czyli na Pomorzu Gdańskim, głównie wśród mieszczaństwa niemieckiego pochodzenia. Kalwinizm, paradoksalnie, inaczej niż na Zachodzie,
Przyczyny reformacji Materializacja Kościoła, widoczna zwłaszcza na najwyższych szczeblach hierarchii i w kurii rzymskiej. Nadmierny fiskalizm Kościoła szukającego pieniędzy wszędzie, niekiedy za pomocą wątpliwych etycznie i teologicznie metod (sprzedaż odpustów). Upadek moralny duchowieństwa, zwłaszcza wyższego; nie wyłączając papieży (np. Aleksandra VI i Leona X). Wcześniejsze próby przeprowadzenia głębokich zmian w Kościele, np. nauka Jana Husa i poglądy głoszone przez J. Coleta (Oxford) oraz Erazma z Rotterdamu. Zbyt wielkie zaangażowanie Kościoła w politykę. Działalność Marcina Lutra i jego idea
Genezy sejmu badacze upatrują w instytucji staropolskiego, jeszcze piastowskiego wiecu bądź w sejmikach ziemskich i sejmikach prowincjonalnych, zwoływanych przez szlachtę w konkretnym regionie. Z czasem, w XV w. wykształcił się zwyczaj, że wybrani na sejmikach delegaci przyjeżdżali na ogólnopolskie zjazdy szlachty, zwane sejmami walnymi. Zasady funkcjonowania sejmu Od 1493 roku zwyczaj zwoływania sejmu stał się regułą. Odtąd sejm, zwany generalnym lub walnym, miał być zwoływany co najmniej raz na 2 lata, a jego obrady powinny trwać
Wielkie odkrycia geograficzne, które zmieniły znacząco bieg dziejów świata, nastąpiły w XV i XVI w. Przyczyny odkryć geograficznych Opanowanie przez Turków osmańskich Azji Mniejszej oraz Lewantu (Bliskiego Wschodu) i czynione przez nich trudności w handlu z krajami Dalekiego Wschodu – w konsekwencji poszukiwanie przez Europejczyków nowych szlaków. Wielka opłacalność handlu dalekowschodniego. Koncepcje kulistości Ziemi, które zachęcały do wypraw na Wschód przez zachodnie szlaki morskie. Nowe technologie żeglarskie (lepsze statki, o
Do końca XII w. plemiona mongolskie skłócone ze sobą, prowadzące koczowniczy, pasterski tryb życia, nie stanowiły liczącej się siły politycznej. Na początku XIII w. te stepowe ludy zjednoczył genialny wojownik i strateg Temudżin (Temuczin), obwołany Czyngis-chanem. Czyngis-chan zorganizował karną armię, złożoną głównie z jeźdźców uzbrojonych w łuki, przed którą drżała cała Europa. Podboje imperium: Pomiędzy 1236 a 1240 r. zachodnia część imperium mongolskiego, zwana Złotą Ordą (Batu Chan) podbiła osłabione
Monarchiami stanowymi nazywamy te państwa, w których władca liczyć się musi z opinią, uchwałami i decyzjami poszczególnych, uprzywilejowanych stanów społecznych, takich jak np. duchowieństwo, szlachta, możnowładztwo, arystokracja. Klasycznym przykładem monarchii stanowych są: Anglia i Francja. Anglia Anglia uniknęła rozdrobnienia feudalnego, typowego dla państw europejskich doby średniowiecza, z powodu stosunkowo późnego, ostatecznego uformowania się kraju. Proces powstawania państwa rozpoczął się w 1066 r. podbojem normańskim. Elita wywodząca się z ówczesnych zdobywców
W połowie średniowiecza rejon Bałtyku zamieszkany przez ludy pogańskie (słowiańscy Obodrzyce i Wieleci oraz bałtyjscy Prusowie, Litwini, Jaćwingowie, Łotysze zwani wtedy Liwami, Estowie i Finowie) stał się miejscem intensywnej ekspansji wschodnioniemieckich feudałów i państw skandynawskich (Danii i Szwecji). Uwaga Szwedzi opanowali Finlandię, Duńczycy wyspę Rugię, Pomorze Zachodnie oraz wybrzeża Zatoki Ryskiej i pobliskie wyspy. Feudałowie niemieccy – Marchia Brandenburska, księstwo saskie oraz biskupstwo magdeburskie – w XII w. zorganizowali przeciwko
