Posts From Zbyszek
Literackie pary kochanków. Omów na wybranych przykładach. Strategie wstępu: Wariant 1 Na przestrzeni wieków mieliśmy do czynienia z rozmaitymi koncepcjami miłości. Nie ma jednego sposobu jej przeżywania. Zmieniały się też formy mówienia i pisania o niej. Inny „wzór” pary kochanków panował w wiekach średnich, inny w romantyzmie, modernizmie, a jeszcze inny dziś. Zmieniają się epoki i konwencje. Czy istnieje jednak jakaś ogólna, uniwersalna i ponadczasowa definicja miłości? Czy miłość jest
Język polski na tle innych języków słowiańskich. Jak zacząć? W znanych nam językach europejskich możemy obserwować podobieństwa językowe i w gramatyce, i w słownictwie. Na przykład: w polskim, angielskim i rosyjskim mamy podobny podział wyrazów na części mowy i części zdania. Podobieństwa językowe wyraźniejsze są w słownictwie – porównaj wyrazy: pol. siostra, brat; ros. siestra, brat; ang. sister, brother. Przechodzisz do sedna wypowiedzi! Jak powstają podobieństwa językowe? Ich przyczyną mogą
Halina Poświatowska *** Kiedy Izolda umierała, Tristan pochylał się nad szpitalnym łóżkiem, ręką miękką i chłodną dotykał rozpalonego czoła. Podawał oddech z własnych ust i piła Izolda życie z oddechu kochanka. Podtrzymywał jej osuwającą się głowę, wąskie szczupłe plecy. Obojczyki wychudłe podnosiły się spiesznie, aby nadążyć za oddechem. Serce biło prędko, nierówno. Izolda zaciskała palce wokół ręki Tristana. Przemów do mnie – prosiła – chcę słyszeć twój głos, jeszcze mogę słyszeć – mówiła. Milczał
Julian Tuwim Hymn librecisty Zawód mój: librecista. Ja pod melodie istnienia Podkładam bezsporne teksty: anagramy twojego imienia, Nieustający szopenie Nieprzerwanie śród zdarzeń i rzeczy słyszany, Syriusza z elektronem wiążący, Hiperelefanta z amebą, Niezapominajkę i niebo, Proch mój przyszły – z ogniem na kobyłę skaczącym. O, Który upodabniasz byle Wołomin Stuwrotnym Tebom! O, Który łączysz promieniem Punkt A z punktem Z, Między zerem a jednością Bystrzący nieskończonością, O, Który jesteś wrzask i szept, O, Srebrnołuki i Ukrzyżowany, Struno i ręko grająca
Wstęp do analizy wiersza Sytuacja, gdy nazwisko autora i data powstania utworu są nam znane (w tym przypadku każdy z nas wie, kim był i jak umarł Krzysztof Kamil Baczyński), może ułatwić wstępną analizę tekstu. Wiemy, z jakiej pozycji wiersz był pisany. Jednak nie powinniśmy się takimi zewnętrznymi danymi zbytnio sugerować. Prawdziwa analiza i interpretacja utworu może i powinna opierać się całkowicie na słowie pisanym. Nigdy nie zabieraj się do interpretacji utworu lirycznego, nie dokonawszy uprzednio rzetelnej
Co charakteryzuje esej, reportaż, felieton? Omów na przykładach z literatury współczesnej. W literaturze współczesnej obserwuje się odchodzenie od fikcji literackiej oraz od gatunków „czystych”. Zaciera się granica między literaturą a piśmiennictwem nieliterackim (np. tekstami naukowymi czy publicystyką), zaczynają dominować formy dokumentalne. Esej to gatunek łączący literaturę i naukę. Jest szkicem filozoficznym, naukowym, krytycznym czy moralistycznym, zazwyczaj pisanym prozą, przy czym autor nie ukrywa subiektywnego punktu widzenia. Esej ma swobodną kompozycję: nie kończy
Scharakteryzuj powieść jako gatunek literacki. Jak rozwijała się na przestrzeni epok i jakie znasz rodzaje powieści? Sam termin: powieść ustalono w latach 40-tych XIX w., a jest to najważniejszy gatunek epiki. Powieść jest utworem obszernym, pisanym prozą, jej konieczne elementy to: narrator i narracja, akcja, czas, przestrzeń, bohaterowie. W każdej powieści coś, gdzieś się dzieje – jest to świat przedstawiony, narrator może do niego należeć lub nie – może opisywać
