Posts From redakcja
Dzięki wyliczance, którą stosuje Śmierć, aby uświadomić mistrzowi swą potęgę, otrzymujemy świetny obraz społeczeństwa średniowiecznego, jego hierarchii – i przy okazji satyrę na poszczególne stany. Korowód osób jest bogaty – musi taki być, by uwypuklić potęgę śmierci i by w ten sposób zaprezentować krytykę poszczególnych stanów. Mamy więc niesprawiedliwych sędziów, oszustów – karczmarzy, a nade wszystko fałszywych duchownych i złych mnichów, czyli zbiegów z zakonu. Śmierć obiecuje wszystkim stosowne kary. Tylko dobry człowiek może nie bać
Jaki wizerunek śmierci odnajdujemy w Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią? Prawdopodobnie polska przeróbka tekstu łacińskiego zatytułowanego Colloquium inter mortem et magistrum Polycarpum. Autor przekładu nie jest znany. Rękopis naszej wersji pochodził z końca XV w., ale zaginął podczas ostatniej wojny. Wiersz moralistyczno-dydaktyczny, zaliczany do poezji „kręgu przykościelnego”. Utwór jest wspaniałą ilustracją średniowiecznej myśli i ówczesnego systemu wartości. To literacki przykład danse macabre i barwny obraz średniowiecznej hierarchii społecznej. Zawiera typowy dla epoki wizerunek
Uwaga Topos (topika, loci communes – miejsca wspólne) to odwieczny motyw, temat, sposób ujęcia powtarzający się w tekstach kultury. Średniowieczny motyw matki cierpiącej Takim toposem jest postać matki cierpiącej po utracie dziecka, kochającej nad życie swoje potomstwo. Z mitów starożytnej Grecji znana jest choćby Demeter, która na pół roku pogrążała się w smutku, ponieważ opuszczała ją córka Kora, czy Niobe, która skamieniała po śmierci czternaściorga dzieci. W kulturze średniowiecza, kształtowanej przede wszystkim przez
Inny jeszcze tytuł tego utworu to Plankt świętokrzyski, bowiem plankt oznacza płacz, lament. Powstały około 1470 r. utwór należy do arcydzieł polskiej liryki średniowiecznej i warto dostrzec w nim pewne zabiegi kompozycyjne i stałe motywy charakterystyczne dla twórczości lamentacyjnej (scena pod krzyżem inspirowała wielu twórców średniowiecznych, polski Lament… podejmuje ów temat, czerpiąc wzory z Zachodu). Oto krótki opis siedmiu strof utworu: I – „Posłuchajcie, bracia miła” – to apostrofa do ludzi, by wysłuchali
„Tu leży rycerz, co walczył bez trwogi i żył bez skazy.” Słowa Juliana Ursyna Niemcewicza uczyń podstawą do rozważań o średniowiecznym rycerzu. Komentarz Zwróć uwagę, że w poleceniu jest zawarta ważna wskazówka – praca ma dotyczyć rozważań na temat średniowiecznych rycerzy, nie może to być wyłącznie ich opis. Już we wstępie możesz wyraźnie zaznaczyć, jakie jest twoje zdanie na temat ideału rycerza. Dużo ciekawsze wydaje się bowiem poznanie duszy wymienionych postaci,
Dlaczego Boską komedię Dantego uznaje się za pomost pomiędzy średniowieczem a renesansem? Boska komedia Dantego jest wizją wędrówki po świecie pozagrobowym. Jest to dzieło złożone z trzech części: Piekła, Czyśćca i Raju. Gatunek: poemat epicki Bohater: Dante – przemierza te sfery, podążając za dwoma przewodnikami: po piekle i czyśćcu oprowadza go Wergiliusz, a po raju ukochana Beatrycze. Utwór zawiera apel o przestrzeganie cnót chrześcijańskich. Dante jako człowiek wędruje po 9 kręgach piekła, gdzie zawiera się
Utwór Villona daje bogaty i barwny obraz epoki, nie tylko jej ideologii przepełnionej poczuciem przemijania, ale również tęsknoty za życiem, przywiązania do jego uroków. Istotny jest wymiar ludyczny (zabawy) w Wielkim testamencie. Villon wprawdzie przestrzega (sam zaznał wszelkich rozrywek, jakie oferował średniowieczny Paryż), ale zarazem informuje nas, jak to było: kręgle, karcięta, błazeństwa, dziewczęta, karczmy. Przestrzega młodych chłopców tymi oto słowy, w których pobrzmiewa może nuta nostalgii: Pludry, kaftany, krasne płaszcze suknie i wszystkie
