HISTORIA
Najdłuższym i zapewne najbardziej spektakularnym konfliktem pierwszych kilku stuleci epoki nowożytnej stały się zmagania o hegemonię w Europie głównie między Francją a państwami rządzonymi przez Habsburgów (Hiszpanią i Austrią; krajami niemieckimi i burgundzkim dziedzictwem w mniejszym już stopniu), do których włączały się też przejściowo Niderlandy, Skandynawia czyli Dania i Szwecja, polityczny mikrokosmos włoski, a nawet epizodycznie Turcja i środkowoeuropejskie potęgi. Geneza wojen Genezy zaskakująco długotrwałego sporu należałoby szukać w splocie różnorakich czynników. Francja końca XV w. była krajem solidnie zunifikowanym, o silnej
Reformacja religijna stała się szybko również wielkim ruchem społeczno-politycznym i to nadało jej dynamizmu. Jak często bywa, przerosła w skutkach najśmielsze oczekiwania tych, którzy ją zapoczątkowali. Doprowadziła nie tylko do rozłamu w zachodnim chrześcijaństwie, ale i spowodowała głębokie konflikty natury politycznej, w pewnych momentach (np. wojna chłopska) doprowadzające do ogólnego zamętu. Zwolennicy Lutra, wywodzący się z różnych grup społecznych i mający często sprzeczne interesy, nie stanowili monolitu. Niezależnie od grupy umiarkowanych
Gdy seldżucki sułtanat Ikonium na przełomie XIII i XIV w. uległ rozkładowi na 10 odrębnych jednostek państwowych, na czoło ludów tureckich w Anatolii wysunął się emirat Osmana, który nadał nazwę swemu narodowi. Plemię, któremu przewodził, pojawiło się w XIII w. w Azji Mniejszej. Wywodziło się spośród uciekinierów z Turkiestanu (Chorezmu), szukających nowych siedzib po niszczącym najeździe Czyngis-chana. Początkowo było seldżuckim lennikiem. Osman I obdarzony talentami wojskowymi i politycznymi, władający od
Sprowadzony do Polski w 1226 r. przez Konrada Mazowieckiego zakon krzyżacki, po sfałszowaniu bulli papieskiej, przyznającej mu (nadaną przez księcia) Ziemię Chełmińską i po podboju bądź eksterminacji pruskich plemion, stworzył na wschód od ujścia Wisły potężne państwo. Jeżeli weźmiemy też pod uwagę obszary Zakonu Kawalerów Mieczowych w Inflantach (tj. dzisiejszej Łotwie i Estonii), to nad Bałtykiem wyrosło mocarstwo o dużych ambicjach (oba zakony zawarły unię w 1237 r.). Na początku
Geneza konfliktu – nauka Jana Husa U schyłku XIV w. w silnie już zgermanizowanych Czechach, Niemcy zajmowali najwyższe funkcje świeckie, duchowne, dominowali ekonomicznie w miastach, w których podział klasowy często pokrywał się z narodowościowym. Na podatny grunt trafiły więc teorie profesora praskiego uniwersytetu Jana Husa, który rozpoczął walkę o wprowadzenie języka czeskiego do liturgii kościelnej. Jan Hus zdobył wielu zwolenników, ale też miał i możnych przeciwników – hierarchię kościelną, papiestwo, cesarza Wacława. Wiele tez Husa nawiązywało
Przyczyny Podłożem husytyzmu były zarówno sprzeczności społeczne, jak i konflikty narodowościowe, pogłębione krytyką stosunków w Kościele. W Czechach istniał silny żywioł miejski, w dużej mierze ubogi, skory do radykalnych wystąpień. Niezadowolona była drobna i średnia szlachta, uzależniona od zniemczonych bądź wręcz niemieckich wielmożów. Wśród niższego kleru potęgowała się krytyka gorszących układów wewnątrzkościelnych i nadużyć zniemczonej hierarchii. Również czeskie elity intelektualne protestowały przeciwko dominacji języka niemieckiego. Prekursorami ruchu oraz idei Husa
Papiestwo, zagrożone w niespokojnej Italii przez zwalczające się stronnictwa, zapłaciło wysoką cenę za militarne i polityczne wsparcie udzielane mu przez władców niemieckich z dynastii saskiej i ich następców (od 962 r. począwszy, Otton I): Stolica Piotrowa stała się praktycznie podległa kolejnym królom i rzymskim cesarzom w jednej osobie (koronacja Ottona I na cesarza przez papieża Jana XII i następne…). Niemieccy monarchowie nie tylko narzucili zwierzchnictwo Italii, ale i uzależnili od