Źródła kultury polskiej – co miało wpływ na jej ukształtowanie? Rozważ, wykorzystując wiedzę kulturową i literacką, czy jesteśmy wschodem czy zachodem Europy, a może jeszcze czymś innym? Struktura pracy, zasugerowana przez samo ujęcie tematu, wyglądać może mniej więcej tak: wstęp – próba definicji źródeł polskiej kultury, przegląd historyczny lub tematyczny (mogą być oba) potrzebnych nam argumentów, definicja polskości lub współczesnej kultury polskiej, czyli fakty >> analiza>> synteza Komentarz Temat podejmuje bardzo złożoną
Tematy wokół człowieka Zestaw zagadnień do przemyślenia: Poświęcenie człowieka dla innych ludzi, wzniosłych idei. Przykłady walki ze złem – zwycięstw i porażek. Autorytety – ludzie, którzy czynią dobro, czynnie przeciwdziałają złu. Sprawcy zła. Zbrodniarze historii i współczesności. Obrazy wielkich tragedii – dzieła ludzi. Ich konsekwencje. Kim właściwe jest człowiek: zbrodniarzem czy bohaterem? Czy można zdefiniować naturę ludzką? Uniwersalne wartości etyczne, które powinna pielęgnować ludzkość. Terror, przemoc – przykłady w literaturze i kulturze. Człowiek •
„Każdy ma swoją jedyną melodię istnienia” (Maria Janion). Poszukiwania sensu życia wpisane w świat wybranych bohaterów literackich a Twoje refleksja o istocie egzystencji. Zestaw lektur: W. Szekspir: Hamlet; S. Żeromski: Ludzie bezdomni; J. Słowacki: Kordian; B. Prus: Lalka (Stanisław Wokulski); G. Herling-Grudziński: Wieża Pomysł na pracę Wstęp Bohater jest motorem dzieła literackiego, od jego czynów zależy intensywność akcji, jego decyzje oceniamy, metamorfozę obserwujemy. On działa – nawet gdy nie działa. Znakomita scena z „Kartoteki” Różewicza,
„Świat to jest to, co można opisać, i ten opis może mieć pewną wartość” – twierdził Krzysztof Kieślowski. Rozważania w odniesieniu do współczesnych tekstów kultury. Odnosimy się do cytatu Musimy jakoś podejść do cytatu Kieślowskiego. Zastanówmy się, co można z tym zrobić, do czego słowa słynnego reżysera nas prowokują. „Świat to jest to, co można opisać” – czy rzeczywiście? Niektóre epoki i nurty preferujące bądź mimesis (naśladowanie natury), bądź światopogląd racjonalistyczno-naukowy zgodziłyby się z tą
Zakochana dziewczyna… Porównaj, jak przeżywają miłość bohaterki dwóch powieści: Przedwiośnia Stefana Żeromskiego i Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. Stefan Żeromski, Przedwiośnie (fragment) Aczkolwiek panna Wandzia nie posiadała jeszcze na swą niepodzielną własność tabliczki mnożenia, zwłaszcza na wyrywki – to jednak zaznała już skutków uderzenia strzał Kupidyna. Skoro tylko ujrzała Cezarego Barykę, została uderzona wyż wzmiankowaną strzałą. Niemy a wstrząsający dreszcz dał jej znać – ten! Gdy zaś Cezary usiadł przy niej i grał na
Zanalizuj i zinterpretuj zamieszczony poniżej fragment Ferdydurke Witolda Gombrowicza. (…) Przeszedłem niedawno Rubikon nieuniknionego trzydziestaka, minąłem kamień milowy, z metryki, z pozorów wyglądałem na człowieka dojrzałego, a jednak nie byłem nim – bo czymże byłem? Trzydziestoletnim graczem w brydża? Pracownikiem przypadkowym i przygodnym, który załatwiał drobne czynności życiowe i miewał terminy? Jakaż była moja sytuacja? Chodziłem po kawiarniach i po barach, spotykałem się z ludźmi zamieniając słowa, czasem nawet myśli, ale sytuacja