To piękna opowieść o miłości silniejszej niż ludzkie prawa, a nawet śmierć. Wprawdzie można by powiedzieć, że miłość spadła na średniowiecznych kochanków przypadkowo, a nawet omyłkowo (wypili czarodziejski napój nie dla nich obojga przeznaczony), lecz nie należy brać literatury zbyt dosłownie. Przecież właściwie nie wiadomo, skąd pojawia się uczucie miłości i dlaczego porywa tę właśnie osobę czy też te dwie osoby. Cała historia z czarodziejskim napojem wyjaśnia tę wątpliwość, jest
Teocentryzm oznacza postawę skupioną na Bogu i sprawach religii, światopogląd umieszczający Go w centralnym punkcie zainteresowań i dążeń. Jest to wspólna cecha wszystkich bardziej uniwersalnych wzorców postawy religijnej średniowiecza. Skupienie się na sprawach Bożych, dążenie do ideału Boskiego mogą przecież przybierać najróżniejsze formy. Najbardziej charakterystyczne przykłady: Św. Augustyn – w założeniach swojej filozofii ukazuje dramat człowieka umieszczonego między niebem a ziemią, między aniołami a zwierzętami. Dramat człowieka polega na ciągłym rozerwaniu, szamotaniu się pomiędzy pragnieniem zwykłego,
Zamki, zamczyska Rezydowali w nich rycerze i szlachetnie urodzone damy, czyli elita ówczesnego społeczeństwa, o którym wiemy, że było mocno zhierarchizowane i feudalne. Zamek był rezydencją ufortyfikowaną – nie tylko świadczył o potędze możnowładcy, ale też służył celom militarnym. Wysokie wieże, w których, według baśni, zamykano księżniczki, w rzeczywistości stanowiły ostateczne schronienie podczas oblężenia. Celem i rzemiosłem rycerstwa była przecież wojna. Ziemie należące do zamku uprawiała poddańcza ludność wiejska, rycerz w zamku bronił jej i roztaczał nad nią opiekę. Były
Jak uczyć się do pisemnej pracy klasowej? Najlepiej tak: zestawić i przeanalizować zagadnienia i tematy, które najprawdopodobniej pojawią się na tablicy, zebrać przykłady, przygotować przemyślenia, pracę uatrakcyjnić cytatami i pomysłami kompozycyjnymi. Tragizm Temat może brzmieć: Literatura starożytna opowiada o losach postaci tragicznych. Wobec kogo odczuwasz litość, wobec kogo trwogę. Klasyczna sytuacja tragiczna polega na tym, że człowiek staje przed koniecznością podjęcia decyzji, wyboru drogi postępowania i… cokolwiek wybierze, będzie źle. W dodatku wybór jest bardzo
Nawiązania do antyku w epokach późniejszych Literackie nawiązania do starożytności z grubsza podzielić można na dwa rodzaje. Pierwszy polega na wykorzystaniu bohaterów i tematów mitologii i literatury antycznej. Mamy wówczas do czynienia z próbą nowego przedstawienia postaci czy ujęcia problemu, a to, jak artysta tego dokonuje, zależy od jego indywidualnego stylu. Drugi rodzaj nawiązań – to świadome odwołania do antycznych idei, starożytnej filozofii, sztuki, ówczesnego systemu wartości. Przykłady nawiązań pierwszego typu z łatwością znajdziemy w każdej epoce. Nawiązania
Horacy Do Mecenasa (20, II) Niezwykłe mając i niekruche skrzydła wzlecę poeta z dwóch natur złożony w przejrzysty eter nie będę już dłużej mieszkał na ziemi i wyższy nad zawiść wzgardzę miastami ja co z ubogiego rodu wyszedłem a goszczę u ciebie ja Mecenasie mój drogi nie umrę nie będę więźniem za wodami Styksu Tuż tuż chropawa mi skóra golenie ściska przemieniam się w ptaka o białym łbie u ramion
