Średniowiecze (Historia)
Geneza konfliktu Turcy osmańscy byli jednym z wielu ludów tureckiego pochodzenia zamieszkujących Azję Środkową. Na arenę dziejową wkroczyli na przełomie XIII i XIV w. po upadku państwa Seldżuków. Emirat pod przywództwem Osmana uzależnił od siebie sąsiadów w Anatolii Zachodniej. Wkrótce Turcy zagrozili Bizancjum, chylącemu się już wyraźnie ku upadkowi (zajęcie Nikomedii, Bursy, Nicei). W 1356 roku zajęli przyczółek po europejskiej stronie, forsując Dardanele pod Gallipoli. Stało się ono bazą do podboju Tracji i zdobycia Adrianopola (1360 rok),
Polityka zagraniczna Kazimierz Wielki, jedyny syn Władysława Łokietka, objął tron w 1333 roku. Zastał co prawda kraj zjednoczony, ale zagrożony przez potężnych sąsiadów. Jedynym przyjaznym krajem i sojusznikiem, chociaż nie zawsze konsekwentnym, okazały się Węgry. Zjazd wyszehradzki W latach 1335 i 1339 Kazimierz dwukrotnie uczestniczył w tzw. zjazdach wyszehradzkich, spotykając się z królem czeskim Janem Luksemburskim i węgierskim – Karolem. Jan Luksemburski, w zamian za znaczną sumę pieniędzy, zrzekł się pretensji do tronu polskiego, zaś Kazimierz zrezygnował ze
Czynniki sprzyjające idei zjednoczenia: wspólnota kulturowa i językowa; dążenie mieszczaństwa, przede wszystkim polskiego, do likwidacji wewnętrznych granic i barier celnych; dążenie drobnego rycerstwa do stworzenia silnej drużyny pod przewodnictwem władcy centralnego; starania hierarchii kościelnej, szczególnie prymasów Polski, którym „ubywało” obszarów i dochodów pod własną kontrolą, poprzez odrywanie kawałków, a potem już całych diecezji na rzecz innych ośrodków kościelnych (w Brandenburgii, Czechach itd.); patriotyzm części hierarchii kościelnej, np. arcybiskupa Jakuba Świnki; mit o św. Stanisławie, kanonizowanym biskupie,
Stałym strategicznym celem w polskiej polityce zagranicznej pierwszych Piastów było zapewnienie krajowi bezpieczeństwa oraz dbałość o rozszerzanie polskich wpływów w Europie. Najważniejsze wydarzenia w Polsce pierwszych Piastów (od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego) Chrzest w 966 roku, który miał nie tylko znaczenie wewnętrzne, ale również międzynarodowe – podkreślał suwerenność państwa i stanowił swojego rodzaju przepustkę do ówczesnej społeczności europejskiej. Wielkie znaczenie dla Polski miały stosunki z Niemcami, najpotężniejszym w tamtych czasach mocarstwem na kontynencie: za panowania Mieszka I kontakty polsko-niemieckie były poprawne.
Zasada senioratu to typowy kompromis między potrzebą silnej władzy centralnej a dążeniami możnych i juniorów. Zakładała ona zgodną współpracę seniora z młodszymi książętami, nie brała jednak pod uwagę ambicji, namiętności i gry interesów. Seniorzy nie chcieli wyzbywać się władzy, a juniorzy prowokowani przez możnych chcieli zwiększać swoje wpływy. Przebieg konfliktu. Na tym tle doszło do wojny Władysława II z młodszymi braćmi. Władysław II wojnę przegrał i w 1146 roku musiał uchodzić z kraju. Seniorem został drugi z kolei syn Krzywoustego,
Początki panowania Bolesława Chrobrego Po kilku latach walki z Odą Bolesław Chrobry, pierworodny syn Mieszka I, objął władzę w kraju. W 997 roku Bolesław Chrobry zorganizował wyprawę o charakterze misyjnym do Prus. Na jej czele stał wygnany z Pragi czeski biskup Wojciech, który zginął potem z rąk pogan. Wyprawa odbiła się głośnym echem w ówczesnym świecie – biskup został wyniesiony na ołtarze, a jego szczątki złożone w Gnieźnie. Gród stał się dzięki temu ważnym ośrodkiem pielgrzymowania. W 1000