Hrabia Henryk, główny bohater Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, to postać tragiczna. Jego tragizm wynika po pierwsze ze sprzeczności między uprawianiem poezji a rolą męża i ojca. Poza tym ideały romantycznej poezji (piekielna mara Dziewicy – ideał romantycznej kochanki; „stary orzeł wypchany w piekle” symbolizujący sławę; raj-natura – „spróchniały obraz Edenu, dzieło Belzebuba”) okazują się szatańskimi mamidłami, a obowiązki męża i ojca tchną filisterstwem. Czyli – sytuacja już bez wyjścia. Oprócz tego Hrabia Henryk uosabia tragizm
Poznajemy Hrabiego Henryka w momencie zawierania związku małżeńskiego. Wypowiada on wówczas ważne słowa: Zstąpiłem do ziemskich ślubów, bom znalazł tę, o której marzyłem – przeklęstwo mojej głowie, jeśli ją kiedyś kochać przestanę. Niedługo później nawiedza go we śnie Zły Duch pod postacią Dziewicy (ustrojonej w piękne suknie, świeżość i wdzięk zmarłych kobiet). Hrabia wyrzuca sobie, że od dnia ślubu prowadził bezduszne, drętwe, filisterskie życie, uświadamia sobie, że nie kocha żony: Boże, czyś Ty sam
Podobnie jak Pijaństwo, ta satyra skonstruowana jest na zasadzie dialogu. Jest to rozmowa między dwoma szlachcicami – znajomymi, którzy spotkali się przypadkowo. Jeden z nich, pan Piotr, właśnie się ożenił z ładną i dość bogatą kobietą. Nie jest jednak zadowolony z tego małżeństwa i z kwaśną miną przyjmuje gratulacje zdziwionego tym zachowaniem kompana. Jego żona to bowiem arcymodna kobieta, bezkrytyczna wielbicielka i naśladowczyni francuskich wzorów. Opisując wybryki damy, Krasicki wspomaga
Zaprezentuj satyrę Ignacego Krasickiego Pijaństwo. Pijaństwo to ciekawa satyra zabawna, a przy tym napisana z typowym dla Krasickiego zjadliwym, ostrym poczuciem humoru. Tematem satyry – jak wskazuje sam tytuł – jest pijaństwo, wada narodowa Polaków. Ta satyra jest dialogiem między dwoma znajomymi, jak się domyślamy z przedstawianych przez nich realiów, szlachcicami-Sarmatami. Jeden z rozmówców opowiada znajomemu o pijatyce, w której uczestniczył i jej fatalnych dla jego samopoczucia skutkach. Ta satyra jest
Przedstaw koncepcję mesjanizmu na przykładzie „Widzenia księdza Piotra” z III części „Dziadów”. Przedstawiona w Widzeniu księdza Piotra historiozoficzna wizja losów Polski to przejaw popularnego w czasach romantyzmu mesjanizmu. Przypisywał on niektórym jednostkom bądź narodom misję duchowego odrodzenia ludzkości ma drodze ofiary i cierpienia. W Widzeniu księdza Piotra Polska przyrównana jest do cierpiącego Chrystusa, zaś jej tragiczną historię symbolizuje Droga Krzyżowa. To właśnie śmierć i ofiara niewinnych Polaków staną się w przyszłości odkupieniem grzechów całego świata. Nieszczęśliwy
Omów romantyczną koncepcję prometeizmu na przykładzie Wielkiej Improwizacji z III cz. Dziadów Mickiewicza. Prometeizm to dobrowolne skazanie się na cierpienie, a często nawet na utratę życia w imię dobra ludzkości. Termin ten pochodzi od imienia greckiego tytana Prometeusza, który wykradł bogom ogień, by zanieść go ludziom. Za postępek swój Prometeusz został surowo ukarany – Zeus przykuł go do skał Kaukazu, a sęp, według innej wersji mitu – orzeł, co dzień wyszarpywał mu wątrobę.