Na podstawie przytoczonego fragmentu i znajomości całej lektury scharakteryzuj emocje i postawę Stanisława Wokulskiego jako zakochanego mężczyzny. Odwołując się do całej powieści, określ, czy można go nazwać typowym przedstawicielem epoki. Wokulski przypatrywał się jej cały czas. Zrobiła na nim szczególne wrażenie. Zdawało mu się, że już kiedyś ją widział i że ją dobrze zna. Wpatrywał się lepiej w jej rozmarzone oczy i nie wiadomo skąd przypomniał sobie nieznany spokój syberyjskich pustyń, gdzie bywa niekiedy tak cicho,
Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził. (…) Spróbuj prześledzić wątek stosunków między rodzicami i dziećmi, przywołując znane Ci przykłady z ksiąg biblijnych. Propozycje wstępu Zacznij od trafnego przywołania: Jedno z przykazań dekalogu brzmi: „Czcij ojca swego i matkę swoją”. Pozornie więc wszystko powinno wyglądać bardzo prosto – Biblia winna być pełna budujących przykładów posłuszeństwa dzieci rodzicom i miłości rodziców do dzieci. Tak w istocie jest,
Jacy jesteśmy, Polacy? Opracuj wypowiedź, poszukując przykładów w literaturze dwóch, trzech wybranych epok Co jest najważniejsze? To pytanie zadaj sobie, zanim zaczniesz pisać. Masz pokazać, jaki portret Polaków przetrwał w naszej tradycji literackiej. Sam temat sugeruje, żeby odwołać się do tekstów z kilku epok, bo wizerunek ma być wielostronny. Aby sprostać temu wymaganiu, postaraj się wybrać okresy literackie i dzieła, które będą akcentowały różne strony naszej „narodowej natury”. Zaprezentuj epoki, które
Żelazny zestaw lektur Uczy i wychowuje • literatura parenetyczna średniowiecza; • M. Rej: Żywot człowieka poczciwego; • J. Kochanowski: Fraszki, Pieśni; • W. Potocki: Moralia; • I. Krasicki: Satyry, Bajki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki; • J.U. Niemcewicz: Powrót posła; • A. Mickiewicz: Pan Tadeusz, Ballady i romanse; • E. Orzeszkowa: Nad Niemnem, Marta; • H. Sienkiewicz: Szkice węglem. Daje świadectwo prawdzie Literatura czasów wojny: • G. Herling-Grudziński: Inny świat; • H. Krall: Zdążyć przed Panem
Dwa obrazy zwyciężonego przez czas Rzymu. Dokonaj analizy porównawczej wierszy Epitafium Rzymowi Mikołaja Sępa Szarzyńskiego i Epitafium Czesława Miłosza. Mikołaj Sęp Szarzyński Epitafium Rzymowi Ty, co Rzym wpośród Rzyma chcąc baczyć, pielgrzymie, A wżdy baczyć nie możesz w samym Rzyma Rzymie, Patrzaj na okrąg murów i w rum obrócone Teatra i kościoły, i słupy stłuczone: To są Rzym. Widzisz, jako miasta tak możnego I trup szczęścia poważność wypuszcza pierwszego. To
Cierpienia młodego Wertera to powieść w listach, inaczej zwana powieścią epistolarną (od łac. epistula – list). Forma listów do bliskiej osoby umożliwia subiektywny przekaz, stwarza atmosferę intymnego wyznania, ułatwia zwierzenie i mówienie o rzeczach bardzo osobistych. W powieści odbiorcą zwierzeń Wertera jest jego bliski przyjaciel Wilhelm. Ale znalazło się tam również kilka listów zaadresowanych do Lotty i Alberta. Oczywiście, nie należy mieć złudzeń co do autentyczności tych zwierzeń. Całość jest jedynie kreacją artystyczną, są
Termin romantyzm pochodzi od słowa „romanca” – oznaczającego podania, legendy i baśnie ludów romańskich. Tak nazywano w średniowieczu narody tubylcze zamieszkujące prowincje rzymskie, czyli w przeważającej liczbie ludy germańskie i galicyjskie. Romance, czyli opowieści o awanturniczych czynach dawnych bohaterów, były pisane prozą bądź wierszem, najczęściej w językach narodowych. Do tego właśnie dziedzictwa kulturowego nawiązali romantycy w XIX wieku – odwoływali się do ludowości, wskrzesili świat i postacie dawnych bajań. Wszystko to, co nawiązywało do poetyki awanturniczej powieści (romansu),