Rządy Mieszka II Syn Bolesława Chrobrego Mieszko II koronował się na króla polskiego w 1025 roku – tuż po śmierci ojca; Wyprawił się w głąb Niemiec, wykorzystując panujące tam zamieszanie, ale nie odniósł żadnych liczących się zwycięstw; W 1030 roku równocześnie na Polskę najechali: Niemcy, Czesi, Ruś Kijowska i Węgrzy. Polska utraciła wszystkie dotychczasowe zdobycze, a Mieszko II został pozbawiony tronu; W wyniku buntu władzę objął starszy brat Mieszka II – Bezprym, który odesłał insygnia koronacyjne do Niemiec;
Od przełomu VIII-IX w. na ziemiach polskich istniało kilka organizacji plemiennych. Utworzyły one dwa państwa plemienne: Wiślan i Polan. Państwo Wiślan – z ośrodkiem w Krakowie – obejmowało obszar dzisiejszej Małopolski. U schyłku IX w. zostało ono podporządkowane państwu Wielkomorawskiemu, a na początku. X w. wraz ze Śląskiem znalazło się pod panowaniem książąt czeskich. Państwo Polan obejmowało ziemie wokół Gniezna, Kruszwicy i Poznania. To właśnie ono pod władzą dziedzicznych książąt
Gdy seldżucki sułtanat Ikonium na przełomie XIII i XIV w. uległ rozkładowi na 10 odrębnych jednostek państwowych, na czoło ludów tureckich w Anatolii wysunął się emirat Osmana, który nadał nazwę swemu narodowi. Plemię, któremu przewodził, pojawiło się w XIII w. w Azji Mniejszej. Wywodziło się spośród uciekinierów z Turkiestanu (Chorezmu), szukających nowych siedzib po niszczącym najeździe Czyngis-chana. Początkowo było seldżuckim lennikiem. Osman I obdarzony talentami wojskowymi i politycznymi, władający od
Sprowadzony do Polski w 1226 r. przez Konrada Mazowieckiego zakon krzyżacki, po sfałszowaniu bulli papieskiej, przyznającej mu (nadaną przez księcia) Ziemię Chełmińską i po podboju bądź eksterminacji pruskich plemion, stworzył na wschód od ujścia Wisły potężne państwo. Jeżeli weźmiemy też pod uwagę obszary Zakonu Kawalerów Mieczowych w Inflantach (tj. dzisiejszej Łotwie i Estonii), to nad Bałtykiem wyrosło mocarstwo o dużych ambicjach (oba zakony zawarły unię w 1237 r.). Na początku
Geneza konfliktu – nauka Jana Husa U schyłku XIV w. w silnie już zgermanizowanych Czechach, Niemcy zajmowali najwyższe funkcje świeckie, duchowne, dominowali ekonomicznie w miastach, w których podział klasowy często pokrywał się z narodowościowym. Na podatny grunt trafiły więc teorie profesora praskiego uniwersytetu Jana Husa, który rozpoczął walkę o wprowadzenie języka czeskiego do liturgii kościelnej. Jan Hus zdobył wielu zwolenników, ale też miał i możnych przeciwników – hierarchię kościelną, papiestwo, cesarza Wacława. Wiele tez Husa nawiązywało
Przyczyny Podłożem husytyzmu były zarówno sprzeczności społeczne, jak i konflikty narodowościowe, pogłębione krytyką stosunków w Kościele. W Czechach istniał silny żywioł miejski, w dużej mierze ubogi, skory do radykalnych wystąpień. Niezadowolona była drobna i średnia szlachta, uzależniona od zniemczonych bądź wręcz niemieckich wielmożów. Wśród niższego kleru potęgowała się krytyka gorszących układów wewnątrzkościelnych i nadużyć zniemczonej hierarchii. Również czeskie elity intelektualne protestowały przeciwko dominacji języka niemieckiego. Prekursorami ruchu oraz idei Husa
Papiestwo, zagrożone w niespokojnej Italii przez zwalczające się stronnictwa, zapłaciło wysoką cenę za militarne i polityczne wsparcie udzielane mu przez władców niemieckich z dynastii saskiej i ich następców (od 962 r. począwszy, Otton I): Stolica Piotrowa stała się praktycznie podległa kolejnym królom i rzymskim cesarzom w jednej osobie (koronacja Ottona I na cesarza przez papieża Jana XII i następne…). Niemieccy monarchowie nie tylko narzucili zwierzchnictwo Italii, ale i uzależnili od
