LICEUM
Ojciec Goriot, tytułowy bohater powieści Honoriusza Balzaka, na tle innych ojców w literaturze. Wstęp I Jan Joachim Goriot, tytułowy bohater powieści Balzaka, jest ojcem dwóch pięknych córek, które udało mu się znakomicie wydać za mąż. Czy to nie wspaniale? Byłoby wspaniale, gdyby córki potrafiły docenić miłość ojca i jego poświęcenie, tymczasem one wstydzą się staruszka i zgłaszają się do niego tylko wtedy, gdy potrzebują od niego pieniędzy na swoje wydatki lub na
Portret szlachty w Potopie – sentyment czy krytyka? Wstęp I Na pytanie postawione w temacie można odpowiedzieć tylko w jeden sposób – oczywiście, że sentyment! Dlaczego tak ostro atakowana przez pisarzy i kulturoznawców kultura sarmacka nie została przez pisarza bezlitośnie skrytykowana? Chyba dlatego, że tak naprawdę była ona pełna uroku i niesłychanie barwna. Choć Sienkiewiczowscy bohaterowie nie byli pozbawieni wad, jak choćby w gorącej wodzie kąpany zawadiaka Kmicic czy kłamczuch, pijak i tchórz Zagłoba, to przecież
Sarmatyzm w XIX w. Wstęp I Główne dzieła XIX-wieczne, w których mamy uwieczniony sarmatyzm, to „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza i „Trylogia” Henryka Sienkiewicza. Oczywiście, możemy również wspomnieć o nieco mniej znanych „Pamiątkach Soplicy” Henryka Rzewuskiego, którego do napisania tego utworu zachęcił sam Adam Mickiewicz. We wszystkich tych dziełach dawna formacja kulturowa, jaką był sarmatyzm, została przedstawiona z nutką nostalgii, a co za tym idzie – została wyidealizowana. Wstęp II W dziejach kultury i literatury polskiej losy postrzegania
Mesjanizm mistyczny a historyczny. Wstęp I „Umęczony naród” czy „zmartwychwstanie Polski” – takie religijne odniesienia do wyrażenia uczuć patriotycznych tkwią w naszej literaturze, a nawet w języku potocznym są od dawna rozpowszechnione. To właśnie romantyczna literatura spopularyzowała te zwroty. Przekonanie o posłannictwie Polski wobec innych narodów było w romantyzmie bardzo potrzebne i popularne – pozwalało znaleźć sens i odrobinę otuchy w czasie niepowodzeń i klęsk, które spadały na Polskę. Wstęp II Jak poradzić sobie po klęsce powstania listopadowego?
Czy można uznać, że tragizm wynika ze świadomości tego, że nie ma rady na sprzeczności życia? Odpowiedz, analizując dwa przykłady literackie. Wstęp I Tragizm nieodłącznie wpisany jest w ludzką kondycję – tak samo jak pozostałe wielkie uczucia. Zakłada przeciwieństwo dwóch równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać słusznego wyboru. Bohater z góry skazany jest więc na przegraną, a każde posunięcie zbliża go nieuchronnie do finalnej katastrofy. Wstęp II Słowo „tragizm” przywodzi na myśl
Wallenrod – rycerz, patriota, mąż. Na czym polega jego tragizm? Wstęp I Co jest ważniejsze – własne szczęście, rodzina, kochająca osoba przy boku czy też spokojna, bezpieczna i szczęśliwa ojczyzna? Konrad Wallenrod „szczęścia nie znalazł w domu, bo go nie było w ojczyźnie”. Ten romantyczny bohater został postawiony przed tragicznym wyborem: własne szczęście albo natychmiastowa pomoc upadającej Litwie, która nie ma szans w otwartej walce zbrojnej z zakonem. Jakkolwiek się zachowa, i tak poniesie klęskę. A to
Rola poezji w życiu narodu według Konrada Wallenroda. Wstęp I Poezja i ci, co ją tworzą, odgrywają niebagatelną rolę w życiu i historii narodów. Wystarczy popatrzeć na losy Konrada Wallenroda – gdy jako dziecko wychowywał się wśród Krzyżaków, to stary pieśniarz Halban rozbudzał w nim miłość do ojczyzny, za pomocą pieśni przybliżał mu obraz Litwy i wzbudzał patriotyczne uczucia. Wstęp II W epoce romantyzmu wskrzeszono starożytny mit poezji tyrtejskiej – zagrzewającej do walki, dającej siłę