Quintus Horatius Flaccus jest między innymi autorem Satyr, w których piętnuje wady współczesnego mu społeczeństwa. Najpełniej jednak jego talent objawił się w Pieśniach (Carmina), niekiedy nazywanych przez badaczy odami. To utwory o bardzo różnorodnej tematyce: filozoficznej, moralnej (Wdowa to uboga…), religijnej, patriotycznej i miłosnej (Do Cyprydy). Pieśń 30 z cyklu Pieśni III, rozpoczynająca się w oryginale od słów „Exegi monumentum”, to jeden z najbardziej znanych jego utworów. A motyw zbudowanego przez poetę pomnika w postaci własnej twórczości został przejęty
Antygona – bohaterka bliska czy daleka? We wstępie – analiza tematu Twoim celem jest zastanowienie się, czy bohaterka jest Ci bliska, czy jej postawa Cię przekonuje. Nie zaczynaj więc od streszczania historii Antygony, nie zbieraj argumentów, które będą ją oskarżać czy bronić. Temat dotyczy bowiem Ciebie i Twojego stosunku do postępowania bohaterki tragedii Sofoklesa. Wszystkie fakty z życia Antygony będą ważne, o ile przywołasz je w odpowiednim momencie, jako uzasadnienie
Reguły obowiązujące w tragedii greckiej 1. Zasada trzech jedności Jedność miejsca – wszystkie zdarzenia rozgrywały się w jednym miejscu (w komnacie, na placu przed pałacem itd.) To, co się działo poza tą przestrzenią, było relacjonowane – np. przez posłańca. Jedność czasu – wszystko musiało odbyć się w jak najkrótszym czasie (w ciągu jednej doby). Dążono do tego, by czas akcji pokrywał się z czasem spektaklu. Jedność akcji – prezentowano jeden wątek akcji, bez rozwijania epizodów
Wybitni dramatopisarze greccy („wielka piątka”) Tespis (VI w. p.n.e.) – legendarny pierwszy tragik, wprowadził pierwszego aktora, który występował w różnych rolach i prowadził dialog z chórem. Ajschylos (525-456 r. p.n.e.) – wprowadził drugiego aktora, ale nadal przeważały partie chórowe z koryfeuszem. Kładł duży nacisk na dekoracje, ulepszał stroje aktorów – powłóczyste szaty i wyższe koturny. Autor dziewięćdziesięciu tragedii, z których zachowało się dziewięć, w tym Oresteja, Błagalnice. Sofokles (496-406 r. p.n.e.) – wprowadził trzeciego aktora i postacie kobiece, dzięki czemu
Bohaterowie mitologiczni jako symbole wartości cenionych także dziś. Istota tematu Dzieje bohaterów mitologicznych stanowiły dla starożytnych przykład postaw ważnych w tamtym okresie. Mimo że świat bardzo się zmienił, człowiek pozostał taki sam – nie zmieniły się jego uczucia, cechy. Mitologia zawiera archetypy – pradawne wzorce postaw aktualne do dziś. Wielu bohaterów uosabia wartości cenione także współcześnie. Komentarz do tematu Jakie zadanie stawia przed piszącymi tak sformułowany temat? Po pierwsze trzeba
Jakie podobieństwa i różnice możesz odnaleźć w Panu Tadeuszu i Iliadzie? Podobieństwa: Pan Tadeusz rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła. Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (trzynastozgłoskowiec), Homer pisał heksametrem. Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu i siedzących przy nim biesiadników, serwisu z porcelany itd. Przykładem z Iliady jest opis tarczy
W przypadku Iliady tłem fabuły jest wojna trojańska, której legendarnymi bohaterami są przede wszystkim: Achilles, Agamemnon, Parys, Helena. Iliada wywodzi się z mitu o jabłku niezgody. Inwokacja Homer zwraca się do Muzy, bogini, która podaje pieśń śpiewakom: Gniew, bogini, opiewaj Achilla, syna Peleusa, zgubę niosący i klęski nieprzeliczone Achajom, co do Hadesu tak wiele dusz bohaterów potężnych strącił, a ciała ich wydał na pastwę sępom drapieżnym Równoległość dwóch płaszczyzn Fabuła przebiega w świecie bogów