Idee romantyzmu dotarły do Polski z opóźnieniem, jego umowny początek to rok 1822 – moment wydania pierwszego tomu Poezji Adama Mickiewicza, jednak romantyzm polski przypadł na szczególny czas w historii narodu. Powstawał on w czasach narodowej niewoli, carskich represji, zrywów niepodległościowych i związanej z osobą Napoleona nadziei na odzyskanie niepodległości. Klęska Napoleona pogrzebała nadzieje Polaków na niepodległość. Dawni żołnierze Kościuszki i Napoleona pogodzeni z porażką starali się jakoś funkcjonować w Królestwie Kongresowym, jednak młodzi zareagowali na taką postawę
Nieudana próba samobójstwa. Kordiana poznajemy jako piętnastoletniego młodzieńca cierpiącego na ból istnienia. Nasz bohater nie potrafi się odnaleźć w rzeczywistości, pragnie dokonać wielkich czynów, szuka sensu życia. Laura traktuje młodocianego kochanka pogardliwie, nawet szyderczo. Kordian odjeżdża w ustronne miejsce, strzela sobie w głowę i… chybia. Podróże. Kordian poznaje mechanizmy rządzące światem, dojrzewa, pozbywa się młodzieńczych złudzeń: W James Parku w Londynie spotyka dozorcę, który uświadamia mu, że podstawą funkcjonowania angielskiego społeczeństwa jest pieniądz: tak
Sarmatyzm To pojęcie absolutnie najistotniejsze, jeśli chodzi o całą kulturę staropolską – nie tylko barokową. Wiek XVII to jednak okres największego rozkwitu zjawiska – dlatego aspekt sarmacki jest szczególnie ważny dla literatury barokowej. Sarmatyzm to pojecie o co najmniej dwóch znaczeniach. Pierwsze odnosi się do sformułowanej już w XVI wieku szczególnej teorii historiozoficznej. W jej myśl – Polacy (a ściśle mówiąc polska szlachta) wywodzą się ze mitycznego ludu Sarmatów – miłujących wolność wyśmienitych wojowników
Jesteśmy w latach prawdziwego przełomu! Rok 1956 to historyczna bomba! Po nim: eksplozja talentów, najważniejsze polskie debiuty, najbardziej nowatorskie pomysły! Najważniejsze wydarzenia Świat 1956 – XX zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Referat I sekretarza KPZR Nikity Chruszczowa o zbrodniach stalinowskich. – Antykomunistyczne powstanie na Węgrzech i interwencja wojsk radzieckich – Ilia Erenburg, Odwilż – powieść rozrachunkowa – Albert Camus, Upadek 1957 – Końcówka Samuela Becketta – Jack Kerouac, W drodze 1958 – Charles de
Historia Edypa Edyp pochodzi z mitycznego rodu Labdakidów. Jest on synem króla Teb Lajosa, który ściągnął klątwę na ród. Lajos będąc w gościnie na dworze Pelopsa, uwiódł a następnie porzucił jego syna Chrysipposa. Za ten występek Pelops rzucił klątwę na ród Lajosa. Wyrocznia delficka przepowiedziała Lajosowi, że umrze on z ręki syna, który później poślubi swą matkę. Gdy więc urodzi się ów syn, Lajos kazał przekłuć mu stopy i porzucić w górach. Jednak
Antygona pochodzi z mitycznego ród Labdakidów, nad którym ciążyła klątwa, będąca konsekwencją występku króla Teb Lajosa. Lajos kiedy był u króla Pelopsa uwiódł jego syna. Kiedy go porzucił i chłopak popełnił samobójstwo, ojciec chłopca rzucił klatwę na Lajosa. Wyrocznia delficka przepowiedziała Lajosowi, że dziecko Jokasty zostanie jego zabójcą i ożeni się z własną matką. Jest kochającą córką Edypa i Jokasty, siostrą Ismeny, Polinejkesa, Eteoklesa, narzeczoną Hajmona (syna Kreona). Cechy charakteru Antygona