Romantyczna koncepcja artysty. Wstęp I „Człowiek zupełnie nietknięty szałem nie wejdzie do świątyni muz” – jakże te słowa Platona pasują do romantycznej wizji artysty! Kimże jest bowiem romantyczny poeta artysta? Zwykłym rzemieślnikiem słowa czy może samotnym śpiewakiem, który nie znajduje zrozumienia u współczesnych? Poetą mesjaszem, który bierze na siebie cierpienia narodu, czy raczej wojownikiem zagrzewającym do walki i dającym wzorce postępowania? Romantyczny artysta – to wybitna jednostka wyobcowana z tłumu, niezrozumiana przez zwykłych
Giaur i Werter – kultowi bohaterowie romantyzmu. Jakie ideały epoki uosabiają swoją postawą? Wstęp Giaur i Werter to najważniejsi chyba bohaterowie wczesnego romantyzmu. Mieli oni wielki wpływ nie tylko na powstające wtedy dzieła literackie, ale i na kulturę, pewną modę obyczajową, postawy czytelników. Rozwinięcie Giaur to tytułowy bohater powieści poetyckiej George’a Byrona. Powieść poetycka, której Byron był mistrzem, to bardzo modny gatunek w romantyzmie. Łączy cechy liryki i epiki. Cechy typowe dla epiki to
Wykaż, że Ballady i romanse Mickiewicza są realizacją programu romantyków. Wstęp Data wydania „Ballad i romansów” – 1822 r., uznawana jest za początek romantyzmu w Polsce. Ten tomik zawiera utwory typowe dla wczesnej fazy romantyzmu w Polsce. Co w rozwinięciu? Ballady i romanse stanowiły praktyczną realizację haseł głoszonych przez romantyków i były ważnym „argumentem” w sporze klasyków z romantykami. Według klasyków ten tomik zawierał same bzdury i wołał o pomstę do nieba… Nie respektował bowiem ducha Poetyki Arystotelesa ani zbioru reguł
Fascynacja średniowieczem w literaturze romantyzmu. Odwołaj się do znanych Ci utworów. Wstęp I Romantyzm przynosi odrodzenie zainteresowania epoką średniowiecza, rycerskimi opowieściami, kultem Matki Boskiej i w ogóle kobiety, a przede wszystkim tajemniczością epoki, powrotem do baśniowości i fantastyki średniowiecznych legend. Wstęp II Po kilku wiekach, kiedy to średniowiecze zostało odrzucone i uznane za epokę ciemną i niewnoszącą nic do kultury, wieki średnie budziły zainteresowanie twórców w dobie romantyzmu. Romantycy upodobali sobie tę epokę, stała się ona
Parada postaci fantastycznych w Balladach i romansach Adama Mickiewicza. Wstęp I Literatura doby romantyzmu bardzo często i bardzo chętnie sięgała do przebogatego świata fantastyki, do zjawisk niezwykłych, nadprzyrodzonych i niemających oparcia w rzeczywistości. Ta fantastyka w literaturze romantyzmu jest związana bardzo często z odwołaniami do wierzeń ludowych. Wstęp II W romantyzmie wykorzystywanie zjawisk niemieszczących się w racjonalnej wizji świata, fantastycznych to nie tylko stylistyczne ozdobniki! Te zjawiska nie tylko dodają kolorytu opisywanym wydarzeniom, ale przede wszystkim
Czy Hymn (Smutno mi, Boże!…) jest klasycznym hymnem? W jaki sposób Słowacki odstępuje od konwencji hymnu? Wstęp I Ten utwór powstał w 1836 r. Poeta zawarł w nim swoje doświadczenia z pierwszego etapu podróży na Wschód. Tytuł zdaje się zapowiadać utwór pochwalny. Hymn to przecież pieśń zawierająca pochwałę bóstwa, wielkich bohaterów czy upersonifikowanych zjawisk lub idei. Cechuje go wzniosły styl; często rozpoczyna się apostrofą. Bez trudu spostrzeżemy, że hymn Słowackiego to hymn wyjątkowy, w którym