Rozpad karolińskiego imperium tylko przejściowo zahamował ekspansję wschodnio-frankijską (niemiecką) na wschodzie Europy. Monarchowie dynastii saskiej (Henryk I i dwaj Ottonowie) podporządkowali sobie plemiona serbołużyckie, a także przejściowo Słowian połabskich w połowie X wieku (bitwa pod Regnicą-Rzeknicą w 955 r.). Wielkie powstanie w 983 r. wykorzystujące okres zamieszania po nagłej śmierci Ottona II, doprowadziło do zrzucenia niemieckiej zwierzchności przez mieszkających na Połabiu Słowian. Wcześniej w kręgu wpływów niemieckich znalazły się plemiona
Stosunkowo niewielka Macedonia była scentralizowaną monarchią, której kultura, pod wpływem kontaktów z wyżej stojącą cywilizacją helleńską, ulegała przyspieszonemu rozwojowi. Wbrew złośliwym pomówieniom Greków Macedończycy byli ludem im pokrewnym, a nie barbarzyńskim. Macedonia dosyć długo nie brała udziału w wielkiej polityce. Z racji swej słabości, podlegała Atenom, Tebom bądź potem Persji. Wielkie dni dla tego północnogreckiego państwa nadeszły w IV w. p.n.e. , gdy świat helleński był osłabiony po wojnach domowych. Zwierzchnictwo tebańskie zrzucił wyjątkowo
Wojny peloponeskie Zwycięstwa nad Persami umocniły pozycję polityczną i gospodarczą Aten w świecie greckim. Całkowita hegemonia tej demokratycznej w owym czasie republiki (wojny perskie wzmocniły żywioły demokratyczne) nie mogła się urzeczywistnić bez pokonania Sparty. Konflikt zbrojny dojrzewał od lat 60. V w. p.n.e. Do pierwszej, zakończonej kompromisem wojny doszło w latach 461-446 p.n.e. O wiele poważniejszy konflikt, zwany popularnie wojną peloponeską, miał miejsce w latach 431-404 p.n.e. Pretekstu dostarczyło starcie
Korzenie podziału cesarstwa rzymskiego tkwiły nie tylko w sławnej decyzji cesarza Teodozjusza z 395 r. n.e., ale i we wcześniejszych wydarzeniach w dziejach imperium. Do problemów związanych z zarządzaniem rozległym imperium, dochodziły ambicje polityków i wodzów, bunty i lokalne powstania, jak też pogłębiające się różnice etniczne, gospodarcze, kulturalne między zubożałym łacińskim zachodem a bogatszym, zhellenizowanym wschodem. Podziały państwa zapoczątkował Dioklecjan, a choć wracało ono jeszcze do jedności, to ostateczny rozwód
Geneza wypraw krzyżowych Genezy krucjat należy szukać na Półwyspie Iberyjskim w tzw. rekonkwiście, czyli odzyskiwaniu ziem zajętych przez Arabów w VIII w. Działania te zapoczątkował już Karol Wielki. Sukcesy rekonkwisty natchnęły papieży do podjęcia podobnych działań w odniesieniu do Bliskiego Wschodu (Aleksandra II, Grzegorza VII, a zwłaszcza Urbana II). Również w wielu zjawiskach życia społecznego. Niezależnie od religijnej gorliwości czy wręcz fanatyzmu w imię odzyskania świętych miejsc chrześcijaństwa, zagarniętych przez wyznawców islamu, istniały też inne
Mongołowie do XIII w. byli jednym z koczowniczych ludów zamieszkujących obszary na pograniczu Chin i bezkresnej Syberii. Walczyli między sobą bądź z plemionami tureckimi. Dzięki kontaktom z wyżej stojącymi pod względem cywilizacyjnym społecznościami oraz w wyniku narastającego wśród nich samych rozwarstwienia, w drugiej połowie XII w. weszli Mongołowie w fazę wczesnego, koczowniczego feudalizmu i tworzenia ponadpaństwowych form politycznych. Zjednoczenia stepowych plemion dokonał na początku XIII w. Temudżin (Temudżyn), wywodzący się