Rozpad karolińskiego imperium tylko przejściowo zahamował ekspansję wschodnio-frankijską (niemiecką) na wschodzie Europy. Monarchowie dynastii saskiej (Henryk I i dwaj Ottonowie) podporządkowali sobie plemiona serbołużyckie, a także przejściowo Słowian połabskich w połowie X wieku (bitwa pod Regnicą-Rzeknicą w 955 r.). Wielkie powstanie w 983 r. wykorzystujące okres zamieszania po nagłej śmierci Ottona II, doprowadziło do zrzucenia niemieckiej zwierzchności przez mieszkających na Połabiu Słowian. Wcześniej w kręgu wpływów niemieckich znalazły się plemiona
Korzenie podziału cesarstwa rzymskiego tkwiły nie tylko w sławnej decyzji cesarza Teodozjusza z 395 r. n.e., ale i we wcześniejszych wydarzeniach w dziejach imperium. Do problemów związanych z zarządzaniem rozległym imperium, dochodziły ambicje polityków i wodzów, bunty i lokalne powstania, jak też pogłębiające się różnice etniczne, gospodarcze, kulturalne między zubożałym łacińskim zachodem a bogatszym, zhellenizowanym wschodem. Podziały państwa zapoczątkował Dioklecjan, a choć wracało ono jeszcze do jedności, to ostateczny rozwód
Geneza wypraw krzyżowych Genezy krucjat należy szukać na Półwyspie Iberyjskim w tzw. rekonkwiście, czyli odzyskiwaniu ziem zajętych przez Arabów w VIII w. Działania te zapoczątkował już Karol Wielki. Sukcesy rekonkwisty natchnęły papieży do podjęcia podobnych działań w odniesieniu do Bliskiego Wschodu (Aleksandra II, Grzegorza VII, a zwłaszcza Urbana II). Również w wielu zjawiskach życia społecznego. Niezależnie od religijnej gorliwości czy wręcz fanatyzmu w imię odzyskania świętych miejsc chrześcijaństwa, zagarniętych przez wyznawców islamu, istniały też inne
Mongołowie do XIII w. byli jednym z koczowniczych ludów zamieszkujących obszary na pograniczu Chin i bezkresnej Syberii. Walczyli między sobą bądź z plemionami tureckimi. Dzięki kontaktom z wyżej stojącymi pod względem cywilizacyjnym społecznościami oraz w wyniku narastającego wśród nich samych rozwarstwienia, w drugiej połowie XII w. weszli Mongołowie w fazę wczesnego, koczowniczego feudalizmu i tworzenia ponadpaństwowych form politycznych. Zjednoczenia stepowych plemion dokonał na początku XIII w. Temudżin (Temudżyn), wywodzący się
Zapamiętaj! Przywileje to akty wydawane przez króla, nadające poszczególnym osobom lub całym stanom określone uprawnienia. Zapamiętaj najważniejsze przywileje! Przywilej budziński – 1355 r. Przywilej koszycki – 1374 r. Przywilej piotrkowski – 1388 r. Przywilej czerwiński – 1422 r. Przywilej jedlneński – 1430 r. Przywilej krakowski – 1433 r. Przywileje cerekwicko-nieszawskie – 1454 r. Przywilej piotrkowski – 1496 r. Konstytucja nihil novi – 1505 r. To jest ważne! Polska szlachta zdobyła w okresie późnego średniowiecza takie prawa, które umożliwiły jej
Czym jest unia? To związek państw (z języka łacińskiego unio = zjednoczenie, jedność) Unia personalna – połączenie dwóch państw osobą monarchy (taka była np. unia polsko-węgierska za panowania króla Ludwika czy unia polsko-saska). Unia realna – państw nie łączy tylko wspólny król, ale oba kraje mają też wspólne pewne instytucje, np. sejm i senat, jak to ustalono w akcie unii lubelskiej z 1569 roku. Nie tylko Ludwik… …władał jednocześnie Polską i Węgrami. Tak rządził
Okres zamętu, niepokoju i najazdów na Europę we wczesnym średniowieczu, dokonywanych przez różne, głównie koczownicze, ludy (Hunów, Awarów, Węgrów, Arabów i Wikingów, choć ci ostatni koczownikami w sensie dosłownym nie byli), zrodził potrzebę zbudowania nowych, stabilnych więzi społecznych i prawnych. Na tym właśnie tle wyrósł feudalizm i w miarę dojrzałą formę osiągnął w państwie karolińskim (VIII-IX w.). Podstawową cechą ustroju feudalnego był agraryzm, związek z ziemią i produkcją rolną. Grupę