Kordian jako dramat o powstaniu listopadowym. Jak Słowacki ocenia powstanie? Wstęp I Z powstaniem listopadowym wiązała się twórczość wielu poetów – były to utwory związane z nurtem poezji tyrtejskiej, zachęcające do walki. Powstawały też utwory podsumowujące powstanie – jednym z takich gorzkich utworów jest dramat pt. „Kordian”. Rozliczenie powstania nie jest jedynym tematem tego dzieła, ale bardzo ważnym. Wstęp II Konsekwencją powstania listopadowego była likwidacja Królestwa Polskiego jako autonomicznego organizmu państwowego, zamknięcie
Udowodnij, że Kordian to utwór o dojrzewaniu. Podaj współczesny przykład takiego utworu. Wstęp I Ważnymi tematami „Kordiana” są, bez wątpienia, ocena powstania listopadowego i polemika z koncepcją mesjanizmu Adama Mickiewicza. To ważne tematy, związane z historią i oceną roli Polski w dziejach Europy. Dramat ukazuje nam jednak portret wyjątkowego człowieka, młodzieńca, który zmaga się z trudami dojrzewania, podejmuje pierwsze dorosłe decyzje i przewartościowania, przeżywa rozczarowanie światem i wartościami, którym dotąd hołdował, buduje siebie od nowa – „Kordian” jest
Kordian a Gustaw-Konrad – porównaj tych bohaterów. Wstęp I Bohater romantyczny… I Kordian, i Gustaw-Konrad realizują schemat biografii młodych indywidualistów – bohaterów romantycznych. Przypomnijmy sobie ogólny schemat takiego bohatera. To człowiek samotny, który ma poczucie wyobcowania, jest wrażliwy i zbuntowany. Kocha prawdziwie, szczerze, całą duszą, lecz jego miłość nie ma szans na powodzenie. Punktem zwrotnym w jego biografii jest samobójstwo, którego przyczyną jest nieszczęśliwa miłość. Tak kończy się pierwszy etap życia romantycznego bohatera, ale
Gdzie podróżował Kordian? Jak interpretować jego podróże? Wstęp I Romantyczni twórcy z upodobaniem opisywali wrażenia z podróży, które były dla nich nie tylko okazją do poznania nowych miejsc, zetknięcia się z innymi kulturami, lecz także do przemyśleń i spojrzenia z dystansu na własny naród i na samego siebie. Autor „Kordiana”, Juliusz Słowacki, sporo podróżował. Jego bohater, Kordian, w pewnym okresie życia również podróżuje po Europie. Wstęp II Podróże Kordiana odgrywały bardzo ważną rolę w biografii bohatera – olbrzymie
Sporządź notatkę na temat sporu Mickiewicza ze Słowackim. Wstęp I Spór Mickiewicza i Słowackiego, wielkich wieszczów, to zjawisko bezprecedensowe. Pozornie nie ma w tym nic dziwnego, że wielcy twórcy spierali się ze sobą, jednak ten spór był dość ostry (stroną pokrzywdzoną i niedocenioną czuł się w nim Słowacki) i dotyczył wielu zagadnień: koncepcji wyzwolenia Polski, zadań poezji i poetów. Jego dzieje są dramatyczne: echa sporu znajdziemy choćby w „Kordianie” i w „Beniowskim” Słowackiego. Wstęp II Adam Mickiewicz i Juliusz
Wytłumacz termin „winkelriedyzm”. Co sądzisz o tej koncepcji? Czy różni się ona od mesjanizmu? Wstęp I Terminy „winkelriedyzm” i „mesjanizm” to bardzo ważne w literaturze romantycznej koncepcje roli narodu polskiego. Winkelriedyzm to koncepcja ostrzejsza, mniej popularna, nieobiecująca nagrody dla narodu polskiego ani jego zmartwychwstania. Mesjanizm obiecywał chlubną przyszłość po latach męki, a winkelriedyzm tylko krew, pot i łzy… Wstęp II „Ludy! Winkelried ożył! / Polska Winkelriedem narodów” – jest to hasło poświęcenia się narodu
Druga część Dziadów jako wykładnia ludowej moralności. Wstęp I Na werdykty moralne zawarte w II części „Dziadów” łatwiej spojrzeć, jeśli uświadomimy sobie, że główną cechą tego utworu jest ludowa moralność. „Dziady” prezentują stary, pogański zwyczaj przywoływania duchów, które ujawniają swoje grzechy. Czasem ludzie mogą pomóc zjawom, czasem nie… Wstęp II Przykład trzech duchów, które pojawiają się podczas ludowego obrzędu dziadów to pokazanie różnych grzechów, które popełniają ludzie. Rozwinięcie Prastary obrzęd dziadów