Granica polsko-rosyjska Granice powojennej Polski nabierały kształtów jeszcze podczas wielkiego globalnego konfliktu. Najszybciej zapadły faktyczne, choć jeszcze początkowo nieformalne, decyzje w kwestii granicy polsko-radzieckiej. Stalin nie zamierzał łatwo zrezygnować z nabytków, czyli aneksji dokonanych po 17 września 1939 roku. Między innymi z powodu diametralnie odmiennego podejścia do problemu granic nie doszło do podpisania odnośnego porozumienia między dwoma rządami w latach 1941-1943, gdy nawiązały one stosunki dyplomatyczne. Po ich zerwaniu w kwietniu 1943 roku ZSRR w sposób
W wyniku wrześniowej klęski i agresji dwóch najpotężniejszych sąsiadów: hitlerowskich Niemiec i stalinowskiego ZSRR obszary Polski znalazły się w 1939 roku pod okupacją tych państw, nie licząc skrawków Podhala, Spisza i Orawy przyłączonych z łaski III Rzeszy do sprzymierzonej z nią Słowacji. Granica między głównymi okupantami została wyznaczona na mocy układu z 28 września 1939 roku, podczas drugiej wizyty Ribbentropa w Moskwie i przebiegała od Suwalszczyzny, jezior augustowskich, krawędzią Prus Wschodnich, Pisą, Narwią, Bugiem, następnie prostopadle do kolana Sanu
W efekcie splotu wyjątkowo korzystnych dla Polski okoliczności: klęski państw centralnych, kompletnego rozkładu Austro-Węgier, rewolucji i wojny domowej w Rosji, zmiany stanowiska zachodu oraz oczywiście woli i świadomych działań samych Polaków, jesienią (przełom października i listopada) 1918 roku nasza ojczyzna doczekała się wreszcie niepodległości. Formowanie się lokalnych ośrodków władzy. Walki o granice z sąsiadami Na terenie Galicji, Księstwa Cieszyńskiego, Królestwa Polskiego, a także i zaboru pruskiego powstawały lokalne ośrodki władzy (Cieszyn, Kraków, Lwów, Lublin, Poznań), nie
Zanarchizowana, paraliżowana niemocą i absurdem swego ustroju, a zarazem osłabiona licznymi wojnami toczonymi w poprzednim stuleciu oraz na początku XVIII w., Polska stawała się łatwą ofiarą dla ekspansywnych sąsiadów. Na myśli mamy oczywiście Rosję po wojnie północnej (1700-1721), Prusy pod rządami budujących, a potem umacniających absolutyzm oraz siłę militarną państwa władców: Wielkiego Elektora (Fryderyka Wilhelma), Fryderyka Wilhelma I („króla sierżanta”), Fryderyka II (jego kraj wykazał niesamowitą odporność na ciosy podczas wojny siedmioletniej 1756-1763) Austrię, która
Początki kryzysu Pierwsze dziesięciolecia XVII wieku nie zdradzały jeszcze nadchodzących burz i głębokiego kryzysu Rzeczypospolitej. Co prawda w pierwszych dwóch fazach konfliktu ze Szwecją Polska utraciła swój niedawny nabytek w postaci większości Inflant, na mocy rozejmów w Mitawie (1622), Starym Targu (1629) i Sztumskiej Wsi (1635), zarządzanych przez prężne północno-bałtyckie mocarstwo, ale zarówno międzynarodowy prestiż, jak i gospodarka nie doznały na tym wielkiego uszczerbku. Donioślejsze konsekwencje mogła mieć utrata przez Polskę kontroli nad Pomorzem Gdańskim, a szczególnie
Skojarz starożytne formy władzy! Starożytny Egipt – monarchia Faraon = król Mezopotamia – monarchia Rządzą królowie-kapłani Starożytna Grecja w Atenach – demokracja w Sparcie – oligarchia Starożytny Rzym czasy cesarstwa – rządy cesarza czasy republiki – władza należy do ogółu obywateli. . Starożytny Egipt Skojarz ustrój starożytnego Egiptu z monarchią! Zapamiętaj – władzę w Egipcie sprawował jednoosobowo faraon. Faraon, czyli król, decydował o wszystkim – ustalał prawo, był sędzią, najwyższym kapłanem i dowódcą
Sprawowanie władzy Co to znaczy sprawować władzę? Sprawować władzę to znaczy mieć takie środki i uprawnienia, które powodują, że ludzie jej poddani zmuszeni są ją respektować, czyli postępować tak, jak tego oczekuje rządzący. Władza musi także dysponować siłą, która zapewni kontrolę wykonywania jej poleceń. Bez spełnienia tego warunku nie może być mowy o rzeczywistym sprawowaniu władzy. O władcach… O władcach sądzono, że są to osoby obdarzone szczególną łaską i opieką bogów. W starożytnym Egipcie
